| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga |
8. උපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදං
8. Upakkhaṭasikkhāpadaṃ
527. තෙන සමයෙන බුද්‌ධො භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්‌ඤතරො පුරිසො පජාපතිං එතදවොච – ‘‘අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’’ති. අස්‌සොසි ඛො අඤ්‌ඤතරො පිණ්‌ඩචාරිකො භික්‌ඛු තස්‌ස පුරිසස්‌ස ඉමං වාචං භාසමානස්‌ස. අථ ඛො සො භික්‌ඛු යෙනායස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං උපනන්‌දං සක්‍යපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘මහාපුඤ්‌ඤොසි ත්‌වං, ආවුසො උපනන්‌ද, අමුකස්‌මිං ඔකාසෙ අඤ්‌ඤතරො පුරිසො පජාපතිං එතදවොච – ‘‘අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’’’ති. ‘‘අත්‌ථාවුසො, මං සො උපට්‌ඨාකො’’ති. අථ ඛො ආයස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො යෙන සො පුරිසො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං පුරිසං එතදවොච – ‘‘සච්‌චං කිර මං ත්‌වං, ආවුසො, චීවරෙන අච්‌ඡාදෙතුකාමොසී’’ති? ‘‘අපි මෙය්‍ය, එවං හොති – ‘අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’’’ති. ‘‘සචෙ ඛො මං ත්‌වං, ආවුසො, චීවරෙන අච්‌ඡාදෙතුකාමොසි, එවරූපෙන චීවරෙන අච්‌ඡාදෙහි. ක්‍යාහං තෙන අච්‌ඡන්‌නොපි කරිස්‌සාමි යාහං න පරිභුඤ්‌ජිස්‌සාමී’’ති.
527. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññataro puriso pajāpatiṃ etadavoca – ‘‘ayyaṃ upanandaṃ cīvarena acchādessāmī’’ti. Assosi kho aññataro piṇḍacāriko bhikkhu tassa purisassa imaṃ vācaṃ bhāsamānassa. Atha kho so bhikkhu yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘mahāpuññosi tvaṃ, āvuso upananda, amukasmiṃ okāse aññataro puriso pajāpatiṃ etadavoca – ‘‘ayyaṃ upanandaṃ cīvarena acchādessāmī’’’ti. ‘‘Atthāvuso, maṃ so upaṭṭhāko’’ti. Atha kho āyasmā upanando sakyaputto yena so puriso tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃ kira maṃ tvaṃ, āvuso, cīvarena acchādetukāmosī’’ti? ‘‘Api meyya, evaṃ hoti – ‘ayyaṃ upanandaṃ cīvarena acchādessāmī’’’ti. ‘‘Sace kho maṃ tvaṃ, āvuso, cīvarena acchādetukāmosi, evarūpena cīvarena acchādehi. Kyāhaṃ tena acchannopi karissāmi yāhaṃ na paribhuñjissāmī’’ti.
අථ ඛො සො පුරිසො උජ්‌ඣායති ඛිය්‍යති විපාචෙති – ‘‘මහිච්‌ඡා ඉමෙ සමණා සක්‍යපුත්‌තියා අසන්‌තුට්‌ඨා. නයිමෙ සුකරා චීවරෙන අච්‌ඡාදෙතුං. කථඤ්‌හි නාම අය්‍යො උපනන්‌දො මයා පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො මං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජිස්‌සතී’’ති! අස්‌සොසුං ඛො භික්‌ඛූ තස්‌ස පුරිසස්‌ස උජ්‌ඣායන්‌තස්‌ස ඛිය්‍යන්‌තස්‌ස විපාචෙන්‌තස්‌ස. යෙ තෙ භික්‌ඛූ අප්‌පිච්‌ඡා…පෙ.… තෙ උජ්‌ඣාය්‍යන්‌ති ඛිය්‍යන්‌ති විපාචෙන්‌ති – ‘‘කථඤ්‌හි නාම ආයස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජිස්‌සතී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මන්‌තං උපනන්‌දං සක්‍යපුත්‌තං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්‌වා භගවතො එතමත්‌ථං ආරොචෙසුං …පෙ.… ‘‘සච්‌චං කිර ත්‌වං, උපනන්‌ද, පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජසී’’ති? ‘‘සච්‌චං, භගවා’’ති. ‘‘ඤාතකො තෙ, උපනන්‌ද, අඤ්‌ඤාතකො’’ති? ‘‘අඤ්‌ඤාතකො, භගවා’’ති. ‘‘අඤ්‌ඤාතකො, මොඝපුරිස, අඤ්‌ඤාතකස්‌ස න ජානාති පතිරූපං වා අප්‌පතිරූපං වා සන්‌තං වා අසන්‌තං වා. තත්‌ථ නාම ත්‌වං, මොඝපුරිස, පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො අඤ්‌ඤාතකං ගහපතිකං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජිස්‌සසි! නෙතං, මොඝපුරිස, අප්‌පසන්‌නානං වා පසාදාය…පෙ.… එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, ඉමං සික්‌ඛාපදං උද්‌දිසෙය්‍යාථ –
