| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
8. උපකසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Upakasuttavaṇṇanā
188. අට්‌ඨමෙ උපකොති තස්‌ස නාමං. මණ්‌ඩිකාපුත්‌තොති මණ්‌ඩිකාය පුත්‌තො. උපසඞ්‌කමීති සො කිර දෙවදත්‌තස්‌ස උපට්‌ඨාකො, ‘‘කිං නු ඛො සත්‌ථා මයි අත්‌තනො සන්‌තිකං උපගතෙ වණ්‌ණං කථෙස්‌සති, උදාහු අවණ්‌ණ’’න්‌ති පරිග්‌ගණ්‌හනත්‌ථං උපසඞ්‌කමි. ‘‘නෙරයිකො දෙවදත්‌තො කප්‌පට්‌ඨො අතෙකිච්‌ඡො’’ති (චූළව. 348) වචනං සුත්‌වා සත්‌ථාරං ඝට්‌ටෙතුකාමො උපසඞ්‌කමීතිපි වදන්‌ති. පරූපාරම්‌භං වත්‌තෙතීති පරගරහං කථෙති. සබ්‌බො සො න උපපාදෙතීති සබ්‌බොපි සො කුසලධම්‌මං න උප්‌පාදෙති, අත්‌තනො වා වචනං උපපාදෙතුං අනුච්‌ඡවිකං කාතුං න සක්‌කොති. අනුපපාදෙන්‌තො ගාරය්‌හො හොතීති කුසලං ධම්‌මං උප්‌පාදෙතුං අසක්‌කොන්‌තො අත්‌තනො ච වචනං උපපන්‌නං අනුච්‌ඡවිකං කාතුං අසක්‌කොන්‌තො ගාරය්‌හො හොති. උපවජ්‌ජොති උපවදිතබ්‌බො ච හොති, වජ්‌ජෙන වා උපෙතො හොති, සදොසො හොතීති අත්‌ථො.
188. Aṭṭhame upakoti tassa nāmaṃ. Maṇḍikāputtoti maṇḍikāya putto. Upasaṅkamīti so kira devadattassa upaṭṭhāko, ‘‘kiṃ nu kho satthā mayi attano santikaṃ upagate vaṇṇaṃ kathessati, udāhu avaṇṇa’’nti pariggaṇhanatthaṃ upasaṅkami. ‘‘Nerayiko devadatto kappaṭṭho atekiccho’’ti (cūḷava. 348) vacanaṃ sutvā satthāraṃ ghaṭṭetukāmo upasaṅkamītipi vadanti. Parūpārambhaṃ vattetīti paragarahaṃ katheti. Sabbo so na upapādetīti sabbopi so kusaladhammaṃ na uppādeti, attano vā vacanaṃ upapādetuṃ anucchavikaṃ kātuṃ na sakkoti. Anupapādento gārayho hotīti kusalaṃ dhammaṃ uppādetuṃ asakkonto attano ca vacanaṃ upapannaṃ anucchavikaṃ kātuṃ asakkonto gārayho hoti. Upavajjoti upavaditabbo ca hoti, vajjena vā upeto hoti, sadoso hotīti attho.
අථ භගවා තස්‌ස වාදං ගහෙත්‌වා තස්‌සෙව ගීවාය පටිමුඤ්‌චන්‌තො පරූපාරම්‌භන්‌තිආදිමාහ. උම්‌මුජ්‌ජමානකංයෙවාති උදකතො සීසං උක්‌ඛිපන්‌තංයෙව. තත්‌ථ අපරිමාණා පදාතිආදීසු තස්‌මිං අකුසලන්‌ති පඤ්‌ඤාපනෙ පදානිපි අක්‌ඛරානිපි ධම්‌මදෙසනාපි අපරිමාණායෙව. ඉතිපිදං අකුසලන්‌ති ඉදම්‌පි අකුසලං ඉදම්‌පි අකුසලං ඉමිනාපි කාරණෙන ඉමිනාපි කාරණෙන අකුසලන්‌ති එවං අකුසලපඤ්‌ඤත්‌තියං ආගතානිපි අපරිමාණානි. අථාපි අඤ්‌ඤෙනාකාරෙන තථාගතො තං ධම්‌මං දෙසෙය්‍ය, එවම්‌පිස්‌ස දෙසනා අපරිමාණා භවෙය්‍ය. යථාහ – ‘‘අපරියාදින්‌නාවස්‌ස තථාගතස්‌ස ධම්‌මදෙසනා, අපරියාදින්‌නං ධම්‌මපදබ්‍යඤ්‌ජන’’න්‌ති (ම. නි. 1.161). ඉමිනා උපායෙන සබ්‌බවාරෙසු අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. යාව ධංසී වතායන්‌ති යාව ගුණධංසී වත අයං. ලොණකාරදාරකොති ලොණකාරගාමදාරකො. යත්‍ර හි නාමාති යො හි නාම. ආසාදෙතබ්‌බං මඤ්‌ඤිස්‌සතීති ඝට්‌ටෙතබ්‌බං මඤ්‌ඤිස්‌සති. අපෙහීති අපගච්‌ඡ, මා මෙ පුරතො අට්‌ඨාසි. එවඤ්‌ච පන වත්‌වා ගීවාය ගණ්‌හාපෙත්‌වා නික්‌කඩ්‌ඪාපෙසියෙවාති.
Atha bhagavā tassa vādaṃ gahetvā tasseva gīvāya paṭimuñcanto parūpārambhantiādimāha. Ummujjamānakaṃyevāti udakato sīsaṃ ukkhipantaṃyeva. Tattha aparimāṇā padātiādīsu tasmiṃ akusalanti paññāpane padānipi akkharānipi dhammadesanāpi aparimāṇāyeva. Itipidaṃakusalanti idampi akusalaṃ idampi akusalaṃ imināpi kāraṇena imināpi kāraṇena akusalanti evaṃ akusalapaññattiyaṃ āgatānipi aparimāṇāni. Athāpi aññenākārena tathāgato taṃ dhammaṃ deseyya, evampissa desanā aparimāṇā bhaveyya. Yathāha – ‘‘apariyādinnāvassa tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃ dhammapadabyañjana’’nti (ma. ni. 1.161). Iminā upāyena sabbavāresu attho veditabbo. Yāva dhaṃsī vatāyanti yāva guṇadhaṃsī vata ayaṃ. Loṇakāradārakoti loṇakāragāmadārako. Yatra hi nāmāti yo hi nāma. Āsādetabbaṃ maññissatīti ghaṭṭetabbaṃ maññissati. Apehīti apagaccha, mā me purato aṭṭhāsi. Evañca pana vatvā gīvāya gaṇhāpetvā nikkaḍḍhāpesiyevāti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 8. උපකසුත්‌තං • 8. Upakasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 8. උපකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Upakasuttavaṇṇanā
