| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਹਾਕਥਾ
Upālipañhākathā
੩੫੧. ਏਕਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੋਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਤ੍ਥੇ ਪવਤ੍ਤਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਧਮ੍ਮવਾਦੀਪਕ੍ਖੇ’’ਤਿ। ‘‘ਅਨੁਨਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਾવੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਨੁਨਯਨ੍ਤੋਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਯਨ੍ਤੋ। ਸਾવਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂਯੇવਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਯਂ ਅਧਮ੍ਮੋ વਾ ਅਯਂ ਅવਿਨਯੋ વਾ ਇਦਂ ਅਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ વਾ ਯਦਿ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਬੋਧੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾવੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਧਾਤੁਯਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਾવੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਾવੇਤਿ, ਸਲਾਕਂ ਗਾਹੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਕਿਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪવਤ੍ਤਾ, ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹਕਿਰਿਯਾ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
351.Ekatoti ettha topaccayassa sattamyatthe pavattabhāvaṃ dassento āha ‘‘dhammavādīpakkhe’’ti. ‘‘Anunayanto’’ti iminā anussāvetīti ettha anusaddassa atthaṃ dasseti. Anunayantoti punappunaṃ nayanto. Sāvanākāraṃ dassento āha ‘‘na tumhākaṃyevā’’tiādi. Ayaṃ adhammo vā ayaṃ avinayo vā idaṃ asatthusāsanaṃ vā yadi bhaveyyāti yojanā. ‘‘Bodhetī’’ti iminā sāvetīti ettha sudhātuyā atthaṃ dasseti. ‘‘Anussāvetvā’’ti iminā ‘‘anussāveti, salākaṃ gāhetī’’ti ettha anussāvanakiriyā pubbabhāge pavattā, salākaggāhakiriyā pacchābhāgeti dasseti.
ਏਤ੍ਤਾવਤਾਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹਮਤ੍ਤੇਨ। ਨ ਪਨ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਸ੍ਸਾવੇਤ੍વਾ ਸਲਾਕਂ ਗਾਹੇਤ੍વਾ ਆવੇਣਿਕਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮੇ ਕਤੇਯੇવ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Ettāvatāti ettakena anussāvanasalākaggāhamattena. Na pana saṅgho bhinno hoti, anussāvetvā salākaṃ gāhetvā āveṇikaṃ saṅghakamme kateyeva saṅgho bhinno hotīti adhippāyo.
ਏਤ੍ਥ ਠਤ੍વਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਚੋਦਕਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗੋ ਸਿਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਕਿਨ੍ਤਿ ਸਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਏવਂ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਏવਨ੍ਤਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਭਿਨ੍ਦੇ ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਥਨ੍ਤਿ ਕੇਨਾਕਾਰੇਨ। ਪੁਨ ਕਥਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ। ਰਞ੍ਞੋਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਰਞ੍ਞੋ, ਕਾਰਿਤਕਮ੍ਮਂ। ‘‘ਘਾਤਾਪਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਾਜਾਨਂ ਘਾਤਾਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਖੋ ਉਪਾਲੀ’’ਤਿਆਦਿવਚਨੇ, ਠਤ੍વਾ ਪਰਿਹਾਰਂ વਦਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। વਿਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ વਿਰਾਧਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਮਤ੍ਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਤੇਨ ਹੀਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਏવਞ੍ਹੀਤਿ ਏવਮੇવ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਕੁਮਾਰੋ ਪਨਾਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਕੁਮਾਰੋ ਪਨ, ਕਤਮਤ੍ਤੇਯੇવ ਨ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਭੇਦਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਰੁਹਿਤੁਪ੍ਪਾਦਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਅਭਬ੍ਬਭਾવੋ ਰੋਪਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ।
Ettha ṭhatvā kassaci codakassa anuyogo siyāti yojanā. Kinti siyāti āha ‘‘evaṃ devadatto’’tiādi. Tattha evanti pakatatte saṅghe bhinde satīti attho. Kathanti kenākārena. Puna kathanti kasmā kāraṇā. Raññoti ajātasatturañño, kāritakammaṃ. ‘‘Ghātāpitattā’’ti bimbisārarājānaṃ ghātāpitattā. Tatthāti ‘‘bhikkhu kho upālī’’tiādivacane, ṭhatvā parihāraṃ vadāmāti yojanā. Viraddhattāti virādhitattā. Tamatthaṃ vitthārento āha ‘‘tena hī’’tiādi. Tattha tena hīti uyyojanatthe nipāto. Evañhīti evameva. Tassāti devadattassa. Kumāro panāti ajātasattukumāro pana, katamatteyeva na vuttāti sambandho. Tassāti devadattassa. Tasmāti yasmā saṅghabhedato pubbe ruhituppādakammaṃ karontassāpi pacchā abhabbabhāvo ropito, tasmā.
ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਸੁ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤવਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੇਸਨਾਯ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੇਸਨਾਨਯਤੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਥਾਤਿ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ।
Bhedakaravatthūsu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Dhammādhammādīnaṃ suttantavinayapariyāyena visesaṃ dassento āha ‘‘suttantapariyāyenā’’tiādi. Tattha suttantapariyāyenāti suttantadesanāya, suttantadesanānayatoti vuttaṃ hoti. Tathāti tato aññathā.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਦ੍વੀਸੁ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਏવਂ ਅਮ੍ਹਾਕਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ। ਏવਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ વਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤੇਸਂ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘વਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਭੂਤੇਨ વਤ੍ਥੁਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏવਂ ‘‘ਅਭੂਤੇਨ વਤ੍ਥੁਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ।
Tatthāti dvīsu dhammādhammesu. Evaṃ amhākanti evaṃ kariyamāne amhākaṃ. Evaṃ suttantapariyāyena dhammādhammānaṃ visesaṃ dassetvā idāni vinayapariyāyena tesaṃ taṃ dassento āha ‘‘vinayapariyāyena panā’’tiādi. Bhūtena vatthunā kātabbanti sambandho. Evaṃ ‘‘abhūtena vatthunā’’ti etthāpi.
ਏવਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਯਾਯਾਨਂ વਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ વਿਨਯਾવਿਨਯਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ । ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਯੇਨ ਰਾਗਾਦਯੋ વਿਨੇਤੀਤਿ વਿਨਯੋ, વਿਨਯਨਯੇਨ ਕਾਯਂ વਾਚਂ વਿਨੇਤੀਤਿ વਿਨਯੋਤਿ વਚਨਤ੍ਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ।
Evaṃ dvinnaṃ pariyāyānaṃ vasena dhammādhammadukassa visesaṃ dassetvā idāni vinayāvinayadukassa visesaṃ dassento āha ‘‘suttantapariyāyenā’’tiādi . Tattha suttantanayena rāgādayo vinetīti vinayo, vinayanayena kāyaṃ vācaṃ vinetīti vinayoti vacanattho kātabbo.
ਏવਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਯਾਯਾਨਂ વਸੇਨ વਿਨਯਾવਿਨਯਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਭਾਸਿਤਾਭਾਸਿਤਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਇਦਂ વਚਨਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਾਸਿਤਂ ਲਪਿਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Evaṃ dvinnaṃ pariyāyānaṃ vasena vinayāvinayadukassa visesaṃ dassetvā idāni bhāsitābhāsitadukassa visesaṃ dassento āha ‘‘suttantapariyāyena cattāro satipaṭṭhānā’’tiādi. Tattha ‘‘aṭṭhaṅgiko maggo’’ti idaṃ vacanaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitanti yojanā.
ਏવਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਯਾਯਾਨਂ વਸੇਨ ਭਾਸਿਤਾਭਾਸਿਤਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਆਚਿਣ੍ਣਾਨਾਚਿਣ੍ਣਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦੇવਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦੇવਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ, વੋਲੋਕਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁਯੇવ ਪਦੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ। ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਅਰਤਿ ਫਲਂ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਸਾਯੇવ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਤ੍ਥਕਾਰਸ੍ਸ ਟ੍ਠਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਸੋ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੋ, ਤੇਨ। ਇਦਂ ਪਦਂ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੇਸਨਾ ਜਾਤਕਕਥਾ’’ਤਿ ਦ੍વੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਾਦਿ। ਆਚਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਆ ਬਨ੍ਧਿਤਂ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਾ ਉਪਚਿਤਂ વਡ੍ਢਿਤਂ, ਪਗੁਣਂ વਾ। ਚਾਰਿਯਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਚਾਰਿਯਤ੍ਥਂ ਪਕ੍ਕਮਨਂ।
Evaṃ dvinnaṃ pariyāyānaṃ vasena bhāsitābhāsitadukassa visesaṃ dassetvā idāni āciṇṇānāciṇṇadukassa visesaṃ dassento āha ‘‘suttantapariyāyena devasika’’ntiādi. Tattha ‘‘devasika’’nti padaṃ ‘‘samāpajjanaṃ, volokana’’nti tīsuyeva padesu yojetabbaṃ. Aṭṭhuppattivasenāti kāraṇuppattivasena. Kāraṇañhi arati phalaṃ etasmāti atthoti vuccati, atthassa uppatti atthuppatti, sāyeva aṭṭhuppatti tthakārassa ṭṭhakāraṃ katvā, aṭṭhuppattiyā vaso aṭṭhuppattivaso, tena. Idaṃ padaṃ ‘‘suttantadesanā jātakakathā’’ti dvīhipi padehi yojetabbaṃ. Idanti phalasamāpattisamāpajjanādi. Āciṇṇanti ā bandhitaṃ, punappunaṃ vā upacitaṃ vaḍḍhitaṃ, paguṇaṃ vā. Cāriyapakkamananti cāriyatthaṃ pakkamanaṃ.
ਏવਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਯਾਯਾਨਂ વਸੇਨ ਆਚਿਣ੍ਣਾਨਾਚਿਣ੍ਣਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਦੁਕਸ੍ਸ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਂ ਭਾਸਿਤਾਭਾਸਿਤਦੁਕਸਦਿਸਮੇવ। ਏવਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤવਿਨਯਪਰਿਯਾਯਾਨਂ વਸੇਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਦੁਕਾਨਂ વਿਸੇਸੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ।
Evaṃ dvinnaṃ pariyāyānaṃ vasena āciṇṇānāciṇṇadukassa visesaṃ dassetvā idāni paññattadukassa visesaṃ dassento āha ‘‘suttantapariyāyena cattāro satipaṭṭhānā’’tiādi. Taṃ bhāsitābhāsitadukasadisameva. Evaṃ dvinnaṃ suttantavinayapariyāyānaṃ vasena pañcannaṃ dukānaṃ viseso dassito.
ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤਿਦੁਕੇ ‘‘ਨ ਮੋਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਪਚ੍ਛਿਮવਾਕ੍ਯੇ ਠਿਤੋ ਆਦਿਸਦ੍ਦੋ ਆਨੇਤਬ੍ਬੋ। ਇਤਿ ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ। ਇਦਂ ਪਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮવਾਕ੍ਯੇਪਿ ਅਨੁવਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ।
Āpattānāpattiduke ‘‘na mocanādhippāyassā’’ti pāṭhassa anantare pacchimavākye ṭhito ādisaddo ānetabbo. Iti ādinā nayenāti hi attho. Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ sikkhāpade. Idaṃ padaṃ pacchimavākyepi anuvattetabbaṃ.
ਲਹੁਕਗਰੁਕਦੁਕੇ ਪਞ੍ਚਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਦੁਕ੍ਕਟਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤવਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਰਾਸਯੋ। ਦ੍વੇ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸવਸੇਨ ਦ੍વੇ ਆਪਤ੍ਤਿਰਾਸਯੋ।
Lahukagarukaduke pañcāpattikkhandhāti thullaccayapācittiyapāṭidesanīyadukkaṭadubbhāsitavasena pañca āpattirāsayo. Dve āpattikkhandhāti pārājikasaṅghādisesavasena dve āpattirāsayo.
ਸਾવਸੇਸਾਨਾવਸੇਸਦੁਕੇ ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅવਸੇਸਾ ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਰਾਸਯੋ।
Sāvasesānāvasesaduke cha āpattikkhandhāti pārājikāpattito avasesā cha āpattirāsayo.
ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਦੁਕੇ ਲਹੁਕਗਰੁਕਦੁਕਸਦਿਸਮੇવ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ – ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਨਾਮ , ਲਹੁਕਾਪਤ੍ਤਿ ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਨਾਮਾਤਿ ਏવਂ વਿਨਯਪਰਿਯਾਯવਸੇਨੇવ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੁਕਾਨਂ વਿਸੇਸੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ।
Duṭṭhullāduṭṭhulladuke lahukagarukadukasadisameva. Ayaṃ pana viseso – garukāpatti duṭṭhullā nāma , lahukāpatti aduṭṭhullā nāmāti evaṃ vinayapariyāyavaseneva catunnaṃ dukānaṃ viseso dassito.
ਏਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿવਚਨੇ। ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਪਲੋਕਨਾਦਿવਸੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਂ। ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਹੇਤੁਭੂਤੇਹਿ, ਹੇਤ੍વਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਕਰਣવਚਨਂ।
Etthāti ‘‘adhammaṃ dhammoti dīpentī’’tiādivacane. Catunnaṃ saṅghakammānanti apalokanādivasena catunnaṃ saṅghakammānaṃ. Karontehi hetubhūtehi, hetvatthe cetaṃ karaṇavacanaṃ.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਤੇ ਇਮੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿવਚਨੇ। ਅਪਕਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਸਧਾਤੁਸ੍ਸ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਿਸਂ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। વਿਜਟੇਨ੍ਤੀਤਿ વਿਜਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, વਿਸੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤੇ ਉਸ੍ਸਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਅવਪਕਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਉਪਸਗ੍ਗਾਨਂ વਸੇਨ ਅਤਿવਿਯਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤਿ વਿਯ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਤਿવਿਯਤ੍ਥਂ ਆવਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਥਾ વਿਸਂਸਟ੍ਠਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਯਥਾਤਿ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਕਰਿਯਮਾਨੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘વਿਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆવੇਣਿਸਦ੍ਦੋ ‘‘વਿਸੁ’’ਨ੍ਤਿਅਤ੍ਥવਾਚਕੋ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਪਾਟਿਪਦਿਕੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વਤ੍ਥੂਸੂਤਿ ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਸੁ। ਇਮਂ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ਇਮਂ વਾਦਂ ਗਣ੍ਹਥ। વਿਸੁਨ੍ਤਿ ਆવੇਣਿਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਕੇ વੁਤ੍ਤવਚਨਂ ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਸਨ੍ਦੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਿવਾਰੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ‘‘ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ વੋਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨੇਨ ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੪੫੮) ਏવਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰਿવਾਰੇ વੁਤ੍ਤવਚਨਸ੍ਸ। ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ, વੁਤ੍ਤੇਨ ਇਮਿਨਾ ਸਙ੍ਘਭੇਦਲਕ੍ਖਣੇਨਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਅਤ੍ਥਤੋ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਦਤੋ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਙ੍ਘਭੇਦਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ। ਤਂ ਪਨ ਨਾਨਾਕਰਣਾਭਾવਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਪਰਿવਾਰੇ ਏવ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ।
Tatthāti ‘‘te imehī’’tiādivacane. Apakassantīti ettha kasadhātussa gatyatthaṃ dassento āha ‘‘parisaṃ ākaḍḍhantī’’ti. Vijaṭentīti vijaṭaṃ karonti, visuṃ karontīti attho. Ekamantaṃ ussādentīti ekasmiṃ ante ussadaṃ karonti. Avapakassantīti ettha dvinnaṃ upasaggānaṃ vasena ativiyattho daṭṭhabboti āha ‘‘ati viya ākaḍḍhantī’’ti. Ativiyatthaṃ āvikaronto āha ‘‘yathā visaṃsaṭṭhāva honti, evaṃ karontī’’ti. Yathāti yenākārena kariyamāneti sambandho. ‘‘Visu’’nti iminā āveṇisaddo ‘‘visu’’ntiatthavācako anipphannapāṭipadikoti dasseti. Vatthūsūti bhedakaravatthūsu. Imaṃ gaṇhathāti imaṃ vādaṃ gaṇhatha. Visunti āveṇiṃ. Imasmiṃ khandhake vuttavacanaṃ parivārapāḷiyā saṃsandento āha ‘‘parivāre panā’’tiādi. Tattha pañcahi ākārehīti ‘‘kammena uddesena voharanto anussāvanena salākaggāhenā’’ti (pari. 458) evaṃ pañcahi kāraṇehi. Tassāti parivāre vuttavacanassa. Idhāti imasmiṃ saṅghabhedakakkhandhake, vuttena iminā saṅghabhedalakkhaṇenāti yojanā. ‘‘Atthato nānākaraṇaṃ natthī’’ti iminā saddato nānākaraṇaṃ atthīti dīpeti. Assāti saṅghabhedalakkhaṇassa. Taṃ pana nānākaraṇābhāvanti yojanā. Tatthevāti parivāre eva. Sabbatthāti sabbasmiṃ saṅghabhedakakkhandhake.
ਇਤਿ ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾਯ ਯੋਜਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Iti saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi / ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਹਾ • Upālipañhā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਹਾਕਥਾ • Upālipañhākathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਹਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Upālipañhakathāvaṇṇanā