Atha kho so puriso ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘mahicchā ime samaṇā sakyaputtiyā asantuṭṭhā. Nayime sukarā cīvarena acchādetuṃ. Kathañhi nāma ayyo upanando mayā pubbe appavārito maṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjissatī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhū tassa purisassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto pubbe appavārito gahapatikaṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjissatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ …pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, pubbe appavārito gahapatikaṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjasī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Ñātako te, upananda, aññātako’’ti? ‘‘Aññātako, bhagavā’’ti. ‘‘Aññātako, moghapurisa, aññātakassa na jānāti patirūpaṃ vā appatirūpaṃ vā santaṃ vā asantaṃ vā. Tattha nāma tvaṃ, moghapurisa, pubbe appavārito aññātakaṃ gahapatikaṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
528. ‘‘භික්‌ඛුං පනෙව උද්‌දිස්‌ස අඤ්‌ඤාතකස්‌ස ගහපතිස්‌ස වා ගහපතානියා වා චීවරචෙතාපන්‌නං 1 උපක්‌ඛටං හොති – ‘ඉමිනා චීවරචෙතාපන්‌නෙන චීවරං චෙතාපෙත්‌වා ඉත්‌ථන්‌නාමං භික්‌ඛුං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’ති; තත්‍ර චෙ සො භික්‌ඛු පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජෙය්‍ය – ‘සාධු වත මං ආයස්‌මා ඉමිනා චීවරචෙතාපන්‌නෙන එවරූපං වා එවරූපං වා චීවරං චෙතාපෙත්‌වා අච්‌ඡාදෙහී’ති, කල්‍යාණකම්‍යතං උපාදාය, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තිය’’න්‌ති.
528.‘‘Bhikkhuṃ paneva uddissa aññātakassa gahapatissa vā gahapatāniyā vā cīvaracetāpannaṃ 2 upakkhaṭaṃ hoti – ‘iminā cīvaracetāpannena cīvaraṃ cetāpetvā itthannāmaṃ bhikkhuṃ cīvarena acchādessāmī’ti; tatra ce so bhikkhu pubbe appavārito upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjeyya – ‘sādhu vata maṃ āyasmā iminā cīvaracetāpannena evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā cīvaraṃ cetāpetvā acchādehī’ti, kalyāṇakamyataṃ upādāya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
529. භික්‌ඛුං පනෙව උද්‌දිස්‌සාති භික්‌ඛුස්‌සත්‌ථාය, භික්‌ඛුං ආරම්‌මණං කරිත්‌වා, භික්‌ඛුං අච්‌ඡාදෙතුකාමො.
529.Bhikkhuṃpaneva uddissāti bhikkhussatthāya, bhikkhuṃ ārammaṇaṃ karitvā, bhikkhuṃ acchādetukāmo.
අඤ්‌ඤාතකො නාම මාතිතො වා පිතිතො වා යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අසම්‌බද්‌ධො.
Aññātako nāma mātito vā pitito vā yāva sattamā pitāmahayugā asambaddho.
ගහපති නාම යො කොචි අගාරං අජ්‌ඣාවසති.
Gahapati nāma yo koci agāraṃ ajjhāvasati.
ගහපතානී නාම යා කාචි අගාරං අජ්‌ඣාවසති.
Gahapatānī nāma yā kāci agāraṃ ajjhāvasati.
චීවරචෙතාපන්‌නං නාම හිරඤ්‌ඤං වා සුවණ්‌ණං වා මුත්‌තා වා මණි වා පවාළො වා ඵලිකො වා පටකො වා සුත්‌තං වා කප්‌පාසො වා.
Cīvaracetāpannaṃ nāma hiraññaṃ vā suvaṇṇaṃ vā muttā vā maṇi vā pavāḷo vā phaliko vā paṭako vā suttaṃ vā kappāso vā.
ඉමිනා චීවරචෙතාපන්‌නෙනාති පච්‌චුපට්‌ඨිතෙන.
Iminā cīvaracetāpannenāti paccupaṭṭhitena.
චෙතාපෙත්‌වාති පරිවත්‌තෙත්‌වා.
Cetāpetvāti parivattetvā.
අච්‌ඡාදෙස්‌සාමීති දස්‌සාමි.
Acchādessāmīti dassāmi.
තත්‍ර චෙ සො භික්‌ඛූති යං භික්‌ඛුං උද්‌දිස්‌ස චීවරචෙතාපන්‌නං උපක්‌ඛටං හොති සො භික්‌ඛු.
Tatra ce so bhikkhūti yaṃ bhikkhuṃ uddissa cīvaracetāpannaṃ upakkhaṭaṃ hoti so bhikkhu.
පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතොති පුබ්‌බෙ අවුත්‌තො හොති – ‘‘කීදිසෙන තෙ, භන්‌තෙ, චීවරෙන අත්‌ථො, කීදිසං තෙ චීවරං චෙතාපෙමී’’ති?
Pubbe appavāritoti pubbe avutto hoti – ‘‘kīdisena te, bhante, cīvarena attho, kīdisaṃ te cīvaraṃ cetāpemī’’ti?
උපසඞ්‌කමිත්‌වාති ඝරං ගන්‌ත්‌වා යත්‌ථ කත්‌ථචි උපසඞ්‌කමිත්‌වා .
Upasaṅkamitvāti gharaṃ gantvā yattha katthaci upasaṅkamitvā .
චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජෙය්‍යාති ආයතං වා හොතු විත්‌ථතං වා අප්‌පිතං වා සණ්‌හං වා.
Cīvare vikappaṃ āpajjeyyāti āyataṃ vā hotu vitthataṃ vā appitaṃ vā saṇhaṃ vā.
ඉමිනා චීවරචෙතාපන්‌නෙනාති පච්‌චුපට්‌ඨිතෙන.
Iminācīvaracetāpannenāti paccupaṭṭhitena.
එවරූපං වා එවරූපං වාති. ආයතං වා විත්‌ථතං වා අප්‌පිතං වා සණ්‌හං වා.
Evarūpaṃvā evarūpaṃ vāti. Āyataṃ vā vitthataṃ vā appitaṃ vā saṇhaṃ vā.
චෙතාපෙත්‌වාති පරිවත්‌තෙත්‌වා.
Cetāpetvāti parivattetvā.
අච්‌ඡාදෙහීති දජ්‌ජෙහි.
Acchādehīti dajjehi.
කල්‍යාණකම්‍යතං උපාදායාති සාධත්‌ථිකො 3 මහග්‌ඝත්‌ථිකො. තස්‌ස වචනෙන ආයතං වා විත්‌ථතං වා අප්‌පිතං වා සණ්‌හං වා චෙතාපෙති, පයොගෙ දුක්‌කටං. පටිලාභෙන නිස්‌සග්‌ගියං හොති. නිස්‌සජ්‌ජිතබ්‌බං සඞ්‌ඝස්‌ස වා ගණස්‌ස වා පුග්‌ගලස්‌ස වා. එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, නිස්‌සජ්‌ජිතබ්‌බං…පෙ.… ඉදං මෙ, භන්‌තෙ, චීවරං පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො අඤ්‌ඤාතකං ගහපතිකං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපන්‌නං නිස්‌සග්‌ගියං, ඉමාහං සඞ්‌ඝස්‌ස නිස්‌සජ්‌ජාමීති…පෙ.… දදෙය්‍යාති…පෙ.… දදෙය්‍යුන්‌ති…පෙ.… ආයස්‌මතො දම්‌මීති.
Kalyāṇakamyataṃ upādāyāti sādhatthiko 4 mahagghatthiko. Tassa vacanena āyataṃ vā vitthataṃ vā appitaṃ vā saṇhaṃ vā cetāpeti, payoge dukkaṭaṃ. Paṭilābhena nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ…pe… idaṃ me, bhante, cīvaraṃ pubbe appavārito aññātakaṃ gahapatikaṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpannaṃ nissaggiyaṃ, imāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
530. අඤ්‌ඤාතකෙ අඤ්‌ඤාතකසඤ්‌ඤී පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අඤ්‌ඤාතකෙ වෙමතිකො පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අඤ්‌ඤාතකෙ ඤාතකසඤ්‌ඤී පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකං උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං.
530. Aññātake aññātakasaññī pubbe appavārito gahapatikaṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjati, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Aññātake vematiko pubbe appavārito gahapatikaṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjati, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Aññātake ñātakasaññī pubbe appavārito gahapatikaṃ upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjati, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
ඤාතකෙ අඤ්‌ඤාතකසඤ්‌ඤී, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. ඤාතකෙ වෙමතිකො, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. ඤාතකෙ ඤාතකසඤ්‌ඤී, අනාපත්‌ති.
Ñātake aññātakasaññī, āpatti dukkaṭassa. Ñātake vematiko, āpatti dukkaṭassa. Ñātake ñātakasaññī, anāpatti.
531. අනාපත්‌ති ඤාතකානං, පවාරිතානං, අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථාය, අත්‌තනො ධනෙන, මහග්‌ඝං චෙතාපෙතුකාමස්‌ස අප්‌පග්‌ඝං චෙතාපෙති, උම්‌මත්‌තකස්‌ස, ආදිකම්‌මිකස්‌සාති.
531. Anāpatti ñātakānaṃ, pavāritānaṃ, aññassatthāya, attano dhanena, mahagghaṃ cetāpetukāmassa appagghaṃ cetāpeti, ummattakassa, ādikammikassāti.
උපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදං නිට්‌ඨිතං අට්‌ඨමං.
Upakkhaṭasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 8. පඨමඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. පඨමඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 8. පඨමඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. පඨමඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
