| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi |
ឧបាលិបញ្ហា
Upālipañhā
៣៥១. អថ ខោ អាយស្មា ឧបាលិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា ឧបាលិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សង្ឃរាជិ សង្ឃរាជីតិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, សង្ឃរាជិ ហោតិ, នោ ច សង្ឃភេទោ? កិត្តាវតា ច បន សង្ឃរាជិ ចេវ ហោតិ សង្ឃភេទោ ចា’’តិ?
351. Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘saṅgharāji saṅgharājīti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo? Kittāvatā ca pana saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo cā’’ti?
‘‘ឯកតោ , ឧបាលិ, ឯកោ ហោតិ, ឯកតោ ទ្វេ, ចតុត្ថោ អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ ឯវម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃរាជិ ហោតិ, នោ ច សង្ឃភេទោ។ ឯកតោ, ឧបាលិ, ទ្វេ ហោន្តិ, ឯកតោ ទ្វេ, បញ្ចមោ អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ ឯវម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃរាជិ ហោតិ, នោ ច សង្ឃភេទោ។ ឯកតោ, ឧបាលិ, ទ្វេ ហោន្តិ, ឯកតោ តយោ, ឆដ្ឋោ អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ ឯវម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃរាជិ ហោតិ, នោ ច សង្ឃភេទោ ។ ឯកតោ, ឧបាលិ, តយោ ហោន្តិ, ឯកតោ តយោ, សត្តមោ អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ ឯវម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃរាជិ ហោតិ, នោ ច សង្ឃភេទោ។ ឯកតោ, ឧបាលិ, តយោ ហោន្តិ, ឯកតោ ចត្តារោ, អដ្ឋមោ អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ ឯវម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃរាជិ ហោតិ, នោ ច សង្ឃភេទោ។ ឯកតោ, ឧបាលិ, ចត្តារោ ហោន្តិ, ឯកតោ ចត្តារោ, នវមោ អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ ។ ឯវំ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃរាជិ ចេវ ហោតិ សង្ឃភេទោ ច។ នវន្នំ វា, ឧបាលិ, អតិរេកនវន្នំ វា សង្ឃរាជិ ចេវ ហោតិ សង្ឃភេទោ ច។ ន ខោ, ឧបាលិ, ភិក្ខុនី សង្ឃំ ភិន្ទតិ, អបិ ច ភេទាយ បរក្កមតិ, ន សិក្ខមានា សង្ឃំ ភិន្ទតិ…បេ.… ន សាមណេរោ សង្ឃំ ភិន្ទតិ, ន សាមណេរី សង្ឃំ ភិន្ទតិ, ន ឧបាសកោ សង្ឃំ ភិន្ទតិ, ន ឧបាសិកា សង្ឃំ ភិន្ទតិ, អបិ ច ភេទាយ បរក្កមតិ។ ភិក្ខុ ខោ, ឧបាលិ, បកតត្តោ, សមានសំវាសកោ, សមានសីមាយំ ឋិតោ, សង្ឃំ ភិន្ទតី’’តិ។
‘‘Ekato , upāli, eko hoti, ekato dve, catuttho anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, dve honti, ekato dve, pañcamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, dve honti, ekato tayo, chaṭṭho anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo . Ekato, upāli, tayo honti, ekato tayo, sattamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, tayo honti, ekato cattāro, aṭṭhamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, cattāro honti, ekato cattāro, navamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti . Evaṃ kho, upāli, saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo ca. Navannaṃ vā, upāli, atirekanavannaṃ vā saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo ca. Na kho, upāli, bhikkhunī saṅghaṃ bhindati, api ca bhedāya parakkamati, na sikkhamānā saṅghaṃ bhindati…pe… na sāmaṇero saṅghaṃ bhindati, na sāmaṇerī saṅghaṃ bhindati, na upāsako saṅghaṃ bhindati, na upāsikā saṅghaṃ bhindati, api ca bhedāya parakkamati. Bhikkhu kho, upāli, pakatatto, samānasaṃvāsako, samānasīmāyaṃ ṭhito, saṅghaṃ bhindatī’’ti.
