Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ഉപാലിപഞ്ഹാകഥാവണ്ണനാ
Upālipañhākathāvaṇṇanā
൩൫൧. ന പന ഏത്താവതാ സങ്ഘോ ഭിന്നോ ഹോതീതി സലാകഗ്ഗാഹാപനമത്തേന സങ്ഘഭേദാനിബ്ബത്തിതോ വുത്തം. ഉപോസഥാദിസങ്ഘകമ്മേ കതേ ഏവ ഹി സങ്ഘോ ഭിന്നോ ഹോതി. തത്ഥ ച ഉപോസഥപവാരണാസു ഞത്തിനിട്ഠാനേന, സേസകമ്മേസു അപലോകനാദികമ്മപരിയോസാനേന സങ്ഘഭേദോ സമത്ഥോതി ദട്ഠബ്ബോ.
351.Na pana ettāvatā saṅgho bhinno hotīti salākaggāhāpanamattena saṅghabhedānibbattito vuttaṃ. Uposathādisaṅghakamme kate eva hi saṅgho bhinno hoti. Tattha ca uposathapavāraṇāsu ñattiniṭṭhānena, sesakammesu apalokanādikammapariyosānena saṅghabhedo samatthoti daṭṭhabbo.
‘‘അഭബ്ബതാ ന വുത്താ’’തി ഇദം ‘‘ഭിക്ഖവേ, ദേവദത്തേന പഠമം ആനന്തരിയകമ്മം ഉപചിത’’ന്തിആദിനാ ആനന്തരിയത്തം വദതാ ഭഗവതാ തസ്സ അഭബ്ബതാസങ്ഖാതാ പാരാജികതാ ന പഞ്ഞത്താ. ഏതേന ആപത്തി വിയ അഭബ്ബതാപി പഞ്ഞത്തിഅനന്തരമേവ ഹോതി, ന തതോ പുരേതി ദസ്സേതി. ഇധ പന ആദികമ്മികസ്സപി അനാപത്തിയാ അവുത്തത്താ ദേവദത്താദയോപി ന മുത്താതി ദട്ഠബ്ബം.
‘‘Abhabbatā na vuttā’’ti idaṃ ‘‘bhikkhave, devadattena paṭhamaṃ ānantariyakammaṃ upacita’’ntiādinā ānantariyattaṃ vadatā bhagavatā tassa abhabbatāsaṅkhātā pārājikatā na paññattā. Etena āpatti viya abhabbatāpi paññattianantarameva hoti, na tato pureti dasseti. Idha pana ādikammikassapi anāpattiyā avuttattā devadattādayopi na muttāti daṭṭhabbaṃ.
തയോ സതിപട്ഠാനാതിആദീസു തയോ ഏവ സതിപട്ഠാനാ, ന തതോ പരന്തി ഏകസ്സ സതിപട്ഠാനസ്സ പടിക്ഖേപോവ ഇധ അധമ്മോ, ന പന തിണ്ണം സതിപട്ഠാനത്തവിധാനം തസ്സ ധമ്മത്താ. ഏവം സേസേസുപി ഹാപനകോട്ഠാസേസു. വഡ്ഢനേസു പന ഛ ഇന്ദ്രിയാനീതി അനിന്ദ്രിയസ്സപി ഏകസ്സ ഇന്ദ്രിയത്തവിധാനമേവ അധമ്മോ. ഏവം സേസേസുപി. ന കേവലഞ്ച ഏതേവ, ‘‘ചത്താരോ ഖന്ധാ, തേരസായതനാനീ’’തിആദിനാ യത്ഥ കത്ഥചി വിപരീതതോ പകാസനം സബ്ബം അധമ്മോ. യാഥാവതോ പകാസനഞ്ച സബ്ബം ധമ്മോതി ദട്ഠബ്ബം. പകാസനന്തി ചേത്ഥ തഥാ തഥാ കായവചീപയോഗസമുട്ഠാപികാ അരൂപക്ഖന്ധാവ അധിപ്പേതാ, ഏവമേത്ഥ ദസകുസലകമ്മപഥാദീസു അനവജ്ജട്ഠേന സരൂപതോ ധമ്മേസു, അകുസലകമ്മപഥാദീസു സാവജ്ജട്ഠേന സരൂപതോ അധമ്മേസു ച തദഞ്ഞേസു ച അബ്യാകതേസു യസ്സ കസ്സചി കോട്ഠാസസ്സ ഭഗവതാ പഞ്ഞത്തക്കമേനേവ പകാസനം ‘‘ധമ്മോ’’തി ച വിപരീതതോ പകാസനം ‘‘അധമ്മോ’’തി ച ദസ്സിതന്തി ദട്ഠബ്ബം. കാമഞ്ചേത്ഥ വിനയാദയോപി യഥാഭൂതതോ, അയഥാഭൂതതോ ച പകാസനവസേന ധമ്മാധമ്മേസു ഏവ പവിസന്തി, വിനയാദിനാമേന പന വിസേസേത്വാ വിസും ഗഹിതത്താ തദവസേസമേവ ധമ്മാധമ്മകോട്ഠാസേ പവിസതീതി ദട്ഠബ്ബം.
