| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๙-๑๐. อุปาลิสุตฺตาทิวณฺณนา
9-10. Upālisuttādivaṇṇanā
๙๙-๑๐๐. นวเม อโชฺฌคาเหตฺวา อธิเปฺปตมตฺถํ สมฺภวิตุํ สาเธตุํ ทุกฺขานิ ทุรภิสมฺภวานิฯ อฎฺฐกถายํ ปน ตตฺถ นิวาโสเยว ทุโกฺขติ ทเสฺสตุํ ‘‘สมฺภวิตุํ ทุกฺขานิ ทุสฺสหานี’’ติ วุตฺตํฯ อรญฺญวนปตฺถานีติ อรญฺญลกฺขณปฺปตฺตานิ วนสณฺฑานิฯ วนปตฺถสโทฺท หิ สณฺฑภูเต รุกฺขสมูเหปิ วตฺตตีติ อรญฺญคฺคหณํฯ ปวิเวกนฺติ ปการโต, ปกาเรหิ วา วิเวจนํ, รูปาทิปุถุตฺตารมฺมเณ ปการโต คมนาทิอิริยาปถปฺปกาเรหิ อตฺตโน กายสฺส วิเวจนํ, คจฺฉโตปิ ติฎฺฐโตปิ นิสชฺชโตปิ นิปชฺชโตปิ เอกเสฺสว ปวตฺติฯ เตเนว หิ วิเวเจตพฺพานํ วิเวจนาการสฺส จ เภทโต พหุวิธตฺตา เต เอกเตฺตน คเหตฺวา ‘‘ปวิเวก’’นฺติ เอกวจเนน วุตฺตํฯ ทุกฺกรํ ปวิเวกนฺติ วา ปวิเวกํ กตฺตุํ น สุขนฺติ อโตฺถฯ เอกีภาเวติ เอกตฺตภาเวฯ ทฺวยํทฺวยาราโมติ ทฺวินฺนํ ทฺวินฺนํ ภาวาภิรโตฯ หรนฺติ วิยาติ สํหรนฺติ วิย วิฆาตุปฺปาทเนนฯ เตนาห ‘‘ฆสนฺติ วิยา’’ติฯ ภยสนฺตาสุปฺปาทเนน ขาทิตุํ อาคตา ยกฺขรกฺขสปิสาจาทโย วิยาติ อธิปฺปาโยฯ อีทิสสฺสาติ อลทฺธสมาธิโนฯ ติณปณฺณมิคาทิสเทฺทหีติ วาเตริตานํ ติณปณฺณาทีนํ มิคปกฺขิอาทีนญฺจ ภีสนเกหิ เภรเวหิ สเทฺทหิฯ วิวิเธหิ จ อเญฺญหิ ขาณุอาทีหิ ยกฺขาทิอากาเรหิ อุปฎฺฐิเตหิ ภีสนเกหิฯ ฆเฎน กีฬา ฆฎิกาติ เอเกฯ ทสมํ อุตฺตานเมวฯ
99-100. Navame ajjhogāhetvā adhippetamatthaṃ sambhavituṃ sādhetuṃ dukkhāni durabhisambhavāni. Aṭṭhakathāyaṃ pana tattha nivāsoyeva dukkhoti dassetuṃ ‘‘sambhavituṃ dukkhāni dussahānī’’ti vuttaṃ. Araññavanapatthānīti araññalakkhaṇappattāni vanasaṇḍāni. Vanapatthasaddo hi saṇḍabhūte rukkhasamūhepi vattatīti araññaggahaṇaṃ. Pavivekanti pakārato, pakārehi vā vivecanaṃ, rūpādiputhuttārammaṇe pakārato gamanādiiriyāpathappakārehi attano kāyassa vivecanaṃ, gacchatopi tiṭṭhatopi nisajjatopi nipajjatopi ekasseva pavatti. Teneva hi vivecetabbānaṃ vivecanākārassa ca bhedato bahuvidhattā te ekattena gahetvā ‘‘paviveka’’nti ekavacanena vuttaṃ. Dukkaraṃ pavivekanti vā pavivekaṃ kattuṃ na sukhanti attho. Ekībhāveti ekattabhāve. Dvayaṃdvayārāmoti dvinnaṃ dvinnaṃ bhāvābhirato. Haranti viyāti saṃharanti viya vighātuppādanena. Tenāha ‘‘ghasanti viyā’’ti. Bhayasantāsuppādanena khādituṃ āgatā yakkharakkhasapisācādayo viyāti adhippāyo. Īdisassāti aladdhasamādhino. Tiṇapaṇṇamigādisaddehīti vāteritānaṃ tiṇapaṇṇādīnaṃ migapakkhiādīnañca bhīsanakehi bheravehi saddehi. Vividhehi ca aññehi khāṇuādīhi yakkhādiākārehi upaṭṭhitehi bhīsanakehi. Ghaṭena kīḷā ghaṭikāti eke. Dasamaṃ uttānameva.
อุปาลิสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Upālisuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
อุปาลิวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Upālivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
ทุติยปณฺณาสกํ นิฎฺฐิตํฯ
Dutiyapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya
๙. อุปาลิสุตฺตํ • 9. Upālisuttaṃ
๑๐. อภพฺพสุตฺตํ • 10. Abhabbasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๙. อุปาลิสุตฺตวณฺณนา • 9. Upālisuttavaṇṇanā
