| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೮. ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Upakkilesasuttavaṇṇanā
೨೩೬. ತಸ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥಕಾಮತ್ತಾ ಏವಮಾಹ, ನ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಅನಾದಿಯನ್ತೋ। ಯೇ ಪನ ತದಾ ಸತ್ಥುವಚನಂ ನ ಗಣ್ಹಿಂಸು, ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಮಙ್ಕುಭೂತಾ ಅಟ್ಠಂಸು, ತಸ್ಮಾ ಉಭಯೇಸಮ್ಪಿ ಸತ್ಥರಿ ಅಗಾರವಪಟಿಪತ್ತಿ ನಾಹೋಸಿ।
236.Tasmāti atthakāmattā evamāha, na bhagavato vacanaṃ anādiyanto. Ye pana tadā satthuvacanaṃ na gaṇhiṃsu, te kiñci avatvā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā aṭṭhaṃsu, tasmā ubhayesampi satthari agāravapaṭipatti nāhosi.
ಯೇನಪಿ ಜನೇನ ನ ದಿಟ್ಠೋತಿ ಯೇನ ಉಭಯಜನೇನ ಅಞ್ಞವಿಹಿತತಾಯ ಕುಡ್ಡಕವಾಟಾದಿಅನ್ತರಿಕತಾಯ ವಾ ನ ದಿಟ್ಠೋ। ದಮನತ್ಥನ್ತಿ ತೇಹಿ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ನಿಮ್ಮದಭಾವಂ ಆಪಾದಿತಾನಂ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಮನತ್ಥಂ। ಠಪಯಿಂಸೂತಿ ಯೋ ಇಮೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಸತಂ ದಣ್ಡೋತಿ, ಸಹಸ್ಸನ್ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ।
Yenapi janena na diṭṭhoti yena ubhayajanena aññavihitatāya kuḍḍakavāṭādiantarikatāya vā na diṭṭho. Damanatthanti tehi upāsakehi nimmadabhāvaṃ āpāditānaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ damanatthaṃ. Ṭhapayiṃsūti yo imesaṃ bhikkhūnaṃ deti, tassa sataṃ daṇḍoti, sahassanti ca vadanti.
೨೩೭. ವಗ್ಗಭಾವೇನೇವ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಮಹಾವಗ್ಗೋ ೩.೪೬೪) ನಾನಾಸದ್ದೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಪುಥುಸದ್ದೋ। ಸಮಜನೋತಿ ಭಣ್ಡನೇ ಸಮಜ್ಝಾಸಯೋ ಜನೋ। ಬಾಲಲಕ್ಖಣೇ ಠಿತೋಪಿ ‘‘ಅಹಂ ಬಾಲೋ’’ತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ। ಭಿಯ್ಯೋ ಚಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಬಾಲಭಾವಸ್ಸ ಅಜಾನನತೋಪಿ ಭಿಯ್ಯೋ ಚ ಭಣ್ಡನಸ್ಸ ಉಪರಿ ಫೋಟೋ ವಿಯ ಸಙ್ಘಭೇದಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಕಾರಣಭಾವಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ನ ಮಞ್ಞಿ ನಞ್ಞಾಸಿ।
237. Vaggabhāveneva (sārattha. ṭī. mahāvaggo 3.464) nānāsaddo assāti puthusaddo. Samajanoti bhaṇḍane samajjhāsayo jano. Bālalakkhaṇe ṭhitopi ‘‘ahaṃ bālo’’ti na maññati. Bhiyyo cāti attano bālabhāvassa ajānanatopi bhiyyo ca bhaṇḍanassa upari phoṭo viya saṅghabhedassa attano kāraṇabhāvampi uppajjamānaṃ na maññi naññāsi.
ಕಲಹವಸೇನ ಪವತ್ತವಾಚಾಯೇವ ಗೋಚರೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ವಾಚಾಗೋಚರಾ ಹುತ್ವಾ। ಮುಖಾಯಾಮನ್ತಿ ವಿವಾದವಸೇನ ಮುಖಂ ಆಯಮೇತ್ವಾ ಭಾಣಿನೋ। ನ ತಂ ಜಾನನ್ತೀತಿ ತಂ ಕಲಹಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ। ಕಲಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ಚ ತಂ ನ ಜಾನನ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯಥಾ ಪನ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆಹ – ‘‘ಏವಂ ಸಾದೀನವೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ। ಅಯಂ ಕಲಹೋ ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ಅತ್ಥಜಾಪನತೋ ಅನತ್ಥುಪ್ಪಾದನತೋ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಮ್ಪರಾಯೇ ಚ ಸಾದೀನವೋ, ಸದೋಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Kalahavasena pavattavācāyeva gocaro etesanti vācāgocarā hutvā. Mukhāyāmanti vivādavasena mukhaṃ āyametvā bhāṇino. Na taṃ jānantīti taṃ kalahaṃ na jānanti. Kalahaṃ karonto ca taṃ na jānanto nāma natthi. Yathā pana na jānanti, taṃ dassetuṃ āha – ‘‘evaṃ sādīnavo aya’’nti. Ayaṃ kalaho nāma attano paresañca atthajāpanato anatthuppādanato diṭṭheva dhamme samparāye ca sādīnavo, sadosoti attho.
