| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
੩. ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
3. Upakkilesañāṇaniddesavaṇṇanā
ਪਠਮਚ੍ਛਕ੍ਕਂ
Paṭhamacchakkaṃ
੧੫੪. ਪਠਮਚ੍ਛਕ੍ਕੇ ਅਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪવਿਸਨવਾਤਸ੍ਸ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਂ વਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ વਾ ਆਦਿ, ਹਦਯਂ ਮਜ੍ਝਂ, ਨਾਭਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੋ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਠਾਨਨਾਨਤ੍ਤਾਨੁਗਮਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨવਾਤਸ੍ਸ ਨਾਭਿ ਆਦਿ, ਹਦਯਂ ਮਜ੍ਝਂ, ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਂ વਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਆਕਾਸੋ વਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਯੋਜਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿਤਣ੍ਹਾਚਰਿਯਾਤਿ ‘‘ਨਾਸਿਕਾવਾਤਾਯਤ੍ਤਮਿਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਨਿਕਾਮਨਾ ਏવ ਤਣ੍ਹਾਪવਤ੍ਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾ ਨਿਕਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਨ ਅਸ੍ਸਾਸਪੁਬ੍ਬਕਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤਿਦੀਘਂ ਅਤਿਰਸ੍ਸਂ વਾ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਮੂਲਕਸ੍ਸ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾવਤੋ ਤੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ વਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਿਤਸ੍ਸ। ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਨਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾਯੇવ ਪਸ੍ਸਾਸੇ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਿਨੋ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਰਜ੍ਜਨਾ। ਪਸ੍ਸਾਸਮੂਲਕੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
154. Paṭhamacchakke assāsādimajjhapariyosānanti abbhantarapavisanavātassa nāsikaggaṃ vā mukhanimittaṃ vā ādi, hadayaṃ majjhaṃ, nābhi pariyosānaṃ. Taṃ tassa ādimajjhapariyosānaṃ satiyā anugacchato yogissa ṭhānanānattānugamanena cittaṃ ajjhattaṃ vikkhepaṃ gacchati, taṃ ajjhattavikkhepagataṃ cittaṃ ekatte asaṇṭhahanato samādhissa paripantho. Passāsādimajjhapariyosānanti bahinikkhamanavātassa nābhi ādi, hadayaṃ majjhaṃ, nāsikaggaṃ vā mukhanimittaṃ vā bahiākāso vā pariyosānaṃ. Yojanā panettha vuttanayeneva veditabbā. Assāsapaṭikaṅkhanā nikantitaṇhācariyāti ‘‘nāsikāvātāyattamidaṃ kammaṭṭhāna’’nti sallakkhetvā oḷārikoḷārikassa assāsassa patthanāsaṅkhātā nikāmanā eva taṇhāpavatti. Taṇhāpavattiyā sati ekatte asaṇṭhahanato samādhissa paripantho. Passāsapaṭikaṅkhanā nikantīti puna assāsapubbakassa passāsassa patthanāsaṅkhātā nikanti. Sesaṃ vuttanayeneva yojetabbaṃ. Assāsenābhitunnassāti atidīghaṃ atirassaṃ vā assāsaṃ karontassa assāsamūlakassa kāyacittakilamathassa sabbhāvato tena assāsena viddhassa pīḷitassa. Passāsapaṭilābhe mucchanāti assāsena pīḷitattāyeva passāse assādasaññino passāsaṃ patthayato tasmiṃ passāsapaṭilābhe rajjanā. Passāsamūlakepi eseva nayo.
વੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਨੁવਣ੍ਣਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧੇਸੁ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨਾਤਿ ਅਨੁਗਚ੍ਛਮਾਨਾ। ਸਤੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾવਿਕ੍ਖੇਪਹੇਤੁਭੂਤਾ ਸਤਿ। વਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਅਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਿਕ੍ਖੇਪੋ। ਕੋ ਸੋ? ਅਸ੍ਸਾਸੋ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਤਸ੍ਸ ਆਕਙ੍ਖਨਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪਾਕਙ੍ਖਨਾ, ਅਸਮ੍ਮਾਮਨਸਿਕਾਰવਸੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪਕਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਆਕਙ੍ਖਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਏਤੇਨੇવ ਨਯੇਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾવਿਕ੍ਖੇਪਪਤ੍ਥਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯੇਹੀਤਿ ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ। વਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ વਿਕ੍ਖਿਪਿਯਮਾਨਸ੍ਸ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਾਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ। ਨੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚ ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੋ ਚ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾਤਿ ਸੋ વਾ ਅਞ੍ਞੋ વਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿવਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਨੀਕવਿਮੁਤ੍ਤਿવਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ ਏવਂ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾ। ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਰਪਚ੍ਚਯਂ ਪਰਸਦ੍ਦਹਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਰਪਚ੍ਚਯਿਕਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਸੋਯੇવ।
Vuttasseva atthassa anuvaṇṇanatthaṃ vuttesu gāthābandhesu anugacchanāti anugacchamānā. Satīti ajjhattabahiddhāvikkhepahetubhūtā sati. Vikkhipati anena cittanti vikkhepo. Ko so? Assāso. Ajjhattaṃ vikkhepo ajjhattavikkhepo, tassa ākaṅkhanā ajjhattavikkhepākaṅkhanā, asammāmanasikāravasena ajjhattavikkhepakassa assāsassa ākaṅkhanāti vuttaṃ hoti. Eteneva nayena bahiddhāvikkhepapatthanā veditabbā. Yehīti yehi upakkilesehi. Vikkhippamānassāti vikkhipiyamānassa vikkhepaṃ āpādiyamānassa. No ca cittaṃ vimuccatīti cittaṃ assāsapassāsārammaṇe ca nādhimuccati, paccanīkadhammehi ca na vimuccati. Cittaṃ no ca vimuccati parapattiyā ca hontīti sambandho. Vimokkhaṃ appajānantāti so vā añño vā ārammaṇādhimuttivimokkhañca paccanīkavimuttivimokkhañca evaṃ appajānantā. Parapattiyāti parapaccayaṃ parasaddahanaṃ arahanti, na attapaccakkhaṃ ñāṇanti ‘‘parapaccayikā’’ti vattabbe ‘‘parapattiyā’’ti vuttaṃ. Attho pana soyeva.
ਦੁਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕਂ
Dutiyacchakkaṃ
੧੫੫. ਦੁਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਹਿ ਦੀਘਨਾਸਿਕਸ੍ਸ ਨਾਸਾਪੁਟਂ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਰਸ੍ਸਨਾਸਿਕਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਂ। ਯਦਿ ਹਿ ਅਯਂ ਯੋਗੀ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇવ ਆવਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇવ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ, ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਨਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਯਦਿ ਅਸ੍ਸਾਸਮੇવ ਆવਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪવੇਸਨવਸੇਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆવਹਤਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ વਿਕਮ੍ਪਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਗਾਥਾਸੁ વਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਤੇਤਿ વਿਕ੍ਖਿਪੀਯਤਿ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਾਦੀਯਤਿ।
155. Dutiyacchakke nimittanti assāsapassāsānaṃ phusanaṭṭhānaṃ. Assāsapassāsā hi dīghanāsikassa nāsāpuṭaṃ ghaṭṭentā pavattanti, rassanāsikassa uttaroṭṭhaṃ. Yadi hi ayaṃ yogī taṃ nimittameva āvajjati, tassa nimittameva āvajjamānassa assāse cittaṃ vikampati, na patiṭṭhātīti attho. Tassa tasmiṃ citte appatiṭṭhite samādhissa abhāvato taṃ vikampanaṃ samādhissa paripantho. Yadi assāsameva āvajjati, tassa cittaṃ abbhantarapavesanavasena vikkhepaṃ āvahati, nimitte na patiṭṭhāti, tasmā nimitte vikampati. Iminā nayena sesesupi yojanā kātabbā. Gāthāsu vikkhippateti vikkhipīyati vikkhepaṃ āpādīyati.
ਤਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕਂ
Tatiyacchakkaṃ
੧੫੬. ਤਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕੇ ਅਤੀਤਾਨੁਧਾવਨਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਗਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ વਾ ਪਸ੍ਸਾਸਂ વਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ। વਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ વਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਨੁਗਤਂ, વਿਕ੍ਖੇਪਂ વਾ ਸਯਂ ਅਨੁਪਤਿਤਂ ਅਨੁਗਤਂ। ਅਨਾਗਤਪਟਿਕਙ੍ਖਨਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ વਾ ਪਸ੍ਸਾਸਂ વਾ ਪਟਿਕਙ੍ਖਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ। વਿਕਮ੍ਪਿਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਨੇਨੇવ વਿਕ੍ਖੇਪੇਨ વਿਕਮ੍ਪਿਤਂ। ਲੀਨਨ੍ਤਿ ਅਤਿਸਿਥਿਲવੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ਸਙ੍ਕੁਚਿਤਂ। ਕੋਸਜ੍ਜਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਕੁਸੀਤਭਾવਾਨੁਗਤਂ। ਅਤਿਪਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ਅਤਿਉਸ੍ਸਾਹਿਤਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ વਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਗਤਂ। ਅਭਿਨਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦવਤ੍ਥੂਸੁ ਭੁਸਂ ਨਤਂ ਅਲ੍ਲੀਨਂ। ਅਪਨਤਨ੍ਤਿ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦવਤ੍ਥੂਸੁ ਪਤਿਹਤਂ, ਤਤੋ ਅਪਗਤਂ વਾ, ਅਪਗਤਨਤਂ વਾ, ਨ ਤਤੋ ਅਪਗਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰਾਗਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੀਤਿਸੁਖੇ વਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਸਿਤਲਪਿਤਕੀਲ਼ਿਤવਤ੍ਥੂਸੁ વਾ ਰਾਗੋ ਅਨੁਪਤਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਗਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੋਮਨਸ੍ਸવਸੇਨ વਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣੇਸੁ ਆਘਾਤવਤ੍ਥੂਸੁ વਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਨੁਪਤਤਿ। ਗਾਥਾਸੁ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਨ ਸਮਾਹਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸੀਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਧਿਕੋ ਸਮਾਧਿ।
