Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
မဇ္ဈိမ နိကာယ ၅၆
The Middle-Length Suttas Collection 56
ဥပါလိသုတ္တ
With Upāli
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Nāḷandā in Pāvārika’s mango grove.
တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော နာဠန္ဒာယံ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ၊ အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နာဠန္ဒာယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ပါဝါရိကမ္ဗဝနံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ၊
At that time the Jain ascetic of the Ñātika clan was residing at Nāḷandā together with a large assembly of Jain ascetics. Then the Jain ascetic Dīgha Tapassī wandered for alms in Nāḷandā. After the meal, on his return from almsround, he went to Pāvārika’s mango grove. There he approached the Buddha, and exchanged greetings with him.
သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ: “သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ, တပဿိ, အာသနာနိ; သစေ အာကင်္ခသိ နိသီဒါ”တိ၊
When the greetings and polite conversation were over, he stood to one side. The Buddha said to him, “There are seats, Tapassī. Please sit if you wish.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ: “ကတိ ပန, တပဿိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကမ္မာနိ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ”တိ?
When he said this, Dīgha Tapassī took a low seat and sat to one side. The Buddha said to him, “Tapassī, how many kinds of deed does the Jain ascetic of the Ñātika clan describe for performing bad deeds?”
“န ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, အာစိဏ္ဏံ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ‘ကမ္မံ, ကမ္မန်'တိ ပညပေတုံ; ‘ဒဏ္ဍံ, ဒဏ္ဍန်'တိ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, အာစိဏ္ဏံ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပညပေတုန်”တိ၊
“Friend Gotama, the Jain Ñātika doesn’t usually speak in terms of ‘deeds’. He usually speaks in terms of ‘rods’.”
“ကတိ ပန, တပဿိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒဏ္ဍာနိ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ”တိ?
“Then how many kinds of rod does the Jain Ñātika describe for performing bad deeds?”
“တီဏိ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒဏ္ဍာနိ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာတိ, သေယျထိဒံ—ကာယဒဏ္ဍံ, ဝစီဒဏ္ဍံ, မနောဒဏ္ဍန်”တိ၊
“The Jain Ñātika describes three kinds of rod for performing bad deeds: the physical rod, the verbal rod, and the mental rod.”
“ကိံ ပန, တပဿိ, အညဒေဝ ကာယဒဏ္ဍံ, အညံ ဝစီဒဏ္ဍံ, အညံ မနောဒဏ္ဍန်”တိ?
“But are these kinds of rod all distinct from each other?”
“အညဒေဝ, အာဝုသော ဂေါတမ, ကာယဒဏ္ဍံ, အညံ ဝစီဒဏ္ဍံ, အညံ မနောဒဏ္ဍန်”တိ၊
“Yes, each is quite distinct.”
“ဣမေသံ ပန, တပဿိ, တိဏ္ဏံ ဒဏ္ဍာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ ကတမံ ဒဏ္ဍံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, ယဒိ ဝါ ကာယဒဏ္ဍံ, ယဒိ ဝါ ဝစီဒဏ္ဍံ, ယဒိ ဝါ မနောဒဏ္ဍန်”တိ?
“Of the three rods thus analyzed and differentiated, which rod does the Jain Ñātika describe as being the most blameworthy for performing bad deeds: the physical rod, the verbal rod, or the mental rod?”
“ဣမေသံ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, တိဏ္ဏံ ဒဏ္ဍာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ ကာယဒဏ္ဍံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍံ, နော တထာ မနောဒဏ္ဍန်”တိ၊
“The the Jain Ñātika describes the physical rod as being the most blameworthy for performing bad deeds, not so much the verbal rod or the mental rod.”
“ကာယဒဏ္ဍန္တိ, တပဿိ, ဝဒေသိ”?
“Do you say the physical rod, Tapassī?”
“ကာယဒဏ္ဍန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒါမိ”၊
“I say the physical rod, Friend Gotama.”
“ကာယဒဏ္ဍန္တိ, တပဿိ, ဝဒေသိ”?
“Do you say the physical rod, Tapassī?”
“ကာယဒဏ္ဍန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒါမိ”၊
“I say the physical rod, Friend Gotama.”
“ကာယဒဏ္ဍန္တိ, တပဿိ, ဝဒေသိ”?
“Do you say the physical rod, Tapassī?”
“ကာယဒဏ္ဍန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒါမီ”တိ၊
“I say the physical rod, Friend Gotama.”
ဣတိဟ ဘဂဝါ ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ယာဝတတိယကံ ပတိဋ္ဌာပေသိ၊
Thus the Buddha made Dīgha Tapassī stand by this point up to the third time.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “တွံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, ကတိ ဒဏ္ဍာနိ ပညပေသိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ”တိ?
When this was said, Dīgha Tapassī said to the Buddha, “But Friend Gotama, how many kinds of rod do you describe for performing bad deeds?”
“န ခေါ, တပဿိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတဿ ‘ဒဏ္ဍံ, ဒဏ္ဍန်'တိ ပညပေတုံ; ‘ကမ္မံ, ကမ္မန်'တိ ခေါ, တပဿိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတဿ ပညပေတုန်”တိ?
“Tapassī, the Realized One doesn’t usually speak in terms of ‘rods’. He usually speaks in terms of ‘deeds’.”
“တွံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, ကတိ ကမ္မာနိ ပညပေသိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ”တိ?
“Then how many kinds of deed do you describe for performing bad deeds?”
“တီဏိ ခေါ အဟံ, တပဿိ, ကမ္မာနိ ပညပေမိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, သေယျထိဒံ—ကာယကမ္မံ, ဝစီကမ္မံ, မနောကမ္မန်”တိ၊
“I describe three kinds of deed for performing bad deeds: physical deeds, verbal deeds, and mental deeds.”
“ကိံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, အညဒေဝ ကာယကမ္မံ, အညံ ဝစီကမ္မံ, အညံ မနောကမ္မန်”တိ?
“But are these kinds of deed all distinct from each other?”
“အညဒေဝ, တပဿိ, ကာယကမ္မံ, အညံ ဝစီကမ္မံ, အညံ မနောကမ္မန်”တိ၊
“Yes, each is quite distinct.”
“ဣမေသံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, တိဏ္ဏံ ကမ္မာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ ကတမံ ကမ္မံ မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေသိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, ယဒိ ဝါ ကာယကမ္မံ, ယဒိ ဝါ ဝစီကမ္မံ, ယဒိ ဝါ မနောကမ္မန်”တိ?
“Of the three deeds thus analyzed and differentiated, which deed do you describe as being the most blameworthy for performing bad deeds: physical deeds, verbal deeds, or mental deeds?”
“ဣမေသံ ခေါ အဟံ, တပဿိ, တိဏ္ဏံ ကမ္မာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ မနောကမ္မံ မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေမိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ကာယကမ္မံ, နော တထာ ဝစီကမ္မန်”တိ၊
“I describe mental deeds as being the most blameworthy for performing bad deeds, not so much physical deeds or verbal deeds.”
“မနောကမ္မန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒေသိ”?
“Do you say mental deeds, Friend Gotama?”
“မနောကမ္မန္တိ, တပဿိ, ဝဒါမိ”၊
“I say mental deeds, Tapassī.”