ಉಪನಯ್ಹನ್ತೀತಿ ಉಪನಾಹವಸೇನ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಿ। ಪೋರಾಣೋತಿ ಪುರಿಮೇಹಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಆಚಿಣ್ಣಸಮಾಚಿಣ್ಣತಾಯ ಪುರಾತನೋ।
Upanayhantīti upanāhavasena anubandhanti. Porāṇoti purimehi buddhādīhi āciṇṇasamāciṇṇatāya purātano.
ನ ಜಾನನ್ತೀತಿ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ ನ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ।
Na jānantīti aniccasaññaṃ na paccupaṭṭhāpenti.
ತಥಾ ಪವತ್ತವೇರಾನನ್ತಿ ಅಟ್ಠಿಛಿನ್ನಾದಿಭಾವಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪನಯವಸೇನ ಚಿರಕಾಲಂ ಪವತ್ತವೇರಾನಂ।
Tathā pavattaverānanti aṭṭhichinnādibhāvaṃ nissāya upanayavasena cirakālaṃ pavattaverānaṃ.
ಬಾಲಸಹಾಯತಾಯ ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಲಹಪಸುತಾ, ಪಣ್ಡಿತಸಹಾಯಾನಂ ಪನ ಇದಂ ನ ಸಿಯಾತಿ ಪಣ್ಡಿತಸಹಾಯಸ್ಸ ಬಾಲಸಹಾಯಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣದೀಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾ। ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಾದಿಕೇ ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯೇ ರಾಗದೋಸಾದಿಕೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯೇ ಚ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ।
Bālasahāyatāya ime bhikkhū kalahapasutā, paṇḍitasahāyānaṃ pana idaṃ na siyāti paṇḍitasahāyassa bālasahāyassa ca vaṇṇāvaṇṇadīpanatthaṃ vuttā. Sīhabyagghādike pākaṭaparissaye rāgadosādike paṭicchannaparissaye ca abhibhavitvā.
ಮಾತಙ್ಗೋ ಅರಞ್ಞೇ ಮಾತಙ್ಗರಞ್ಞೇತಿ ಸರಲೋಪೇನ ಸನ್ಧಿ। ಮಾತಙ್ಗಸದ್ದೇನೇವ ಹತ್ಥಿಭಾವಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ ನಾಗವಚನಂ ತಸ್ಸ ಮಹತ್ತವಿಭಾವನತ್ಥನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ನಾಗೋತಿ ಮಹನ್ತಾಧಿವಚನಮೇತ’’ನ್ತಿ। ಮಹನ್ತಪರಿಯಾಯೋಪಿ ಹಿ ನಾಗ-ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ ‘‘ಏವಂ ನಾಗಸ್ಸ ನಾಗೇನ, ಈಸಾದನ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಿನೋ’’ತಿಆದೀಸು (ಉದಾ॰ ೨೫; ಮಹಾವ॰ ೪೬೭)।
Mātaṅgo araññe mātaṅgaraññeti saralopena sandhi. Mātaṅgasaddeneva hatthibhāvassa vuttattā nāgavacanaṃ tassa mahattavibhāvanatthanti āha – ‘‘nāgoti mahantādhivacanameta’’nti. Mahantapariyāyopi hi nāga-saddo hoti ‘‘evaṃ nāgassa nāgena, īsādantassa hatthino’’tiādīsu (udā. 25; mahāva. 467).
