Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၈. ဥပက္ကိလေသသုတ္တံ
8. Upakkilesasuttaṃ
၂၃၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခော ပန သမယေန ကောသမ္ဗိယံ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝာဒာပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခော အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ကောသမ္ဗိယံ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝာဒာပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။ အထ ခော ဘဂဝာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝာဒ’’န္တိ။
236. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Sādhu, bhante, bhagavā yena te bhikkhū tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho bhagavā yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhave, mā bhaṇḍanaṃ, mā kalahaṃ, mā viggahaṃ, mā vivāda’’nti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အာဂမေတု, ဘန္တေ! ဘဂဝာ ဓမ္မသ္သာမီ; အပ္ပောသ္သုက္ကော, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတု; မယမေတေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝာဒေန ပညာယိသ္သာမာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝာဒ’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အာဂမေတု, ဘန္တေ! ဘဂဝာ ဓမ္မသ္သာမီ; အပ္ပောသ္သုက္ကော, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတု; မယမေတေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝာဒေန ပညာယိသ္သာမာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝာဒ’’န္တိ။ တတိယမ္ပိ ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အာဂမေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဓမ္မသ္သာမီ; အပ္ပောသ္သုက္ကော, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတု; မယမေတေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝာဒေန ပညာယိသ္သာမာ’’တိ။
Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgametu, bhante! Bhagavā dhammassāmī; appossukko, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu; mayametena bhaṇḍanena kalahena viggahena vivādena paññāyissāmā’’ti. Dutiyampi kho bhagavā te bhikkhū etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhave, mā bhaṇḍanaṃ, mā kalahaṃ, mā viggahaṃ, mā vivāda’’nti. Dutiyampi kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgametu, bhante! Bhagavā dhammassāmī; appossukko, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu; mayametena bhaṇḍanena kalahena viggahena vivādena paññāyissāmā’’ti. Tatiyampi kho bhagavā te bhikkhū etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhave, mā bhaṇḍanaṃ, mā kalahaṃ, mā viggahaṃ, mā vivāda’’nti. Tatiyampi kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgametu, bhante, bhagavā dhammassāmī; appossukko, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu; mayametena bhaṇḍanena kalahena viggahena vivādena paññāyissāmā’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ကောသမ္ဗိံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ ကောသမ္ဗိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော သေနာသနံ သံသာမေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ဌိတကောဝ ဣမာ ဂာထာ အဘာသိ –
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kosambiṃ piṇḍāya pāvisi. Kosambiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya ṭhitakova imā gāthā abhāsi –
၂၃၇.
237.
‘‘ပုထုသဒ္ဒော သမဇနော၊ န ဗာလော ကောစိ မညထ။
‘‘Puthusaddo samajano, na bālo koci maññatha;
သင္ဃသ္မိံ ဘိဇ္ဇမာနသ္မိံ၊ နာညံ ဘိယ္ယော အမညရုံ။
Saṅghasmiṃ bhijjamānasmiṃ, nāññaṃ bhiyyo amaññaruṃ.
‘‘ပရိမုဋ္ဌာ ပဏ္ဍိတာဘာသာ၊ ဝာစာဂောစရဘာဏိနော။
‘‘Parimuṭṭhā paṇḍitābhāsā, vācāgocarabhāṇino;
ယာဝိစ္ဆန္တိ မုခာယာမံ၊ ယေန နီတာ န တံ ဝိဒူ။
Yāvicchanti mukhāyāmaṃ, yena nītā na taṃ vidū.
‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ၊ အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ။
‘‘Akkocchi maṃ avadhi maṃ, ajini maṃ ahāsi me;
ယေ စ တံ ဥပနယ္ဟန္တိ၊ ဝေရံ တေသံ န သမ္မတိ။
Ye ca taṃ upanayhanti, veraṃ tesaṃ na sammati.
‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ၊ အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ။
‘‘Akkocchi maṃ avadhi maṃ, ajini maṃ ahāsi me;
ယေ စ တံ နုပနယ္ဟန္တိ၊ ဝေရံ တေသူပသမ္မတိ။
Ye ca taṃ nupanayhanti, veraṃ tesūpasammati.
‘‘န ဟိ ဝေရေန ဝေရာနိ၊ သမ္မန္တီဓ ကုဒာစနံ။
‘‘Na hi verena verāni, sammantīdha kudācanaṃ;
အဝေရေန စ သမ္မန္တိ၊ ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော။
Averena ca sammanti, esa dhammo sanantano.
‘‘ပရေ စ န ဝိဇာနန္တိ၊ မယမေတ္ထ ယမာမသေ။
‘‘Pare ca na vijānanti, mayamettha yamāmase;
ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တိ၊ တတော သမ္မန္တိ မေဓဂာ။
Ye ca tattha vijānanti, tato sammanti medhagā.