“မနောကမ္မန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒေသိ”?
“Do you say mental deeds, Friend Gotama?”
“မနောကမ္မန္တိ, တပဿိ, ဝဒါမိ”၊
“I say mental deeds, Tapassī.”
“မနောကမ္မန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒေသိ”?
“Do you say mental deeds, Friend Gotama?”
“မနောကမ္မန္တိ, တပဿိ, ဝဒါမီ”တိ၊
“I say mental deeds, Tapassī.”
ဣတိဟ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ဘဂဝန္တံ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ယာဝတတိယကံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊
Thus the Jain ascetic Dīgha Tapassī made the Buddha stand by this point up to the third time, after which he got up from his seat and went to see the Jain Ñātika.
တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟတိယာ ဂိဟိပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဗာလကိနိယာ ပရိသာယ ဥပါလိပမုခါယ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ; ဒိသွာန ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဧတဒဝေါစ: “ဟန္ဒ ကုတော နု တွံ, တပဿိ, အာဂစ္ဆသိ ဒိဝါ ဒိဝဿာ”တိ?
Now at that time the Jain Ñātika was sitting together with a large assembly of laypeople of Bālaka headed by Upāli. The Jain Ñātika saw Dīgha Tapassī coming off in the distance and said to him, “So, Tapassī, where are you coming from in the middle of the day?”
“ဣတော ဟိ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အာဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကာ”တိ၊
“Just now, sir, I’ve come from the presence of the ascetic Gotama.”
“အဟု ပန တေ, တပဿိ, သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ”တိ?
“But did you have some discussion with him?”
“အဟု ခေါ မေ, ဘန္တေ, သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ”တိ၊
“I did.”
“ယထာ ကထံ ပန တေ, တပဿိ, အဟု သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ”တိ? အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ယာဝတကော အဟောသိ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ အာရောစေသိ၊ ဧဝံ ဝုတ္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဧတဒဝေါစ: “သာဓု သာဓု, တပဿိ၊ ယထာ တံ သုတဝတာ သာဝကေန သမ္မဒေဝ သတ္ထုသာသနံ အာဇာနန္တေန ဧဝမေဝ ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သမဏဿ ဂေါတမဿ ဗျာကတံ၊ ကိဉှိ သောဘတိ ဆဝေါ မနောဒဏ္ဍော ဣမဿ ဧဝံ ဩဠာရိကဿ ကာယဒဏ္ဍဿ ဥပနိဓာယ၊ အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော”တိ၊
“And what kind of discussion did you have with him?” Then Dīgha Tapassī informed the Jain Ñātika of all they had discussed. When he had spoken, the Jain Ñātika said to him, “Good, good, Tapassī! Dīgha Tapassī has answered the ascetic Gotama like a learned disciple who rightly understands their teacher’s instructions. For how impressive is the measly mental rod when compared with the substantial physical rod? Rather, the physical rod is the most blameworthy for performing bad deeds, not so much the verbal rod or the mental rod.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သာဓု သာဓု, ဘန္တေ ဒီဃတပဿီ၊ ယထာ တံ သုတဝတာ သာဝကေန သမ္မဒေဝ သတ္ထုသာသနံ အာဇာနန္တေန ဧဝမေဝံ ဘဒန္တေန တပဿိနာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဗျာကတံ၊ ကိဉှိ သောဘတိ ဆဝေါ မနောဒဏ္ဍော ဣမဿ ဧဝံ ဩဠာရိကဿ ကာယဒဏ္ဍဿ ဥပနိဓာယ၊ အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော၊
When he said this, the householder Upāli said to him, “Good, sir! Well done, Dīgha Tapassī! The Honorable Tapassī has answered the ascetic Gotama like a learned disciple who rightly understands their teacher’s instructions. For how impressive is the measly mental rod when compared with the substantial physical rod? Rather, the physical rod is the most blameworthy for performing bad deeds, not so much the verbal rod or the mental rod.
ဟန္ဒ စာဟံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမိ၊ သစေ မေ သမဏော ဂေါတမော တထာ ပတိဋ္ဌဟိဿတိ ယထာ ဘဒန္တေန တပဿိနာ ပတိဋ္ဌာပိတံ; သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော ဒီဃလောမိကံ ဧဠကံ လောမေသု ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎေယျ ပရိကဍ္ဎေယျ သမ္ပရိကဍ္ဎေယျ; ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဝါဒေန ဝါဒံ အာကဍ္ဎိဿာမိ ပရိကဍ္ဎိဿာမိ သမ္ပရိကဍ္ဎိဿာမိ၊ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ သောဏ္ဍိကာကမ္မကာရော မဟန္တံ သောဏ္ဍိကာကိလဉ္ဇံ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကရဟဒေ ပက္ခိပိတွာ ကဏ္ဏေ ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎေယျ ပရိကဍ္ဎေယျ သမ္ပရိကဍ္ဎေယျ; ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဝါဒေန ဝါဒံ အာကဍ္ဎိဿာမိ ပရိကဍ္ဎိဿာမိ သမ္ပရိကဍ္ဎိဿာမိ၊ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ သောဏ္ဍိကာဓုတ္တော ဝါလံ ကဏ္ဏေ ဂဟေတွာ ဩဓုနေယျ နိဒ္ဓုနေယျ နိပ္ဖေါဋေယျ; ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဝါဒေန ဝါဒံ ဩဓုနိဿာမိ နိဒ္ဓုနိဿာမိ နိပ္ဖေါဋေဿာမိ၊ သေယျထာပိ နာမ ကုဉ္ဇရော သဋ္ဌိဟာယနော ဂမ္ဘီရံ ပေါက္ခရဏိံ ဩဂါဟေတွာ သာဏဓောဝိကံ နာမ ကီဠိတဇာတံ ကီဠတိ; ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ သာဏဓောဝိကံ မညေ ကီဠိတဇာတံ ကီဠိဿာမိ၊ ဟန္ဒ စာဟံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ”တိ၊
I’d better go and refute the ascetic Gotama’s doctrine regarding this point. If he stands by the position that he stated to Dīgha Tapassī, I’ll take him on in debate and drag him to and fro and round about, like a strong man would drag a fleecy sheep to and fro and round about! Taking him on in debate, I’ll drag him to and fro and round about, like a strong brewer’s worker would toss a large brewer’s sieve into a deep lake, grab it by the corners, and drag it to and fro and round about! Taking him on in debate, I’ll shake him down and about and give him a beating, like a strong brewer’s mixer would grab a strainer by the corners and shake it down and about, and give it a beating! I’ll play a game of ear-washing with the ascetic Gotama, like a sixty-year-old elephant would plunge into a deep lotus pond and play a game of ear-washing! Sir, I’d better go and refute the ascetic Gotama’s doctrine on this point.”
