| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Upālipañhakathāvaṇṇanā
೩೫೧. ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹೇ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ದಸ್ಸಿತಮೇವ। ತತ್ಥ ಅನುನಯನ್ತೋತಿ ಅನುಜಾನಾಪೇನ್ತೋ, ಭೇದಸ್ಸ ಅನುರೂಪಂ ವಾ ಬೋಧೇನ್ತೋ, ಯಥಾ ಭೇದೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ನ ತುಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿಆದಿ।
351. Upālipañhe yaṃ vattabbaṃ, taṃ aṭṭhakathāyaṃ dassitameva. Tattha anunayantoti anujānāpento, bhedassa anurūpaṃ vā bodhento, yathā bhedo hoti, evaṃ bhinditabbe bhikkhū viññāpentoti attho. Tenāha ‘‘na tumhāka’’ntiādi.
೩೫೨. ಅಟ್ಠಾರಸಭೇದಕರವತ್ಥುಮ್ಹಿ ದಸ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಧಮ್ಮತಾಯ ವೋದಾನಧಮ್ಮಪಅಪಕ್ಖತ್ತಾ ‘‘ಅಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ದಸ್ಸಿತಾ, ತಥಾ ಉಪಾದಾನಾದಯೋ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಾನಂ ಏಕನ್ತಾನವಜ್ಜಭಾವತೋ ನತ್ಥಿ ಅಧಮ್ಮಭಾವೋ, ಭಗವತಾ ಪನ ದೇಸಿತಾಕಾರೇನ ಹಾಪೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ವಾ ಕಥನಂ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ಅಕಥನನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ಅಧಮ್ಮಭಾವೋತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ತಯೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ’’ತಿಆದಿ। ನಿಯ್ಯಾನಿಕನ್ತಿ ಸಪಾಟಿಹೀರಂ ಅಪ್ಪಟಿಹತಂ ಹುತ್ವಾ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಥೇವಾತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಏವಂ ಅಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಆಕಡ್ಢತಿ। ಕಾತಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ ನಾಮಾತಿ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ಕರಣತೋ ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ, ಇತರಂ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯತೋ ಅಧಮ್ಮೋ ನಾಮ।
352. Aṭṭhārasabhedakaravatthumhi dasa akusalakammapathā saṃkiliṭṭhadhammatāya vodānadhammapaapakkhattā ‘‘adhammo’’ti dassitā, tathā upādānādayo, bodhipakkhiyadhammānaṃ ekantānavajjabhāvato natthi adhammabhāvo, bhagavatā pana desitākārena hāpetvā vaḍḍhetvā vā kathanaṃ yathādhammaṃ akathananti katvā adhammabhāvoti dassento āha ‘‘tayo satipaṭṭhānā’’tiādi. Niyyānikanti sapāṭihīraṃ appaṭihataṃ hutvā pavattatīti attho. Tathevāti iminā ‘‘evaṃ amhāka’’ntiādinā vuttamatthaṃ ākaḍḍhati. Kātabbaṃ kammaṃ dhammo nāmāti yathādhammaṃ karaṇato dhammo nāma, itaraṃ vuttavipariyāyato adhammo nāma.
ರಾಗವಿನಯೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ವಿನಯೋ ನಾಮಾತಿ ರಾಗಾದೀನಂ ವಿನಯನತೋ ಸಂವರಣತೋ ಪಜಹನತೋ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನತೋ ಚ ವಿನಯೋ ನಾಮ, ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಇತರೋ ಅವಿನಯೋ। ವತ್ಥುಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಿವಸೇನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಾನಂ ಅಕುಪ್ಪತಾತಿ ಆಹ ‘‘ವತ್ಥುಸಮ್ಪತ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ವಿನಯೋ ನಾಮಾ’’ತಿ। ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಅವಿನಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ವತ್ಥುವಿಪತ್ತೀ’’ತಿಆದಿ। ಯಾಸಂ ಆಪನ್ನಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಸಾವಸೇಸಾ, ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸಾವಸೇಸಾ।
Rāgavinayo…pe… ayaṃ vinayo nāmāti rāgādīnaṃ vinayanato saṃvaraṇato pajahanato paṭisaṅkhānato ca vinayo nāma, vuttavipariyāyena itaro avinayo. Vatthusampattiādivasena sabbesaṃ vinayakammānaṃ akuppatāti āha ‘‘vatthusampatti…pe… ayaṃ vinayo nāmā’’ti. Tappaṭipakkhato avinayo veditabbo. Tenāha ‘‘vatthuvipattī’’tiādi. Yāsaṃ āpannassa pabbajjā sāvasesā, tā āpattiyo sāvasesā.