‘‘အဋ္ဌိစ္ဆိန္နာ ပာဏဟရာ၊ ဂဝသ္သဓနဟာရိနော။
‘‘Aṭṭhicchinnā pāṇaharā, gavassadhanahārino;
ရဋ္ဌံ ဝိလုမ္ပမာနာနံ၊ တေသမ္ပိ ဟောတိ သင္ဂတိ။
Raṭṭhaṃ vilumpamānānaṃ, tesampi hoti saṅgati;
ကသ္မာ တုမ္ဟာကံ နော သိယာ။
Kasmā tumhākaṃ no siyā.
‘‘သစေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ၊
‘‘Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ,
သဒ္ဓိံ စရံ သာဓုဝိဟာရိ ဓီရံ။
Saddhiṃ caraṃ sādhuvihāri dhīraṃ;
အဘိဘုယ္ယ သဗ္ဗာနိ ပရိသ္သယာနိ၊
Abhibhuyya sabbāni parissayāni,
စရေယ္ယ တေနတ္တမနော သတီမာ။
Careyya tenattamano satīmā.
‘‘နော စေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ၊
‘‘No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ,
သဒ္ဓိံ စရံ သာဓုဝိဟာရိ ဓီရံ။
Saddhiṃ caraṃ sādhuvihāri dhīraṃ;
ရာဇာဝ ရဋ္ဌံ ဝိဇိတံ ပဟာယ၊
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya,
ဧကော စရေ မာတင္ဂရညေဝ နာဂော။
Eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
‘‘ဧကသ္သ စရိတံ သေယ္ယော၊ နတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာ။
‘‘Ekassa caritaṃ seyyo, natthi bāle sahāyatā;
ဧကော စရေ န စ ပာပာနိ ကယိရာ၊
Eko care na ca pāpāni kayirā,
အပ္ပောသ္သုက္ကော မာတင္ဂရညေဝ နာဂော’’တိ။
Appossukko mātaṅgaraññeva nāgo’’ti.
၂၃၈. အထ ခော ဘဂဝာ ဌိတကောဝ ဣမာ ဂာထာ ဘာသိတ္ဝာ ယေန ဗာလကလောဏကာရဂာမော 1 တေနုပသင္ကမိ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ ဘဂု ဗာလကလောဏကာရဂာမေ ဝိဟရတိ။ အဒ္ဒသာ ခော အာယသ္မာ ဘဂု ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန အာသနံ ပညပေသိ ဥဒကဉ္စ ပာဒာနံ ဓောဝနံ 2။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ပာဒေ ပက္ခာလေသိ။ အာယသ္မာပိ ခော ဘဂု ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော အာယသ္မန္တံ ဘဂုံ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခု, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ ပိဏ္ဍကေန န ကိလမသီ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ ဘဂဝာ, ယာပနီယံ ဘဂဝာ, န စာဟံ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန ကိလမာမီ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ ဘဂုံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ပာစီနဝံသဒာယော တေနုပသင္ကမိ။
238. Atha kho bhagavā ṭhitakova imā gāthā bhāsitvā yena bālakaloṇakāragāmo 3 tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena āyasmā bhagu bālakaloṇakāragāme viharati. Addasā kho āyasmā bhagu bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āsanaṃ paññapesi udakañca pādānaṃ dhovanaṃ 4. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja pāde pakkhālesi. Āyasmāpi kho bhagu bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ bhaguṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci, bhikkhu, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci piṇḍakena na kilamasī’’ti? ‘‘Khamanīyaṃ bhagavā, yāpanīyaṃ bhagavā, na cāhaṃ, bhante, piṇḍakena kilamāmī’’ti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ bhaguṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā yena pācīnavaṃsadāyo tenupasaṅkami.
တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ စ အနုရုဒ္ဓော အာယသ္မာ စ နန္ဒိယော 5 အာယသ္မာ စ ကိမိလော 6 ပာစီနဝံသဒာယေ ဝိဟရန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခော ဒာယပာလော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ, မဟာသမဏ, ဧတံ ဒာယံ ပာဝိသိ။ သန္တေတ္ထ တယော ကုလပုတ္တာ အတ္တကာမရူပာ ဝိဟရန္တိ။ မာ တေသံ အဖာသုမကာသီ’’တိ။ အသ္သောသိ ခော အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ဒာယပာလသ္သ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ မန္တယမာနသ္သ။ သုတ္ဝာန ဒာယပာလံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ, အာဝုသော ဒာယပာလ, ဘဂဝန္တံ ဝာရေသိ။ သတ္ထာ နော ဘဂဝာ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။
Tena kho pana samayena āyasmā ca anuruddho āyasmā ca nandiyo 7 āyasmā ca kimilo 8 pācīnavaṃsadāye viharanti. Addasā kho dāyapālo bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mā, mahāsamaṇa, etaṃ dāyaṃ pāvisi. Santettha tayo kulaputtā attakāmarūpā viharanti. Mā tesaṃ aphāsumakāsī’’ti. Assosi kho āyasmā anuruddho dāyapālassa bhagavatā saddhiṃ mantayamānassa. Sutvāna dāyapālaṃ etadavoca – ‘‘mā, āvuso dāyapāla, bhagavantaṃ vāresi. Satthā no bhagavā anuppatto’’ti.
