| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೩-೬. ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
3-6. Upālittheraapadānavaṇṇanā
ನಗರೇ ಹಂಸವತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಿನಯಧರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥು ಅಧಿಕಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇಸಿ।
Nagarehaṃsavatiyātiādikaṃ āyasmato upālittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare vibhavasampanne brāhmaṇakule nibbatto. Ekadivasaṃ satthu santike dhammakathaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ vinayadharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā satthu adhikārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi.
ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಪ್ಪಕಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಉಪಾಲೀತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಅನುರುದ್ಧಾದೀನಂ ಛನ್ನಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪಿಯಸಹಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ತಥಾಗತೇ ಅನುಪಿಯಮ್ಬವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇಹಿ ಛಹಿ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿ। ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವಿಧಾನಂ ಪಾಳಿಯಂ (ಚೂಳವ॰ ೩೩೦ ಆದಯೋ) ಆಗತಮೇವ। ಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅರಞ್ಞವಾಸಂ ಅನುಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಅರಞ್ಞೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ಧುರಂ ವಡ್ಢಿಸ್ಸತಿ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಾಧುರಞ್ಚ ಗನ್ಥಧುರಞ್ಚ ಪರಿಪೂರೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸೋ ಸತ್ಥು ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ಸತ್ಥಾಪಿ ನಂ ಸಯಮೇವ ಸಕಲಂ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ। ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಭಾರುಕಚ್ಛವತ್ಥುಂ ಅಜ್ಜುಕವತ್ಥುಂ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪವತ್ಥುನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ವತ್ಥೂನಿ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿ। ಸತ್ಥಾ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಸಾಧುಕಾರಂ ದತ್ವಾ ತಯೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಥೇರಂ ವಿನಯಧರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ।
So yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kappakagehe nibbatto. Upālītissa nāmaṃ akaṃsu. So vayappatto anuruddhādīnaṃ channaṃ khattiyānaṃ piyasahāyo hutvā tathāgate anupiyambavane viharante pabbajjāya nikkhamantehi chahi khattiyehi saddhiṃ nikkhamitvā pabbaji. Tassa pabbajjāvidhānaṃ pāḷiyaṃ (cūḷava. 330 ādayo) āgatameva. So pabbajitvā upasampanno hutvā satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ‘‘mayhaṃ, bhante, araññavāsaṃ anujānāthā’’ti āha. ‘‘Bhikkhu araññe vasantassa ekameva dhuraṃ vaḍḍhissati, mayhaṃ pana santike vasantassa vipassanādhurañca ganthadhurañca paripūressatī’’ti. So satthu vacanaṃ sampaṭicchitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Satthāpi naṃ sayameva sakalaṃ vinayapiṭakaṃ uggaṇhāpesi. So aparabhāge bhārukacchavatthuṃ ajjukavatthuṃ kumārakassapavatthunti imāni tīṇi vatthūni vinicchini. Satthā ekekasmiṃ vinicchaye sādhukāraṃ datvā tayo vinicchaye aṭṭhuppattiṃ katvā theraṃ vinayadharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi.
೪೪೧. ಏವಂ ಸೋ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ತಂ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಹಂಸವತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಹಂಸವತಿಯಾತಿ ಹಂಸಾವಟ್ಟಆಕಾರೇನ ವತಿ ಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖೇಪೋ ಯಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ, ತಂ ನಗರಂ ಹಂಸವತೀ। ಅಥ ವಾ ಅನೇಕಸಙ್ಖಾ ಹಂಸಾ ತಳಾಕಪೋಕ್ಖರಣೀಸರಪಲ್ಲಲಾದೀಸು ನಿವಸನ್ತಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಧಾವಮಾನಾ ವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಹಂಸವತೀ, ತಸ್ಸಾ ಹಂಸವತಿಯಾ। ಸುಜಾತೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಜಾತೋತಿ ಸುಜಾತೋ, ‘‘ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕುಟ್ಠೋ’’ತಿ ವಚನತೋ ಅಗರಹಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಜಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಸೀತಿಕೋಟಿನಿಚಯೋತಿ ಅಸೀತಿಕೋಟಿಧನರಾಸಿಕೋ ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞವಾ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಧನಧಞ್ಞವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸುಜಾತೋ ನಾಮ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
441. Evaṃ so etadaggaṭṭhānaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassappatto taṃ pubbacaritāpadānaṃ pakāsento nagare haṃsavatiyātiādimāha. Tattha haṃsavatiyāti haṃsāvaṭṭaākārena vati pākāraparikkhepo yasmiṃ nagare, taṃ nagaraṃ haṃsavatī. Atha vā anekasaṅkhā haṃsā taḷākapokkharaṇīsarapallalādīsu nivasantā ito cito ca vidhāvamānā vasanti etthāti haṃsavatī, tassā haṃsavatiyā. Sujāto nāma brāhmaṇoti suṭṭhu jātoti sujāto, ‘‘akkhitto anupakuṭṭho’’ti vacanato agarahito hutvā jātoti attho. Asītikoṭinicayoti asītikoṭidhanarāsiko pahūtadhanadhaññavā asaṅkhyeyyadhanadhaññavā brāhmaṇo sujāto nāma ahosinti sambandho.
೪೪೨. ಪುನಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಮಹನ್ತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಅಜ್ಝಾಯಕೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಜ್ಝಾಯಕೋತಿ ಪರೇಸಂ ವೇದತ್ತಯಾದಿಂ ವಾಚೇತಾ। ಮನ್ತಧರೋತಿ ಮನ್ತಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ, ಅಥಬ್ಬನವೇದಬ್ಯಾಕರಣಾದಿಜಾನನಪಞ್ಞವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನ ಪಾರಗೂತಿ ಇರುವೇದಯಜುವೇದಸಾಮವೇದಸಙ್ಖಾತಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಲಕ್ಖಣೇತಿ ಲಕ್ಖಣಸತ್ಥೇ, ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಚಕ್ಕವತ್ತಿಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾನಂ ಹತ್ಥಪಾದಾದೀಸು ದಿಸ್ಸಮಾನಲಕ್ಖಣಪಕಾಸನಕಗನ್ಥೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇತಿಹಾಸೇತಿ ‘‘ಇತಿಹ ಆಸ ಇತಿಹ ಆಸಾ’’ತಿ ಪೋರಾಣಕಥಾಪ್ಪಕಾಸಕೇ ಗನ್ಥೇ। ಸಧಮ್ಮೇತಿ ಸಕಧಮ್ಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಧಮ್ಮೇ ಪಾರಮಿಂ ಗತೋ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕೋಟಿಂ ಗತೋ ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
442. Punapi tasseva mahantabhāvaṃ dassento ajjhāyakotiādimāha. Tattha ajjhāyakoti paresaṃ vedattayādiṃ vācetā. Mantadharoti mantā vuccati paññā, athabbanavedabyākaraṇādijānanapaññavāti attho. Tiṇṇaṃ vedāna pāragūti iruvedayajuvedasāmavedasaṅkhātānaṃ tiṇṇaṃ vedānaṃ pariyosānaṃ pattoti attho. Lakkhaṇeti lakkhaṇasatthe, buddhapaccekabuddhacakkavattiitthipurisānaṃ hatthapādādīsu dissamānalakkhaṇapakāsanakaganthe cāti attho. Itihāseti ‘‘itiha āsa itiha āsā’’ti porāṇakathāppakāsake ganthe. Sadhammeti sakadhamme brāhmaṇadhamme pāramiṃ gato pariyosānaṃ koṭiṃ gato pattoti attho.
೪೪೩. ಪರಿಬ್ಬಾಜಾತಿ ಯೇ ನಿಗಣ್ಠಸಾವಕಾ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ನಾನಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ತದಾ ಮಹಿಯಾ ಪಥವೀತಲೇ ಚರನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
443.Paribbājāti ye nigaṇṭhasāvakā, te sabbe nānādiṭṭhikā tadā mahiyā pathavītale carantīti sambandho.
೪೪೫. ಯಾವ ಯತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಜಿನೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಾವ ತತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಬುದ್ಧೋತಿ ವಚನಂ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
445. Yāva yattakaṃ kālaṃ jino nuppajjati, tāva tattakaṃ kālaṃ buddhoti vacanaṃ natthīti attho.
೪೪೬. ಅಚ್ಚಯೇನ ಅಹೋರತ್ತನ್ತಿ ಅಹೋ ಚ ರತ್ತಿ ಚ ಅಹೋರತ್ತಂ, ಬಹೂನಂ ಸಂವಚ್ಛರಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಮೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
446.Accayena ahorattanti aho ca ratti ca ahorattaṃ, bahūnaṃ saṃvaccharānaṃ atikkamenāti attho. Sesaṃ suviññeyyameva.
೪೫೪. ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋತಿ ಮನ್ತಾಣೀನಾಮಾಯ ಕಪ್ಪಕಧೀತುಯಾ ಪುತ್ತೋ, ಮಾಸಪುಣ್ಣತಾಯ ದಿವಸಪುಣ್ಣತಾಯ ಪುಣ್ಣೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸ ಸತ್ಥುಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಹೇಸ್ಸತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
454.Mantāṇiputtoti mantāṇīnāmāya kappakadhītuyā putto, māsapuṇṇatāya divasapuṇṇatāya puṇṇoti laddhanāmoti attho. Tassa satthussa sāvako hessati bhavissatīti sambandho.
೪೫೫. ಏವಂ ಕಿತ್ತಯಿ ಸೋ ಬುದ್ಧೋತಿ ಸೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಏವಂ ಇಮಿನಾ ಪಕಾರೇನ ಸುನನ್ದಂ ಸುನ್ದರಾಕಾರೇನ ಸೋಮನಸ್ಸದಾಯಕಂ ಕಿತ್ತಯಿ ಬ್ಯಾಕರಣಮದಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬಂ ಜನಂ ಸಕಲಜನಸಮೂಹಂ ಸಾಧುಕಂ ಹಾಸಯನ್ತೋ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಕಂ ಬಲಂ ಅತ್ತನೋ ಬಲಂ ದಸ್ಸಯನ್ತೋ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
455.Evaṃ kittayi so buddhoti so padumuttaro bhagavā evaṃ iminā pakārena sunandaṃ sundarākārena somanassadāyakaṃ kittayi byākaraṇamadāsīti attho. Sabbaṃ janaṃ sakalajanasamūhaṃ sādhukaṃ hāsayanto somanassaṃ karonto sakaṃ balaṃ attano balaṃ dassayanto pākaṭaṃ karontoti sambandho.