Tayo satipaṭṭhānātiādīsu tayo eva satipaṭṭhānā, na tato paranti ekassa satipaṭṭhānassa paṭikkhepova idha adhammo, na pana tiṇṇaṃ satipaṭṭhānattavidhānaṃ tassa dhammattā. Evaṃ sesesupi hāpanakoṭṭhāsesu. Vaḍḍhanesu pana cha indriyānīti anindriyassapi ekassa indriyattavidhānameva adhammo. Evaṃ sesesupi. Na kevalañca eteva, ‘‘cattāro khandhā, terasāyatanānī’’tiādinā yattha katthaci viparītato pakāsanaṃ sabbaṃ adhammo. Yāthāvato pakāsanañca sabbaṃ dhammoti daṭṭhabbaṃ. Pakāsananti cettha tathā tathā kāyavacīpayogasamuṭṭhāpikā arūpakkhandhāva adhippetā, evamettha dasakusalakammapathādīsu anavajjaṭṭhena sarūpato dhammesu, akusalakammapathādīsu sāvajjaṭṭhena sarūpato adhammesu ca tadaññesu ca abyākatesu yassa kassaci koṭṭhāsassa bhagavatā paññattakkameneva pakāsanaṃ ‘‘dhammo’’ti ca viparītato pakāsanaṃ ‘‘adhammo’’ti ca dassitanti daṭṭhabbaṃ. Kāmañcettha vinayādayopi yathābhūtato, ayathābhūtato ca pakāsanavasena dhammādhammesu eva pavisanti, vinayādināmena pana visesetvā visuṃ gahitattā tadavasesameva dhammādhammakoṭṭhāse pavisatīti daṭṭhabbaṃ.
ഇമം അധമ്മം ധമ്മോതി കരിസ്സാമാതിആദി ധമ്മഞ്ച അധമ്മഞ്ച യാഥാവതോ ഞത്വാവ പാപിച്ഛം നിസ്സായ വിപരീതതോ പകാസേന്തസ്സേവ സങ്ഘഭേദോ ഹോതി, ന പന തഥാസഞ്ഞായ പകാസേന്തസ്സാതി ദസ്സനത്ഥം വുത്തം. ഏസ നയോ ‘‘അവിനയം വിനയോതി ദീപേന്തീ’’തിആദീസുപി. തത്ഥ നിയ്യാനികന്തി ഉക്കട്ഠന്തി അത്ഥോ. ‘‘തഥേവാ’’തി ഇമിനാ ‘‘ഏവം അമ്ഹാകം ആചരിയകുല’’ന്തിആദിനാ വുത്തമത്ഥം ആകഡ്ഢതി.
Imaṃ adhammaṃ dhammoti karissāmātiādi dhammañca adhammañca yāthāvato ñatvāva pāpicchaṃ nissāya viparītato pakāsentasseva saṅghabhedo hoti, na pana tathāsaññāya pakāsentassāti dassanatthaṃ vuttaṃ. Esa nayo ‘‘avinayaṃ vinayoti dīpentī’’tiādīsupi. Tattha niyyānikanti ukkaṭṭhanti attho. ‘‘Tathevā’’ti iminā ‘‘evaṃ amhākaṃ ācariyakula’’ntiādinā vuttamatthaṃ ākaḍḍhati.