၂၃၉. အထ ခော အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ယေနာယသ္မာ စ နန္ဒိယော ယေနာယသ္မာ စ ကိမိလော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တဉ္စ နန္ဒိယံ အာယသ္မန္တဉ္စ ကိမိလံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော, အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော, သတ္ထာ နော ဘဂဝာ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။ အထ ခော အာယသ္မာ စ အနုရုဒ္ဓော အာယသ္မာ စ နန္ဒိယော အာယသ္မာ စ ကိမိလော ဘဂဝန္တံ ပစ္စုဂ္ဂန္တ္ဝာ ဧကော ဘဂဝတော ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ, ဧကော အာသနံ ပညပေသိ, ဧကော ပာဒောဒကံ ဥပဋ္ဌပေသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ပာဒေ ပက္ခာလေသိ။ တေပိ ခော အာယသ္မန္တော ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကစ္စိ ဝော, အနုရုဒ္ဓာ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ ပိဏ္ဍကေန န ကိလမထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ ဘဂဝာ, ယာပနီယံ ဘဂဝာ, န စ မယံ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန ကိလမာမာ’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ ပန ဝော, အနုရုဒ္ဓာ, သမဂ္ဂာ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပသ္သန္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မယံ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂာ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပသ္သန္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တုမ္ဟေ, အနုရုဒ္ဓာ, သမဂ္ဂာ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပသ္သန္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ ယောဟံ ဧဝရူပေဟိ သဗ္ရဟ္မစာရီဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရာမီ’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဣမေသု အာယသ္မန္တေသု မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ တသ္သ, မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူနာဟံ သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတ္ဝာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တသ္သ ဝသေန ဝတ္တေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, ဘန္တေ, သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတ္ဝာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တသ္သ ဝသေန ဝတ္တာမိ။ နာနာ ဟိ ခော နော, ဘန္တေ, ကာယာ, ဧကဉ္စ ပန မညေ စိတ္တ’’န္တိ။
239. Atha kho āyasmā anuruddho yenāyasmā ca nandiyo yenāyasmā ca kimilo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantañca nandiyaṃ āyasmantañca kimilaṃ etadavoca – ‘‘abhikkamathāyasmanto, abhikkamathāyasmanto, satthā no bhagavā anuppatto’’ti. Atha kho āyasmā ca anuruddho āyasmā ca nandiyo āyasmā ca kimilo bhagavantaṃ paccuggantvā eko bhagavato pattacīvaraṃ paṭiggahesi, eko āsanaṃ paññapesi, eko pādodakaṃ upaṭṭhapesi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja pāde pakkhālesi. Tepi kho āyasmanto bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ anuruddhaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci vo, anuruddhā, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci piṇḍakena na kilamathā’’ti? ‘‘Khamanīyaṃ bhagavā, yāpanīyaṃ bhagavā, na ca mayaṃ, bhante, piṇḍakena kilamāmā’’ti. ‘‘Kacci pana vo, anuruddhā, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharathā’’ti? ‘‘Taggha mayaṃ, bhante, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharāmā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tumhe, anuruddhā, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharathā’’ti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me yohaṃ evarūpehi sabrahmacārīhi saddhiṃ viharāmī’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, imesu āyasmantesu mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca. Tassa, mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vatteyya’nti. So kho ahaṃ, bhante, sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vattāmi. Nānā hi kho no, bhante, kāyā, ekañca pana maññe citta’’nti.
အာယသ္မာပိ ခော နန္ဒိယော။ပေ.။ အာယသ္မာပိ ခော ကိမိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မယ္ဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ ယောဟံ ဧဝရူပေဟိ သဗ္ရဟ္မစာရီဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရာမီ’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဣမေသု အာယသ္မန္တေသု မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူနာဟံ သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတ္ဝာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တသ္သ ဝသေန ဝတ္တေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, ဘန္တေ, သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတ္ဝာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တသ္သ ဝသေန ဝတ္တာမိ။ နာနာ ဟိ ခော နော, ဘန္တေ, ကာယာ, ဧကဉ္စ ပန မညေ စိတ္တန္တိ။ ဧဝံ ခော မယံ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂာ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပသ္သန္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။
Āyasmāpi kho nandiyo…pe… āyasmāpi kho kimilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayhampi kho, bhante, evaṃ hoti – ‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me yohaṃ evarūpehi sabrahmacārīhi saddhiṃ viharāmī’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, imesu āyasmantesu mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vatteyya’nti. So kho ahaṃ, bhante, sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vattāmi. Nānā hi kho no, bhante, kāyā, ekañca pana maññe cittanti. Evaṃ kho mayaṃ, bhante, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharāmā’’ti.