೪೫೬. ತತೋ ಅನನ್ತರಂ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವಂ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕತಞ್ಜಲೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದತೋ ಪುರಿಮಕಾಲೇ ಸುನನ್ದಂ ತಾಪಸಂ ಕತಞ್ಜಲಿಪುಟಾ ಸಬ್ಬೇ ಜನಾ ನಮಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಬುದ್ಧೇ ಕಾರಂ ಕರಿತ್ವಾನಾತಿ ಏವಂ ಸೋ ಸಬ್ಬಜನಪೂಜಿತೋಪಿ ಸಮಾನೋ ‘‘ಪೂಜಿತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಮಾನಂ ಅಕತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಅಧಿಕಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಂ ಜಾತಿಂ ಸೋಧೇಸಿ ಪರಿಸುದ್ಧಮಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
456. Tato anantaraṃ attano ānubhāvaṃ aññāpadesena dassento katañjalītiādimāha. Tadā tasmiṃ buddhuppādato purimakāle sunandaṃ tāpasaṃ katañjalipuṭā sabbe janā namassantīti sambandho. Buddhe kāraṃ karitvānāti evaṃ so sabbajanapūjitopi samāno ‘‘pūjitomhī’’ti mānaṃ akatvā buddhasāsane adhikaṃ kiccaṃ katvā attano gatiṃ jātiṃ sodhesi parisuddhamakāsīti attho.
೪೫೭. ಸುತ್ವಾನ ಮುನಿನೋ ವಚನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಾಚಂ, ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ಆ-ಕಾರಸ್ಸ ರಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ವಚ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅನಾಗತಮ್ಹಿ ಅದ್ಧಾನೇ ಗೋತಮೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ ಸತ್ಥಾ ಲೋಕೇ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಮುನಿನೋ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಯಥಾ ಯೇನ ಪಕಾರೇನ ಗೋತಮಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ತಥಾ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ಕಾರಂ ಅಧಿಕಕಿಚ್ಚಂ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಂ ಕಸ್ಸಾಮಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಚೇತನಾಮನಸಿಕಾರೋ ಅಹು ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
457.Sutvāna munino vacanti tassa sammāsambuddhassa vācaṃ, gāthābandhasukhatthaṃ ā-kārassa rassaṃ katvā ‘‘vaca’’nti vuttaṃ. ‘‘Anāgatamhi addhāne gotamo nāma nāmena satthā loke bhavissatī’’ti imaṃ munino vacanaṃ sutvā yathā yena pakārena gotamaṃ bhagavantaṃ passāmi, tathā tena pakārena kāraṃ adhikakiccaṃ puññasambhāraṃ kassāmi karissāmīti me mayhaṃ saṅkappo cetanāmanasikāro ahu ahosīti sambandho.
೪೫೮. ಏವಾಹಂ ಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾನಾತಿ ‘‘ಅಹಂ ಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ। ಕಿರಿಯಂ ಚಿನ್ತಯಿಂ ಮಮಾತಿ ‘‘ಮಯಾ ಕೀದಿಸಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ನು ಖೋ’’ತಿ ಕಿರಿಯಂ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಚಿನ್ತಯಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕ್ಯಾಹಂ ಕಮ್ಮಂ ಆಚರಾಮೀತಿ ಅಹಂ ಕೀದಿಸಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಆಚರಾಮಿ ಪೂರೇಮಿ ನು ಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತೇ ಅನುತ್ತರೇತಿ ಉತ್ತರವಿರಹಿತೇ ಸಕಲಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಭಾಜನಭೂತೇ ರತನತ್ತಯೇತಿ ಅತ್ಥೋ।
458.Evāhaṃ cintayitvānāti ‘‘ahaṃ kāraṃ karissāmī’’ti evaṃ cintetvā. Kiriyaṃ cintayiṃ mamāti ‘‘mayā kīdisaṃ puññaṃ kattabbaṃ nu kho’’ti kiriyaṃ kattabbakiccaṃ cintayinti attho. Kyāhaṃ kammaṃ ācarāmīti ahaṃ kīdisaṃ puññakammaṃ ācarāmi pūremi nu khoti attho. Puññakkhette anuttareti uttaravirahite sakalapuññassa bhājanabhūte ratanattayeti attho.
೪೫೯. ಅಯಞ್ಚ ಪಾಠಿಕೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಸರಭಞ್ಞವಸೇನ ಗನ್ಥಪಾಠಪಠನತೋ ವಾಚನತೋ ‘‘ಪಾಠಿಕೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು। ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಠೀನಂ ಪಾಠಕವಾಚಕಾನಂ ಅನ್ತರೇ ವಿನಯೇ ಚ ಅಗ್ಗನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅಗ್ಗೋ ಇತಿ ಠಪಿತೋ। ತಂ ಠಾನಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪತ್ತಟ್ಠಾನನ್ತರಂ ಅಹಂ ಪತ್ಥಯೇ ಪತ್ಥೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
459.Ayañca pāṭhiko bhikkhūti ayaṃ bhikkhu sarabhaññavasena ganthapāṭhapaṭhanato vācanato ‘‘pāṭhiko’’ti laddhanāmo bhikkhu. Buddhasāsane sabbesaṃ pāṭhīnaṃ pāṭhakavācakānaṃ antare vinaye ca agganikkhitto aggo iti ṭhapito. Taṃ ṭhānaṃ tena bhikkhunā pattaṭṭhānantaraṃ ahaṃ patthaye patthemīti attho.
೪೬೦. ತತೋ ಪರಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಕರಣೂಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಇದಂ ಮೇ ಅಮಿತಂ ಭೋಗನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಅಮಿತಂ ಪಮಾಣವಿರಹಿತಂ ಭೋಗರಾಸಿಂ ಅಕ್ಖೋಭಂ ಖೋಭೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ ಸಾಗರೂಪಮಂ ಸಾಗರಸದಿಸಂ ತೇನ ಭೋಗೇನ ತಾದಿಸೇನ ಧನೇನ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಆರಾಮಂ ಮಾಪಯೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
460. Tato paraṃ attano puññakaraṇūpāyaṃ dassento idaṃ me amitaṃ bhogantiādimāha. Me mayhaṃ amitaṃ pamāṇavirahitaṃ bhogarāsiṃ akkhobhaṃ khobhetuṃ asakkuṇeyyaṃ sāgarūpamaṃ sāgarasadisaṃ tena bhogena tādisena dhanena buddhassa ārāmaṃ māpayeti sambandho. Sesaṃ uttānatthameva.
೪೭೪. ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ತೇನ ಸುಟ್ಠು ಮಾಪಿತಂ ಕಾರಿತಂ ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾರಾಮಸ್ಸಾನಿಸಂಸದೀಪಕಂ ಇದಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವಿ ಕಥೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
474. Bhikkhusaṅghe nisīditvā sambuddho tena suṭṭhu māpitaṃ kāritaṃ saṅghārāmaṃ paṭiggahetvā tassārāmassānisaṃsadīpakaṃ idaṃ vacanaṃ abravi kathesīti sambandho.
೪೭೫. ಕಥಂ? ಯೋ ಸೋತಿ ಯೋ ಸಙ್ಘಾರಾಮದಾಯಕೋ ತಾಪಸೋ ಸುಮಾಪಿತಂ ಕುಟಿಲೇಣಮಣ್ಡಪಪಾಸಾದಹಮ್ಮಿಯಪಾಕಾರಾದಿನಾ ಸುಟ್ಠು ಸಜ್ಜಿತಂ ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದಾಸಿ ಪ-ಕಾರೇನ ಸೋಮನಸ್ಸಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಅದಾಸಿ। ತಮಹಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಂ ತಾಪಸಂ ಅಹಂ ಪಾಕಟಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸತೋತಿ ಭಾಸನ್ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಸುಣಾಥ, ಓಹಿತಸೋತಾ ಅವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾ ಮನಸಿ ಕರೋಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
475. Kathaṃ? Yo soti yo saṅghārāmadāyako tāpaso sumāpitaṃ kuṭileṇamaṇḍapapāsādahammiyapākārādinā suṭṭhu sajjitaṃ saṅghārāmaṃ buddhassa pādāsi pa-kārena somanassasampayuttacittena adāsi. Tamahaṃ kittayissāmīti taṃ tāpasaṃ ahaṃ pākaṭaṃ karissāmi, uttāniṃ karissāmīti attho. Suṇātha mama bhāsatoti bhāsantassa mayhaṃ vacanaṃ suṇātha, ohitasotā avikkhittacittā manasi karothāti attho.
೪೭೬. ತೇನ ದಿನ್ನಾರಾಮಸ್ಸ ಫಲಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಹತ್ಥೀ ಅಸ್ಸಾ ರಥಾ ಪತ್ತೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
476. Tena dinnārāmassa phalaṃ dassento hatthī assā rathā pattītiādimāha. Taṃ suviññeyyameva.
೪೭೭. ಸಙ್ಘಾರಾಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲನ್ತಿ ಇದಂ ಆಯತಿಂ ಅನುಭವಿತಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಇಟ್ಠಫಲಂ ಸಙ್ಘಾರಾಮದಾನಸ್ಸ ಫಲಂ ವಿಪಾಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
477.Saṅghārāmassidaṃ phalanti idaṃ āyatiṃ anubhavitabbasampattisaṅkhātaṃ iṭṭhaphalaṃ saṅghārāmadānassa phalaṃ vipākanti attho.
೪೭೮. ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಛಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಮಲಙ್ಕತಾ ಸುಟ್ಠು ಅಲಙ್ಕತಾ ಸಜ್ಜಿತಾ ನಾರಿಯೋ ಇತ್ಥಿಯೋ ವಿಚಿತ್ತವತ್ಥಾಭರಣಾತಿ ವಿಚಿತ್ತೇಹಿ ಅನೇಕರೂಪೇಹಿ ವತ್ಥೇಹಿ ಆಭರಣೇಹಿ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾತಿ ಓಲಮ್ಬಿತಮುತ್ತಾಹಾರಮಣಿಕಞ್ಚಿತಕಣ್ಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
478.Chaḷāsītisahassānīti chasahassāni asītisahassāni samalaṅkatā suṭṭhu alaṅkatā sajjitā nāriyo itthiyo vicittavatthābharaṇāti vicittehi anekarūpehi vatthehi ābharaṇehi ca samannāgatā. Āmuttamaṇikuṇḍalāti olambitamuttāhāramaṇikañcitakaṇṇāti attho.
೪೭೯. ತಾಸಂ ಇತ್ಥೀನಂ ರೂಪಸೋಭಾತಿಸಯಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಳಾರಪಮ್ಹಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಆಳಾರಾನಿ ಮಹನ್ತಾನಿ ಅಕ್ಖೀನಿ ಮಣಿಗುಳಸದಿಸಾನಿ ಯಾಸಂ ಇತ್ಥೀನಂ ತಾ ಆಳಾರಪಮ್ಹಾ ಭಮರಾನಮಿವ ಮನ್ದಲೋಚನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಹಸುಲಾ ಹಾಸಪಕತಿ, ಲೀಲಾವಿಲಾಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಸಞ್ಞಾತಿ ಸುನ್ದರಸಞ್ಞಿತಬ್ಬಸರೀರಾವಯವಾ। ತನುಮಜ್ಝಿಮಾತಿ ಖುದ್ದಕಉದರಪದೇಸಾ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
479. Tāsaṃ itthīnaṃ rūpasobhātisayaṃ vaṇṇento āḷārapamhātiādimāha. Tattha āḷārāni mahantāni akkhīni maṇiguḷasadisāni yāsaṃ itthīnaṃ tā āḷārapamhā bhamarānamiva mandalocanāti attho. Hasulā hāsapakati, līlāvilāsāti attho. Susaññāti sundarasaññitabbasarīrāvayavā. Tanumajjhimāti khuddakaudarapadesā. Sesaṃ uttānameva.
