Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Upālipañhākathāvaṇṇanā
೩೫೧. ನ ಪನ ಏತ್ತಾವತಾ ಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪನಮತ್ತೇನ ಸಙ್ಘಭೇದಾನಿಬ್ಬತ್ತಿತೋ ವುತ್ತಂ। ಉಪೋಸಥಾದಿಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಕತೇ ಏವ ಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಚ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾಸು ಞತ್ತಿನಿಟ್ಠಾನೇನ, ಸೇಸಕಮ್ಮೇಸು ಅಪಲೋಕನಾದಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನೇನ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ಸಮತ್ಥೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
351.Na pana ettāvatā saṅgho bhinno hotīti salākaggāhāpanamattena saṅghabhedānibbattito vuttaṃ. Uposathādisaṅghakamme kate eva hi saṅgho bhinno hoti. Tattha ca uposathapavāraṇāsu ñattiniṭṭhānena, sesakammesu apalokanādikammapariyosānena saṅghabhedo samatthoti daṭṭhabbo.
‘‘ಅಭಬ್ಬತಾ ನ ವುತ್ತಾ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೇವದತ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಆನನ್ತರಿಯಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಆನನ್ತರಿಯತ್ತಂ ವದತಾ ಭಗವತಾ ತಸ್ಸ ಅಭಬ್ಬತಾಸಙ್ಖಾತಾ ಪಾರಾಜಿಕತಾ ನ ಪಞ್ಞತ್ತಾ। ಏತೇನ ಆಪತ್ತಿ ವಿಯ ಅಭಬ್ಬತಾಪಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿಅನನ್ತರಮೇವ ಹೋತಿ, ನ ತತೋ ಪುರೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇಧ ಪನ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಸ್ಸಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಯಾ ಅವುತ್ತತ್ತಾ ದೇವದತ್ತಾದಯೋಪಿ ನ ಮುತ್ತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
‘‘Abhabbatā na vuttā’’ti idaṃ ‘‘bhikkhave, devadattena paṭhamaṃ ānantariyakammaṃ upacita’’ntiādinā ānantariyattaṃ vadatā bhagavatā tassa abhabbatāsaṅkhātā pārājikatā na paññattā. Etena āpatti viya abhabbatāpi paññattianantarameva hoti, na tato pureti dasseti. Idha pana ādikammikassapi anāpattiyā avuttattā devadattādayopi na muttāti daṭṭhabbaṃ.
ತಯೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾತಿಆದೀಸು ತಯೋ ಏವ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ, ನ ತತೋ ಪರನ್ತಿ ಏಕಸ್ಸ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋವ ಇಧ ಅಧಮ್ಮೋ, ನ ಪನ ತಿಣ್ಣಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನತ್ತವಿಧಾನಂ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮತ್ತಾ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ ಹಾಪನಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು। ವಡ್ಢನೇಸು ಪನ ಛ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸಪಿ ಏಕಸ್ಸ ಇನ್ದ್ರಿಯತ್ತವಿಧಾನಮೇವ ಅಧಮ್ಮೋ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತೇವ, ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಖನ್ಧಾ, ತೇರಸಾಯತನಾನೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಿಪರೀತತೋ ಪಕಾಸನಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಧಮ್ಮೋ। ಯಾಥಾವತೋ ಪಕಾಸನಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಪಕಾಸನನ್ತಿ ಚೇತ್ಥ ತಥಾ ತಥಾ ಕಾಯವಚೀಪಯೋಗಸಮುಟ್ಠಾಪಿಕಾ ಅರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ಏವಮೇತ್ಥ ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾದೀಸು ಅನವಜ್ಜಟ್ಠೇನ ಸರೂಪತೋ ಧಮ್ಮೇಸು, ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾದೀಸು ಸಾವಜ್ಜಟ್ಠೇನ ಸರೂಪತೋ ಅಧಮ್ಮೇಸು ಚ ತದಞ್ಞೇಸು ಚ ಅಬ್ಯಾಕತೇಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸ ಭಗವತಾ ಪಞ್ಞತ್ತಕ್ಕಮೇನೇವ ಪಕಾಸನಂ ‘‘ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಚ ವಿಪರೀತತೋ ಪಕಾಸನಂ ‘‘ಅಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಚ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ವಿನಯಾದಯೋಪಿ ಯಥಾಭೂತತೋ, ಅಯಥಾಭೂತತೋ ಚ ಪಕಾಸನವಸೇನ ಧಮ್ಮಾಧಮ್ಮೇಸು ಏವ ಪವಿಸನ್ತಿ, ವಿನಯಾದಿನಾಮೇನ ಪನ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಗಹಿತತ್ತಾ ತದವಸೇಸಮೇವ ಧಮ್ಮಾಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪವಿಸತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Tayo satipaṭṭhānātiādīsu tayo eva satipaṭṭhānā, na tato paranti ekassa satipaṭṭhānassa paṭikkhepova idha adhammo, na pana tiṇṇaṃ satipaṭṭhānattavidhānaṃ tassa dhammattā. Evaṃ sesesupi hāpanakoṭṭhāsesu. Vaḍḍhanesu pana cha indriyānīti anindriyassapi ekassa indriyattavidhānameva adhammo. Evaṃ sesesupi. Na kevalañca eteva, ‘‘cattāro khandhā, terasāyatanānī’’tiādinā yattha katthaci viparītato pakāsanaṃ sabbaṃ adhammo. Yāthāvato pakāsanañca sabbaṃ dhammoti daṭṭhabbaṃ. Pakāsananti cettha tathā tathā kāyavacīpayogasamuṭṭhāpikā arūpakkhandhāva adhippetā, evamettha dasakusalakammapathādīsu anavajjaṭṭhena sarūpato dhammesu, akusalakammapathādīsu sāvajjaṭṭhena sarūpato adhammesu ca tadaññesu ca abyākatesu yassa kassaci koṭṭhāsassa bhagavatā paññattakkameneva pakāsanaṃ ‘‘dhammo’’ti ca viparītato pakāsanaṃ ‘‘adhammo’’ti ca dassitanti daṭṭhabbaṃ. Kāmañcettha vinayādayopi yathābhūtato, ayathābhūtato ca pakāsanavasena dhammādhammesu eva pavisanti, vinayādināmena pana visesetvā visuṃ gahitattā tadavasesameva dhammādhammakoṭṭhāse pavisatīti daṭṭhabbaṃ.