೩೫೪. ಆಪಾಯಿಕೋತಿಆದಿಗಾಥಾಸು (ಇತಿವು॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮) ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭೇದಸಙ್ಖಾತೇ ವಗ್ಗೇ ರತೋತಿ ವಗ್ಗರತೋ। ಅಧಮ್ಮಿಕತಾಯ ಅಧಮ್ಮೇ ಭೇದಕರವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಸಙ್ಘಭೇದಸಙ್ಖಾತೇ ಏವ ಚ ಅಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋತಿ ಅಧಮ್ಮಟ್ಠೋ। ಯೋಗಕ್ಖೇಮಾ ಪಧಂಸತೀತಿ ಹಿತತೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಚತೂಹಿಪಿ ಯೋಗೇಹಿ ಅನುಪದ್ದುತತ್ತಾ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಾಮ ಅರಹತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ, ತತೋ ಪನಸ್ಸ ಧಂಸನೇ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ। ದಿಟ್ಠಿಸೀಲಸಾಮಞ್ಞತೋ ಸಙ್ಘತಟ್ಠೇನ ಸಙ್ಘಂ, ತತೋ ಏವ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿವಿಧಾನಯೋಗೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ಸಹಿತಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೇನ ಸಙ್ಘಭೇದೇನ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಕಪ್ಪನ್ತಿ ಅನ್ತರಕಪ್ಪಸಙ್ಖಾತಂ ಆಯುಕಪ್ಪಂ। ನಿರಯಮ್ಹೀತಿ ಅವೀಚಿಮಹಾನಿರಯಮ್ಹಿ।
354.Āpāyikotiādigāthāsu (itivu. aṭṭha. 18) saṅghassa bhedasaṅkhāte vagge ratoti vaggarato. Adhammikatāya adhamme bhedakaravatthumhi saṅghabhedasaṅkhāte eva ca adhamme ṭhitoti adhammaṭṭho. Yogakkhemā padhaṃsatīti hitato parihāyati, catūhipi yogehi anupaddutattā yogakkhemaṃ nāma arahattaṃ nibbānañca, tato panassa dhaṃsane vattabbameva natthi. Diṭṭhisīlasāmaññato saṅghataṭṭhena saṅghaṃ, tato eva ekakammādividhānayogena samaggaṃ sahitaṃ bhinditvā pubbe vuttalakkhaṇena saṅghabhedena bhinditvā. Kappanti antarakappasaṅkhātaṃ āyukappaṃ. Nirayamhīti avīcimahānirayamhi.
ಸುಖಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಾಮಗ್ಗೀತಿ (ಇತಿವು॰ ಅಟ್ಟ॰ ೧೯) ಸುಖಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ ಸಾಮಗ್ಗೀ ‘‘ಸುಖಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ಯಥಾ ‘‘ಸುಖೋ ಬುದ್ಧಾನಮುಪ್ಪಾದೋ’’ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೧೯೪)। ಸಮಗ್ಗಾನಞ್ಚನುಗ್ಗಹೋತಿ ಸಮಗ್ಗಾನಂ ಸಾಮಗ್ಗಿಅನುಮೋದನೇನ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನಂ ಸಾಮಗ್ಗಿಅನುರೂಪಂ ವಾ, ಯಥಾ ತೇ ಸಾಮಗ್ಗಿಂ ನ ವಿಜಹನ್ತಿ, ತಥಾ ಗಹಣಂ ಠಪನಂ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮಗ್ಗಂ ಕತ್ವಾನಾತಿ ಭಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಙ್ಘರಾಜಿಪ್ಪತ್ತಂ ವಾ ಸಮಗ್ಗಂ ಸಹಿತಂ ಕತ್ವಾ। ಕಪ್ಪನ್ತಿ ಆಯುಕಪ್ಪಮೇವ। ಸಗ್ಗಮ್ಹಿ ಮೋದತೀತಿ ಕಾಮಾವಚರದೇವಲೋಕೇ ಅಞ್ಞೇ ದೇವೇ ದಸಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಇಚ್ಛಿತನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ ಚ ಮೋದತಿ ಪಮೋದತಿ ಲಳತಿ ಕೀಳತಿ।
Sukhā saṅghassa sāmaggīti (itivu. aṭṭa. 19) sukhassa paccayabhāvato sāmaggī ‘‘sukhā’’ti vuttā yathā ‘‘sukho buddhānamuppādo’’ti (dha. pa. 194). Samaggānañcanuggahoti samaggānaṃ sāmaggianumodanena anuggaṇhanaṃ sāmaggianurūpaṃ vā, yathā te sāmaggiṃ na vijahanti, tathā gahaṇaṃ ṭhapanaṃ anubalappadānanti attho. Samaggaṃ katvānāti bhinnaṃ saṅghaṃ saṅgharājippattaṃ vā samaggaṃ sahitaṃ katvā. Kappanti āyukappameva. Saggamhi modatīti kāmāvacaradevaloke aññe deve dasahi ṭhānehi abhibhavitvā dibbasukhaṃ anubhavanto icchitanibbattiyā ca modati pamodati laḷati kīḷati.