೪೮೪. ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮೇಸು ದಾಯಾದೋತಿ ತಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮೇಸು ದಾಯಾದೋ ಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸಭಾಗೀ। ಓರಸೋತಿ ಉರಸಿ ಜಾತೋ, ಸಿಥಿಲಧನಿತಾದಿದಸವಿಧಬ್ಯಞ್ಜನಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ಕಣ್ಠತಾಲುಓಟ್ಠಾದಿಪಞ್ಚಟ್ಠಾನೇ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ದೇಸಿತಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಾದಿಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತೇ ಠಿತಭಾವೇನ ಉರಸಿ ಜಾತಪುತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಮ್ಮನಿಮ್ಮಿತೋತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಅದಣ್ಡೇನ ಅಸತ್ಥೇನ ನಿಮ್ಮಿತೋ ಪಾಕಟೋ ಭವಿಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಾಲಿ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸೋ ಮಾತು ನಾಮೇನ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತನಾಮೋ, ಅನುರುದ್ಧಾದೀಹಿ ಪನ ಸಹ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತತ್ತಾ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಉಪಸಮೀಪೇ ಅಲ್ಲೀನೋ ಯುತ್ತೋ ಕಾಯಚಿತ್ತೇಹಿ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋತಿ ಉಪಾಲೀತಿ ನಾಮೇನ ಸತ್ಥು ಸಾವಕೋ ಹೇಸ್ಸತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
484.Tassadhammesu dāyādoti tassa gotamassa bhagavato dhammesu dāyādo dhammakoṭṭhāsabhāgī. Orasoti urasi jāto, sithiladhanitādidasavidhabyañjanabuddhisampannaṃ kaṇṭhatāluoṭṭhādipañcaṭṭhāne ghaṭṭetvā desitadhammaṃ sutvā sotāpattimaggādimaggapaṭipāṭiyā sabbakilese khepetvā arahatte ṭhitabhāvena urasi jātaputtoti attho. Dhammanimmitoti dhammena samena adaṇḍena asatthena nimmito pākaṭo bhavissasīti attho. Upāli nāma nāmenāti kiñcāpi so mātu nāmena mantāṇiputtanāmo, anuruddhādīhi pana saha gantvā pabbajitattā khattiyānaṃ upasamīpe allīno yutto kāyacittehi samaṅgībhūtoti upālīti nāmena satthu sāvako hessati bhavissatīti attho.
೪೮೫. ವಿನಯೇ ಪಾರಮಿಂ ಪತ್ವಾತಿ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ಕೋಟಿಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಪತ್ವಾ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ। ಠಾನಾಟ್ಠಾನೇ ಚ ಕೋವಿದೋತಿ ಕಾರಣಾಕಾರಣೇ ಚ ದಕ್ಖೋ ಛೇಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಜಿನಸಾಸನಂ ಧಾರೇನ್ತೋತಿ ಜಿನೇನ ವುತ್ತಾನುಸಾಸನಿಂ ಜಿನಸ್ಸ ಪಿಟಕತ್ತಯಂ ವಾಚನಸವನಚಿನ್ತನಧಾರಣಾದಿವಸೇನ ಧಾರೇನ್ತೋ, ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಹರಿಸ್ಸತಿನಾಸವೋತಿ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ಅಪರಿಪತನ್ತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ಹರಿಸ್ಸತಿ ಪವತ್ತೇಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
485.Vinaye pāramiṃ patvāti vinayapiṭake koṭiṃ pariyosānaṃ patvā pāpuṇitvā. Ṭhānāṭṭhāne ca kovidoti kāraṇākāraṇe ca dakkho chekoti attho. Jinasāsanaṃ dhārentoti jinena vuttānusāsaniṃ jinassa piṭakattayaṃ vācanasavanacintanadhāraṇādivasena dhārento, sallakkhentoti attho. Viharissatināsavoti nikkileso catūhi iriyāpathehi aparipatantaṃ attabhāvaṃ harissati pavattessatīti attho.
೪೮೭. ಅಪರಿಮೇಯ್ಯುಪಾದಾಯಾತಿ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸೇ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ। ಪತ್ಥೇಮಿ ತವ ಸಾಸನನ್ತಿ ‘‘ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ವಿನಯಧರಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ತುಯ್ಹಂ ಸಾಸನಂ ಪತ್ಥೇಮಿ ಇಚ್ಛಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ಮೇ ಅತ್ಥೋತಿ ಸೋ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನನ್ತರಸಙ್ಖಾತೋ ಅತ್ಥೋ ಮೇ ಮಯಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬಸಂಯೋಜನಕ್ಖಯೋತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಖಯೋ ಮಯಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಧಿಗತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
487.Aparimeyyupādāyāti anekasatasahasse ādiṃ katvā. Patthemi tava sāsananti ‘‘gotamassa bhagavato sāsane vinayadharānaṃ aggo bhaveyya’’nti tuyhaṃ sāsanaṃ patthemi icchāmīti attho. So me atthoti so etadaggaṭṭhānantarasaṅkhāto attho me mayā anuppattoti attho. Sabbasaṃyojanakkhayoti sabbesaṃ saṃyojanānaṃ khayo mayā anuppattoti sambandho, nibbānaṃ adhigatanti attho.
೪೮೮. ರಾಜದಣ್ಡೇನ ತಜ್ಜಿತೋ ಪೀಳಿತೋ ಸೂಲಾವುತೋ ಸೂಲೇ ಆವುತೋ ಆವುಣಿತೋ ಪೋಸೋ ಪುರಿಸೋ ಸೂಲೇ ಸಾತಂ ಮಧುರಸುಖಂ ಅವಿನ್ದನ್ತೋ ನಾನುಭವನ್ತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಂವ ಪರಿಮೋಚನಮೇವ ಇಚ್ಛತಿ ಯಥಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
488. Rājadaṇḍena tajjito pīḷito sūlāvuto sūle āvuto āvuṇito poso puriso sūle sātaṃ madhurasukhaṃ avindanto nānubhavanto parimuttiṃva parimocanameva icchati yathāti sambandho.
೪೮೯-೯೦. ಮಹಾವೀರ ವೀರಾನಮನ್ತರೇ ವೀರುತ್ತಮ ಅಹಂ ಭವದಣ್ಡೇನ ಜಾತಿದಣ್ಡೇನ, ತಜ್ಜಿತೋ ಪೀಳಿತೋ ಕಮ್ಮಸೂಲಾವುತೋ ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮಸೂಲಸ್ಮಿಂ ಆವುತೋ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನೋ, ಪಿಪಾಸಾವೇದನಾಯ ಪಿಪಾಸಾತುರಭಾವೇನ ಅಟ್ಟಿತೋ ಅಭಿಭೂತೋ ದುಕ್ಖಾಪಿತೋ ಭವೇ ಸಾತಂ ಸಂಸಾರೇ ಮಧುರಂ ಸುಖಂ ನ ವಿನ್ದಾಮಿ ನ ಲಭಾಮಿ। ರಾಗಗ್ಗಿದೋಸಗ್ಗಿಮೋಹಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ, ನರಕಗ್ಗಿಕಪ್ಪುಟ್ಠಾನಗ್ಗಿದುಕ್ಖಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ವಾ ತೀಹಿ ಅಗ್ಗೀಹಿ ಡಯ್ಹನ್ತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಂ ಪರಿಮುಚ್ಚನುಪಾಯಂ ಗವೇಸಾಮಿ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ ತಥೇವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾ ರಾಜದಣ್ಡಂ ಇತೋ ಗತೋ ಪತ್ತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಂ ಗವೇಸತಿ, ತಥಾ ಅಹಂ ಭವದಣ್ಡಪ್ಪತ್ತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಂ ಗವೇಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
489-90.Mahāvīra vīrānamantare vīruttama ahaṃ bhavadaṇḍena jātidaṇḍena, tajjito pīḷito kammasūlāvuto kusalākusalakammasūlasmiṃ āvuto santo saṃvijjamāno, pipāsāvedanāya pipāsāturabhāvena aṭṭito abhibhūto dukkhāpito bhave sātaṃ saṃsāre madhuraṃ sukhaṃ na vindāmi na labhāmi. Rāgaggidosaggimohaggisaṅkhātehi, narakaggikappuṭṭhānaggidukkhaggisaṅkhātehi vā tīhi aggīhi ḍayhanto parimuttiṃ parimuccanupāyaṃ gavesāmi pariyesāmi tathevāti sambandho. Yathā rājadaṇḍaṃ ito gato patto parimuttiṃ gavesati, tathā ahaṃ bhavadaṇḍappatto parimuttiṃ gavesāmīti sambandho.
೪೯೧-೨. ಪುನ ಸಂಸಾರತೋ ಮೋಚನಂ ಉಪಮೋಪಮೇಯ್ಯವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಯಥಾ ವಿಸಾದೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವಿಸೇನ ಸಪ್ಪವಿಸೇನ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ದಂಸೀಯಿತ್ಥ ದಟ್ಠೋ ಹೋತೀತಿ ವಿಸಾದೋ, ಸಪ್ಪದಟ್ಠೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ವಿಸಂ ಹಲಾಹಲವಿಸಂ ಅದತಿ ಗಿಲತೀತಿ ವಿಸಾದೋ, ವಿಸಖಾದಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೋ ಪುರಿಸೋ ವಿಸಾದೋ, ತೇನ ತಾದಿಸೇನ ವಿಸೇನ ಪರಿಪೀಳಿತೋ, ತಸ್ಸ ವಿಸಸ್ಸ ವಿಘಾತಾಯ ವಿನಾಸಾಯ ಉಪಾಯನಂ ಉಪಾಯಭೂತಂ ಅಗದಂ ಓಸಧಂ ಗವೇಸೇಯ್ಯ ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯ, ತಂ ಗವೇಸಮಾನೋ ವಿಸಘಾತಕಂ ವಿಸನಾಸಕಂ ಅಗದಂ ಓಸಧಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ದಕ್ಖೇಯ್ಯ। ಸೋ ತಂ ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಂ ಓಸಧಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ವಿಸಮ್ಹಾ ವಿಸತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಮೋಚನಕಾರಣಾ ಸುಖೀ ಅಸ್ಸ ಭವೇಯ್ಯ ಯಥಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
491-2. Puna saṃsārato mocanaṃ upamopameyyavasena dassento yathāvisādotiādimāha. Tattha visena sappavisena ā samantato daṃsīyittha daṭṭho hotīti visādo, sappadaṭṭhoti attho. Atha vā visaṃ halāhalavisaṃ adati gilatīti visādo, visakhādakoti attho. Yo puriso visādo, tena tādisena visena paripīḷito, tassa visassa vighātāya vināsāya upāyanaṃ upāyabhūtaṃ agadaṃ osadhaṃ gaveseyya pariyeseyya, taṃ gavesamāno visaghātakaṃ visanāsakaṃ agadaṃ osadhaṃ passeyya dakkheyya. So taṃ attano diṭṭhaṃ osadhaṃ pivitvā visamhā visato parimuttiyā parimocanakāraṇā sukhī assa bhaveyya yathāti sambandho.