៣៥២. 1 ‘‘សង្ឃភេទោ សង្ឃភេទោតិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, សង្ឃោ ភិន្នោ ហោតី’’តិ?
352.2 ‘‘Saṅghabhedo saṅghabhedoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṅgho bhinno hotī’’ti?
‘‘ឥធុបាលិ, ភិក្ខូ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបេន្តិ, ធម្មំ អធម្មោតិ ទីបេន្តិ, អវិនយំ វិនយោតិ ទីបេន្តិ, វិនយំ អវិនយោតិ ទីបេន្តិ, អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេន ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេន អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អនាចិណ្ណំ តថាគតេន អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អាចិណ្ណំ តថាគតេន អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អបញ្ញត្តំ តថាគតេន បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, បញ្ញត្តំ តថាគតេន អបញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អនាបត្តិំ អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, អាបត្តិំ អនាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, លហុកំ អាបត្តិំ គរុកា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, គរុកំ អាបត្តិំ លហុកា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, សាវសេសំ អាបត្តិំ អនវសេសា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, អនវសេសំ អាបត្តិំ សាវសេសា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ អទុដ្ឋុលា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, អទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ។ តេ ឥមេហិ អដ្ឋារសហិ វត្ថូហិ អបកស្សន្តិ, អវបកស្សន្តិ, អាវេនិំ 3 ឧបោសថំ ករោន្តិ, អាវេនិំ បវារណំ ករោន្តិ, អាវេនិំ សង្ឃកម្មំ ករោន្តិ។ ឯត្តាវតា ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃោ ភិន្នោ ហោតី’’តិ។
‘‘Idhupāli, bhikkhū adhammaṃ dhammoti dīpenti, dhammaṃ adhammoti dīpenti, avinayaṃ vinayoti dīpenti, vinayaṃ avinayoti dīpenti, abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, paññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāpattiṃ āpattīti dīpenti, āpattiṃ anāpattīti dīpenti, lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti, garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti, sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti, anavasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti, duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhulā āpattīti dīpenti, aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti. Te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi apakassanti, avapakassanti, āveniṃ 4 uposathaṃ karonti, āveniṃ pavāraṇaṃ karonti, āveniṃ saṅghakammaṃ karonti. Ettāvatā kho, upāli, saṅgho bhinno hotī’’ti.
៣៥៣. 5 ‘‘សង្ឃសាមគ្គី សង្ឃសាមគ្គីតិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, សង្ឃោ សមគ្គោ ហោតី’’តិ? ‘‘ឥធុបាលិ, ភិក្ខូ អធម្មំ អធម្មោតិ ទីបេន្តិ, ធម្មំ ធម្មោតិ ទីបេន្តិ, អវិនយំ អវិនយោតិ ទីបេន្តិ, វិនយំ វិនយោតិ ទីបេន្តិ, អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេន អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេន ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អនាចិណ្ណំ តថាគតេន អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អាចិណ្ណំ តថាគតេន អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អបញ្ញត្តំ តថាគតេន អបញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, បញ្ញត្តំ តថាគតេន បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ ទីបេន្តិ, អនាបត្តិំ អនាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, អាបត្តិំ អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, លហុកំ អាបត្តិំ លហុកា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, គរុកំ អាបត្តិំ គរុកា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, សាវសេសំ អាបត្តិំ សាវសេសា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, អនវសេសំ អាបត្តិំ អនវសេសា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ , ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ, អទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ ទីបេន្តិ។ តេ ឥមេហិ អដ្ឋារសហិ វត្ថូហិ ន អបកស្សន្តិ, ន អវបកស្សន្តិ, ន អាវេនិំ ឧបោសថំ ករោន្តិ, ន អាវេនិំ បវារណំ ករោន្តិ, ន អាវេនិំ សង្ឃកម្មំ ករោន្តិ។ ឯត្តាវតា ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃោ សមគ្គោ ហោតី’’តិ។
353.6 ‘‘Saṅghasāmaggī saṅghasāmaggīti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṅgho samaggo hotī’’ti? ‘‘Idhupāli, bhikkhū adhammaṃ adhammoti dīpenti, dhammaṃ dhammoti dīpenti, avinayaṃ avinayoti dīpenti, vinayaṃ vinayoti dīpenti, abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, paññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāpattiṃ anāpattīti dīpenti, āpattiṃ āpattīti dīpenti, lahukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti, garukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti, sāvasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti, anavasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti , duṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti, aduṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti. Te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi na apakassanti, na avapakassanti, na āveniṃ uposathaṃ karonti, na āveniṃ pavāraṇaṃ karonti, na āveniṃ saṅghakammaṃ karonti. Ettāvatā kho, upāli, saṅgho samaggo hotī’’ti.