സംവരോ പഹാനം പടിസങ്ഖാതി സംവരവിനയോ, പഹാനവിനയോ, പടിസങ്ഖാവിനയോ ച വുത്തോ. തേനാഹ ‘‘അയം വിനയോ’’തി. ‘‘പഞ്ഞത്തം അപഞ്ഞത്ത’’ന്തി ദുകം ‘‘ഭാസിതം അഭാസിത’’ന്തി ദുകേന അത്ഥതോ സമാനമേവ, തഥാ ദുട്ഠുല്ലദുകം ഗരുകദുകേന. തേനേവ തേസം ‘‘ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ…പേ॰… ഇദം അപഞ്ഞത്തം നാമാ’’തിആദിനാ സദിസനിദ്ദേസോ കതോ. സാവസേസാപത്തിന്തി അവസേസസീലേഹി സഹിതാപത്തിം. നത്ഥി ഏതിസ്സം ആപന്നായം സീലാവസേസാതി അനവസേസാപത്തി.
Saṃvaro pahānaṃ paṭisaṅkhāti saṃvaravinayo, pahānavinayo, paṭisaṅkhāvinayo ca vutto. Tenāha ‘‘ayaṃ vinayo’’ti. ‘‘Paññattaṃ apaññatta’’nti dukaṃ ‘‘bhāsitaṃ abhāsita’’nti dukena atthato samānameva, tathā duṭṭhulladukaṃ garukadukena. Teneva tesaṃ ‘‘cattāro satipaṭṭhānā…pe… idaṃ apaññattaṃ nāmā’’tiādinā sadisaniddeso kato. Sāvasesāpattinti avasesasīlehi sahitāpattiṃ. Natthi etissaṃ āpannāyaṃ sīlāvasesāti anavasesāpatti.
൩൫൪. പാളിയം സമഗ്ഗാനഞ്ച അനുഗ്ഗഹോതി യഥാ സമഗ്ഗാനം സാമഗ്ഗീ ന ഭിജ്ജതി, ഏവം അനുഗ്ഗഹണം അനുബലപ്പദാനം.
354. Pāḷiyaṃ samaggānañca anuggahoti yathā samaggānaṃ sāmaggī na bhijjati, evaṃ anuggahaṇaṃ anubalappadānaṃ.
൩൫൫. സിയാ നു ഖോതി സമ്ഭവേയ്യ നു ഖോ. തസ്മിം അധമ്മദിട്ഠീതി അത്തനോ ‘‘അധമ്മം ധമ്മോ’’തി ഏതസ്മിം ദീപനേ അയുത്തദിട്ഠി. ഭേദേ അധമ്മദിട്ഠീതി ‘‘അധമ്മം ധമ്മോ’’തി ദീപേത്വാ അനുസ്സാവനസലാകഗ്ഗാഹാപനാദിനാ അത്താനം മുഞ്ചിത്വാ ചതുവഗ്ഗാദികം സങ്ഘം ഏകസീമായമേവ ഠിതതോ ചതുവഗ്ഗാദിസങ്ഘതോ വിയോജേത്വാ ഏകകമ്മാദിനിപ്ഫാദനവസേന സങ്ഘഭേദകരണേ അധമ്മദിട്ഠികോ ഹുത്വാതി അത്ഥോ. വിനിധായ ദിട്ഠിന്തി യാ തസ്മിം ‘‘അധമ്മം ധമ്മോ’’തി ദീപനേ അത്തനോ അധമ്മദിട്ഠി ഉപ്പജ്ജതി, തം വിനിധായ പടിച്ഛാദേത്വാ ‘‘ധമ്മോ ഏവായ’’ന്തി വിപരീതതോ പകാസേത്വാതി അത്ഥോ. ഏവം സബ്ബത്ഥ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
355.Siyānu khoti sambhaveyya nu kho. Tasmiṃ adhammadiṭṭhīti attano ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti etasmiṃ dīpane ayuttadiṭṭhi. Bhede adhammadiṭṭhīti ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpetvā anussāvanasalākaggāhāpanādinā attānaṃ muñcitvā catuvaggādikaṃ saṅghaṃ ekasīmāyameva ṭhitato catuvaggādisaṅghato viyojetvā ekakammādinipphādanavasena saṅghabhedakaraṇe adhammadiṭṭhiko hutvāti attho. Vinidhāya diṭṭhinti yā tasmiṃ ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpane attano adhammadiṭṭhi uppajjati, taṃ vinidhāya paṭicchādetvā ‘‘dhammo evāya’’nti viparītato pakāsetvāti attho. Evaṃ sabbattha attho veditabbo.