೪೯೩. ತಥೇವಾಹನ್ತಿ ಯಥಾ ಯೇನ ಪಕಾರೇನ ಸೋ ನರೋ ವಿಸಹತೋ, ಸವಿಸೇನ ಸಪ್ಪೇನ ದಟ್ಠೋ ವಿಸಖಾದಕೋ ವಾ ಓಸಧಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಸುಖೀ ಭವೇಯ್ಯ, ತಥೇವ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ಅಹಂ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಮೋಹೇನ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಪೀಳಿತೋ। ಸದ್ಧಮ್ಮಾಗದಮೇಸಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಸದ್ಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಓಸಧಂ ಏಸಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
493.Tathevāhanti yathā yena pakārena so naro visahato, savisena sappena daṭṭho visakhādako vā osadhaṃ pivitvā sukhī bhaveyya, tatheva tena pakārena ahaṃ avijjāya mohena saṃ suṭṭhu pīḷito. Saddhammāgadamesahanti ahaṃ saddhammasaṅkhātaṃ osadhaṃ esaṃ pariyesantoti attho.
೪೯೪-೫. ಧಮ್ಮಾಗದಂ ಗವೇಸನ್ತೋತಿ ಸಂಸಾರದುಕ್ಖವಿಸಸ್ಸ ವಿನಾಸಾಯ ಧಮ್ಮೋಸಧಂ ಗವೇಸನ್ತೋ। ಅದ್ದಕ್ಖಿಂ ಸಕ್ಯಸಾಸನನ್ತಿ ಸಕ್ಯವಂಸಪಭವಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಸದ್ದಕ್ಖಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಗ್ಗಂ ಸಬ್ಬೋಸಧಾನಂ ತನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಓಸಧಾನಂ ಅನ್ತರೇ ತಂ ಸಕ್ಯಸಾಸನಸಙ್ಖಾತಂ ಧಮ್ಮೋಸಧಂ ಅಗ್ಗಂ ಉತ್ತಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬಸಲ್ಲವಿನೋದನನ್ತಿ ರಾಗಸಲ್ಲಾದೀನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಲ್ಲಾನಂ ವಿನೋದನಂ ವೂಪಸಮಕರಂ ಧಮ್ಮೋಸಧಂ ಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಓಸಧಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸಂ ಸಕಲಸಂಸಾರದುಕ್ಖವಿಸಂ ಸಮೂಹನಿಂ ನಾಸೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಜರಾಮರನ್ತಿ ತಂ ದುಕ್ಖವಿಸಂ ಸಮೂಹನಿತ್ವಾ ಅಜರಂ ಜರಾವಿರಹಿತಂ ಅಮರಂ ಮರಣವಿರಹಿತಂ ಸೀತಿಭಾವಂ ರಾಗಪರಿಳಾಹಾದಿವಿರಹಿತತ್ತಾ ಸೀತಲಭೂತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಹಂ ಫಸ್ಸಯಿಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಮಕಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
494-5.Dhammāgadaṃ gavesantoti saṃsāradukkhavisassa vināsāya dhammosadhaṃ gavesanto. Addakkhiṃ sakyasāsananti sakyavaṃsapabhavassa gotamassa sāsanaṃ saddakkhinti attho. Aggaṃ sabbosadhānaṃ tanti sabbesaṃ osadhānaṃ antare taṃ sakyasāsanasaṅkhātaṃ dhammosadhaṃ aggaṃ uttamanti attho. Sabbasallavinodananti rāgasallādīnaṃ sabbesaṃ sallānaṃ vinodanaṃ vūpasamakaraṃ dhammosadhaṃ dhammasaṅkhātaṃ osadhaṃ pivitvā sabbaṃ visaṃ sakalasaṃsāradukkhavisaṃ samūhaniṃ nāsesinti sambandho. Ajarāmaranti taṃ dukkhavisaṃ samūhanitvā ajaraṃ jarāvirahitaṃ amaraṃ maraṇavirahitaṃ sītibhāvaṃ rāgapariḷāhādivirahitattā sītalabhūtaṃ nibbānaṃ ahaṃ phassayiṃ paccakkhamakāsinti sambandho.
೪೯೬. ಪುನ ಕಿಲೇಸತಮಸ್ಸ ಉಪಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಯಥಾ ಭೂತಟ್ಟಿತೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಯೇನ ಪಕಾರೇನ ಭೂತಟ್ಟಿತೋ ಭೂತೇನ ಯಕ್ಖೇನ ಅಟ್ಟಿತೋ ಪೀಳಿತೋ ಪೋಸೋ ಪುರಿಸೋ ಭೂತಗ್ಗಾಹೇನ ಯಕ್ಖಗ್ಗಾಹೇನ ಪೀಳಿತೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಭೂತಸ್ಮಾ ಯಕ್ಖಗ್ಗಾಹತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಯಾ ಮೋಚನತ್ಥಾಯ ಭೂತವೇಜ್ಜಂ ಗವೇಸೇಯ್ಯ।
496. Puna kilesatamassa upamaṃ dassento yathā bhūtaṭṭitotiādimāha. Tattha yathā yena pakārena bhūtaṭṭito bhūtena yakkhena aṭṭito pīḷito poso puriso bhūtaggāhena yakkhaggāhena pīḷito dukkhito bhūtasmā yakkhaggāhato parimuttiyā mocanatthāya bhūtavejjaṃ gaveseyya.
೪೯೭. ತಂ ಗವೇಸಮಾನೋ ಚ ಭೂತವಿಜ್ಜಾಯ ಸುಟ್ಠು ಕೋವಿದಂ ಛೇಕಂ ಭೂತವೇಜ್ಜಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಸೋ ಭೂತವೇಜ್ಜೋ ತಸ್ಸ ಯಕ್ಖಗ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಆವೇಸಭೂತಂ ವಿಹನೇ ವಿನಾಸೇಯ್ಯ, ಸಮೂಲಞ್ಚ ಮೂಲೇನ ಸಹ ಆಯತಿಂ ಅನಾಸೇವಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿನಾಸಯೇ ವಿದ್ಧಂಸೇಯ್ಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
497. Taṃ gavesamāno ca bhūtavijjāya suṭṭhu kovidaṃ chekaṃ bhūtavejjaṃ passeyya, so bhūtavejjo tassa yakkhaggahitassa purisassa āvesabhūtaṃ vihane vināseyya, samūlañca mūlena saha āyatiṃ anāsevakaṃ katvā vināsaye viddhaṃseyyāti sambandho.
೪೯೮. ಮಹಾವೀರ ವೀರುತ್ತಮ ತಮಗ್ಗಾಹೇನ ಕಿಲೇಸನ್ಧಕಾರಗ್ಗಾಹೇನ ಪೀಳಿತೋ ಅಹಂ ತಥೇವ ತೇನ ಪಕಾರೇನೇವ ತಮತೋ ಕಿಲೇಸನ್ಧಕಾರತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಯಾ ಮೋಚನತ್ಥಾಯ ಞಾಣಾಲೋಕಂ ಪಞ್ಞಾಆಲೋಕಂ ಗವೇಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
498.Mahāvīra vīruttama tamaggāhena kilesandhakāraggāhena pīḷito ahaṃ tatheva tena pakāreneva tamato kilesandhakārato parimuttiyā mocanatthāya ñāṇālokaṃ paññāālokaṃ gavesāmīti sambandho.
೪೯೯. ಅಥ ತದನನ್ತರಂ ಕಿಲೇಸತಮಸೋಧನಂ ಕಿಲೇಸನ್ಧಕಾರನಾಸಕಂ ಸಕ್ಯಮುನಿಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ಸಕ್ಯಮುನಿ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ತಮಂ ಅನ್ಧಕಾರಂ ಕಿಲೇಸತಿಮಿರಂ ಭೂತವೇಜ್ಜೋವ ಭೂತಕಂ ಯಕ್ಖಗ್ಗಹಿತಂ ಇವ ವಿನೋದೇಸಿ ದೂರೀ ಅಕಾಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
499. Atha tadanantaraṃ kilesatamasodhanaṃ kilesandhakāranāsakaṃ sakyamuniṃ addasanti attho. So sakyamuni me mayhaṃ tamaṃ andhakāraṃ kilesatimiraṃ bhūtavejjova bhūtakaṃ yakkhaggahitaṃ iva vinodesi dūrī akāsīti sambandho.
೫೦೦. ಸೋ ಅಹಂ ಏವಂ ವಿಮುತ್ತೋ ಸಂಸಾರಸೋತಂ ಸಂಸಾರಪವಾಹಂ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಛಿನ್ದಿಂ ಛೇದೇಸಿಂ, ತಣ್ಹಾಸೋತಂ ತಣ್ಹಾಮಹೋಘಂ ನಿವಾರಯಿಂ ನಿರವಸೇಸಂ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭವಂ ಉಗ್ಘಾಟಯಿಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಕಾಮಭವಾದಿಕಂ ಸಬ್ಬಂ ನವಭವಂ ಉಗ್ಘಾಟಯಿಂ ವಿನಾಸೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮೂಲತೋ ವಿನಾಸೇನ್ತೋ ಭೂತವೇಜ್ಜೋ ಇವ ಮೂಲತೋ ಉಗ್ಘಾಟಯಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
500. So ahaṃ evaṃ vimutto saṃsārasotaṃ saṃsārapavāhaṃ saṃ suṭṭhu chindiṃ chedesiṃ, taṇhāsotaṃ taṇhāmahoghaṃ nivārayiṃ niravasesaṃ appavattiṃ akāsinti attho. Bhavaṃ ugghāṭayiṃ sabbanti kāmabhavādikaṃ sabbaṃ navabhavaṃ ugghāṭayiṃ vināsesinti attho. Mūlato vināsento bhūtavejjo iva mūlato ugghāṭayinti sambandho.