“ဂစ္ဆ တွံ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဟိ၊ အဟံ ဝါ ဟိ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျံ, ဒီဃတပဿီ ဝါ နိဂဏ္ဌော, တွံ ဝါ”တိ၊
“Go, householder, refute the ascetic Gotama’s doctrine on this point. For either I should do so, or Dīgha Tapassī, or you.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “န ခေါ မေတံ, ဘန္တေ, ရုစ္စတိ ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျ၊ သမဏော ဟိ, ဘန္တေ, ဂေါတမော မာယာဝီ အာဝဋ္ဋနိံ မာယံ ဇာနာတိ ယာယ အညတိတ္ထိယာနံ သာဝကေ အာဝဋ္ဋေတီ”တိ၊
When he said this, Dīgha Tapassī said to the Jain Ñātika, “Sir, I don’t believe it’s a good idea for the householder Upāli to rebut the ascetic Gotama’s doctrine. For the ascetic Gotama is a magician. He knows a conversion magic, and uses it to convert the disciples of other religions.”
“အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ၊ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ၊ ဂစ္ဆ တွံ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဟိ၊ အဟံ ဝါ ဟိ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျံ, ဒီဃတပဿီ ဝါ နိဂဏ္ဌော, တွံ ဝါ”တိ၊
“It is impossible, Tapassī, it cannot happen that Upāli could become Gotama’s disciple. But it is possible that Gotama could become Upāli’s disciple. Go, householder, refute the ascetic Gotama’s doctrine on this point. For either I should do so, or Dīgha Tapassī, or you.”
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ …ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “န ခေါ မေတံ, ဘန္တေ, ရုစ္စတိ ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျ၊ သမဏော ဟိ, ဘန္တေ, ဂေါတမော မာယာဝီ အာဝဋ္ဋနိံ မာယံ ဇာနာတိ ယာယ အညတိတ္ထိယာနံ သာဝကေ အာဝဋ္ဋေတီ”တိ၊
For a second time … and a third time, Dīgha Tapassī said to the Jain Ñātika, “Sir, I don’t believe it’s a good idea for the householder Upāli to rebut the ascetic Gotama’s doctrine. For the ascetic Gotama is a magician. He knows a conversion magic, and uses it to convert the disciples of other religions.”
“အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ၊ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ၊ ဂစ္ဆ တွံ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဟိ၊ အဟံ ဝါ ဟိ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျံ, ဒီဃတပဿီ ဝါ နိဂဏ္ဌော, တွံ ဝါ”တိ၊
“It is impossible, Tapassī, it cannot happen that Upāli could become Gotama’s disciple. But it is possible that Gotama could become Upāli’s disciple. Go, householder, refute the ascetic Gotama’s doctrine on this point. For either I should do so, or Dīgha Tapassī, or you.”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ပါဝါရိကမ္ဗဝနံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “အာဂမာ နု ခွိဓ, ဘန္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော”တိ?
“Yes, sir,” replied the householder Upāli to the Jain Ñātika. He got up from his seat, bowed, and respectfully circled him, keeping him on his right. Then he went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “Sir, did the Jain ascetic Dīgha Tapassī come here?”
“အာဂမာ ခွိဓ, ဂဟပတိ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော”တိ၊
“He did, householder.”
“အဟု ခေါ ပန တေ, ဘန္တေ, ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ”တိ?
“But did you have some discussion with him?”
“အဟု ခေါ မေ, ဂဟပတိ, ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ”တိ၊
“I did.”
“ယထာ ကထံ ပန တေ, ဘန္တေ, အဟု ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ”တိ?
“And what kind of discussion did you have with him?”
အထ ခေါ ဘဂဝါ ယာဝတကော အဟောသိ ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ အာရောစေသိ၊
Then the Buddha informed Upāli of all they had discussed.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “သာဓု သာဓု, ဘန္တေ တပဿီ၊ ယထာ တံ သုတဝတာ သာဝကေန သမ္မဒေဝ သတ္ထုသာသနံ အာဇာနန္တေန ဧဝမေဝံ ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန ဘဂဝတော ဗျာကတံ၊ ကိဉှိ သောဘတိ ဆဝေါ မနောဒဏ္ဍော ဣမဿ ဧဝံ ဩဠာရိကဿ ကာယဒဏ္ဍဿ ဥပနိဓာယ? အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော”တိ၊
When he said this, the householder Upāli said to him, “Good, sir, well done by Tapassī! The Honorable Tapassī has answered the ascetic Gotama like a learned disciple who rightly understands their teacher’s instructions. For how impressive is the measly mental rod when compared with the substantial physical rod? Rather, the physical rod is the most blameworthy for performing bad deeds, not so much the verbal rod or the mental rod.”
“သစေ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, သစ္စေ ပတိဋ္ဌာယ မန္တေယျာသိ သိယာ နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ”တိ၊
“Householder, so long as you debate on the basis of truth, we can have some discussion about this.”
“သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ; ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ”တိ၊
“I will debate on the basis of truth, sir. Let us have some discussion about this.”
“တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓဿ နိဂဏ္ဌော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော သီတောဒကပဋိက္ခိတ္တော ဥဏှောဒကပဋိသေဝီ၊ သော သီတောဒကံ အလဘမာနော ကာလံ ကရေယျ၊ ဣမဿ ပန, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကတ္ထူပပတ္တိံ ပညပေတီ”တိ?
“What do you think, householder? Take a Jain ascetic who is sick, suffering, gravely ill. They reject cold water and use only hot water. Not getting cold water, they might die. Now, where does the Jain Ñātika say they would be reborn?”
“အတ္ထိ, ဘန္တေ, မနောသတ္တာ နာမ ဒေဝါ တတ္ထ သော ဥပပဇ္ဇတိ”၊ “တံ ကိဿ ဟေတု”? “အသု ဟိ, ဘန္တေ, မနောပဋိဗဒ္ဓေါ ကာလံ ကရောတီ”တိ၊
“Sir, there are gods called ‘mind-bound’. They would be reborn there. Why is that? Because they died with mental attachment.”
“မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ, မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ၊ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ၊ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ: ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ, ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ'”တိ၊
“Think about it, householder! You should think before answering. What you said before and what you said after don’t match up. But you said that you would debate on the basis of truth.”
“ကိဉ္စာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ, အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော”တိ၊
“Even though the Buddha says this, still the physical rod is the most blameworthy for performing bad deeds, not so much the verbal rod or the mental rod.”
“တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓဿ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော စာတုယာမသံဝရသံဝုတော သဗ္ဗဝါရိဝါရိတော သဗ္ဗဝါရိယုတ္တော သဗ္ဗဝါရိဓုတော သဗ္ဗဝါရိဖုဋော၊ သော အဘိက္ကမန္တော ပဋိက္ကမန္တော ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သင်္ဃာတံ အာပါဒေတိ၊ ဣမဿ ပန, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကံ ဝိပါကံ ပညပေတီ”တိ?
“What do you think, householder? Take a Jain ascetic who is restrained in the fourfold restraint: obstructed by all water, devoted to all water, shaking off all water, pervaded by all water. When going out and coming back they accidentally injure many little creatures. Now, what result does the Jain Ñātika say they would incur?”
“အသဉ္စေတနိကံ, ဘန္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော နော မဟာသာဝဇ္ဇံ ပညပေတီ”တိ၊
“Sir, the Jain Ñātika says that unintentional acts are not very blameworthy.”
“သစေ ပန, ဂဟပတိ, စေတေတီ”တိ?
“But if they are intentional?”
“မဟာသာဝဇ္ဇံ, ဘန္တေ, ဟောတီ”တိ၊
“Then they are very blameworthy.”
“စေတနံ ပန, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကိသ္မိံ ပညပေတီ”တိ?