၂၄၀. ‘‘သာဓု, သာဓု, အနုရုဒ္ဓာ! ကစ္စိ ပန ဝော, အနုရုဒ္ဓာ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မယံ, ဘန္တေ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တုမ္ဟေ, အနုရုဒ္ဓာ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, အမ္ဟာကံ ယော ပဌမံ ဂာမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ, သော အာသနာနိ ပညပေတိ, ပာနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, အဝက္ကာရပာတိံ ဥပဋ္ဌာပေတိ။ ယော ပစ္ဆာ ဂာမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ – သစေ ဟောတိ ဘုတ္တာဝသေသော, သစေ အာကင္ခတိ, ဘုဉ္ဇတိ; နော စေ အာကင္ခတိ, အပ္ပဟရိတေ ဝာ ဆဍ္ဍေတိ အပာဏကေ ဝာ ဥဒကေ ဩပိလာပေတိ – သော အာသနာနိ ပဋိသာမေတိ, ပာနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေတိ, အဝက္ကာရပာတိံ ဓောဝိတ္ဝာ ပဋိသာမေတိ, ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇတိ။ ယော ပသ္သတိ ပာနီယဃဋံ ဝာ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝာ ဝစ္စဃဋံ ဝာ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ သော ဥပဋ္ဌာပေတိ။ သစသ္သ ဟောတိ အဝိသယ္ဟံ, ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတ္ဝာ ဟတ္ထဝိလင္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေမ 9, န တ္ဝေဝ မယံ, ဘန္တေ, တပ္ပစ္စယာ ဝာစံ ဘိန္ဒာမ။ ပဉ္စာဟိကံ ခော ပန မယံ, ဘန္တေ, သဗ္ဗရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္နိသီဒာမ။ ဧဝံ ခော မယံ, ဘန္တေ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။
240. ‘‘Sādhu, sādhu, anuruddhā! Kacci pana vo, anuruddhā, appamattā ātāpino pahitattā viharathā’’ti? ‘‘Taggha mayaṃ, bhante, appamattā ātāpino pahitattā viharāmā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tumhe, anuruddhā, appamattā ātāpino pahitattā viharathā’’ti? ‘‘Idha, bhante, amhākaṃ yo paṭhamaṃ gāmato piṇḍāya paṭikkamati, so āsanāni paññapeti, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpeti, avakkārapātiṃ upaṭṭhāpeti. Yo pacchā gāmato piṇḍāya paṭikkamati – sace hoti bhuttāvaseso, sace ākaṅkhati, bhuñjati; no ce ākaṅkhati, appaharite vā chaḍḍeti apāṇake vā udake opilāpeti – so āsanāni paṭisāmeti, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ paṭisāmeti, avakkārapātiṃ dhovitvā paṭisāmeti, bhattaggaṃ sammajjati. Yo passati pānīyaghaṭaṃ vā paribhojanīyaghaṭaṃ vā vaccaghaṭaṃ vā rittaṃ tucchaṃ so upaṭṭhāpeti. Sacassa hoti avisayhaṃ, hatthavikārena dutiyaṃ āmantetvā hatthavilaṅghakena upaṭṭhāpema 10, na tveva mayaṃ, bhante, tappaccayā vācaṃ bhindāma. Pañcāhikaṃ kho pana mayaṃ, bhante, sabbarattiṃ dhammiyā kathāya sannisīdāma. Evaṃ kho mayaṃ, bhante, appamattā ātāpino pahitattā viharāmā’’ti.
၂၄၁. ‘‘သာဓု, သာဓု, အနုရုဒ္ဓာ! အတ္ထိ ပန ဝော, အနုရုဒ္ဓာ, ဧဝံ အပ္ပမတ္တာနံ အာတာပီနံ ပဟိတတ္တာနံ ဝိဟရတံ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော အဓိဂတော ဖာသုဝိဟာရော’’တိ? ‘‘ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရန္တာ ဩဘာသဉ္စေဝ သဉ္ဇာနာမ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သော ခော ပန နော ဩဘာသော နစိရသ္သေဝ အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ; တဉ္စ နိမိတ္တံ နပ္ပဋိဝိဇ္ဈာမာ’’တိ။
241. ‘‘Sādhu, sādhu, anuruddhā! Atthi pana vo, anuruddhā, evaṃ appamattānaṃ ātāpīnaṃ pahitattānaṃ viharataṃ uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso adhigato phāsuvihāro’’ti? ‘‘Idha mayaṃ, bhante, appamattā ātāpino pahitattā viharantā obhāsañceva sañjānāma dassanañca rūpānaṃ. So kho pana no obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ; tañca nimittaṃ nappaṭivijjhāmā’’ti.