೫೦೧. ತತೋ ನಿಬ್ಬಾನಪರಿಯೇಸನಾಯ ಉಪಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಯಥಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಗರುಂ ಭಾರಿಯಂ ನಾಗಂ ಗಿಲತೀತಿ ಗರುಳೋ। ಗರುಂ ವಾ ನಾಗಂ ಲಾತಿ ಆದದಾತೀತಿ ಗರುಳೋ, ಗರುಳರಾಜಾ। ಅತ್ತನೋ ಭಕ್ಖಂ ಸಕಗೋಚರಂ ಪನ್ನಗಂ ಪಕಾರೇನ ಪರಹತ್ಥಂ ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪನ್ನಗೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ನಾಗಂ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಓಪತತಿ ಅವಪತತಿ, ಸಮನ್ತಾ ಸಮನ್ತತೋ ಯೋಜನಸತಂ ಸತಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣಂ ಮಹಾಸರಂ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಅತ್ತನೋ ಪಕ್ಖವಾತೇಹಿ ವಿಕ್ಖೋಭೇತಿ ಆಲೋಳೇತಿ ಯಥಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
501. Tato nibbānapariyesanāya upamaṃ dassento yathātiādimāha. Tattha garuṃ bhāriyaṃ nāgaṃ gilatīti garuḷo. Garuṃ vā nāgaṃ lāti ādadātīti garuḷo, garuḷarājā. Attano bhakkhaṃ sakagocaraṃ pannagaṃ pakārena parahatthaṃ na gacchatīti pannagoti laddhanāmaṃ nāgaṃ gahaṇatthāya opatati avapatati, samantā samantato yojanasataṃ satayojanappamāṇaṃ mahāsaraṃ mahāsamuddaṃ attano pakkhavātehi vikkhobheti āloḷeti yathāti sambandho.
೫೦೨. ಸೋ ಸುಪಣ್ಣೋ ವಿಹಙ್ಗಮೋ ವೇಹಾಸಗಮನಸೀಲೋ ಪನ್ನಗಂ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಧೋಸೀಸಂ ಓಲಮ್ಬೇತ್ವಾ ವಿಹೇಠಯಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿವಿಧೇನ ಹೇಠನೇನ ಹೇಠೇನ್ತೋ ಆದಾಯ ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಯತ್ಥ ಗನ್ತುಕಾಮೋ, ತತ್ಥ ಪಕ್ಕಮತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
502.So supaṇṇo vihaṅgamo vehāsagamanasīlo pannagaṃ nāmaṃ gahetvā adhosīsaṃ olambetvā viheṭhayaṃ tattha tattha vividhena heṭhanena heṭhento ādāya daḷhaṃ gahetvā yena kāmaṃ yattha gantukāmo, tattha pakkamati gacchatīti sambandho.
೫೦೩. ಭನ್ತೇ ಮಹಾವೀರ, ಯಥಾ ಗರುಳೋ ಬಲೀ ಬಲವಾ ಪನ್ನಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ತಥಾ ಏವ ಅಹಂ ಅಸಙ್ಖತಂ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಅಕತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗವೇಸನ್ತೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಪೂರಣವಸೇನ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ದೋಸೇ ಸಕಲದಿಯಡ್ಢಕಿಲೇಸಸಹಸ್ಸೇ ವಿಕ್ಖಾಲಯಿಂ ವಿಸೇಸೇನ ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನೇನ ಸೋಧೇಸಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
503. Bhante mahāvīra, yathā garuḷo balī balavā pannagaṃ gahetvā pakkamati, tathā eva ahaṃ asaṅkhataṃ paccayehi akataṃ nibbānaṃ gavesanto paṭipattipūraṇavasena pariyesanto dose sakaladiyaḍḍhakilesasahasse vikkhālayiṃ visesena samucchedappahānena sodhesiṃ ahanti sambandho.
೫೦೪. ಯಥಾ ಗರುಳೋ ಪನ್ನಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ಅಹಂ ಧಮ್ಮವರಂ ಉತ್ತಮಧಮ್ಮಂ ದಿಟ್ಠೋ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಏತಂ ಸನ್ತಿಪದಂ ನಿಬ್ಬಾನಪದಂ ಅನುತ್ತರಂ ಉತ್ತರವಿರಹಿತಂ ಮಗ್ಗಫಲೇಹಿ ಆದಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ವಳಞ್ಜೇತ್ವಾ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
504. Yathā garuḷo pannagaṃ gahetvā bhuñjitvā viharati, tathā ahaṃ dhammavaraṃ uttamadhammaṃ diṭṭho passanto etaṃ santipadaṃ nibbānapadaṃ anuttaraṃ uttaravirahitaṃ maggaphalehi ādāya gahetvā vaḷañjetvā viharāmīti sambandho.
೫೦೫. ಇದಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ದುಲ್ಲಭಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಸಾವತೀ ನಾಮ ಲತಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದೇವಾನಂ ಆಸಾ ಇಚ್ಛಾ ಏತಿಸ್ಸಂ ಲತಾಯಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಆಸಾವತೀ ನಾಮ ಲತಾ, ಚಿತ್ತಲತಾವನೇ ಅನೇಕವಿಚಿತ್ತಾಹಿ ಲತಾಹಿ ಗಹನೀಭೂತೇ ವನೇ ಉಯ್ಯಾನೇ ಜಾತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸಾ ಲತಾಯ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸೇನ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಚ್ಚಯೇನ ಏಕಂ ಫಲಂ ನಿಬ್ಬತ್ತತೇ ಏಕಂ ಫಲಂ ಗಣ್ಹಾತಿ।
505. Idāni nibbānassa dullabhabhāvaṃ dassento āsāvatī nāma latātiādimāha. Tattha sabbesaṃ devānaṃ āsā icchā etissaṃ latāyaṃ atthīti āsāvatī nāma latā, cittalatāvane anekavicittāhi latāhi gahanībhūte vane uyyāne jātā nibbattāti attho. Tassā latāya vassasahassena vassasahassaccayena ekaṃ phalaṃ nibbattate ekaṃ phalaṃ gaṇhāti.
೫೦೬. ತಂ ದೇವಾತಿ ತಂ ಆಸಾವತಿಂ ಲತಂ ತಾವ ದೂರಫಲಂ ತತ್ತಕಂ ಚಿರಕಾಲಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಫಲಂ ಗಣ್ಹನ್ತಂ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಂ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸದೇವತಾ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ಭಜನ್ತಿ, ಸಾ ಆಸಾವತೀ ನಾಮ ಲತುತ್ತಮಾ ಲತಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಉತ್ತಮಲತಾ ಏವಂ ದೇವಾನಂ ಪಿಯಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
506.Taṃ devāti taṃ āsāvatiṃ lataṃ tāva dūraphalaṃ tattakaṃ cirakālaṃ atikkamitvā phalaṃ gaṇhantaṃ saṃvijjamānaṃ devā tāvatiṃsadevatā payirupāsanti bhajanti, sā āsāvatī nāma latuttamā latānaṃ antare uttamalatā evaṃ devānaṃ piyā ahosīti sambandho.
೫೦೭. ಸತಸಹಸ್ಸುಪಾದಾಯಾತಿ ಸತಸಹಸ್ಸಸಂವಚ್ಛರಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ। ತಾಹಂ ಪರಿಚರೇ ಮುನೀತಿ ಮೋನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ, ಭನ್ತೇ, ಮುನಿ ಞಾಣವನ್ತ ಸಬ್ಬಞ್ಞು, ಅಹಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪರಿಚರೇ ಪಯಿರುಪಾಸಾಮಿ। ಸಾಯಂಪಾತಂ ನಮಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಞ್ಚಾತಿ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ನಮಸ್ಸಾಮಿ ಪಣಾಮಂ ಕರೋಮಿ। ಯಥಾ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ದೇವಾ ವಿಯ ಆಸಾವತೀಲತಂ ಸಾಯಂಪಾತಞ್ಚ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
507.Satasahassupādāyāti satasahassasaṃvaccharaṃ ādiṃ katvā. Tāhaṃ paricare munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ, bhante, muni ñāṇavanta sabbaññu, ahaṃ taṃ bhagavantaṃ paricare payirupāsāmi. Sāyaṃpātaṃ namassāmīti sāyanhasamayañca pubbaṇhasamayañcāti dvikkhattuṃ namassāmi paṇāmaṃ karomi. Yathā devā tāvatiṃsā devā viya āsāvatīlataṃ sāyaṃpātañca payirupāsantīti sambandho.
೫೦೮. ಅವಞ್ಝಾ ಪಾರಿಚರಿಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧದಸ್ಸನಹೇತು ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತಿ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧಪಾರಿಚರಿಯಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಕಿರಿಯಾ ಅವಞ್ಝಾ ಅತುಚ್ಛಾ ನಮಸ್ಸನಾ ಪಣಾಮಕಿರಿಯಾ ಚ ಅಮೋಘಾ ಅತುಚ್ಛಾ। ತಥಾ ಹಿ ದೂರಾಗತಂ ದೂರತೋ ಸಂಸಾರದ್ಧಾನತೋ ಆಗತಮ್ಪಿ, ಸನ್ತಂ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಖಣೋಯಂ ಅಯಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಕ್ಖಣೋ ನ ವಿರಾಧಯಿ ನಾತಿಕ್ಕಮಿ, ಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನ ಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
508.Avañjhā pāricariyāti yasmā buddhadassanahetu nibbānappatti ahosi, tasmā buddhapāricariyā vattapaṭipattikiriyā avañjhā atucchā namassanā paṇāmakiriyā ca amoghā atucchā. Tathā hi dūrāgataṃ dūrato saṃsāraddhānato āgatampi, santaṃ saṃvijjamānaṃ khaṇoyaṃ ayaṃ buddhuppādakkhaṇo na virādhayi nātikkami, maṃ atikkamitvā na gatoti attho.
೫೦೯. ಬುದ್ಧದಸ್ಸನಹೇತು ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹಂ ಆಯತಿಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಭವೇ ಮಮ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತೋ ನ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನಿರೂಪಧಿ ಖನ್ಧೂಪಧಿಕಿಲೇಸೂಪಧೀಹಿ ವಿರಹಿತೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿನಾಭೂತೋ ಉಪಸನ್ತೋ ಕಿಲೇಸಪರಿಳಾಹಾಭಾವೇನ ಸನ್ತಮಾನಸೋ ಚರಾಮಿ ಅಹನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
509. Buddhadassanahetu nibbānappatto ahaṃ āyatiṃ uppajjanakabhave mama paṭisandhiṃ vicinanto upaparikkhanto na passāmīti sambandho. Nirūpadhi khandhūpadhikilesūpadhīhi virahito vippamutto sabbakilesehi vinābhūto upasanto kilesapariḷāhābhāvena santamānaso carāmi ahanti sambandho.
೫೧೦. ಪುನ ಅತ್ತನೋ ಬುದ್ಧದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಯಥಾಪಿ ಪದುಮಂ ನಾಮಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಸೂರಿಯರಂಸೇನ ಸೂರಿಯರಂಸಿಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಯಥಾ ಪದುಮಂ ನಾಮ ಅಪಿ ಪುಪ್ಫತಿ ವಿಕಸತಿ ಮಹಾವೀರ ವೀರುತ್ತಮ ಅಹಂ ತಥಾ ಏವ ಬುದ್ಧರಂಸೇನ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಧಮ್ಮರಂಸಿಪ್ಪಭಾವೇನ ಪುಪ್ಫಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
510. Puna attano buddhadassanāya upamaṃ dassento yathāpi padumaṃ nāmātiādimāha. Sūriyaraṃsena sūriyaraṃsisamphassena yathā padumaṃ nāma api pupphati vikasati mahāvīra vīruttama ahaṃ tathā eva buddharaṃsena buddhena bhagavatā desitadhammaraṃsippabhāvena pupphitoti attho.