೨೩೮. ಕಿರಸದ್ದೋ ಅನುಸ್ಸವಸೂಚನತ್ಥೋ ನಿಪಾತೋ। ತೇನ ಅಯಮೇತ್ಥ ಸುತಿಪರಮ್ಪರಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಭಗವತಾ ಹಿ ಸೋ ಆದೀನವೋ ಪಗೇವ ಪರಿಞ್ಞಾತೋ, ನ ತೇನ ಸತ್ಥಾ ನಿಬ್ಬಿಣ್ಣೋ ಹೋತಿ; ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಕೇಚಿ ಬುದ್ಧವೇನೇಯ್ಯಾ ನಾಹೇಸುಂ; ತೇನ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಮನಂ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಮನುಪಾಯೋತಿ ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಕಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಏಕವಿಹಾರಿಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಭಗುಂ, ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ವಸನ್ತೇ ಚ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಾದಿಕೇ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತುಂ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ಚ। ಇಮಂ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋವಾದಂ ದಾತುಂ ತತ್ಥ ಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ಕಲಹಕಾರಕೇ ಕಿರಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಕಿರಸದ್ದಗ್ಗಹಣೇ ಏಸೇವ ನಯೋ। ವುತ್ತನಯಮೇವ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೩೨೫ ಆದಯೋ)।
238.Kirasaddo anussavasūcanattho nipāto. Tena ayamettha sutiparamparāti dasseti. Bhagavatā hi so ādīnavo pageva pariññāto, na tena satthā nibbiṇṇo hoti; tasmiṃ pana antovasse keci buddhaveneyyā nāhesuṃ; tena aññattha gamanaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ damanupāyoti pālileyyakaṃ uddissa gacchanto ekavihāriṃ āyasmantaṃ bhaguṃ, samaggavāsaṃ vasante ca anuruddhattherādike sampahaṃsetuṃ anuruddhattherassa ca. Imaṃ upakkilesovādaṃ dātuṃ tattha gato, tasmā kalahakārake kirassāti etthāpi kirasaddaggahaṇe eseva nayo. Vuttanayameva gosiṅgasālasutte (ma. ni. 1.325 ādayo).
೨೪೧. ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಪುಚ್ಛಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮಭಾವತೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ವೋತಿ ಪಚ್ಛಿಮಪುಚ್ಛಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ನ ಪುನ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ವೋ’’ತಿ ಪವತ್ತನಸ್ಸ ಪುಚ್ಛನಸ್ಸ ಅತ್ಥಿಭಾವತೋ। ಸೋ ಪನ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೋ। ಥೇರಾನನ್ತಿ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಾದೀನಂ ನತ್ಥಿ। ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸಂ ಪುಚ್ಛತೀತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣೇ ಕತಾಧಿಕಾರತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದನತ್ಥಂ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸನ್ತಿ ಪರಿಕಮ್ಮಸಮಾಧಿನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಓಭಾಸಂ, ಉಪಚಾರಜ್ಝಾನಸಞ್ಜನಿತಂ ಓಭಾಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಲಾಭೀ ಹಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಪರಿಕಮ್ಮತ್ಥಂ ಓಭಾಸಕಸಿಣಂ ಭಾವೇತ್ವಾ ಉಪಚಾರೇ ಠಪಿತೋ ಸಮಾಧಿ ಪರಿಕಮ್ಮಸಮಾಧಿ, ತತ್ಥ ಓಭಾಸೋ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸೋತಿ ವುತ್ತೋ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ – ‘‘ಓಭಾಸಞ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಾಮಾತಿ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಾ’’ತಿ। ಯತ್ತಕೇ ಹಿ ಠಾನೇ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಗತಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ, ತತ್ತಕಂ ಠಾನಂ ಓಭಾಸಕಸಿಣಂ ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ತಂ ಓಭಾಸಂ ತತ್ಥ ಚ ರೂಪಗತಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣೇನ ಪಸ್ಸತಿ, ಥೇರಾ ಚ ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂಸು। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಓಭಾಸಞ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಾಮ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನ’’ನ್ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತೇಸಂ ರೂಪಗತಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಪರಿಕಮ್ಮವಾರೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿ, ತತೋ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರಹಿತೇ ರೂಪಗತಮ್ಪಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಪರಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ಹಿ ಯಥಾವುತ್ತಕಸಿಣಾರಮ್ಮಣಂ ಉಪಚಾರಜ್ಝಾನಂ, ರೂಪಗತಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಕಸಿಣೋಭಾಸವಸೇನ ರೂಪಗತದಸ್ಸನಂ, ಕಸಿಣೋಭಾಸೋ ಚ ಪರಿಕಮ್ಮವಸೇನಾತಿ ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಪರಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ನಾಹೋಸಿ, ತಯಿದಂ ಕಾರಣಂ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಭಾವತೋ ಥೇರಾ ನ ಮಞ್ಞಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ನಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಾಮಾ’’ತಿ।