‘‘တံ ခော ပန ဝော, အနုရုဒ္ဓာ, နိမိတ္တံ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗံ။ အဟမ္ပိ သုဒံ, အနုရုဒ္ဓာ, ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓော ဗောဓိသတ္တောဝ သမာနော ဩဘာသဉ္စေဝ သဉ္ဇာနာမိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သော ခော ပန မေ ဩဘာသော နစိရသ္သေဝ အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကော နု ခော ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာန’န္တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ဝိစိကိစ္ဆာ ခော မေ ဥဒပာဒိ, ဝိစိကိစ္ဆာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတီ’’’တိ။
‘‘Taṃ kho pana vo, anuruddhā, nimittaṃ paṭivijjhitabbaṃ. Ahampi sudaṃ, anuruddhā, pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno obhāsañceva sañjānāmi dassanañca rūpānaṃ. So kho pana me obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yena me obhāso antaradhāyati dassanañca rūpāna’nti? Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘vicikicchā kho me udapādi, vicikicchādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissatī’’’ti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော ဩဘာသဉ္စေဝ သဉ္ဇာနာမိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သော ခော ပန မေ ဩဘာသော နစိရသ္သေဝ အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကော နု ခော ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာန’န္တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘အမနသိကာရော ခော မေ ဥဒပာဒိ, အမနသိကာရာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ န အမနသိကာရော’’’တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi dassanañca rūpānaṃ. So kho pana me obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yena me obhāso antaradhāyati dassanañca rūpāna’nti? Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘amanasikāro kho me udapādi, amanasikārādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati na amanasikāro’’’ti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ထိနမိဒ္ဓံ ခော မေ ဥဒပာဒိ, ထိနမိဒ္ဓာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ န အမနသိကာရော န ထိနမိဒ္ဓ’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘thinamiddhaṃ kho me udapādi, thinamiddhādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati na amanasikāro na thinamiddha’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ဆမ္ဘိတတ္တံ ခော မေ ဥဒပာဒိ, ဆမ္ဘိတတ္တာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သေယ္ယထာပိ, အနုရုဒ္ဓာ, ပုရိသော အဒ္ဓာနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော, တသ္သ ဥဘတောပသ္သေ ဝဋ္ဋကာ 11 ဥပ္ပတေယ္ယုံ, တသ္သ တတောနိဒာနံ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော မေ, အနုရုဒ္ဓာ, ဆမ္ဘိတတ္တံ ဥဒပာဒိ, ဆမ္ဘိတတ္တာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ န အမနသိကာရော န ထိနမိဒ္ဓံ န ဆမ္ဘိတတ္တ’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘chambhitattaṃ kho me udapādi, chambhitattādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Seyyathāpi, anuruddhā, puriso addhānamaggappaṭipanno, tassa ubhatopasse vaṭṭakā 12 uppateyyuṃ, tassa tatonidānaṃ chambhitattaṃ uppajjeyya; evameva kho me, anuruddhā, chambhitattaṃ udapādi, chambhitattādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati na amanasikāro na thinamiddhaṃ na chambhitatta’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ဥပ္ပိလံ 13 ခော မေ ဥဒပာဒိ, ဥပ္ပိလာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ ။ သေယ္ယထာပိ, အနုရုဒ္ဓာ, ပုရိသော ဧကံ နိဓိမုခံ ဂဝေသန္တော သကိဒေဝ ပဉ္စနိဓိမုခာနိ အဓိဂစ္ဆေယ္ယ, တသ္သ တတောနိဒာနံ ဥပ္ပိလံ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော မေ, အနုရုဒ္ဓာ, ဥပ္ပိလံ ဥဒပာဒိ, ဥပ္ပိလာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, န အမနသိကာရော, န ထိနမိဒ္ဓံ, န ဆမ္ဘိတတ္တံ, န ဥပ္ပိလ’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘uppilaṃ 14 kho me udapādi, uppilādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ . Seyyathāpi, anuruddhā, puriso ekaṃ nidhimukhaṃ gavesanto sakideva pañcanidhimukhāni adhigaccheyya, tassa tatonidānaṃ uppilaṃ uppajjeyya; evameva kho me, anuruddhā, uppilaṃ udapādi, uppilādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppila’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ဒုဋ္ဌုလ္လံ ခော မေ ဥဒပာဒိ, ဒုဋ္ဌုလ္လာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, န အမနသိကာရော, န ထိနမိဒ္ဓံ, န ဆမ္ဘိတတ္တံ, န ဥပ္ပိလံ, န ဒုဋ္ဌုလ္လ’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘duṭṭhullaṃ kho me udapādi, duṭṭhullādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhulla’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ ခော မေ ဥဒပာဒိ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သေယ္ယထာပိ, အနုရုဒ္ဓာ, ပုရိသော ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဝဋ္ဋကံ ဂာဠ္ဟံ ဂဏ္ဟေယ္ယ, သော တတ္ထေဝ ပတမေယ္ယ 15; ဧဝမေဝ ခော မေ, အနုရုဒ္ဓာ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ ဥဒပာဒိ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, န အမနသိကာရော, န ထိနမိဒ္ဓံ, န ဆမ္ဘိတတ္တံ, န ဥပ္ပိလံ, န ဒုဋ္ဌုလ္လံ, န အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယ’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘accāraddhavīriyaṃ kho me udapādi, accāraddhavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Seyyathāpi, anuruddhā, puriso ubhohi hatthehi vaṭṭakaṃ gāḷhaṃ gaṇheyya, so tattheva patameyya 16; evameva kho me, anuruddhā, accāraddhavīriyaṃ udapādi, accāraddhavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriya’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘အတိလီနဝီရိယံ ခော မေ ဥဒပာဒိ , အတိလီနဝီရိယာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သေယ္ယထာပိ, အနုရုဒ္ဓာ, ပုရိသော ဝဋ္ဋကံ သိထိလံ ဂဏ္ဟေယ္ယ, သော တသ္သ ဟတ္ထတော ဥပ္ပတေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော မေ, အနုရုဒ္ဓာ, အတိလီနဝီရိယံ ဥဒပာဒိ, အတိလီနဝီရိယာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, န အမနသိကာရော, န ထိနမိဒ္ဓံ, န ဆမ္ဘိတတ္တံ, န ဥပ္ပိလံ, န ဒုဋ္ဌုလ္လံ, န အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ, န အတိလီနဝီရိယ’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘atilīnavīriyaṃ kho me udapādi , atilīnavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Seyyathāpi, anuruddhā, puriso vaṭṭakaṃ sithilaṃ gaṇheyya, so tassa hatthato uppateyya; evameva kho me, anuruddhā, atilīnavīriyaṃ udapādi, atilīnavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriya’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဘိဇပ္ပာ ခော မေ ဥဒပာဒိ, အဘိဇပ္ပာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, န အမနသိကာရော, န ထိနမိဒ္ဓံ, န ဆမ္ဘိတတ္တံ, န ဥပ္ပိလံ, န ဒုဋ္ဌုလ္လံ, န အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ, န အတိလီနဝီရိယံ, န အဘိဇပ္ပာ’’’တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘abhijappā kho me udapādi, abhijappādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriyaṃ, na abhijappā’’’ti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ။ပေ.။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘နာနတ္တသညာ ခော မေ ဥဒပာဒိ, နာနတ္တသညာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, န အမနသိကာရော, န ထိနမိဒ္ဓံ, န ဆမ္ဘိတတ္တံ, န ဥပ္ပိလံ, န ဒုဋ္ဌုလ္လံ, န အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ, န အတိလီနဝီရိယံ, န အဘိဇပ္ပာ, န နာနတ္တသညာ’’’တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘nānattasaññā kho me udapādi, nānattasaññādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriyaṃ, na abhijappā, na nānattasaññā’’’ti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော ဩဘာသဉ္စေဝ သဉ္ဇာနာမိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သော ခော ပန မေ ဩဘာသော နစိရသ္သေဝ အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ တသ္သ မယ္ဟံ အနုရုဒ္ဓာ ဧတဒဟောသိ – ‘ကော နု ခော ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာန’န္တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တံ ခော မေ ရူပာနံ ဥဒပာဒိ, အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ ရူပာနံ သမာဓိ စဝိ။ သမာဓိမ္ဟိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒသ္သနဉ္စ ရူပာနံ။ သောဟံ တထာ ကရိသ္သာမိ ယထာ မေ ပုန န ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, န အမနသိကာရော, န ထိနမိဒ္ဓံ, န ဆမ္ဘိတတ္တံ, န ဥပ္ပိလံ, န ဒုဋ္ဌုလ္လံ, န အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ, န အတိလီနဝီရိယံ, န အဘိဇပ္ပာ, န နာနတ္တသညာ, န အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တံ ရူပာန’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi dassanañca rūpānaṃ. So kho pana me obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Tassa mayhaṃ anuruddhā etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yena me obhāso antaradhāyati dassanañca rūpāna’nti. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘atinijjhāyitattaṃ kho me rūpānaṃ udapādi, atinijjhāyitattādhikaraṇañca pana me rūpānaṃ samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriyaṃ, na abhijappā, na nānattasaññā, na atinijjhāyitattaṃ rūpāna’’’nti.
၂၄၂. ‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ‘ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဝိစိကိစ္ဆံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘အမနသိကာရော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အမနသိကာရံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘ထိနမိဒ္ဓံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ထိနမိဒ္ဓံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘ဥပ္ပိလံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဥပ္ပိလံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘ဒုဋ္ဌုလ္လံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဒုဋ္ဌုလ္လံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘အတိလီနဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အတိလီနဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘အဘိဇပ္ပာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အဘိဇပ္ပံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘နာနတ္တသညာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ နာနတ္တသညံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ, ‘အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တံ ရူပာနံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တံ ရူပာနံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟိံ။
242. ‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, ‘vicikicchā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā vicikicchaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘amanasikāro cittassa upakkileso’ti – iti viditvā amanasikāraṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘thinamiddhaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thinamiddhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘chambhitattaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā chambhitattaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘uppilaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā uppilaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘duṭṭhullaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā duṭṭhullaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘atilīnavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atilīnavīriyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘abhijappā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijappaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘nānattasaññā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā nānattasaññaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ.