៣៥៤. ‘‘សមគ្គំ បន, ភន្តេ, សង្ឃំ ភិន្ទិត្វា កិំ សោ បសវតី’’តិ? ‘‘សមគ្គំ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃំ ភិន្ទិត្វា កប្បដ្ឋិកំ កិព្ពិសំ បសវតិ, កប្បំ និរយម្ហិ បច្ចតី’’តិ។
354. ‘‘Samaggaṃ pana, bhante, saṅghaṃ bhinditvā kiṃ so pasavatī’’ti? ‘‘Samaggaṃ kho, upāli, saṅghaṃ bhinditvā kappaṭṭhikaṃ kibbisaṃ pasavati, kappaṃ nirayamhi paccatī’’ti.
វគ្គរតោ អធម្មដ្ឋោ, យោគក្ខេមា បធំសតិ;
Vaggarato adhammaṭṭho, yogakkhemā padhaṃsati;
សង្ឃំ សមគ្គំ ភិន្ទិត្វា, កប្បំ និរយម្ហិ បច្ចតី’’តិ។
Saṅghaṃ samaggaṃ bhinditvā, kappaṃ nirayamhi paccatī’’ti.
‘‘ភិន្នំ បន, ភន្តេ, សង្ឃំ សមគ្គំ កត្វា កិំ សោ បសវតី’’តិ? ‘‘ភិន្នំ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃំ សមគ្គំ កត្វា ព្រហ្មំ បុញ្ញំ បសវតិ, កប្បំ សគ្គម្ហិ មោទតី’’តិ។
‘‘Bhinnaṃ pana, bhante, saṅghaṃ samaggaṃ katvā kiṃ so pasavatī’’ti? ‘‘Bhinnaṃ kho, upāli, saṅghaṃ samaggaṃ katvā brahmaṃ puññaṃ pasavati, kappaṃ saggamhi modatī’’ti.
សមគ្គរតោ ធម្មដ្ឋោ, យោគក្ខេមា ន ធំសតិ;
Samaggarato dhammaṭṭho, yogakkhemā na dhaṃsati;
សង្ឃំ សមគ្គំ កត្វាន, កប្បំ សគ្គម្ហិ មោទតី’’តិ។
Saṅghaṃ samaggaṃ katvāna, kappaṃ saggamhi modatī’’ti.
៣៥៥. 11 ‘‘សិយា នុ ខោ, ភន្តេ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ’’តិ? ‘‘សិយា, ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ’’តិ។
355.12 ‘‘Siyā nu kho, bhante, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti? ‘‘Siyā, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti.