241. ‘‘Yathā kathaṃ panā’’ti vuttapucchānaṃ pacchimabhāvato ‘‘atthi pana voti pacchimapucchāyā’’ti vuttaṃ, na puna ‘‘atthi pana vo’’ti pavattanassa pucchanassa atthibhāvato. So pana lokuttaradhammo. Therānanti anuruddhattherādīnaṃ natthi. Parikammobhāsaṃ pucchatīti dibbacakkhuñāṇe katādhikārattā tassa uppādanatthaṃ parikammobhāsaṃ pucchati. Parikammobhāsanti parikammasamādhinibbattaṃ obhāsaṃ, upacārajjhānasañjanitaṃ obhāsanti attho. Catutthajjhānalābhī hi dibbacakkhuparikammatthaṃ obhāsakasiṇaṃ bhāvetvā upacāre ṭhapito samādhi parikammasamādhi, tattha obhāso parikammobhāsoti vutto. Taṃ sandhāyāha – ‘‘obhāsañceva sañjānāmāti parikammobhāsaṃ sañjānāmā’’ti. Yattake hi ṭhāne dibbacakkhunā rūpagataṃ daṭṭhukāmo, tattakaṃ ṭhānaṃ obhāsakasiṇaṃ pharitvā ṭhito. Taṃ obhāsaṃ tattha ca rūpagataṃ dibbacakkhuñāṇena passati, therā ca tathā paṭipajjiṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘obhāsañceva sañjānāma dassanañca rūpāna’’nti. Yasmā pana tesaṃ rūpagataṃ passantānaṃ parikammavāro atikkami, tato obhāso antaradhāyi, tasmiṃ antarahite rūpagatampi na paññāyati. Parikammanti hi yathāvuttakasiṇārammaṇaṃ upacārajjhānaṃ, rūpagataṃ passantānaṃ kasiṇobhāsavasena rūpagatadassanaṃ, kasiṇobhāso ca parikammavasenāti tadubhayampi parikammassa appavattiyā nāhosi, tayidaṃ kāraṇaṃ ādikammikabhāvato therā na maññiṃsu, tasmā vuttaṃ ‘‘nappaṭivijjhāmā’’ti.
ನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಕಾರಣಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸುವಿಸುದ್ಧದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣೇ ಥೇರಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಕಾಮೋ ಸತ್ಥಾ ವದತಿ। ಕಿಂ ನ ಆಳುಲೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಕಿಂ ನ ಬ್ಯಾಮೋಹೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಬ್ಯಾಮೋಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉದಪಾದೀತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನೋ ಯಥಾಉಪಟ್ಠಿತೇಸು ರೂಪಗತೇಸು ಅಪುಬ್ಬತಾಯ, ‘‘ಇದಂ ನು ಖೋ ರೂಪಗತಂ ಕಿಂ, ಇದಂ ನು ಖೋ ಕಿ’’ನ್ತಿ ಮಗ್ಗೇನ ಅಸಮುಚ್ಛಿನ್ನತ್ತಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಸಂಸಯೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ। ಸಮಾಧಿ ಚವೀತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಪರಿಕಮ್ಮಸಮಾಧಿ ವಿಗಚ್ಛಿ। ತತೋ ಏವ ಹಿ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸೋಪಿ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾಪಿ ರೂಪಂ ನ ಪಸ್ಸಿ। ನ ಮನಸಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮನಸಿಕಾರವಸೇನ ಮೇ ರೂಪಾನಿ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು, ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇದಾನಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಮನಸಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ ತಂ ಪನ ತುಣ್ಹೀಭಾವಪ್ಪತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಅಮನಸಿಕಾರೋ ಉದಪಾದೀ’’ತಿ।
Nimittaṃ paṭivijjhitabbanti kāraṇaṃ paccakkhato dassetvā suvisuddhadibbacakkhuñāṇe theraṃ patiṭṭhāpetukāmo satthā vadati. Kiṃ na āḷulessantīti kiṃ na byāmohessanti, byāmohessanti evāti attho. Vicikicchā udapādīti dibbacakkhuno yathāupaṭṭhitesu rūpagatesu apubbatāya, ‘‘idaṃ nu kho rūpagataṃ kiṃ, idaṃ nu kho ki’’nti maggena asamucchinnattā vicikicchā saṃsayo uppajji. Samādhi cavīti vicikicchāya uppannattā parikammasamādhi vigacchi. Tato eva hi parikammobhāsopi antaradhāyi, dibbacakkhunāpi rūpaṃ na passi. Na manasi karissāmīti manasikāravasena me rūpāni upaṭṭhahiṃsu, rūpāni passato vicikicchā uppajjati, tasmā idāni kiñci na manasi karissāmīti tuṇhī ahosi taṃ pana tuṇhībhāvappattiṃ sandhāyāha ‘‘amanasikāro udapādī’’ti.
ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ಅಮನಸಿಕಾರಸ್ಸ ಅಭಾವಂ ಆಗಮ್ಮ ಉಪ್ಪಿಲಂ ಉದಪಾದಿ। ವೀರಿಯಂ ಗಾಳ್ಹಂ ಪಗ್ಗಹಿತನ್ತಿ ಥಿನಮಿದ್ಧಛಮ್ಭಿತತ್ತಾನಂ ವೂಪಸಮನತ್ಥಂ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ಚಿತ್ತೇ ಸಮಾಧಿದೂಸಿಕಾ ಗೇಹಸ್ಸಿತಾ ಬಲವಪೀತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಉಪ್ಪಿಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ। ತತೋತಿ ಸಿಥಿಲವೀರಿಯತ್ತಾ। ಪತಮೇಯ್ಯಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಖಿನ್ನಂ ಭವೇಯ್ಯ। ತಂ ಮಮಾತಿ ಪತ್ಥನಾಅಭಿಭವನೀಯಮನಸೀಸೇನ ಜಪ್ಪೇತೀತಿ ಅಭಿಜಪ್ಪಾ, ತಣ್ಹಾ। ನಾನತ್ತಾ ನಾನಾಸಭಾವಾ ಸಞ್ಞಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ। ಅತಿವಿಯ ಉಪರಿ ಕತ್ವಾ ನಿಜ್ಝಾನಂ ಪೇಕ್ಖನಂ ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ।
Tathābhūtassa amanasikārassa abhāvaṃ āgamma uppilaṃ udapādi. Vīriyaṃ gāḷhaṃ paggahitanti thinamiddhachambhitattānaṃ vūpasamanatthaṃ accāraddhavīriyaṃ ahosi, tena citte samādhidūsikā gehassitā balavapīti uppannā. Tenāha ‘‘uppilaṃ uppanna’’nti. Tatoti sithilavīriyattā. Patameyyāti ativiya khinnaṃ bhaveyya. Taṃ mamāti patthanāabhibhavanīyamanasīsena jappetīti abhijappā, taṇhā. Nānattā nānāsabhāvā saññā nānattasaññā. Ativiya upari katvā nijjhānaṃ pekkhanaṃ atinijjhāyitattaṃ.
೨೪೩. ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸಮೇವಾತಿ ಪರಿಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಿತಂ ಓಭಾಸಮೇವ। ನ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಓಭಾಸಮನಸಿಕಾರಪಸುತತಾಯ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಾನಿ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ। ವಿಸಯರೂಪಮೇವಾತಿ ತೇನ ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತಟ್ಠಾನೇವ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನೋ ವಿಸಯಭೂತಂ ರೂಪಗತಮೇವ ಮನಸಿ ಕರೋಮಿ।
243.Parikammobhāsamevāti parikammasamuṭṭhitaṃ obhāsameva. Na ca rūpāni passāmīti obhāsamanasikārapasutatāya dibbacakkhunā rūpāni na passāmi. Visayarūpamevāti tena pharitvā ṭhitaṭṭhāneva dibbacakkhuno visayabhūtaṃ rūpagatameva manasi karomi.