ഭേദേ ധമ്മദിട്ഠീതി യഥാവുത്തനയേന സങ്ഘഭേദനേ ദോസോ നത്ഥീതി ലദ്ധികോ. അയം പന ‘‘അധമ്മം ധമ്മോ’’തി ദീപനേ അധമ്മദിട്ഠികോ ഹുത്വാപി തം ദിട്ഠിം വിനിധായ കരണേന സങ്ഘഭേദകോ അതേകിച്ഛോ ജാതോ. ഏവം ഭേദേ വേമതികോതി ഇമസ്സ പന ഭേദേ വേമതികദിട്ഠിയാ വിനിധാനമ്പി അത്ഥി. സേസം സമമേവ. തസ്മിം ധമ്മദിട്ഠിഭേദേ അധമ്മദിട്ഠീതി അയം പന ഭേദേ അധമ്മദിട്ഠിം വിനിധായ കതത്താ സങ്ഘഭേദകോ അതേകിച്ഛോ ജാതോ. സുക്കപക്ഖേ പന സബ്ബത്ഥ ‘‘അധമ്മം ധമ്മോ’’തിആദിദീപനേ വാ ഭേദേ വാ ധമ്മദിട്ഠിതായ ദിട്ഠിം അവിനിധായേവ കതത്താ സങ്ഘഭേദകോപി സതേകിച്ഛോ ജാതോ. തസ്മാ ‘‘അധമ്മം ധമ്മോ’’തിആദിദീപനേ വാ സങ്ഘഭേദേ വാ ഉഭോസുപി വാ അധമ്മദിട്ഠി വാ വേമതികോ വാ ഹുത്വാ തം ദിട്ഠിം, വിമതിഞ്ച വിനിധായ ‘‘ധമ്മോ’’തി പകാസേത്വാ വുത്തനയേന സങ്ഘഭേദം കരോന്തസ്സേവ ആനന്തരിയം ഹോതീതി വേദിതബ്ബം.
Bhede dhammadiṭṭhīti yathāvuttanayena saṅghabhedane doso natthīti laddhiko. Ayaṃ pana ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpane adhammadiṭṭhiko hutvāpi taṃ diṭṭhiṃ vinidhāya karaṇena saṅghabhedako atekiccho jāto. Evaṃ bhede vematikoti imassa pana bhede vematikadiṭṭhiyā vinidhānampi atthi. Sesaṃ samameva. Tasmiṃ dhammadiṭṭhibhede adhammadiṭṭhīti ayaṃ pana bhede adhammadiṭṭhiṃ vinidhāya katattā saṅghabhedako atekiccho jāto. Sukkapakkhe pana sabbattha ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādidīpane vā bhede vā dhammadiṭṭhitāya diṭṭhiṃ avinidhāyeva katattā saṅghabhedakopi satekiccho jāto. Tasmā ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādidīpane vā saṅghabhede vā ubhosupi vā adhammadiṭṭhi vā vematiko vā hutvā taṃ diṭṭhiṃ, vimatiñca vinidhāya ‘‘dhammo’’ti pakāsetvā vuttanayena saṅghabhedaṃ karontasseva ānantariyaṃ hotīti veditabbaṃ.
ഉപാലിപഞ്ഹാകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Upālipañhākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
സങ്ഘഭേദകക്ഖന്ധകവണ്ണനാനയോ നിട്ഠിതോ.
Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi / ഉപാലിപഞ്ഹാ • Upālipañhā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ഉപാലിപഞ്ഹാകഥാ • Upālipañhākathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ഉപാലിപഞ്ഹകഥാവണ്ണനാ • Upālipañhakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാവണ്ണനാ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ഉപാലിപഞ്ഹാകഥാ • Upālipañhākathā