Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ဥပာလိပဉ္ဟာကထာဝဏ္ဏနာ
Upālipañhākathāvaṇṇanā
၃၅၁. န ပန ဧတ္တာဝတာ သင္ဃော ဘိန္နော ဟောတီတိ သလာကဂ္ဂာဟာပနမတ္တေန သင္ဃဘေဒာနိဗ္ဗတ္တိတော ဝုတ္တံ။ ဥပောသထာဒိသင္ဃကမ္မေ ကတေ ဧဝ ဟိ သင္ဃော ဘိန္နော ဟောတိ။ တတ္ထ စ ဥပောသထပဝာရဏာသု ဉတ္တိနိဋ္ဌာနေန, သေသကမ္မေသု အပလောကနာဒိကမ္မပရိယောသာနေန သင္ဃဘေဒော သမတ္ထောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
351.Na pana ettāvatā saṅgho bhinno hotīti salākaggāhāpanamattena saṅghabhedānibbattito vuttaṃ. Uposathādisaṅghakamme kate eva hi saṅgho bhinno hoti. Tattha ca uposathapavāraṇāsu ñattiniṭṭhānena, sesakammesu apalokanādikammapariyosānena saṅghabhedo samatthoti daṭṭhabbo.
‘‘အဘဗ္ဗတာ န ဝုတ္တာ’’တိ ဣဒံ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ဒေဝဒတ္တေန ပဌမံ အာနန္တရိယကမ္မံ ဥပစိတ’’န္တိအာဒိနာ အာနန္တရိယတ္တံ ဝဒတာ ဘဂဝတာ တသ္သ အဘဗ္ဗတာသင္ခာတာ ပာရာဇိကတာ န ပညတ္တာ။ ဧတေန အာပတ္တိ ဝိယ အဘဗ္ဗတာပိ ပညတ္တိအနန္တရမေဝ ဟောတိ, န တတော ပုရေတိ ဒသ္သေတိ။ ဣဓ ပန အာဒိကမ္မိကသ္သပိ အနာပတ္တိယာ အဝုတ္တတ္တာ ဒေဝဒတ္တာဒယောပိ န မုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
‘‘Abhabbatā na vuttā’’ti idaṃ ‘‘bhikkhave, devadattena paṭhamaṃ ānantariyakammaṃ upacita’’ntiādinā ānantariyattaṃ vadatā bhagavatā tassa abhabbatāsaṅkhātā pārājikatā na paññattā. Etena āpatti viya abhabbatāpi paññattianantarameva hoti, na tato pureti dasseti. Idha pana ādikammikassapi anāpattiyā avuttattā devadattādayopi na muttāti daṭṭhabbaṃ.
တယော သတိပဋ္ဌာနာတိအာဒီသု တယော ဧဝ သတိပဋ္ဌာနာ, န တတော ပရန္တိ ဧကသ္သ သတိပဋ္ဌာနသ္သ ပဋိက္ခေပောဝ ဣဓ အဓမ္မော, န ပန တိဏ္ဏံ သတိပဋ္ဌာနတ္တဝိဓာနံ တသ္သ ဓမ္မတ္တာ။ ဧဝံ သေသေသုပိ ဟာပနကောဋ္ဌာသေသု။ ဝဍ္ဎနေသု ပန ဆ ဣန္ဒ္ရိယာနီတိ အနိန္ဒ္ရိယသ္သပိ ဧကသ္သ ဣန္ဒ္ရိယတ္တဝိဓာနမေဝ အဓမ္မော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ န ကေဝလဉ္စ ဧတေဝ, ‘‘စတ္တာရော ခန္ဓာ, တေရသာယတနာနီ’’တိအာဒိနာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝိပရီတတော ပကာသနံ သဗ္ဗံ အဓမ္မော။ ယာထာဝတော ပကာသနဉ္စ သဗ္ဗံ ဓမ္မောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပကာသနန္တိ စေတ္ထ တထာ တထာ ကာယဝစီပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ အရူပက္ခန္ဓာဝ အဓိပ္ပေတာ, ဧဝမေတ္ထ ဒသကုသလကမ္မပထာဒီသု အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန သရူပတော ဓမ္မေသု, အကုသလကမ္မပထာဒီသု သာဝဇ္ဇဋ္ဌေန သရူပတော အဓမ္မေသု စ တဒညေသု စ အဗ္ယာကတေသု ယသ္သ ကသ္သစိ ကောဋ္ဌာသသ္သ ဘဂဝတာ ပညတ္တက္ကမေနေဝ ပကာသနံ ‘‘ဓမ္မော’’တိ စ ဝိပရီတတော ပကာသနံ ‘‘အဓမ္မော’’တိ စ ဒသ္သိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမဉ္စေတ္ထ ဝိနယာဒယောပိ ယထာဘူတတော, အယထာဘူတတော စ ပကာသနဝသေန ဓမ္မာဓမ္မေသု ဧဝ ပဝိသန္တိ, ဝိနယာဒိနာမေန ပန ဝိသေသေတ္ဝာ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ တဒဝသေသမေဝ ဓမ္မာဓမ္မကောဋ္ဌာသေ ပဝိသတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