೫೧೧-೧೨. ಪುನ ಬುದ್ಧದಸ್ಸನೇನ ನಿಬ್ಬಾನದಸ್ಸನಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಯಥಾ ಬಲಾಕಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಬಲಾಕಯೋನಿಮ್ಹಿ ಬಲಾಕಜಾತಿಯಂ ಸದಾ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಪುಮಾ ಪುರಿಸೋ ಯಥಾ ನ ವಿಜ್ಜತಿ। ಪುಮೇ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಕಥಂ ಬಲಾಕಾನಂ ಗಬ್ಭಗ್ಗಹಣಂ ಹೋತೀತಿ ಚೇ? ಮೇಘೇಸು ಗಜ್ಜಮಾನೇಸು ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತೇಸು ಮೇಘಗಜ್ಜನಂ ಸುತ್ವಾ ತಾ ಬಲಾಕಿನಿಯೋ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲೇ ಗಬ್ಭಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಅಣ್ಡಂ ಧಾರೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಾವ ಯತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಮೇಘೋ ನ ಗಜ್ಜತಿ ಮೇಘೋ ಸದ್ದಂ ನ ಕರೋತಿ, ತಾವ ತತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಚಿರಂ ಚಿರಕಾಲೇನ ಗಬ್ಭಂ ಅಣ್ಡಂ ಧಾರೇನ್ತಿ। ಯದಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಮೇಘೋ ಪವಸ್ಸತಿ ಪಕಾರೇನ ಗಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಸ್ಸತಿ ವುಟ್ಠಿಧಾರಂ ಪಗ್ಘರತಿ, ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಭಾರತೋ ಗಬ್ಭಧಾರಣತೋ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಅಣ್ಡಂ ಪಾತೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
511-12. Puna buddhadassanena nibbānadassanaṃ dīpento yathā balākātiādimāha. Tattha balākayonimhi balākajātiyaṃ sadā sabbasmiṃ kāle pumā puriso yathā na vijjati. Pume avijjamāne kathaṃ balākānaṃ gabbhaggahaṇaṃ hotīti ce? Meghesu gajjamānesu saddaṃ karontesu meghagajjanaṃ sutvā tā balākiniyo sadā sabbakāle gabbhaṃ gaṇhanti aṇḍaṃ dhārentīti attho. Yāva yattakaṃ kālaṃ megho na gajjati megho saddaṃ na karoti, tāva tattakaṃ kālaṃ ciraṃ cirakālena gabbhaṃ aṇḍaṃ dhārenti. Yadā yasmiṃ kāle megho pavassati pakārena gajjitvā vassati vuṭṭhidhāraṃ paggharati, tadā tasmiṃ kāle bhārato gabbhadhāraṇato parimuccanti aṇḍaṃ pātentīti attho.
೫೧೩. ತತೋ ಪರಂ ಉಪಮೇಯ್ಯಸಮ್ಪದಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಧಮ್ಮಮೇಘೇನ ವೋಹಾರಪರಮತ್ಥದೇಸನಾಸಙ್ಖಾತಮೇಘೇನ ಗಜ್ಜತೋ ಗಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಮೇಘಸ್ಸ ಸದ್ದೇನ ಘೋಸಾನುಸಾರೇನ ಅಹಂ ತದಾ ಧಮ್ಮಗಬ್ಭಂ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ದಾನಸೀಲಾದಿಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಗಬ್ಭಂ ಅಗಣ್ಹಿಂ ಗಹೇಸಿಂ ತಥಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
513. Tato paraṃ upameyyasampadaṃ dassento padumuttarabuddhassātiādimāha. Padumuttarassa buddhassa dhammameghena vohāraparamatthadesanāsaṅkhātameghena gajjato gajjantassa desentassa dhammameghassa saddena ghosānusārena ahaṃ tadā dhammagabbhaṃ vivaṭṭūpanissayaṃ dānasīlādipuññasambhāragabbhaṃ agaṇhiṃ gahesiṃ tathāti sambandho.
೫೧೪. ಸತಸಹಸ್ಸುಪಾದಾಯ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಗಬ್ಭಂ ದಾನಸೀಲಾದಿಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಂ ಅಹಂ ಧರೇಮಿ ಪೂರೇಮಿ। ಯಾವ ಧಮ್ಮಮೇಘೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ನ ಗಜ್ಜತಿ ಬುದ್ಧೇನ ನ ದೇಸೀಯತಿ, ತಾವ ಅಹಂ ಭಾರತೋ ಸಂಸಾರಗಬ್ಭಭಾರತೋ ನಪ್ಪಮುಚ್ಚಾಮಿ ನ ಮೋಚೇಮಿ ನ ವಿಸುಂ ಭವಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
514.Satasahassupādāya kappasatasahassaṃ ādiṃ katvā puññagabbhaṃ dānasīlādipuññasambhāraṃ ahaṃ dharemi pūremi. Yāva dhammamegho dhammadesanā na gajjati buddhena na desīyati, tāva ahaṃ bhārato saṃsāragabbhabhārato nappamuccāmi na mocemi na visuṃ bhavāmīti sambandho.
೫೧೫. ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಯಮುನಿ ಸಕ್ಯವಂಸಪ್ಪಭವ ಯದಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ತವ ಪಿತು ರಮ್ಮೇ ರಮಣೀಯೇ ಕಪಿಲವತ್ಥವೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುನಾಮಕೇ ನಗರೇ ತುವಂ ಧಮ್ಮಮೇಘೇನ ಗಜ್ಜತಿ ಘೋಸೇತಿ, ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಹಂ ಭಾರತೋ ಸಂಸಾರಗಬ್ಭಭಾರತೋ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂ ಮುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
515. Bhante, sakyamuni sakyavaṃsappabhava yadā yasmiṃ kāle suddhodanamahārājassa tava pitu ramme ramaṇīye kapilavatthave kapilavatthunāmake nagare tuvaṃ dhammameghena gajjati ghoseti, tadā tasmiṃ kāle ahaṃ bhārato saṃsāragabbhabhārato parimucciṃ mutto ahosinti sambandho.
೫೧೬. ತತೋ ಪರಂ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತೇ ಮಗ್ಗಫಲೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸುಞ್ಞತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅತ್ತಅತ್ತನಿಯಾದೀನಂ ಅಭಾವತೋ ಸುಞ್ಞತಂ ವಿಮೋಕ್ಖಞ್ಚ ರಾಗದೋಸಮೋಹಸಬ್ಬಕಿಲೇಸನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅಭಾವತೋ, ಅನಿಮಿತ್ತಂ ವಿಮೋಕ್ಖಞ್ಚ ತಣ್ಹಾಪಣಿಧಿಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ, ಅಪ್ಪಣಿಹಿತಂ ವಿಮೋಕ್ಖಞ್ಚ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಅಧಿಗಞ್ಛಿಂ ಭಾವೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಚತುರೋ ಚ ಫಲೇ ಸಬ್ಬೇತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಸಚ್ಛಿ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಮ್ಮೇವಂ ವಿಜಟಯಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಏವಂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮೇ ಜಟಂ ಗಹನಂ ವಿಜಟಯಿಂ ವಿದ್ಧಂಸೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
516. Tato paraṃ attanā adhigate maggaphale dassento suññatantiādimāha. Tattha attaattaniyādīnaṃ abhāvato suññataṃ vimokkhañca rāgadosamohasabbakilesanimittānaṃ abhāvato, animittaṃ vimokkhañca taṇhāpaṇidhissa abhāvato, appaṇihitaṃ vimokkhañca ariyamaggaṃ adhigañchiṃ bhāvesinti sambandho. Caturo ca phale sabbeti cattāri sāmaññaphalāni sabbāni sacchi akāsinti attho. Dhammevaṃ vijaṭayiṃ ahanti ahaṃ evaṃ sabbadhamme jaṭaṃ gahanaṃ vijaṭayiṃ viddhaṃsesinti attho.
ದುತಿಯಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Dutiyabhāṇavāravaṇṇanā samattā.
೫೧೭. ತತೋ ಪರಂ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತವಿಸೇಸಮೇವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಅಪರಿಮೇಯ್ಯುಪಾದಾಯಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನ ಪರಿಮೇಯ್ಯೋತಿ ಅಪರಿಮೇಯ್ಯೋ, ಸಂವಚ್ಛರಗಣನವಸೇನ ಪಮೇತುಂ ಸಙ್ಖಾತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಅಪರಿಮೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ತವ ಸಾಸನಂ ತುಯ್ಹಂ ಸಾಸನಂ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ವಿನಯಧರಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪತ್ಥೇಮಿ। ಅತೀತತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನವಚನಂ, ಪತ್ಥೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ಮೇ ಅತ್ಥೋತಿ ಸೋ ಪತ್ಥನಾಸಙ್ಖಾತೋ ಅತ್ಥೋ ಮೇ ಮಯಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಪ್ಫಾದಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿಪದಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಂ ಅಧಿಗತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
517. Tato paraṃ attanā adhigatavisesameva dassento aparimeyyupādāyātiādimāha. Tattha na parimeyyoti aparimeyyo, saṃvaccharagaṇanavasena pametuṃ saṅkhātuṃ asakkuṇeyyoti attho. Taṃ aparimeyyaṃ kappaṃ upādāya ādiṃ katvā tava sāsanaṃ tuyhaṃ sāsanaṃ ‘‘anāgate gotamassa bhagavato sāsane vinayadharānaṃ aggo bhaveyya’’nti evaṃ patthemi. Atītatthe vattamānavacanaṃ, patthesinti attho. So me atthoti so patthanāsaṅkhāto attho me mayā anuppatto nipphāditoti attho. Anuttaraṃ santipadaṃ nibbānaṃ anuppattaṃ adhigatanti sambandho.