‘‘កតមោ បន, ភន្តេ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ’’តិ? ‘‘ឥធុបាលិ, ភិក្ខុ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបេតិ។ តស្មិំ អធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ អធម្មទិដ្ឋិ, វិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, វិនិធាយ ខន្តិំ, វិនិធាយ រុចិំ, វិនិធាយ ភាវំ, អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ អយម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ។
‘‘Katamo pana, bhante, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti? ‘‘Idhupāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘បុន ចបរំ, ឧបាលិ, ភិក្ខុ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបេតិ។ តស្មិំ អធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ, វិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, វិនិធាយ ខន្តិំ, វិនិធាយ រុចិំ, វិនិធាយ ភាវំ, អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ អយម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ។
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘បុន ចបរំ, ឧបាលិ, ភិក្ខុ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបេតិ។ តស្មិំ អធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ វេមតិកោ, វិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, វិនិធាយ ខន្តិំ, វិនិធាយ រុចិំ, វិនិធាយ ភាវំ, អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ អយម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ។
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede vematiko, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘បុន ចបរំ, ឧបាលិ, ភិក្ខុ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបេតិ។ តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ អធម្មទិដ្ឋិ…បេ.… (តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ) 17។ តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ ភេទេ វេមតិកោ។ តស្មិំ វេមតិកោ ភេទេ អធម្មទិដ្ឋិ។ តស្មិំ វេមតិកោ ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ។ តស្មិំ វេមតិកោ ភេទេ វេមតិកោ វិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, វិនិធាយ ខន្តិំ, វិនិធាយ រុចិំ, វិនិធាយ ភាវំ, អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ អយម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ។
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi…pe… (tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede dhammadiṭṭhi) 18. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede vematiko. Tasmiṃ vematiko bhede adhammadiṭṭhi. Tasmiṃ vematiko bhede dhammadiṭṭhi. Tasmiṃ vematiko bhede vematiko vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘បុន ចបរំ, ឧបាលិ, ភិក្ខុ ធម្មំ អធម្មោតិ ទីបេតិ…បេ.… អវិនយំ វិនយោតិ ទីបេតិ… វិនយំ អវិនយោតិ ទីបេតិ… អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេន ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ ទីបេតិ… ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេន អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ ទីបេតិ… អនាចិណ្ណំ តថាគតេន អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ ទីបេតិ… អាចិណ្ណំ តថាគតេន អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ ទីបេតិ… អបញ្ញត្តំ តថាគតេន បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ ទីបេតិ… បញ្ញត្តំ តថាគតេន អបញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ ទីបេតិ… អនាបត្តិំ អាបត្តីតិ ទីបេតិ… អាបត្តិំ អនាបត្តីតិ ទីបេតិ… លហុកំ អាបត្តិំ គរុកា អាបត្តីតិ ទីបេតិ… គរុកំ អាបត្តិំ លហុកា អាបត្តីតិ ទីបេតិ… សាវសេសំ អាបត្តិំ អនវសេសា អាបត្តីតិ ទីបេតិ… អនវសេសំ អាបត្តិំ សាវសេសា អាបត្តីតិ ទីបេតិ… ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ ទីបេតិ… អទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ ទីបេតិ… តស្មិំ អធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ អធម្មទិដ្ឋិ…បេ.… តស្មិំ អធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ … តស្មិំ អធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ វេមតិកោ… តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ អធម្មទិដ្ឋិ… (តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ) 19 … តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ វេមតិកោ… តស្មិំ វេមតិកោ, ភេទេ អធម្មទិដ្ឋិ… តស្មិំ វេមតិកោ, ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ… តស្មិំ វេមតិកោ, ភេទេ វេមតិកោ, វិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, វិនិធាយ ខន្តិំ, វិនិធាយ រុចិំ, វិនិធាយ ភាវំ, អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ អយម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ អាបាយិកោ, នេរយិកោ, កប្បដ្ឋោ, អតេកិច្ឆោ’’តិ។
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu dhammaṃ adhammoti dīpeti…pe… avinayaṃ vinayoti dīpeti… vinayaṃ avinayoti dīpeti… abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpeti… bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpeti… anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpeti… āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpeti… apaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpeti… paññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpeti… anāpattiṃ āpattīti dīpeti… āpattiṃ anāpattīti dīpeti… lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpeti… garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpeti… sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpeti… anavasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpeti… duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpeti… aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpeti… tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi…pe… tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi … tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede vematiko… tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi… (tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi) 20 … tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede vematiko… tasmiṃ vematiko, bhede adhammadiṭṭhi… tasmiṃ vematiko, bhede dhammadiṭṭhi… tasmiṃ vematiko, bhede vematiko, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti.