Tayo satipaṭṭhānātiādīsu tayo eva satipaṭṭhānā, na tato paranti ekassa satipaṭṭhānassa paṭikkhepova idha adhammo, na pana tiṇṇaṃ satipaṭṭhānattavidhānaṃ tassa dhammattā. Evaṃ sesesupi hāpanakoṭṭhāsesu. Vaḍḍhanesu pana cha indriyānīti anindriyassapi ekassa indriyattavidhānameva adhammo. Evaṃ sesesupi. Na kevalañca eteva, ‘‘cattāro khandhā, terasāyatanānī’’tiādinā yattha katthaci viparītato pakāsanaṃ sabbaṃ adhammo. Yāthāvato pakāsanañca sabbaṃ dhammoti daṭṭhabbaṃ. Pakāsananti cettha tathā tathā kāyavacīpayogasamuṭṭhāpikā arūpakkhandhāva adhippetā, evamettha dasakusalakammapathādīsu anavajjaṭṭhena sarūpato dhammesu, akusalakammapathādīsu sāvajjaṭṭhena sarūpato adhammesu ca tadaññesu ca abyākatesu yassa kassaci koṭṭhāsassa bhagavatā paññattakkameneva pakāsanaṃ ‘‘dhammo’’ti ca viparītato pakāsanaṃ ‘‘adhammo’’ti ca dassitanti daṭṭhabbaṃ. Kāmañcettha vinayādayopi yathābhūtato, ayathābhūtato ca pakāsanavasena dhammādhammesu eva pavisanti, vinayādināmena pana visesetvā visuṃ gahitattā tadavasesameva dhammādhammakoṭṭhāse pavisatīti daṭṭhabbaṃ.
ဣမံ အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ကရိသ္သာမာတိအာဒိ ဓမ္မဉ္စ အဓမ္မဉ္စ ယာထာဝတော ဉတ္ဝာဝ ပာပိစ္ဆံ နိသ္သာယ ဝိပရီတတော ပကာသေန္တသ္သေဝ သင္ဃဘေဒော ဟောတိ, န ပန တထာသညာယ ပကာသေန္တသ္သာတိ ဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧသ နယော ‘‘အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေန္တီ’’တိအာဒီသုပိ။ တတ္ထ နိယ္ယာနိကန္တိ ဥက္ကဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ ‘‘တထေဝာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဧဝံ အမ္ဟာကံ အာစရိယကုလ’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တမတ္ထံ အာကဍ္ဎတိ။
Imaṃ adhammaṃ dhammoti karissāmātiādi dhammañca adhammañca yāthāvato ñatvāva pāpicchaṃ nissāya viparītato pakāsentasseva saṅghabhedo hoti, na pana tathāsaññāya pakāsentassāti dassanatthaṃ vuttaṃ. Esa nayo ‘‘avinayaṃ vinayoti dīpentī’’tiādīsupi. Tattha niyyānikanti ukkaṭṭhanti attho. ‘‘Tathevā’’ti iminā ‘‘evaṃ amhākaṃ ācariyakula’’ntiādinā vuttamatthaṃ ākaḍḍhati.