೫೧೮. ಸೋ ಅಹಂ ಅಧಿಗತತ್ತಾ ವಿನಯೇ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ಪಾರಮಿಂ ಪತ್ತೋ ಪರಿಯೋಸಾನಪ್ಪತ್ತೋ। ಯಥಾಪಿ ಪಾಠಿಕೋ ಇಸೀತಿ ಯಥಾ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ವಿನಯಧರಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಇಸಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾಠಿಕೋ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ, ತಥೇವಾಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಮೇ ಸಮಸಮೋ ಅತ್ಥೀತಿ ವಿನಯಧಾರಿತಾಯ ಮೇ ಮಯಾ ಸಮಸಮೋ ಸಮಾನೋ ಅಞ್ಞೋ ನ ಅತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾಸನಂ ಓವಾದಾನುಸಾಸನೀಸಙ್ಖಾತಂ ಸಾಸನಂ ಧಾರೇಮಿ ಪೂರೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
518. So ahaṃ adhigatattā vinaye vinayapiṭake pāramiṃ patto pariyosānappatto. Yathāpi pāṭhiko isīti yathā padumuttarassa bhagavato sāsane vinayadharānaṃ aggo isi bhikkhu pāṭhiko pākaṭo ahosi, tathevāhanti attho. Na me samasamo atthīti vinayadhāritāya me mayā samasamo samāno añño na atthīti attho. Sāsanaṃ ovādānusāsanīsaṅkhātaṃ sāsanaṃ dhāremi pūremīti attho.
೫೧೯. ಪುನಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವಿನಯೇ ಖನ್ಧಕೇ ಚಾಪೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವಿನಯೇತಿ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗೇ। ಖನ್ಧಕೇತಿ ಮಹಾವಗ್ಗಚೂಳವಗ್ಗೇ। ತಿಕಚ್ಛೇದೇ ಚಾತಿ ತಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಾದಿಕೇ ಚ। ಪಞ್ಚಮೇತಿ ಪರಿವಾರೇ ಚ। ಏತ್ಥ ಏತಸ್ಮಿಂ ಸಕಲೇ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ಮಯ್ಹಂ ವಿಮತಿ ದ್ವೇಳ್ಹಕಂ ನತ್ಥಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ। ಅಕ್ಖರೇತಿ ವಿನಯಪಿಟಕಪರಿಯಾಪನ್ನೇ ಅ-ಕಾರಾದಿಕೇ ಅಕ್ಖರೇ। ಬ್ಯಞ್ಜನೇತಿ ಕ-ಕಾರಾದಿಕೇ ಬ್ಯಞ್ಜನೇ ವಾ ಮೇ ವಿಮತಿ ಸಂಸಯೋ ನತ್ಥೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
519. Punapi attano visesaṃ dassento vinaye khandhake cāpītiādimāha. Tattha vinayeti ubhatovibhaṅge. Khandhaketi mahāvaggacūḷavagge. Tikacchede cāti tikasaṅghādisesatikapācittiyādike ca. Pañcameti parivāre ca. Ettha etasmiṃ sakale vinayapiṭake mayhaṃ vimati dveḷhakaṃ natthi na saṃvijjati. Akkhareti vinayapiṭakapariyāpanne a-kārādike akkhare. Byañjaneti ka-kārādike byañjane vā me vimati saṃsayo natthīti sambandho.
೫೨೦. ನಿಗ್ಗಹೇ ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಚಾತಿ ಪಾಪಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಿಗ್ಗಹೇ ಚ ಸಾಪತ್ತಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿವಾಸದಾನಾದಿಕೇ ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಚ ಠಾನಾಟ್ಠಾನೇ ಚ ಕಾರಣೇ ಚ ಅಕಾರಣೇ ಚ ಕೋವಿದೋ ಛೇಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓಸಾರಣೇ ಚ ತಜ್ಜನೀಯಾದಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿವಸೇನ ಓಸಾರಣೇ ಪವೇಸನೇ ಚ। ವುಟ್ಠಾಪನೇ ಚ ಆಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಪನೇ ನಿರಾಪತ್ತಿಕರಣೇ ಚ ಛೇಕೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾರಮಿಂ ಗತೋತಿ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ವಿನಯಕಮ್ಮೇ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಪತ್ತೋ, ದಕ್ಖೋ ಛೇಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
520.Niggahepaṭikamme cāti pāpabhikkhūnaṃ niggahe ca sāpattikānaṃ bhikkhūnaṃ parivāsadānādike paṭikamme ca ṭhānāṭṭhāne ca kāraṇe ca akāraṇe ca kovido chekoti attho. Osāraṇe ca tajjanīyādikammassa paṭippassaddhivasena osāraṇe pavesane ca. Vuṭṭhāpane ca āpattito vuṭṭhāpane nirāpattikaraṇe ca chekoti sambandho. Sabbattha pāramiṃ gatoti sabbasmiṃ vinayakamme pariyosānaṃ patto, dakkho chekoti attho.
೫೨೧. ವಿನಯೇ ಖನ್ಧಕೇ ಚಾಪೀತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ವಿನಯೇ ಚ ಖನ್ಧಕೇ ಚ, ಪದಂ ಸುತ್ತಪದಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಉಭತೋ ವಿನಿವೇಠೇತ್ವಾತಿ ವಿನಯತೋ ಖನ್ಧಕತೋ ಚಾತಿ ಉಭಯತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ವಿಜಟೇತ್ವಾ ನಯಂ ಆಹರಿತ್ವಾ। ರಸತೋತಿ ಕಿಚ್ಚತೋ। ಓಸರೇಯ್ಯಂ ಓಸಾರಣಂ ಕರೋಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
521.Vinaye khandhake cāpīti vuttappakāre vinaye ca khandhake ca, padaṃ suttapadaṃ nikkhipitvā paṭṭhapetvā. Ubhato viniveṭhetvāti vinayato khandhakato cāti ubhayato nibbattetvā vijaṭetvā nayaṃ āharitvā. Rasatoti kiccato. Osareyyaṃ osāraṇaṃ karomīti attho.
೫೨೨. ನಿರುತ್ತಿಯಾ ಚ ಕುಸಲೋತಿ ‘‘ರುಕ್ಖೋ ಪಟೋ ಕುಮ್ಭೋ ಮಾಲಾ ಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ವೋಹಾರೇಸು ಛೇಕೋ। ಅತ್ಥಾನತ್ಥೇ ಚ ಕೋವಿದೋತಿ ಅತ್ಥೇ ವಡ್ಢಿಯಂ ಅನತ್ಥೇ ಹಾನಿಯಞ್ಚ ಕೋವಿದೋ ದಕ್ಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನಞ್ಞಾತಂ ಮಯಾ ನತ್ಥೀತಿ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ಸಕಲೇ ವಾ ಪಿಟಕತ್ತಯೇ ಮಯಾ ಅನಞ್ಞಾತಂ ಅವಿದಿತಂ ಅಪಾಕಟಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕಗ್ಗೋ ಸತ್ಥು ಸಾಸನೇತಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಅಹಮೇವ ಏಕೋ ವಿನಯಧರಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಉತ್ತಮೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
522.Niruttiyā ca kusaloti ‘‘rukkho paṭo kumbho mālā citta’’ntiādīsu vohāresu cheko. Atthānatthe ca kovidoti atthe vaḍḍhiyaṃ anatthe hāniyañca kovido dakkhoti attho. Anaññātaṃ mayā natthīti vinayapiṭake sakale vā piṭakattaye mayā anaññātaṃ aviditaṃ apākaṭaṃ kiñci natthīti attho. Ekaggo satthu sāsaneti buddhasāsane ahameva eko vinayadharānaṃ aggo seṭṭho uttamoti attho.
೫೨೩. ರೂಪದಕ್ಖೇ ಅಹಂ ಅಜ್ಜಾತಿ ಅಜ್ಜ ಏತರಹಿ ಕಾಲೇ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಾವಚನೇ ಅಹಂ ರೂಪದಕ್ಖೇ ರೂಪದಸ್ಸನೇ ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯದಸ್ಸನೇ ಸಬ್ಬಂ ಕಙ್ಖಂ ಸಕಲಂ ಸಂಸಯಂ ವಿನೋದೇಮಿ ವಿನಾಸೇಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಛಿನ್ದಾಮಿ ಸಬ್ಬಸಂಸಯನ್ತಿ ‘‘ಅಹೋಸಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಮತೀತಮದ್ಧಾನ’’ನ್ತಿಆದಿಕಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೨೦; ಮಹಾನಿ॰ ೧೭೪) ಕಾಲತ್ತಯಂ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಸಬ್ಬಂ ಸೋಳಸವಿಧಂ ಕಙ್ಖಂ ಛಿನ್ದಾಮಿ ವೂಪಸಮೇಮಿ ಸಬ್ಬಸೋ ವಿದ್ಧಂಸೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
523.Rūpadakkhe ahaṃ ajjāti ajja etarahi kāle sakyaputtassa bhagavato sāsane pāvacane ahaṃ rūpadakkhe rūpadassane vinayavinicchayadassane sabbaṃ kaṅkhaṃ sakalaṃ saṃsayaṃ vinodemi vināsemīti sambandho. Chindāmi sabbasaṃsayanti ‘‘ahosiṃ nu kho ahamatītamaddhāna’’ntiādikaṃ (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20; mahāni. 174) kālattayaṃ ārabbha uppannaṃ sabbaṃ soḷasavidhaṃ kaṅkhaṃ chindāmi vūpasamemi sabbaso viddhaṃsemīti attho.
೫೨೪. ಪದಂ ಅನುಪದಞ್ಚಾಪೀತಿ ಪದಂ ಪುಬ್ಬಪದಞ್ಚ ಅನುಪದಂ ಪರಪದಞ್ಚ ಅಕ್ಖರಂ ಏಕೇಕಮಕ್ಖರಞ್ಚ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಸಿಥಿಲಧನಿತಾದಿದಸವಿಧಂ ಬ್ಯಞ್ಜನವಿಧಾನಞ್ಚ। ನಿದಾನೇತಿ ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿಆದಿಕೇ ನಿದಾನೇ ಚ। ಪರಿಯೋಸಾನೇತಿ ನಿಗಮನೇ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕೋವಿದೋತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಛಸು ಠಾನೇಸು ಛೇಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
524.Padaṃ anupadañcāpīti padaṃ pubbapadañca anupadaṃ parapadañca akkharaṃ ekekamakkharañca byañjanaṃ sithiladhanitādidasavidhaṃ byañjanavidhānañca. Nidāneti tena samayenātiādike nidāne ca. Pariyosāneti nigamane. Sabbattha kovidoti sabbesu chasu ṭhānesu chekoti attho.