‘‘កតមោ បន, ភន្តេ, សង្ឃភេទកោ ន អាបាយិកោ, ន នេរយិកោ, ន កប្បដ្ឋោ , ន អតេកិច្ឆោ’’តិ? ‘‘ឥធុបាលិ, ភិក្ខុ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបេតិ។ តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ , អវិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, អវិនិធាយ ខន្តិំ, អវិនិធាយ រុចិំ, អវិនិធាយ ភាវំ, អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ អយម្បិ ខោ, ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ ន អាបាយិកោ, ន នេរយិកោ, ន កប្បដ្ឋោ, ន អតេកិច្ឆោ។
‘‘Katamo pana, bhante, saṅghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho , na atekiccho’’ti? ‘‘Idhupāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi , avinidhāya diṭṭhiṃ, avinidhāya khantiṃ, avinidhāya ruciṃ, avinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho.
‘‘បុន ចបរំ, ឧបាលិ, ភិក្ខុ ធម្មំ អធម្មោតិ ទីបេតិ…បេ.… ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ ទីបេតិ។ តស្មិំ ធម្មទិដ្ឋិ, ភេទេ ធម្មទិដ្ឋិ, អវិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, អវិនិធាយ ខន្តិំ, អវិនិធាយ រុចិំ, អវិនិធាយ ភាវំ, អនុស្សាវេតិ, សលាកំ គាហេតិ – ‘អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ។ អយម្បិ ខោ , ឧបាលិ, សង្ឃភេទកោ ន អាបាយិកោ, ន នេរយិកោ, ន កប្បដ្ឋោ, ន អតេកិច្ឆោ’’តិ។
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu dhammaṃ adhammoti dīpeti…pe… duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi, avinidhāya diṭṭhiṃ, avinidhāya khantiṃ, avinidhāya ruciṃ, avinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho , upāli, saṅghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho’’ti.
តតិយភាណវារោ និដ្ឋិតោ។
Tatiyabhāṇavāro niṭṭhito.
សង្ឃភេទកក្ខន្ធកោ សត្តមោ។
Saṅghabhedakakkhandhako sattamo.
តស្សុទ្ទានំ –
Tassuddānaṃ –
អនុបិយេ អភិញ្ញាតា, សុខុមាលោ ន ឥច្ឆតិ;
Anupiye abhiññātā, sukhumālo na icchati;
កសា វបា អភិ និន្នេ, និទ្ធា លាវេ ច ឧព្ពហេ។
Kasā vapā abhi ninne, niddhā lāve ca ubbahe.
បុញ្ជមទ្ទបលាលញ្ច, ភុសឱផុណនីហរេ;
Puñjamaddapalālañca, bhusaophuṇanīhare;
អាយតិម្បិ ន ខីយន្តិ, បិតរោ ច បិតាមហា។
Āyatimpi na khīyanti, pitaro ca pitāmahā.
ភទ្ទិយោ អនុរុទ្ធោ ច, អានន្ទោ ភគុ កិមិលោ;
Bhaddiyo anuruddho ca, ānando bhagu kimilo;
សក្យមានោ ច កោសម្ពិំ, បរិហាយិ កកុធេន ច។
Sakyamāno ca kosambiṃ, parihāyi kakudhena ca.
បកាសេសិ បិតុនោ ច, បុរិសេ សិលំ នាឡាគិរិំ;
Pakāsesi pituno ca, purise silaṃ nāḷāgiriṃ;
តិកបញ្ចគរុកោ ខោ, ភិន្ទិ ថុល្លច្ចយេន ច;
Tikapañcagaruko kho, bhindi thullaccayena ca;
តយោ អដ្ឋ បុន តីណិ, រាជិ ភេទា សិយា នុ ខោតិ។
Tayo aṭṭha puna tīṇi, rāji bhedā siyā nu khoti.
សង្ឃភេទកក្ខន្ធកំ និដ្ឋិតំ។
Saṅghabhedakakkhandhakaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ឧបាលិបញ្ហាកថា • Upālipañhākathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ឧបាលិបញ្ហកថាវណ្ណនា • Upālipañhakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថាវណ្ណនា • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / ឧបាលិបញ្ហាកថាវណ្ណនា • Upālipañhākathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ឧបាលិបញ្ហាកថា • Upālipañhākathā