သံဝရော ပဟာနံ ပဋိသင္ခာတိ သံဝရဝိနယော, ပဟာနဝိနယော, ပဋိသင္ခာဝိနယော စ ဝုတ္တော။ တေနာဟ ‘‘အယံ ဝိနယော’’တိ။ ‘‘ပညတ္တံ အပညတ္တ’’န္တိ ဒုကံ ‘‘ဘာသိတံ အဘာသိတ’’န္တိ ဒုကေန အတ္ထတော သမာနမေဝ, တထာ ဒုဋ္ဌုလ္လဒုကံ ဂရုကဒုကေန။ တေနေဝ တေသံ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ။ပေ.။ ဣဒံ အပညတ္တံ နာမာ’’တိအာဒိနာ သဒိသနိဒ္ဒေသော ကတော။ သာဝသေသာပတ္တိန္တိ အဝသေသသီလေဟိ သဟိတာပတ္တိံ။ နတ္ထိ ဧတိသ္သံ အာပန္နာယံ သီလာဝသေသာတိ အနဝသေသာပတ္တိ။
Saṃvaro pahānaṃ paṭisaṅkhāti saṃvaravinayo, pahānavinayo, paṭisaṅkhāvinayo ca vutto. Tenāha ‘‘ayaṃ vinayo’’ti. ‘‘Paññattaṃ apaññatta’’nti dukaṃ ‘‘bhāsitaṃ abhāsita’’nti dukena atthato samānameva, tathā duṭṭhulladukaṃ garukadukena. Teneva tesaṃ ‘‘cattāro satipaṭṭhānā…pe… idaṃ apaññattaṃ nāmā’’tiādinā sadisaniddeso kato. Sāvasesāpattinti avasesasīlehi sahitāpattiṃ. Natthi etissaṃ āpannāyaṃ sīlāvasesāti anavasesāpatti.
၃၅၄. ပာဠိယံ သမဂ္ဂာနဉ္စ အနုဂ္ဂဟောတိ ယထာ သမဂ္ဂာနံ သာမဂ္ဂီ န ဘိဇ္ဇတိ, ဧဝံ အနုဂ္ဂဟဏံ အနုဗလပ္ပဒာနံ။
354. Pāḷiyaṃ samaggānañca anuggahoti yathā samaggānaṃ sāmaggī na bhijjati, evaṃ anuggahaṇaṃ anubalappadānaṃ.
၃၅၅. သိယာ နု ခောတိ သမ္ဘဝေယ္ယ နု ခော။ တသ္မိံ အဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ အတ္တနော ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မော’’တိ ဧတသ္မိံ ဒီပနေ အယုတ္တဒိဋ္ဌိ။ ဘေဒေ အဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မော’’တိ ဒီပေတ္ဝာ အနုသ္သာဝနသလာကဂ္ဂာဟာပနာဒိနာ အတ္တာနံ မုဉ္စိတ္ဝာ စတုဝဂ္ဂာဒိကံ သင္ဃံ ဧကသီမာယမေဝ ဌိတတော စတုဝဂ္ဂာဒိသင္ဃတော ဝိယောဇေတ္ဝာ ဧကကမ္မာဒိနိပ္ဖာဒနဝသေန သင္ဃဘေဒကရဏေ အဓမ္မဒိဋ္ဌိကော ဟုတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိန္တိ ယာ တသ္မိံ ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မော’’တိ ဒီပနေ အတ္တနော အဓမ္မဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ ဝိနိဓာယ ပဋိစ္ဆာဒေတ္ဝာ ‘‘ဓမ္မော ဧဝာယ’’န္တိ ဝိပရီတတော ပကာသေတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
355.Siyānu khoti sambhaveyya nu kho. Tasmiṃ adhammadiṭṭhīti attano ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti etasmiṃ dīpane ayuttadiṭṭhi. Bhede adhammadiṭṭhīti ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpetvā anussāvanasalākaggāhāpanādinā attānaṃ muñcitvā catuvaggādikaṃ saṅghaṃ ekasīmāyameva ṭhitato catuvaggādisaṅghato viyojetvā ekakammādinipphādanavasena saṅghabhedakaraṇe adhammadiṭṭhiko hutvāti attho. Vinidhāya diṭṭhinti yā tasmiṃ ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpane attano adhammadiṭṭhi uppajjati, taṃ vinidhāya paṭicchādetvā ‘‘dhammo evāya’’nti viparītato pakāsetvāti attho. Evaṃ sabbattha attho veditabbo.