“But where does the Jain Ñātika say that intention is classified?”
“မနောဒဏ္ဍသ္မိံ, ဘန္တေ”တိ၊
“In the mental rod, sir.”
“မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ, မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ၊ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ၊ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ: ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ; ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ'”တိ၊
“Think about it, householder! You should think before answering. What you said before and what you said after don’t match up. But you said that you would debate on the basis of truth.”
“ကိဉ္စာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ, အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော”တိ၊
“Even though the Buddha says this, still the physical rod is the most blameworthy for performing bad deeds, not so much the verbal rod or the mental rod.”
“တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, အယံ နာဠန္ဒာ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ အာကိဏ္ဏမနုဿာ”တိ?
“What do you think, householder? Is this Nāḷandā successful and prosperous, populous, full of people?”
“ဧဝံ, ဘန္တေ, အယံ နာဠန္ဒာ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ အာကိဏ္ဏမနုဿာ”တိ၊
“Indeed it is, sir.”
“တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥက္ခိတ္တာသိကော၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘အဟံ ယာဝတိကာ ဣမိဿာ နာဠန္ဒာယ ပါဏာ တေ ဧကေန ခဏေန ဧကေန မုဟုတ္တေန ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရိဿာမီ'တိ၊ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ပဟောတိ နု ခေါ သော ပုရိသော ယာဝတိကာ ဣမိဿာ နာဠန္ဒာယ ပါဏာ တေ ဧကေန ခဏေန ဧကေန မုဟုတ္တေန ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကာတုန်”တိ?
“What do you think, householder? Suppose a man were to come along with a drawn sword and say: ‘In one moment I will reduce all the living creatures within the bounds of Nāḷandā to one heap and mass of flesh!’ What do you think, householder? Could he do that?”
“ဒသပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, ဝီသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, တိံသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, စတ္တာရီသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, ပညာသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ နပ္ပဟောန္တိ ယာဝတိကာ ဣမိဿာ နာဠန္ဒာယ ပါဏာ တေ ဧကေန ခဏေန ဧကေန မုဟုတ္တေန ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကာတုံ၊ ကိဉှိ သောဘတိ ဧကော ဆဝေါ ပုရိသော”တိ၊
“Sir, even ten, twenty, thirty, forty, or fifty men couldn’t do that. How impressive is one measly man?”
“တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓ အာဂစ္ဆေယျ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘အဟံ ဣမံ နာဠန္ဒံ ဧကေန မနောပဒေါသေန ဘသ္မံ ကရိဿာမီ'တိ၊ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ပဟောတိ နု ခေါ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော ဣမံ နာဠန္ဒံ ဧကေန မနောပဒေါသေန ဘသ္မံ ကာတုန်”တိ?
“What do you think, householder? Suppose an ascetic or brahmin with psychic power, who has achieved mastery of the mind, were to come along and say: ‘I will reduce Nāḷandā to ashes with a single malevolent act of will!’ What do you think, householder? Could he do that?”
“ဒသပိ, ဘန္တေ, နာဠန္ဒာ, ဝီသမ္ပိ နာဠန္ဒာ, တိံသမ္ပိ နာဠန္ဒာ, စတ္တာရီသမ္ပိ နာဠန္ဒာ, ပညာသမ္ပိ နာဠန္ဒာ ပဟောတိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော ဧကေန မနောပဒေါသေန ဘသ္မံ ကာတုံ၊ ကိဉှိ သောဘတိ ဧကာ ဆဝါ နာဠန္ဒာ”တိ၊
“Sir, an ascetic or brahmin with psychic power, who has achieved mastery of the mind, could reduce ten, twenty, thirty, forty, or fifty Nāḷandās to ashes with a single malevolent act of will. How impressive is one measly Nāḷandā?”
“မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ, မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ၊ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ၊ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ: ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ; ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ'”တိ၊
“Think about it, householder! You should think before answering. What you said before and what you said after don’t match up. But you said that you would debate on the basis of truth.”
“ကိဉ္စာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ, အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော”တိ၊
“Even though the Buddha says this, still the physical rod is the most blameworthy for performing bad deeds, not so much the verbal rod or the mental rod.”
“တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, သုတံ တေ ဒဏ္ဍကီရညံ ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတန်”တိ?
“What do you think, householder? Have you heard how the wildernesses of Daṇḍaka, Kaliṅga, Mejjha, and Mātaṅga came to be that way?”
“ဧဝံ, ဘန္တေ, သုတံ မေ ဒဏ္ဍကီရညံ ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတန်”တိ၊
“I have, sir.”
“တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ကိန္တိ တေ သုတံ ကေန တံ ဒဏ္ဍကီရညံ ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတန်”တိ?
“What have you heard?”
“သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ဣသီနံ မနောပဒေါသေန တံ ဒဏ္ဍကီရညံ ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတန်”တိ၊
“I heard that it was because of a malevolent act of will by seers that the wildernesses of Daṇḍaka, Kaliṅga, Mejjha, and Mātaṅga came to be that way.”
“မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ, မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ၊ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ၊ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ: ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ; ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ'”တိ၊
“Think about it, householder! You should think before answering. What you said before and what you said after don’t match up. But you said that you would debate on the basis of truth.”
“ပုရိမေနေဝါဟံ, ဘန္တေ, ဩပမ္မေန ဘဂဝတော အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ၊ အပိ စာဟံ ဣမာနိ ဘဂဝတော ဝိစိတြာနိ ပဉှပဋိဘာနာနိ သောတုကာမော, ဧဝါဟံ ဘဂဝန္တံ ပစ္စနီကံ ကာတဗ္ဗံ အမညိဿံ၊
“Sir, I was already delighted and satisfied by the Buddha’s very first simile. Nevertheless, I wanted to hear the Buddha’s various solutions to the problem, so I thought I’d oppose you in this way.
အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ၊ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ: ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ'တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတန်”တိ၊
Excellent, sir! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, the Buddha has made the teaching clear in many ways. I go for refuge to the Buddha, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may the Buddha remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
“အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကရောဟိ, အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ”တိ၊
“Householder, you should act after careful consideration. It’s good for well-known people such as yourself to act after careful consideration.”
“ဣမိနာပါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဘိယျောသော မတ္တာယ အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ: ‘အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကရောဟိ, အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ'တိ၊ မဉှိ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယာ သာဝကံ လဘိတွာ ကေဝလကပ္ပံ နာဠန္ဒံ ပဋာကံ ပရိဟရေယျုံ: ‘ဥပါလိ အမှာကံ ဂဟပတိ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော'တိ၊ အထ စ ပန မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ: ‘အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကရောဟိ, အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ'တိ၊
“Now I’m even more delighted and satisfied with the Buddha, since he tells me to act after careful consideration. For if the followers of other religions were to gain me as a disciple, they’d carry a banner all over Nāḷandā, saying: ‘The householder Upāli has become our disciple!’ And yet the Buddha says: ‘Householder, you should act after careful consideration. It’s good for well-known people such as yourself to act after careful consideration.’
ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဒုတိယမ္ပိ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတန်”တိ၊
For a second time, I go for refuge to the Buddha, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may the Buddha remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
“ဒီဃရတ္တံ ခေါ တေ, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌာနံ ဩပါနဘူတံ ကုလံ ယေန နေသံ ဥပဂတာနံ ပိဏ္ဍကံ ဒါတဗ္ဗံ မညေယျာသီ”တိ၊
“For a long time now, householder, your family has been a well-spring of support for the Jain ascetics. You should consider giving to them when they come.”
“ဣမိနာပါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဘိယျောသော မတ္တာယ အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ: ‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ တေ, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌာနံ ဩပါနဘူတံ ကုလံ ယေန နေသံ ဥပဂတာနံ ပိဏ္ဍကံ ဒါတဗ္ဗံ မညေယျာသီ'တိ၊ သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟ: ‘မယှမေဝ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, နာညေသံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ; မယှမေဝ သာဝကာနံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, နာညေသံ သာဝကာနံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ; မယှမေဝ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, နာညေသံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ; မယှမေဝ သာဝကာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, နာညေသံ သာဝကာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန်'တိ၊ အထ စ ပန မံ ဘဂဝါ နိဂဏ္ဌေသုပိ ဒါနေ သမာဒပေတိ၊ အပိ စ, ဘန္တေ, မယမေတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿာမ၊
“Now I’m even more delighted and satisfied with the Buddha, since he tells me to consider giving to the Jain ascetics when they come. I have heard, sir, that the ascetic Gotama says this: ‘Gifts should only be given to me, not to others. Gifts should only be given to my disciples, not to the disciples of others. Only what is given to me is very fruitful, not what is given to others. Only what is given to my disciples is very fruitful, not what is given to the disciples of others.’ Yet the Buddha encourages me to give to the Jain ascetics. Well, sir, we’ll know the proper time for that.
ဧသာဟံ, ဘန္တေ, တတိယမ္ပိ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတန်”တိ၊
For a third time, I go for refuge to the Buddha, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may the Buddha remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ—ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သင်္ကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ၊ ယဒါ ဘဂဝါ အညာသိ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ကလ္လစိတ္တံ မုဒုစိတ္တံ ဝိနီဝရဏစိတ္တံ ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ—ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ၊ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ; ဧဝမေဝ ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ: “ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန်”တိ၊ အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထင်္ကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ:
Then the Buddha taught the householder Upāli step by step, with a talk on giving, ethical conduct, and heaven. He explained the drawbacks of sensual pleasures, so sordid and corrupt, and the benefit of renunciation. And when he knew that Upāli’s mind was ready, pliable, rid of hindrances, elated, and confident he explained the special teaching of the Buddhas: suffering, its origin, its cessation, and the path. Just as a clean cloth rid of stains would properly absorb dye, in that very seat the stainless, immaculate vision of the Dhamma arose in Upāli: “Everything that has a beginning has an end.” Then Upāli saw, attained, understood, and fathomed the Dhamma. He went beyond doubt, got rid of indecision, and became self-assured and independent of others regarding the Teacher’s instructions.
“ဟန္ဒ စ ဒါနိ မယံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမ, ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ”တိ၊
He said to the Buddha, “Well, now, sir, I must go. I have many duties, and much to do.”
“ယဿဒါနိ တွံ, ဂဟပတိ, ကာလံ မညသီ”တိ၊
“Please, householder, go at your convenience.”
အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန သကံ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဒေါဝါရိကံ အာမန္တေသိ: “အဇ္ဇတဂ္ဂေ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, အာဝရာမိ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ၊ သစေ ကောစိ နိဂဏ္ဌော အာဂစ္ဆတိ တမေနံ တွံ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ: ‘တိဋ္ဌ, ဘန္တေ, မာ ပါဝိသိ၊ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော၊ အာဝဋံ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ၊ သစေ တေ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော, ဧတ္ထေဝ တိဋ္ဌ, ဧတ္ထေဝ တေ အာဟရိဿန္တီ'”တိ၊
And then the householder Upāli approved and agreed with what the Buddha said. He got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right. Then he went back to his own home, where he addressed the gatekeeper, “My good gatekeeper, from this day forth close the gate to Jain monks and nuns, and open it for the Buddha’s monks, nuns, laymen, and laywomen. If any Jain ascetics come, say this to them: ‘Wait, sir, do not enter. From now on the householder Upāli has become a disciple of the ascetic Gotama. His gate is closed to Jain monks and nuns, and opened for the Buddha’s monks, nuns, laymen, and laywomen. If you require almsfood, wait here, they will bring it to you.’”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ ပစ္စဿောသိ၊
“Yes, sir,” replied the gatekeeper.
အဿောသိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော: “ဥပါလိ ကိရ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော”တိ၊ အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ဥပါလိ ကိရ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော”တိ၊
Dīgha Tapassī heard that Upāli had become a disciple of the ascetic Gotama. He went to the Jain Ñātika and said to him, “Sir, they say that the householder Upāli has become a disciple of the ascetic Gotama.”
“အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ၊ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ”တိ၊
“It is impossible, Tapassī, it cannot happen that Upāli could become Gotama’s disciple. But it is possible that Gotama could become Upāli’s disciple.”
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော …ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သုတံ မေတံ, ဘန္တေ …
For a second time … and a third time, Dīgha Tapassī said to the Jain Ñātika, “Sir, they say that the householder Upāli has become a disciple of the ascetic Gotama.”
ပေ… ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ”တိ၊
“It is impossible, Tapassī, it cannot happen that Upāli could become Gotama’s disciple. But it is possible that Gotama could become Upāli’s disciple.”
“ဟန္ဒာဟံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမိ ယာဝ ဇာနာမိ ယဒိ ဝါ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော ယဒိ ဝါ နော”တိ၊
“Well, sir, I’d better go and find out whether or not Upāli has become Gotama’s disciple.”
“ဂစ္ဆ တွံ, တပဿိ, ဇာနာဟိ ယဒိ ဝါ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော ယဒိ ဝါ နော”တိ၊
“Go, Tapassī, and find out whether or not Upāli has become Gotama’s disciple.”
အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ယေန ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ဒိသွာန ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဧတဒဝေါစ: “တိဋ္ဌ, ဘန္တေ, မာ ပါဝိသိ၊ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော၊ အာဝဋံ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ၊ သစေ တေ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော, ဧတ္ထေဝ တိဋ္ဌ, ဧတ္ထေဝ တေ အာဟရိဿန္တီ”တိ၊
Then Dīgha Tapassī went to Upāli’s home. The gatekeeper saw him coming off in the distance and said to him, “Wait, sir, do not enter. From now on the householder Upāli has become a disciple of the ascetic Gotama. His gate is closed to Jain monks and nuns, and opened for the Buddha’s monks, nuns, laymen, and laywomen. If you require almsfood, wait here, they will bring it to you.”
“န မေ, အာဝုသော, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော”တိ ဝတွာ တတော ပဋိနိဝတ္တိတွာ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သစ္စံယေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော၊ ဧတံ ခေါ တေ အဟံ, ဘန္တေ, နာလတ္ထံ, န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ရုစ္စတိ ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျ၊ သမဏော ဟိ, ဘန္တေ, ဂေါတမော မာယာဝီ အာဝဋ္ဋနိံ မာယံ ဇာနာတိ ယာယ အညတိတ္ထိယာနံ သာဝကေ အာဝဋ္ဋေတီတိ၊ အာဝဋ္ဋော ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏေန ဂေါတမေန အာဝဋ္ဋနိယာ မာယာယာ”တိ၊
Saying, “No, mister, I do not require almsfood,” he turned back and went to the Jain Ñātika and said to him, “Sir, it’s really true that Upāli has become Gotama’s disciple. Sir, I couldn’t get you to accept that it wasn’t a good idea for the householder Upāli to rebut the ascetic Gotama’s doctrine. For the ascetic Gotama is a magician. He knows a conversion magic, and uses it to convert the disciples of other religions. The householder Upāli has been converted by the ascetic Gotama’s conversion magic!”
“အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ၊ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ”တိ၊
“It is impossible, Tapassī, it cannot happen that Upāli could become Gotama’s disciple. But it is possible that Gotama could become Upāli’s disciple.”
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သစ္စံယေဝ, ဘန္တေ …ပေ… ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ”တိ၊ တတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သစ္စံယေဝ ခေါ, ဘန္တေ …
For a second time … and a third time, Dīgha Tapassī told the Jain Ñātika that it was really true.
ပေ… ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ”တိ၊
“It is impossible …
“ဟန္ဒ စာဟံ, တပဿိ, ဂစ္ဆာမိ ယာဝ စာဟံ သာမံယေဝ ဇာနာမိ ယဒိ ဝါ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော ယဒိ ဝါ နော”တိ၊
Well, Tapassī, I’d better go and find out for myself whether or not Upāli has become Gotama’s disciple.”
အထ ခေါ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ယေန ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ ဒေါဝါရိကော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ဒိသွာန နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “တိဋ္ဌ, ဘန္တေ, မာ ပါဝိသိ၊ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော၊ အာဝဋံ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ၊ သစေ တေ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော, ဧတ္ထေဝ တိဋ္ဌ, ဧတ္ထေဝ တေ အာဟရိဿန္တီ”တိ၊
Then the Jain Ñātika went to Upāli’s home together with a large following of Jain ascetics. The gatekeeper saw him coming off in the distance and said to him: “Wait, sir, do not enter. From now on the householder Upāli has become a disciple of the ascetic Gotama. His gate is closed to Jain monks and nuns, and opened for the Buddha’s monks, nuns, laymen, and laywomen. If you require almsfood, wait here, they will bring it to you.”
“တေန ဟိ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, ယေန ဥပါလိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧဝံ ဝဒေဟိ: ‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော; သော တေ ဒဿနကာမော'”တိ၊
“Well then, my good gatekeeper, go to Upāli and say: ‘Sir, the Jain Ñātika is waiting outside the gates together with a large following of Jain ascetics. He wishes to see you.’”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဥပါလိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ: “နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော; သော တေ ဒဿနကာမော”တိ၊ “တေန ဟိ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, မဇ္ဈိမာယ ဒွါရသာလာယ အာသနာနိ ပညပေဟီ”တိ၊
“Yes, sir,” replied the gatekeeper. He went to Upāli and relayed what was said. Upāli said to him, “Well, then, my good gatekeeper, prepare seats in the hall of the middle gate.”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ ပဋိဿုတွာ မဇ္ဈိမာယ ဒွါရသာလာယ အာသနာနိ ပညပေတွာ ယေန ဥပါလိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ: “ပညတ္တာနိ ခေါ, ဘန္တေ, မဇ္ဈိမာယ ဒွါရသာလာယ အာသနာနိ၊ ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ”တိ၊
“Yes, sir,” replied the gatekeeper. He did as he was asked, then returned to Upāli and said, “Sir, seats have been prepared in the hall of the middle gate. Please go at your convenience.”
အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ယေန မဇ္ဈိမာ ဒွါရသာလာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ယံ တတ္ထ အာသနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဏီတဉ္စ တတ္ထ သာမံ နိသီဒိတွာ ဒေါဝါရိကံ အာမန္တေသိ: “တေန ဟိ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမ; ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧဝံ ဝဒေဟိ: ‘ဥပါလိ, ဘန္တေ, ဂဟပတိ ဧဝမာဟ—ပဝိသ ကိရ, ဘန္တေ, သစေ အာကင်္ခသီ'”တိ၊
Then Upāli went to the hall of the middle gate, where he sat on the highest and finest seat. He addressed the gatekeeper, “Well then, my good gatekeeper, go to the Jain Ñātika and say to him: ‘Sir, Upāli says you may enter if you wish.’”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ ပဋိဿုတွာ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “ဥပါလိ, ဘန္တေ, ဂဟပတိ ဧဝမာဟ: ‘ပဝိသ ကိရ, ဘန္တေ, သစေ အာကင်္ခသီ'”တိ၊
“Yes, sir,” replied the gatekeeper. He went to the Jain Ñātika and relayed what was said.
အထ ခေါ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ယေန မဇ္ဈိမာ ဒွါရသာလာ တေနုပသင်္ကမိ၊ အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ—ယံ သုဒံ ပုဗ္ဗေ ယတော ပဿတိ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာန တတော ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ယံ တတ္ထ အာသနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဏီတဉ္စ တံ ဥတ္တရာသင်္ဂေန သမ္မဇ္ဇိတွာ ပရိဂ္ဂဟေတွာ နိသီဒါပေတိ သော—ဒါနိ ယံ တတ္ထ အာသနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဏီတဉ္စ တတ္ထ သာမံ နိသီဒိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ, ဘန္တေ, အာသနာနိ; သစေ အာကင်္ခသိ, နိသီဒါ”တိ၊
Then the Jain Ñātika went to the hall of the middle gate together with a large following of Jain ascetics. Previously, when Upāli saw the Jain Ñātika coming, he would go out to greet him and, having wiped off the highest and finest seat with his upper robe, he would put his arms around him and sit him down. But today, having seated himself on the highest and finest seat, he said to the Jain Ñātika, “There are seats, sir. Please sit if you wish.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ: “ဥမ္မတ္တောသိ တွံ, ဂဟပတိ, ဒတ္တောသိ တွံ, ဂဟပတိ၊ ‘ဂစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ'တိ ဂန္တွာ မဟတာသိ ဝါဒသင်္ဃာဋေန ပဋိမုက္ကော အာဂတော၊ သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ပုရိသော အဏ္ဍဟာရကော ဂန္တွာ ဥဗ္ဘတေဟိ အဏ္ဍေဟိ အာဂစ္ဆေယျ, သေယျထာ ဝါ ပန ဂဟပတိ ပုရိသော အက္ခိကဟာရကော ဂန္တွာ ဥဗ္ဘတေဟိ အက္ခီဟိ အာဂစ္ဆေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, ‘ဂစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ'တိ ဂန္တွာ မဟတာသိ ဝါဒသင်္ဃာဋေန ပဋိမုက္ကော အာဂတော၊ အာဝဋ္ဋောသိ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, သမဏေန ဂေါတမေန အာဝဋ္ဋနိယာ မာယာယာ”တိ၊
When he said this, the Jain Ñātika said to him: “You’re mad, householder! You’re a moron! You said: ‘I’ll go and refute the ascetic Gotama’s doctrine.’ But you come back caught in the vast net of his doctrine. Suppose a man went to deliver a pair of balls, but came back castrated. Or they went to deliver eyes, but came back blinded. In the same way, you said: ‘I’ll go and refute the ascetic Gotama’s doctrine.’ But you come back caught in the vast net of his doctrine. You’ve been converted by the ascetic Gotama’s conversion magic!”