၂၄၃. ‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော ဩဘာသဉ္ဟိ ခော သဉ္ဇာနာမိ, န စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ; ရူပာနိ ဟိ ခော ပသ္သာမိ, န စ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ – ‘ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ, ကေဝလမ္ပိ ဒိဝံ 17, ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိန္ဒိဝံ’ 18။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကော နု ခော ဟေတု ကော ပစ္စယော ယ္ဝာဟံ ဩဘာသဉ္ဟိ ခော သဉ္ဇာနာမိ န စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ; ရူပာနိ ဟိ ခော 19 ပသ္သာမိ န စ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ – ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ, ကေဝလမ္ပိ ဒိဝံ, ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိန္ဒိဝ’န္တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယသ္မိဉ္ဟိ ခော အဟံ သမယေ ရူပနိမိတ္တံ အမနသိကရိတ္ဝာ ဩဘာသနိမိတ္တံ မနသိ ကရောမိ, ဩဘာသဉ္ဟိ ခော တသ္မိံ သမယေ သဉ္ဇာနာမိ, န စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ။ ယသ္မိံ ပနာဟံ သမယေ ဩဘာသနိမိတ္တံ အမနသိကရိတ္ဝာ ရူပနိမိတ္တံ မနသိ ကရောမိ, ရူပာနိ ဟိ ခော တသ္မိံ သမယေ ပသ္သာမိ န စ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ – ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ, ကေဝလမ္ပိ ဒိဝံ, ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိန္ဒိဝ’’’န္တိ။
243. ‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañhi kho sañjānāmi, na ca rūpāni passāmi; rūpāni hi kho passāmi, na ca obhāsaṃ sañjānāmi – ‘kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ 20, kevalampi rattindivaṃ’ 21. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yvāhaṃ obhāsañhi kho sañjānāmi na ca rūpāni passāmi; rūpāni hi kho 22 passāmi na ca obhāsaṃ sañjānāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’nti. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘yasmiñhi kho ahaṃ samaye rūpanimittaṃ amanasikaritvā obhāsanimittaṃ manasi karomi, obhāsañhi kho tasmiṃ samaye sañjānāmi, na ca rūpāni passāmi. Yasmiṃ panāhaṃ samaye obhāsanimittaṃ amanasikaritvā rūpanimittaṃ manasi karomi, rūpāni hi kho tasmiṃ samaye passāmi na ca obhāsaṃ sañjānāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော ပရိတ္တဉ္စေဝ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ, ပရိတ္တာနိ စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ; အပ္ပမာဏဉ္စေဝ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ, အပ္ပမာဏာနိ စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ – ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ, ကေဝလမ္ပိ ဒိဝံ, ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိန္ဒိဝံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကော နု ခော ဟေတု ကော ပစ္စယော ယ္ဝာဟံ ပရိတ္တဉ္စေဝ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ, ပရိတ္တာနိ စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ ; အပ္ပမာဏဉ္စေဝ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ, အပ္ပမာဏာနိ စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ – ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ, ကေဝလမ္ပိ ဒိဝံ, ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိန္ဒိဝ’န္တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယသ္မိံ ခော မေ သမယေ ပရိတ္တော သမာဓိ ဟောတိ, ပရိတ္တံ မေ တသ္မိံ သမယေ စက္ခု ဟောတိ။ သောဟံ ပရိတ္တေန စက္ခုနာ ပရိတ္တဉ္စေဝ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ, ပရိတ္တာနိ စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ။ ယသ္မိံ ပန မေ သမယေ အပ္ပမာဏော သမာဓိ ဟောတိ, အပ္ပမာဏံ မေ တသ္မိံ သမယေ စက္ခု ဟောတိ။ သောဟံ အပ္ပမာဏေန စက္ခုနာ အပ္ပမာဏဉ္စေဝ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ, အပ္ပမာဏာနိ စ ရူပာနိ ပသ္သာမိ – ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ, ကေဝလမ္ပိ ဒိဝံ, ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိန္ဒိဝ’’’န္တိ။
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto parittañceva obhāsaṃ sañjānāmi, parittāni ca rūpāni passāmi; appamāṇañceva obhāsaṃ sañjānāmi, appamāṇāni ca rūpāni passāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindivaṃ. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yvāhaṃ parittañceva obhāsaṃ sañjānāmi, parittāni ca rūpāni passāmi ; appamāṇañceva obhāsaṃ sañjānāmi, appamāṇāni ca rūpāni passāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’nti. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘yasmiṃ kho me samaye paritto samādhi hoti, parittaṃ me tasmiṃ samaye cakkhu hoti. Sohaṃ parittena cakkhunā parittañceva obhāsaṃ sañjānāmi, parittāni ca rūpāni passāmi. Yasmiṃ pana me samaye appamāṇo samādhi hoti, appamāṇaṃ me tasmiṃ samaye cakkhu hoti. Sohaṃ appamāṇena cakkhunā appamāṇañceva obhāsaṃ sañjānāmi, appamāṇāni ca rūpāni passāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’’’nti.