೩೫೫. ಸಿಯಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಭೇದಕೋತಿಆದಿ ಪಾಳಿಅನುಸಾರೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಉಪಾಲಿ, ಆಕಾರೇಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ ಕಮ್ಮೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ ವೋಹರನ್ತೋ ಅನುಸ್ಸಾವನೇನ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪರಿವಾರೇ (ಪರಿ॰ ೪೫೮) ಆಗತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಭೇದಲಕ್ಖಣಂ ಇಧ ವುತ್ತೇನ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪರಿವಾರೇ ಪನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಏತ್ಥ ಚ ಸೀಮಟ್ಠಕಸಙ್ಘೇ ಅಸನ್ನಿಪತಿತೇ ವಿಸುಂ ಪರಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕತವೋಹಾರಾನುಸ್ಸಾವನಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಉದ್ದೇಸಂ ವಾ ಉದ್ದಿಸನ್ತಸ್ಸ ಭೇದೋ ಚ ಹೋತಿ ಆನನ್ತರಿಯಕಮ್ಮಞ್ಚ। ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞಾಯ ಪನ ‘‘ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಭೇದೋವ ಹೋತಿ, ನ ಆನನ್ತರಿಯಕಮ್ಮಂ। ತತೋ ಊನಪರಿಸಾಯ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನೇವ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ನ ಆನನ್ತರಿಯಂ। ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಹಿ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ನವನ್ನಂ ಜನಾನಂ ಯೋ ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದತಿ, ತಸ್ಸ ಆನನ್ತರಿಯಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ, ಅನುವತ್ತಕಾನಂ ಅಧಮ್ಮವಾದೀನಂ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ ಕಮ್ಮಂ, ಧಮ್ಮವಾದಿನೋ ಅನವಜ್ಜಾ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
355.Siyā nu kho, bhante, saṅghabhedakotiādi pāḷianusāreneva veditabbaṃ. ‘‘Pañcahi, upāli, ākārehi saṅgho bhijjati kammena uddesena voharanto anussāvanena salākaggāhenā’’ti evaṃ parivāre (pari. 458) āgatampi saṅghabhedalakkhaṇaṃ idha vuttena kiṃ nānākaraṇanti dassetuṃ ‘‘parivāre panā’’tiādimāha. Ettha ca sīmaṭṭhakasaṅghe asannipatite visuṃ parisaṃ gahetvā katavohārānussāvanasalākaggāhassa kammaṃ vā karontassa uddesaṃ vā uddisantassa bhedo ca hoti ānantariyakammañca. Samaggasaññāya pana ‘‘vaṭṭatī’’ti saññāya vā karontassa bhedova hoti, na ānantariyakammaṃ. Tato ūnaparisāya karontassa neva saṅghabhedo na ānantariyaṃ. Sabbantimena hi paricchedena navannaṃ janānaṃ yo saṅghaṃ bhindati, tassa ānantariyakammaṃ hoti, anuvattakānaṃ adhammavādīnaṃ mahāsāvajjaṃ kammaṃ, dhammavādino anavajjā. Sesamettha uttānamevāti.
ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Upālipañhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಚೂಳವಗ್ಗಪಾಳಿ • Cūḷavaggapāḷi / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾ • Upālipañhā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾಕಥಾ • Upālipañhākathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಛಸಕ್ಯಪಬ್ಬಜ್ಜಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Upālipañhākathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾಕಥಾ • Upālipañhākathā