156. Tatiyacchakke atītānudhāvanaṃ cittanti phusanaṭṭhānaṃ atikkamitvā gataṃ assāsaṃ vā passāsaṃ vā anugacchamānaṃ cittaṃ. Vikkhepānupatitanti vikkhepena anugataṃ, vikkhepaṃ vā sayaṃ anupatitaṃ anugataṃ. Anāgatapaṭikaṅkhanaṃ cittanti phusanaṭṭhānaṃ appattaṃ assāsaṃ vā passāsaṃ vā paṭikaṅkhamānaṃ paccāsīsamānaṃ cittaṃ. Vikampitanti tasmiṃ appatiṭṭhāneneva vikkhepena vikampitaṃ. Līnanti atisithilavīriyatādīhi saṅkucitaṃ. Kosajjānupatitanti kusītabhāvānugataṃ. Atipaggahitanti accāraddhavīriyatādīhi atiussāhitaṃ. Uddhaccānupatitanti vikkhepānugataṃ. Abhinatanti assādavatthūsu bhusaṃ nataṃ allīnaṃ. Apanatanti nirassādavatthūsu patihataṃ, tato apagataṃ vā, apagatanataṃ vā, na tato apagatanti attho. Rāgānupatitanti ettha assāsapassāsanimittaṃ manasikaroto uppannapītisukhe vā pubbe hasitalapitakīḷitavatthūsu vā rāgo anupatati. Byāpādānupatitanti ettha manasikāre nirassādagatacittassa uppannadomanassavasena vā pubbe samudāciṇṇesu āghātavatthūsu vā byāpādo anupatati. Gāthāsu na samādhiyatīti na samāhitaṃ hoti. Adhicittanti cittasīsena niddiṭṭho adhiko samādhi.
੧੫੭. ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਤੀਹਿ ਛਕ੍ਕੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥਭਾવਸਾਧਨੇਨ ਆਦੀਨવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਅਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વਿਕ੍ਖੇਪਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਾਨਂ વਸੇਨ ਰੂਪਕਾਯੋਪਿ, વਿਕ੍ਖੇਪਸਨ੍ਤਤਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਤਾ ਖੋਭੇਨ ਖੁਭਿਤਾ ਸਦਰਥਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਤੋ ਮਨ੍ਦਤਰੇਨ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਕਮ੍ਪਿਤਾ, ਤਤੋ ਮਨ੍ਦਤਰੇਨ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚਲਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਬਲવਾਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮੋਪਿ ਮਨ੍ਦੋਪਿ ਖੋਭੋ ਹੋਤਿਯੇવ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਖੋਭੇਨ ਨ ਭવਿਤੁਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਗਾਥਾਸੁ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਅਭਾવਿਤਾਤਿ ਯਥਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਅਭਾવਿਤਾ। ਇਞ੍ਜਿਤੋਤਿ ਕਮ੍ਪਿਤੋ। ਫਨ੍ਦਿਤੋਤਿ ਮਨ੍ਦਕਮ੍ਪਿਤੋ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਨੀવਰਣਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨੀવਰਣੇਹੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੧.੧੫੩) ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੀਪਨਿਦਸ੍ਸਨવਚਨਂ ਕਤਂ। ਇਧ ਪਨ ਨਿਗਮਨੇ ਨੀવਰਣਾਨਂ ਸਨ੍ਤਰਤ੍ਤਾ ਤੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨੀવਰਣੇਹੀਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਨਿਦਸ੍ਸਨવਚਨਂ ਕਤਂ।
157. Ettāvatā tīhi chakkehi aṭṭhārasa upakkilese niddisitvā idāni tesaṃ upakkilesānaṃ samādhissa paripanthabhāvasādhanena ādīnavaṃ dassento puna assāsādimajjhapariyosānantiādimāha. Tattha kāyopi cittampi sāraddhā ca hontīti vikkhepasamuṭṭhānarūpānaṃ vasena rūpakāyopi, vikkhepasantativasena cittampi mahatā khobhena khubhitā sadarathā ca honti. Tato mandatarena iñjitā kampitā, tato mandatarena phanditā calitā honti. Balavāpi majjhimopi mandopi khobho hotiyeva, na sakkā khobhena na bhavitunti vuttaṃ hoti. Cittaṃ vikampitattāti cittassa vikampitattā. Gāthāsu paripuṇṇā abhāvitāti yathā paripuṇṇā hoti, tathā abhāvitā. Iñjitoti kampito. Phanditoti mandakampito. Heṭṭhā nīvaraṇānaṃ anantarattā ‘‘imehi ca pana nīvaraṇehī’’ti (paṭi. ma. 1.153) accantasamīpanidassanavacanaṃ kataṃ. Idha pana nigamane nīvaraṇānaṃ santarattā tehi ca pana nīvaraṇehīti parammukhanidassanavacanaṃ kataṃ.
ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Upakkilesañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ੩. ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 3. Upakkilesañāṇaniddeso