ဘေဒေ ဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ ယထာဝုတ္တနယေန သင္ဃဘေဒနေ ဒောသော နတ္ထီတိ လဒ္ဓိကော။ အယံ ပန ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မော’’တိ ဒီပနေ အဓမ္မဒိဋ္ဌိကော ဟုတ္ဝာပိ တံ ဒိဋ္ဌိံ ဝိနိဓာယ ကရဏေန သင္ဃဘေဒကော အတေကိစ္ဆော ဇာတော။ ဧဝံ ဘေဒေ ဝေမတိကောတိ ဣမသ္သ ပန ဘေဒေ ဝေမတိကဒိဋ္ဌိယာ ဝိနိဓာနမ္ပိ အတ္ထိ။ သေသံ သမမေဝ။ တသ္မိံ ဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒေ အဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ အယံ ပန ဘေဒေ အဓမ္မဒိဋ္ဌိံ ဝိနိဓာယ ကတတ္တာ သင္ဃဘေဒကော အတေကိစ္ဆော ဇာတော။ သုက္ကပက္ခေ ပန သဗ္ဗတ္ထ ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မော’’တိအာဒိဒီပနေ ဝာ ဘေဒေ ဝာ ဓမ္မဒိဋ္ဌိတာယ ဒိဋ္ဌိံ အဝိနိဓာယေဝ ကတတ္တာ သင္ဃဘေဒကောပိ သတေကိစ္ဆော ဇာတော။ တသ္မာ ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မော’’တိအာဒိဒီပနေ ဝာ သင္ဃဘေဒေ ဝာ ဥဘောသုပိ ဝာ အဓမ္မဒိဋ္ဌိ ဝာ ဝေမတိကော ဝာ ဟုတ္ဝာ တံ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိမတိဉ္စ ဝိနိဓာယ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ပကာသေတ္ဝာ ဝုတ္တနယေန သင္ဃဘေဒံ ကရောန္တသ္သေဝ အာနန္တရိယံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Bhede dhammadiṭṭhīti yathāvuttanayena saṅghabhedane doso natthīti laddhiko. Ayaṃ pana ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpane adhammadiṭṭhiko hutvāpi taṃ diṭṭhiṃ vinidhāya karaṇena saṅghabhedako atekiccho jāto. Evaṃ bhede vematikoti imassa pana bhede vematikadiṭṭhiyā vinidhānampi atthi. Sesaṃ samameva. Tasmiṃ dhammadiṭṭhibhede adhammadiṭṭhīti ayaṃ pana bhede adhammadiṭṭhiṃ vinidhāya katattā saṅghabhedako atekiccho jāto. Sukkapakkhe pana sabbattha ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādidīpane vā bhede vā dhammadiṭṭhitāya diṭṭhiṃ avinidhāyeva katattā saṅghabhedakopi satekiccho jāto. Tasmā ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādidīpane vā saṅghabhede vā ubhosupi vā adhammadiṭṭhi vā vematiko vā hutvā taṃ diṭṭhiṃ, vimatiñca vinidhāya ‘‘dhammo’’ti pakāsetvā vuttanayena saṅghabhedaṃ karontasseva ānantariyaṃ hotīti veditabbaṃ.
ဥပာလိပဉ္ဟာကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Upālipañhākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
သင္ဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။
Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi / ဥပာလိပဉ္ဟာ • Upālipañhā
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ဥပာလိပဉ္ဟာကထာ • Upālipañhākathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဥပာလိပဉ္ဟကထာဝဏ္ဏနာ • Upālipañhakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဆသက္ယပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ဥပာလိပဉ္ဟာကထာ • Upālipañhākathā