ಇಮಂ ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿಆದಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅಧಮ್ಮಞ್ಚ ಯಾಥಾವತೋ ಞತ್ವಾವ ಪಾಪಿಚ್ಛಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಪರೀತತೋ ಪಕಾಸೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ಹೋತಿ, ನ ಪನ ತಥಾಸಞ್ಞಾಯ ಪಕಾಸೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಏಸ ನಯೋ ‘‘ಅವಿನಯಂ ವಿನಯೋತಿ ದೀಪೇನ್ತೀ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ। ತತ್ಥ ನಿಯ್ಯಾನಿಕನ್ತಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ತಥೇವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಏವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯಕುಲ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಆಕಡ್ಢತಿ।
Imaṃ adhammaṃ dhammoti karissāmātiādi dhammañca adhammañca yāthāvato ñatvāva pāpicchaṃ nissāya viparītato pakāsentasseva saṅghabhedo hoti, na pana tathāsaññāya pakāsentassāti dassanatthaṃ vuttaṃ. Esa nayo ‘‘avinayaṃ vinayoti dīpentī’’tiādīsupi. Tattha niyyānikanti ukkaṭṭhanti attho. ‘‘Tathevā’’ti iminā ‘‘evaṃ amhākaṃ ācariyakula’’ntiādinā vuttamatthaṃ ākaḍḍhati.
ಸಂವರೋ ಪಹಾನಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾತಿ ಸಂವರವಿನಯೋ, ಪಹಾನವಿನಯೋ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾವಿನಯೋ ಚ ವುತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಯಂ ವಿನಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಅಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ ದುಕಂ ‘‘ಭಾಸಿತಂ ಅಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿ ದುಕೇನ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಮೇವ, ತಥಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲದುಕಂ ಗರುಕದುಕೇನ। ತೇನೇವ ತೇಸಂ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ…ಪೇ॰… ಇದಂ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಸದಿಸನಿದ್ದೇಸೋ ಕತೋ। ಸಾವಸೇಸಾಪತ್ತಿನ್ತಿ ಅವಸೇಸಸೀಲೇಹಿ ಸಹಿತಾಪತ್ತಿಂ। ನತ್ಥಿ ಏತಿಸ್ಸಂ ಆಪನ್ನಾಯಂ ಸೀಲಾವಸೇಸಾತಿ ಅನವಸೇಸಾಪತ್ತಿ।
Saṃvaro pahānaṃ paṭisaṅkhāti saṃvaravinayo, pahānavinayo, paṭisaṅkhāvinayo ca vutto. Tenāha ‘‘ayaṃ vinayo’’ti. ‘‘Paññattaṃ apaññatta’’nti dukaṃ ‘‘bhāsitaṃ abhāsita’’nti dukena atthato samānameva, tathā duṭṭhulladukaṃ garukadukena. Teneva tesaṃ ‘‘cattāro satipaṭṭhānā…pe… idaṃ apaññattaṃ nāmā’’tiādinā sadisaniddeso kato. Sāvasesāpattinti avasesasīlehi sahitāpattiṃ. Natthi etissaṃ āpannāyaṃ sīlāvasesāti anavasesāpatti.