၂၄၄. ယတော ခော မေ , အနုရုဒ္ဓာ, ‘ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘အမနသိကာရော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အမနသိကာရော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘ထိနမိဒ္ဓံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ထိနမိဒ္ဓံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘ဥပ္ပိလံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဥပ္ပိလံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘ဒုဋ္ဌုလ္လံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဒုဋ္ဌုလ္လံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘အတိလီနဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အတိလီနဝီရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘အဘိဇပ္ပာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အဘိဇပ္ပာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘နာနတ္တသညာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ နာနတ္တသညာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ, ‘အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တံ ရူပာနံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တံ ရူပာနံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော အဟောသိ။
244. Yato kho me , anuruddhā, ‘vicikicchā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā vicikicchā cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘amanasikāro cittassa upakkileso’ti – iti viditvā amanasikāro cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘thinamiddhaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thinamiddhaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘chambhitattaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā chambhitattaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘uppilaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā uppilaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘duṭṭhullaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā duṭṭhullaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘atilīnavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atilīnavīriyaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘abhijappā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijappā cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘nānattasaññā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā nānattasaññā cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi.
၂၄၅. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ခော မေ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသာ တေ မေ ပဟီနာ။ ဟန္ဒ, ဒာနာဟံ တိဝိဓေန သမာဓိံ ဘာဝေမီ’တိ 23။ သော ခော အဟံ, အနုရုဒ္ဓာ, သဝိတက္ကမ္ပိ သဝိစာရံ သမာဓိံ ဘာဝေသိံ 24, အဝိတက္ကမ္ပိ ဝိစာရမတ္တံ သမာဓိံ ဘာဝေသိံ, အဝိတက္ကမ္ပိ အဝိစာရံ သမာဓိံ ဘာဝေသိံ, သပ္ပီတိကမ္ပိ သမာဓိံ ဘာဝေသိံ, နိပ္ပီတိကမ္ပိ သမာဓိံ ဘာဝေသိံ, သာတသဟဂတမ္ပိ သမာဓိံ ဘာဝေသိံ, ဥပေက္ခာသဟဂတမ္ပိ သမာဓိံ ဘာဝေသိံ။ ယတော ခော မေ, အနုရုဒ္ဓာ, သဝိတက္ကောပိ သဝိစာရော သမာဓိ ဘာဝိတော အဟောသိ, အဝိတက္ကောပိ ဝိစာရမတ္တော သမာဓိ ဘာဝိတော အဟောသိ, အဝိတက္ကောပိ အဝိစာရော သမာဓိ ဘာဝိတော အဟောသိ, သပ္ပီတိကောပိ သမာဓိ ဘာဝိတော အဟောသိ, နိပ္ပီတိကောပိ သမာဓိ ဘာဝိတော အဟောသိ, သာတသဟဂတောပိ သမာဓိ ဘာဝိတော အဟောသိ, ဥပေက္ခာသဟဂတောပိ သမာဓိ ဘာဝိတော အဟောသိ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒသ္သနံ ဥဒပာဒိ, အကုပ္ပာ မေ စေတောဝိမုတ္တိ။ အယမန္တိမာ ဇာတိ, နတ္ထိ ဒာနိ ပုနဗ္ဘဝော’’တိ။
245. ‘‘Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ye kho me cittassa upakkilesā te me pahīnā. Handa, dānāhaṃ tividhena samādhiṃ bhāvemī’ti 25. So kho ahaṃ, anuruddhā, savitakkampi savicāraṃ samādhiṃ bhāvesiṃ 26, avitakkampi vicāramattaṃ samādhiṃ bhāvesiṃ, avitakkampi avicāraṃ samādhiṃ bhāvesiṃ, sappītikampi samādhiṃ bhāvesiṃ, nippītikampi samādhiṃ bhāvesiṃ, sātasahagatampi samādhiṃ bhāvesiṃ, upekkhāsahagatampi samādhiṃ bhāvesiṃ. Yato kho me, anuruddhā, savitakkopi savicāro samādhi bhāvito ahosi, avitakkopi vicāramatto samādhi bhāvito ahosi, avitakkopi avicāro samādhi bhāvito ahosi, sappītikopi samādhi bhāvito ahosi, nippītikopi samādhi bhāvito ahosi, sātasahagatopi samādhi bhāvito ahosi, upekkhāsahagatopi samādhi bhāvito ahosi. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi, akuppā me cetovimutti. Ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā anuruddho bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ဥပက္ကိလေသသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
Upakkilesasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၈. ဥပက္ကိလေသသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Upakkilesasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၈. ဥပက္ကိလေသသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Upakkilesasuttavaṇṇanā