“ဘဒ္ဒိကာ, ဘန္တေ, အာဝဋ္ဋနီ မာယာ; ကလျာဏီ, ဘန္တေ, အာဝဋ္ဋနီ မာယာ; ပိယာ မေ, ဘန္တေ, ဉာတိသာလောဟိတာ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ; ပိယာနမ္ပိ မေ အဿ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ; သဗ္ဗေ စေပိ, ဘန္တေ, ခတ္တိယာ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ; သဗ္ဗေသာနမ္ပိဿ ခတ္တိယာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ; သဗ္ဗေ စေပိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏာ …ပေ… ဝေဿာ …ပေ… သုဒ္ဒါ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ; သဗ္ဗေသာနမ္ပိဿ သုဒ္ဒါနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ; သဒေဝကော စေပိ, ဘန္တေ, လောကော သမာရကော သဗြဟ္မကော သဿမဏဗြာဟ္မဏီ ပဇာ သဒေဝမနုဿာ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ; သဒေဝကဿပိဿ လောကဿ သမာရကဿ သဗြဟ္မကဿ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာတိ၊ တေန ဟိ, ဘန္တေ, ဥပမံ တေ ကရိဿာမိ၊ ဥပမာယပိဓေကစ္စေ ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ၊
“Sir, this conversion magic is excellent. This conversion magic is lovely! If my loved ones—relatives and kin—were to be converted by this, it would be for their lasting welfare and happiness. If all the aristocrats, brahmins, peasants, and menials were to be converted by this, it would be for their lasting welfare and happiness. If the whole world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—were to be converted by this, it would be for their lasting welfare and happiness. Well then, sir, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဇိဏ္ဏဿ ဝုဍ္ဎဿ မဟလ္လကဿ ဒဟရာ မာဏဝိကာ ပဇာပတီ အဟောသိ ဂဗ္ဘိနီ ဥပဝိဇညာ၊ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ, ‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေဟိ, ယော မေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတီ'တိ၊
Once upon a time there was an old brahmin, elderly and senior. His wife was a young brahmin lady who was pregnant and about to give birth. Then she said to the brahmin, ‘Go, brahmin, buy a baby monkey from the market and bring it back so it can be a playmate for my child.’
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော တံ မာဏဝိကံ ဧတဒဝေါစ: ‘အာဂမေဟိ တာဝ, ဘောတိ, ယာဝ ဝိဇာယတိ၊ သစေ တွံ, ဘောတိ, ကုမာရကံ ဝိဇာယိဿသိ, တဿာ တေ အဟံ အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေဿာမိ, ယော တေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတိ၊ သစေ ပန တွံ, ဘောတိ, ကုမာရိကံ ဝိဇာယိဿသိ, တဿာ တေ အဟံ အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပိကံ ကိဏိတွာ အာနေဿာမိ, ယာ တေ ကုမာရိကာယ ကီဠာပနိကာ ဘဝိဿတီ'တိ၊
When she said this, the brahmin said to her, ‘Wait, my dear, until you give birth. If your child is a boy, I’ll buy you a male monkey, but if it’s a girl, I’ll buy a female monkey.’
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ …ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေဟိ, ယော မေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတီ'တိ၊
For a second time, and a third time she said to the brahmin, ‘Go, brahmin, buy a baby monkey from the market and bring it back so it can be a playmate for my child.’
အထ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော တဿာ မာဏဝိကာယ သာရတ္တော ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေတွာ တံ မာဏဝိကံ ဧတဒဝေါစ: ‘အယံ တေ, ဘောတိ, အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကော ကိဏိတွာ အာနီတော, ယော တေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတီ'တိ၊
Then that brahmin, because of his love for the brahmin lady, bought a male baby monkey at the market, brought it to her, and said, ‘I’ve bought this male baby monkey for you so it can be a playmate for your child.’
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ အာဒါယ ယေန ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရတ္တပါဏိံ ရဇကပုတ္တံ ဧဝံ ဝဒေဟိ—ဣစ္ဆာမဟံ, သမ္မ ရတ္တပါဏိ, ဣမံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ပီတာဝလေပနံ နာမ ရင်္ဂဇာတံ ရဇိတံ အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌန်'တိ၊
When he said this, she said to him, ‘Go, brahmin, take this monkey to Rattapāṇi the dyer and say, “Mister Rattapāṇi, I wish to have this monkey dyed the color of yellow greasepaint, pounded and re-pounded, and pressed on both sides.”’
အထ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော တဿာ မာဏဝိကာယ သာရတ္တော ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော တံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ အာဒါယ ယေန ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရတ္တပါဏိံ ရဇကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဣစ္ဆာမဟံ, သမ္မ ရတ္တပါဏိ, ဣမံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ပီတာဝလေပနံ နာမ ရင်္ဂဇာတံ ရဇိတံ အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌန်'တိ၊
Then that brahmin, because of his love for the brahmin lady, took the monkey to Rattapāṇi the dyer and said, ‘Mister Rattapāṇi, I wish to have this monkey dyed the color of yellow greasepaint, pounded and re-pounded, and pressed on both sides.’
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ: ‘အယံ ခေါ တေ, ဘန္တေ, မက္ကဋစ္ဆာပကော ရင်္ဂက္ခမော ဟိ ခေါ, နော အာကောဋနက္ခမော, နော ဝိမဇ္ဇနက္ခမော'တိ၊
When he said this, Rattapāṇi said to him, ‘Sir, this monkey can withstand a dying, but not a pounding or a pressing.’
ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ဗာလာနံ နိဂဏ္ဌာနံ ဝါဒေါ ရင်္ဂက္ခမော ဟိ ခေါ ဗာလာနံ နော ပဏ္ဍိတာနံ, နော အနုယောဂက္ခမော, နော ဝိမဇ္ဇနက္ခမော၊
In the same way, the doctrine of the foolish Jains looks fine initially—for fools, not for the astute—but can’t withstand being scrutinized or pressed.
အထ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော အပရေန သမယေန နဝံ ဒုဿယုဂံ အာဒါယ ယေန ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ရတ္တပါဏိံ ရဇကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဣစ္ဆာမဟံ, သမ္မ ရတ္တပါဏိ, ဣမံ နဝံ ဒုဿယုဂံ ပီတာဝလေပနံ နာမ ရင်္ဂဇာတံ ရဇိတံ အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌန်'တိ၊
Then some time later that brahmin took a new pair of garments to Rattapāṇi the dyer and said, ‘Mister Rattapāṇi, I wish to have this new pair of garments dyed the color of yellow greasepaint, pounded and re-pounded, and pressed on both sides.’
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဣဒံ ခေါ တေ, ဘန္တေ, နဝံ ဒုဿယုဂံ ရင်္ဂက္ခမဉ္စေဝ အာကောဋနက္ခမဉ္စ ဝိမဇ္ဇနက္ခမဉ္စာ'တိ၊
When he said this, Rattapāṇi said to him, ‘Sir, this pair of garments can withstand a dying, a pounding, and a pressing.’
ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, တဿ ဘဂဝတော ဝါဒေါ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ရင်္ဂက္ခမော စေဝ ပဏ္ဍိတာနံ နော ဗာလာနံ, အနုယောဂက္ခမော စ ဝိမဇ္ဇနက္ခမော စာ”တိ၊
In the same way, the doctrine of the Buddha looks fine initially—for the astute, not for fools—and it can withstand being scrutinized and pressed.”
“သရာဇိကာ ခေါ, ဂဟပတိ, ပရိသာ ဧဝံ ဇာနာတိ: ‘ဥပါလိ ဂဟပတိ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကော'တိ၊ ကဿ တံ, ဂဟပတိ, သာဝကံ ဓာရေမာ”တိ?
“Householder, the king and his retinue know you as a disciple of the Jain Ñātika. Whose disciple should we remember you as?”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “တေန ဟိ, ဘန္တေ, သုဏောဟိ ယဿာဟံ သာဝကော”တိ:
When he had spoken, the householder Upāli got up from his seat, arranged his robe over one shoulder, raised his joined palms in the direction of the Buddha, and said to the Jain Ñātika, “Well then, sir, hear whose disciple I am:
“ဓီရဿ ဝိဂတမောဟဿ, ပဘိန္နခီလဿ ဝိဇိတဝိဇယဿ; အနီဃဿ သုသမစိတ္တဿ, ဝုဒ္ဓသီလဿ သာဓုပညဿ; ဝေသမန္တရဿ ဝိမလဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
The wise one, free of delusion, rid of barrenness, victor in battle; he’s untroubled and so even-minded, with the virtue of an elder and the wisdom of a saint, immaculate in the midst of it all: he is the Buddha, and I am his disciple.
အကထင်္ကထိဿ တုသိတဿ, ဝန္တလောကာမိသဿ မုဒိတဿ; ကတသမဏဿ မနုဇဿ, အန္တိမသာရီရဿ နရဿ; အနောပမဿ ဝိရဇဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
He has no indecision, he’s content, joyful, he has spat out the world’s bait; he has completed the ascetic’s task as a human, a man who bears his final body; he’s beyond compare, he’s stainless: he is the Buddha, and I am his disciple.
အသံသယဿ ကုသလဿ, ဝေနယိကဿ သာရထိဝရဿ; အနုတ္တရဿ ရုစိရဓမ္မဿ, နိက္ကင်္ခဿ ပဘာသကဿ; မာနစ္ဆိဒဿ ဝီရဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
He’s free of doubt, he’s skillful, he’s a trainer, an excellent charioteer; supreme, with brilliant qualities, confident, his light shines forth; he has cut off conceit, he’s a hero: he is the Buddha, and I am his disciple.
နိသဘဿ အပ္ပမေယျဿ, ဂမ္ဘီရဿ မောနပတ္တဿ; ခေမင်္ကရဿ ဝေဒဿ, ဓမ္မဋ္ဌဿ သံဝုတတ္တဿ; သင်္ဂါတိဂဿ မုတ္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
The chief bull, immeasurable, profound, sagacious; he is the maker of sanctuary, knowledgeable, firm in principle and restrained; he has slipped his chains and is liberated: he is the Buddha, and I am his disciple.
နာဂဿ ပန္တသေနဿ, ခီဏသံယောဇနဿ မုတ္တဿ; ပဋိမန္တကဿ ဓောနဿ, ပန္နဓဇဿ ဝီတရာဂဿ; ဒန္တဿ နိပ္ပပဉ္စဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
He’s a giant, living remotely, he’s ended the fetters and is liberated; he’s skilled in dialogue and cleansed, with banner put down, desireless; he’s tamed, and doesn’t proliferate: he is the Buddha, and I am his disciple.
ဣသိသတ္တမဿ အကုဟဿ, တေဝိဇ္ဇဿ ဗြဟ္မပတ္တဿ; နှာတကဿ ပဒကဿ, ပဿဒ္ဓဿ ဝိဒိတဝေဒဿ; ပုရိန္ဒဒဿ သက္ကဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
He is the seventh sage, free of deceit, with three knowledges, he has attained to holiness, he has bathed, he knows philology, he’s tranquil, he understands what is known; he crushes resistance, he is the lord: he is the Buddha, and I am his disciple.
အရိယဿ ဘာဝိတတ္တဿ, ပတ္တိပတ္တဿ ဝေယျာကရဏဿ; သတိမတော ဝိပဿိဿ, အနဘိနတဿ နော အပနတဿ; အနေဇဿ ဝသိပ္ပတ္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
The noble one, evolved, he has attained the goal and explains it; he is mindful, discerning, neither leaning forward nor pulling back, he’s unstirred, attained to mastery: he is the Buddha, and I am his disciple.
သမုဂ္ဂတဿ ဈာယိဿ, အနနုဂတန္တရဿ သုဒ္ဓဿ; အသိတဿ ဟိတဿ, ပဝိဝိတ္တဿ အဂ္ဂပ္ပတ္တဿ; တိဏ္ဏဿ တာရယန္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
He has risen up, he practices jhāna, not following inner thoughts, he is pure, independent, and fearless; secluded, he has reached the peak, crossed over, he helps others across: he is the Buddha, and I am his disciple.
သန္တဿ ဘူရိပညဿ, မဟာပညဿ ဝီတလောဘဿ; တထာဂတဿ သုဂတဿ, အပ္ပဋိပုဂ္ဂလဿ အသမဿ; ဝိသာရဒဿ နိပုဏဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ၊
He’s peaceful, his wisdom is vast, with great wisdom, he’s free of greed; he is the Realized One, the Holy One, unrivaled, unequaled, assured, and subtle: he is the Buddha, and I am his disciple.
တဏှစ္ဆိဒဿ ဗုဒ္ဓဿ, ဝီတဓူမဿ အနုပလိတ္တဿ; အာဟုနေယျဿ ယက္ခဿ, ဥတ္တမပုဂ္ဂလဿ အတုလဿ; မဟတော ယသဂ္ဂပတ္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မီ”တိ၊
He has cut off craving and is awakened, free of fuming, unsullied; a mighty spirit worthy of offerings, best of men, inestimable, grand, he has reached the peak of glory: he is the Buddha, and I am his disciple.”
“ကဒါ သညူဠှာ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဣမေ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏာ”တိ?
“But when did you compose these praises of the ascetic Gotama’s beautiful qualities, householder?”
“သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နာနာပုပ္ဖါနံ မဟာပုပ္ဖရာသိ, တမေနံ ဒက္ခော မာလာကာရော ဝါ မာလာကာရန္တေဝါသီ ဝါ ဝိစိတ္တံ မာလံ ဂန္ထေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဘဂဝါ အနေကဝဏ္ဏော အနေကသတဝဏ္ဏော၊ ကော ဟိ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာရဟဿ ဝဏ္ဏံ န ကရိဿတီ”တိ?
“Sir, suppose there was a large heap of many different flowers. A deft garland-maker or their apprentice could tie them into a colorful garland. In the same way, the Buddha has many beautiful qualities to praise, many hundreds of such qualities. Who, sir, would not praise the praiseworthy?”
အထ ခေါ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ဘဂဝတော သက္ကာရံ အသဟမာနဿ တတ္ထေဝ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂစ္ဆီတိ၊
Unable to bear this honor paid to the Buddha, the Jain Ñātika spewed hot blood from his mouth there and then.
ဥပါလိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]