೩೫೪. ಪಾಳಿಯಂ ಸಮಗ್ಗಾನಞ್ಚ ಅನುಗ್ಗಹೋತಿ ಯಥಾ ಸಮಗ್ಗಾನಂ ಸಾಮಗ್ಗೀ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಏವಂ ಅನುಗ್ಗಹಣಂ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾನಂ।
354. Pāḷiyaṃ samaggānañca anuggahoti yathā samaggānaṃ sāmaggī na bhijjati, evaṃ anuggahaṇaṃ anubalappadānaṃ.
೩೫೫. ಸಿಯಾ ನು ಖೋತಿ ಸಮ್ಭವೇಯ್ಯ ನು ಖೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠೀತಿ ಅತ್ತನೋ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ದೀಪನೇ ಅಯುತ್ತದಿಟ್ಠಿ। ಭೇದೇ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠೀತಿ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ದೀಪೇತ್ವಾ ಅನುಸ್ಸಾವನಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪನಾದಿನಾ ಅತ್ತಾನಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಚತುವಗ್ಗಾದಿಕಂ ಸಙ್ಘಂ ಏಕಸೀಮಾಯಮೇವ ಠಿತತೋ ಚತುವಗ್ಗಾದಿಸಙ್ಘತೋ ವಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿನಿಪ್ಫಾದನವಸೇನ ಸಙ್ಘಭೇದಕರಣೇ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿನಿಧಾಯ ದಿಟ್ಠಿನ್ತಿ ಯಾ ತಸ್ಮಿಂ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ದೀಪನೇ ಅತ್ತನೋ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ವಿನಿಧಾಯ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಏವಾಯ’’ನ್ತಿ ವಿಪರೀತತೋ ಪಕಾಸೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
355.Siyānu khoti sambhaveyya nu kho. Tasmiṃ adhammadiṭṭhīti attano ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti etasmiṃ dīpane ayuttadiṭṭhi. Bhede adhammadiṭṭhīti ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpetvā anussāvanasalākaggāhāpanādinā attānaṃ muñcitvā catuvaggādikaṃ saṅghaṃ ekasīmāyameva ṭhitato catuvaggādisaṅghato viyojetvā ekakammādinipphādanavasena saṅghabhedakaraṇe adhammadiṭṭhiko hutvāti attho. Vinidhāya diṭṭhinti yā tasmiṃ ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpane attano adhammadiṭṭhi uppajjati, taṃ vinidhāya paṭicchādetvā ‘‘dhammo evāya’’nti viparītato pakāsetvāti attho. Evaṃ sabbattha attho veditabbo.
ಭೇದೇ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠೀತಿ ಯಥಾವುತ್ತನಯೇನ ಸಙ್ಘಭೇದನೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ಲದ್ಧಿಕೋ। ಅಯಂ ಪನ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ದೀಪನೇ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹುತ್ವಾಪಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಿನಿಧಾಯ ಕರಣೇನ ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ಜಾತೋ। ಏವಂ ಭೇದೇ ವೇಮತಿಕೋತಿ ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಭೇದೇ ವೇಮತಿಕದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಿನಿಧಾನಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ। ಸೇಸಂ ಸಮಮೇವ। ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಭೇದೇ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠೀತಿ ಅಯಂ ಪನ ಭೇದೇ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಂ ವಿನಿಧಾಯ ಕತತ್ತಾ ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ಜಾತೋ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದಿದೀಪನೇ ವಾ ಭೇದೇ ವಾ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅವಿನಿಧಾಯೇವ ಕತತ್ತಾ ಸಙ್ಘಭೇದಕೋಪಿ ಸತೇಕಿಚ್ಛೋ ಜಾತೋ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದಿದೀಪನೇ ವಾ ಸಙ್ಘಭೇದೇ ವಾ ಉಭೋಸುಪಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ವಾ ವೇಮತಿಕೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ, ವಿಮತಿಞ್ಚ ವಿನಿಧಾಯ ‘‘ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಸಙ್ಘಭೇದಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ಆನನ್ತರಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Bhede dhammadiṭṭhīti yathāvuttanayena saṅghabhedane doso natthīti laddhiko. Ayaṃ pana ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpane adhammadiṭṭhiko hutvāpi taṃ diṭṭhiṃ vinidhāya karaṇena saṅghabhedako atekiccho jāto. Evaṃ bhede vematikoti imassa pana bhede vematikadiṭṭhiyā vinidhānampi atthi. Sesaṃ samameva. Tasmiṃ dhammadiṭṭhibhede adhammadiṭṭhīti ayaṃ pana bhede adhammadiṭṭhiṃ vinidhāya katattā saṅghabhedako atekiccho jāto. Sukkapakkhe pana sabbattha ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādidīpane vā bhede vā dhammadiṭṭhitāya diṭṭhiṃ avinidhāyeva katattā saṅghabhedakopi satekiccho jāto. Tasmā ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādidīpane vā saṅghabhede vā ubhosupi vā adhammadiṭṭhi vā vematiko vā hutvā taṃ diṭṭhiṃ, vimatiñca vinidhāya ‘‘dhammo’’ti pakāsetvā vuttanayena saṅghabhedaṃ karontasseva ānantariyaṃ hotīti veditabbaṃ.
ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Upālipañhākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾನಯೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಚೂಳವಗ್ಗಪಾಳಿ • Cūḷavaggapāḷi / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾ • Upālipañhā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾಕಥಾ • Upālipañhākathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Upālipañhakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಛಸಕ್ಯಪಬ್ಬಜ್ಜಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹಾಕಥಾ • Upālipañhākathā