ಕಸಿಣರೂಪಾನಂ ವಸೇನೇತ್ಥ ಓಭಾಸಸ್ಸ ಪರಿತ್ತತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಪರಿತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಓಭಾಸ’’ನ್ತಿ। ಪರಿತ್ತಾನಿ ರೂಪಾನೀತಿ ಕತಿಪಯಾನಿ, ಸಾ ಚ ನೇಸಂ ಪರಿತ್ತತಾ ಠಾನವಸೇನೇವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಪರಿತ್ತಕಟ್ಠಾನೇ ರೂಪಾನೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚೇವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತೋ ದುತಿಯವಾರೋ। ಓಭಾಸಪರಿತ್ತತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪರಿಕಮ್ಮಸಮಾಧಿ ‘‘ಪರಿತ್ತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ತಸ್ಸೇವ ಓಭಾಸಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮಾಣತಾಯ ಅಪ್ಪಮಾಣಸಮಾಧೀತಿ ವಚನತೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿತ್ತಸಮಾಧಿನೋ ಉಪ್ಪನ್ನಸಮಯೇ। ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಪಿ ಪರಿತ್ತಕಂ ಹೋತಿ ಪರಿತ್ತರೂಪಗತದಸ್ಸನತೋ।
Kasiṇarūpānaṃ vasenettha obhāsassa parittatāti āha ‘‘parittaṭṭhāne obhāsa’’nti. Parittāni rūpānīti katipayāni, sā ca nesaṃ parittatā ṭhānavasenevāti āha ‘‘parittakaṭṭhāne rūpānī’’ti. ‘‘Appamāṇañcevā’’tiādinā vutto dutiyavāro. Obhāsaparittataṃ sandhāya parikammasamādhi ‘‘paritto’’ti vutto tasseva obhāsassa appamāṇatāya appamāṇasamādhīti vacanato. Tasmiṃ samayeti tasmiṃ parittasamādhino uppannasamaye. Dibbacakkhupi parittakaṃ hoti parittarūpagatadassanato.
೨೪೫. ದುಕತಿಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಚತುಕ್ಕನಯೇ ದುಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ, ಪಞ್ಚಕನಯೇ ತಿಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ದುಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಚತುಕ್ಕನಯೇ ತತಿಯಚತುತ್ಥವಸೇನ ದುಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ, ಪಞ್ಚಕನಯೇ ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮವಸೇನ ದುಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ। ತಿಕಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಚತುಕ್ಕನಯೇ ತಿಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ, ಪಞ್ಚಕನಯೇ ಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।
245.Dukatikajjhānasamādhinti catukkanaye dukajjhānasamādhiṃ, pañcakanaye tikajjhānasamādhinti yojanā. Dukajjhānasamādhinti catukkanaye tatiyacatutthavasena dukajjhānasamādhiṃ, pañcakanaye catutthapañcamavasena dukajjhānasamādhiṃ. Tikacatukkajjhānasamādhinti catukkanaye tikajjhānasamādhiṃ, pañcakanaye catukkajjhānasamādhinti yojanā.
ತಿವಿಧನ್ತಿ ಸಪ್ಪೀತಿಕವಸೇನ ತಿಪ್ಪಕಾರಂ ಸಮಾಧಿಂ। ತದನ್ತೋಗಧಾತಿ ಸಪ್ಪೀತಿಕಾದಿಸಭಾವಾ। ಕಾಮಂ ಭಗವಾ ಪುರಿಮಯಾಮೇ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಂ, ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೋಪಿ ಇಮಾನಿ ಞಾಣಾನಿ ಭಾವೇಸಿಯೇವ। ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಾನಿ ಪನ ಞಾಣಾನಿ ಸನ್ಧಾಯ, ‘‘ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತೇನಾಹ ‘‘ಭಗವತೋ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಿಕಸ್ಸ ವಸೇನ ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ನತ್ಥಿ। ಸೋತಿ ಪಞ್ಚಕನಯೋ ಭಗವತೋ ಲೋಕಿಯೋ ಅಹೋಸಿ। ಏತನ್ತಿ ಏತಂ, ‘‘ಸವಿತಕ್ಕಮ್ಪಿ ಸವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಮೀ’’ತಿಆದಿವಚನಂ। ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ‘‘ಲೋಕಿಯಂ ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಮೇವ ವಾ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
Tividhanti sappītikavasena tippakāraṃ samādhiṃ. Tadantogadhāti sappītikādisabhāvā. Kāmaṃ bhagavā purimayāme pubbenivāsānussatiñāṇaṃ, pacchimayāme dibbacakkhuñāṇaṃ nibbattentopi imāni ñāṇāni bhāvesiyeva. Vipassanāpādakāni pana ñāṇāni sandhāya, ‘‘pacchimayāme’’ti vuttaṃ, tenāha ‘‘bhagavato hī’’tiādi. Pañcamajjhānassāti pañcamajjhānikassa vasena paṭhamajjhāniko maggo natthi. Soti pañcakanayo bhagavato lokiyo ahosi. Etanti etaṃ, ‘‘savitakkampi savicāraṃ samādhiṃ bhāvemī’’tiādivacanaṃ. Lokiyalokuttaramissakaṃ sandhāya vuttaṃ, na ‘‘lokiyaṃ vā lokuttarameva vā’’ti. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Upakkilesasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತಂ • 8. Upakkilesasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Upakkilesasuttavaṇṇanā