೫೨೫. ತತೋ ಪರಂ ಭಗವತೋಯೇವ ಗುಣೇ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಯಥಾಪಿ ರಾಜಾ ಬಲವಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಬಲವಾ ಥಾಮಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸೇನಾಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಾ ರಾಜಾ, ಪರಂ ಪರೇಸಂ ಪಟಿರಾಜೂನಂ ಸೇನಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸೇಸತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಲಾಪೇತ್ವಾ ವಾ, ತಪೇ ತಪೇಯ್ಯ ಸನ್ತಪೇಯ್ಯ ದುಕ್ಖಾಪೇಯ್ಯ। ವಿಜಿನಿತ್ವಾನ ಸಙ್ಗಾಮನ್ತಿ ಸಙ್ಗಾಮಂ ಪರಸೇನಾಯ ಸಮಾಗಮಂ ಯುದ್ಧಂ ವಿಜಿನಿತ್ವಾ ವಿಸೇಸೇನ ಜಿನಿತ್ವಾ ಜಯಂ ಪತ್ವಾ। ನಗರಂ ತತ್ಥ ಮಾಪಯೇತಿ ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಜಿತಟ್ಠಾನೇ ನಗರಂ ಪಾಸಾದಹಮ್ಮಿಯಾದಿವಿಭೂಸಿತಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಮಾಪಯೇ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
525. Tato paraṃ bhagavatoyeva guṇe pakāsento yathāpi rājā balavātiādimāha. Tattha yathā balavā thāmabalasampanno senābalasampanno vā rājā, paraṃ paresaṃ paṭirājūnaṃ senaṃ niggaṇhitvā nissesato gahetvā palāpetvā vā, tape tapeyya santapeyya dukkhāpeyya. Vijinitvāna saṅgāmanti saṅgāmaṃ parasenāya samāgamaṃ yuddhaṃ vijinitvā visesena jinitvā jayaṃ patvā. Nagaraṃ tattha māpayeti tattha tasmiṃ vijitaṭṭhāne nagaraṃ pāsādahammiyādivibhūsitaṃ vasanaṭṭhānaṃ māpaye kārāpeyyāti attho.
೫೨೬. ಪಾಕಾರಂ ಪರಿಖಞ್ಚಾಪೀತಿ ತತ್ಥ ಮಾಪಿತನಗರೇ ಪಾಕಾರಂ ಸುಧಾಧವಲಇಟ್ಠಕಾಮಯಪಾಕಾರಞ್ಚ ಕಾರಯೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪರಿಖಞ್ಚಾಪಿ ಕದ್ದಮಪರಿಖಂ, ಉದಕಪರಿಖಂ, ಸುಕ್ಖಪರಿಖಞ್ಚ ಅಪಿ ಕಾರಯೇ। ಏಸಿಕಂ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕನ್ತಿ ನಗರಸೋಭನತ್ಥಂ ಉಸ್ಸಾಪಿತಏಸಿಕಾಥಮ್ಭಞ್ಚ ಮಹನ್ತಂ ಕೋಟ್ಠಕಞ್ಚ ಚತುಭೂಮಕಾದಿದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಞ್ಚ ಕಾರಯೇ। ಅಟ್ಟಾಲಕೇ ಚ ವಿವಿಧೇತಿ ಚತುಭೂಮಕಾದಿಭೇದೇ ಅತಿಉಚ್ಚಅಟ್ಟಾಲಕೇ ಚ ವಿವಿಧೇ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕೇ ಬಹೂ ಕಾರಯೇ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
526.Pākāraṃ parikhañcāpīti tattha māpitanagare pākāraṃ sudhādhavalaiṭṭhakāmayapākārañca kārayeti sambandho. Parikhañcāpi kaddamaparikhaṃ, udakaparikhaṃ, sukkhaparikhañca api kāraye. Esikaṃ dvārakoṭṭhakanti nagarasobhanatthaṃ ussāpitaesikāthambhañca mahantaṃ koṭṭhakañca catubhūmakādidvārakoṭṭhakañca kāraye. Aṭṭālake ca vividheti catubhūmakādibhede atiuccaaṭṭālake ca vividhe nānappakārake bahū kāraye kārāpeyyāti sambandho.
೫೨೭. ಸಿಙ್ಘಾಟಕಂ ಚಚ್ಚರಞ್ಚಾತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಪಾಕಾರಾದಯೋ ಕಾರಯೇ, ಸಿಙ್ಘಾಟಕಂ ಚತುಮಗ್ಗಸನ್ಧಿಞ್ಚ ಚಚ್ಚರಂ ಅನ್ತರಾವೀಥಿಞ್ಚ ಕಾರಯೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸುವಿಭತ್ತನ್ತರಾಪಣನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ವಿಭತ್ತಂ ವಿಭಾಗತೋ ಕೋಟ್ಠಾಸವನ್ತಂ ಅನ್ತರಾಪಣಂ ಅನೇಕಾಪಣಸಹಸ್ಸಂ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾರಯೇಯ್ಯ ಸಭಂ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಾಪಿತನಗರೇ ಸಭಂ ಧಮ್ಮಾಧಿಕರಣಸಾಲಂ ಕಾರಯೇ। ಅತ್ಥಾನತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯಂ ವಡ್ಢಿಞ್ಚ ಅವಡ್ಢಿಞ್ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯಕರಣತ್ಥಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಸಾಲಂ ಕಾರಯೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
527.Siṅghāṭakaṃ caccarañcāti na kevalaṃ pākārādayo kāraye, siṅghāṭakaṃ catumaggasandhiñca caccaraṃ antarāvīthiñca kārayeti sambandho. Suvibhattantarāpaṇanti suṭṭhu vibhattaṃ vibhāgato koṭṭhāsavantaṃ antarāpaṇaṃ anekāpaṇasahassaṃ kārāpeyyāti attho. Kārayeyya sabhaṃ tatthāti tasmiṃ māpitanagare sabhaṃ dhammādhikaraṇasālaṃ kāraye. Atthānatthavinicchayaṃ vaḍḍhiñca avaḍḍhiñca vinicchayakaraṇatthaṃ vinicchayasālaṃ kārayeti sambandho.
೫೨೮. ನಿಗ್ಘಾತತ್ಥಂ ಅಮಿತ್ತಾನನ್ತಿ ಪಟಿರಾಜೂನಂ ಪಟಿಬಾಹನತ್ಥಂ। ಛಿದ್ದಾಛಿದ್ದಞ್ಚ ಜಾನಿತುನ್ತಿ ದೋಸಞ್ಚ ಅದೋಸಞ್ಚ ಜಾನಿತುಂ। ಬಲಕಾಯಸ್ಸ ರಕ್ಖಾಯಾತಿ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಬಲಕಾಯಸ್ಸ ಸೇನಾಸಮೂಹಸ್ಸ ಆರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಸೋ ನಗರಸಾಮಿಕೋ ರಾಜಾ, ಸೇನಾಪಚ್ಚಂ ಸೇನಾಪತಿಂ ಸೇನಾನಾಯಕಂ ಮಹಾಮತ್ತಂ ಠಪೇತಿ ಠಾನನ್ತರೇ ಪತಿಟ್ಠಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
528.Nigghātatthaṃ amittānanti paṭirājūnaṃ paṭibāhanatthaṃ. Chiddāchiddañca jānitunti dosañca adosañca jānituṃ. Balakāyassa rakkhāyāti hatthiassarathapattisaṅkhātassa balakāyassa senāsamūhassa ārakkhaṇatthāya so nagarasāmiko rājā, senāpaccaṃ senāpatiṃ senānāyakaṃ mahāmattaṃ ṭhapeti ṭhānantare patiṭṭhapetīti attho.
೫೨೯. ಆರಕ್ಖತ್ಥಾಯ ಭಣ್ಡಸ್ಸಾತಿ ಜಾತರೂಪರಜತಮುತ್ತಾಮಣಿಆದಿರಾಜಭಣ್ಡಸ್ಸ ಆರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಸಮನ್ತತೋ ಗೋಪನತ್ಥಾಯ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಭಣ್ಡಂ ಮಾ ವಿನಸ್ಸೀತಿ ನಿಧಾನಕುಸಲಂ ರಕ್ಖಣೇ ಕುಸಲಂ ಛೇಕಂ ನರಂ ಪುರಿಸಂ ಭಣ್ಡರಕ್ಖಂ ಭಣ್ಡರಕ್ಖನ್ತಂ ಸೋ ರಾಜಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಠಪೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
529.Ārakkhatthāyabhaṇḍassāti jātarūparajatamuttāmaṇiādirājabhaṇḍassa ārakkhaṇatthāya samantato gopanatthāya me mayhaṃ bhaṇḍaṃ mā vinassīti nidhānakusalaṃ rakkhaṇe kusalaṃ chekaṃ naraṃ purisaṃ bhaṇḍarakkhaṃ bhaṇḍarakkhantaṃ so rājā bhaṇḍāgāre ṭhapetīti sambandho.
೫೩೦. ಮಮತ್ತೋ ಹೋತಿ ಯೋ ರಞ್ಞೋತಿ ಯೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ರಞ್ಞೋ ಮಮತ್ತೋ ಮಾಮಕೋ ಪಕ್ಖಪಾತೋ ಹೋತಿ। ವುದ್ಧಿಂ ಯಸ್ಸ ಚ ಇಚ್ಛತೀತಿ ಅಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ವುದ್ಧಿಞ್ಚ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ಯೋ ಇಚ್ಛತಿ ಕಾಮೇತಿ, ತಸ್ಸ ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಸ್ಸ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ರಾಜಾ ಅಧಿಕರಣಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಾಧಿಪಚ್ಚಂ ದೇತಿ ಮಿತ್ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಭಾವಸ್ಸ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
530.Mamatto hoti yo raññoti yo paṇḍito rañño mamatto māmako pakkhapāto hoti. Vuddhiṃ yassa ca icchatīti assa rañño vuddhiñca virūḷhiṃ yo icchati kāmeti, tassa itthambhūtassa paṇḍitassa rājā adhikaraṇaṃ vinicchayādhipaccaṃ deti mittassa mittabhāvassa paṭipajjitunti sambandho.
೫೩೧. ಉಪ್ಪಾತೇಸೂತಿ ಉಕ್ಕಾಪಾತದಿಸಾಡಾಹಾದಿಉಪ್ಪಾತೇಸು ಚ। ನಿಮಿತ್ತೇಸೂತಿ ಮೂಸಿಕಚ್ಛಿನ್ನಾದೀಸು ‘‘ಇದಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಸುಭಂ, ಇದಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಸುಭ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ನಿಮಿತ್ತಜಾನನಸತ್ಥೇಸು ಚ। ಲಕ್ಖಣೇಸು ಚಾತಿ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾನಂ ಹತ್ಥಪಾದಲಕ್ಖಣಜಾನನಸತ್ಥೇಸು ಚ ಕೋವಿದಂ ಛೇಕಂ ಅಜ್ಝಾಯಕಂ ಅನೇಕೇಸಂ ಸಿಸ್ಸಾನಂ ಬ್ಯಾಕರಣವಾಚಕಂ ಮನ್ತಧರಂ ವೇದತ್ತಯಸಙ್ಖಾತಮನ್ತಧಾರಕಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಸೋ ರಾಜಾ ಪೋರೋಹಿಚ್ಚೇ ಪುರೋಹಿತಟ್ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
531.Uppātesūti ukkāpātadisāḍāhādiuppātesu ca. Nimittesūti mūsikacchinnādīsu ‘‘idaṃ nimittaṃ subhaṃ, idaṃ nimittaṃ asubha’’nti evaṃ nimittajānanasatthesu ca. Lakkhaṇesu cāti itthipurisānaṃ hatthapādalakkhaṇajānanasatthesu ca kovidaṃ chekaṃ ajjhāyakaṃ anekesaṃ sissānaṃ byākaraṇavācakaṃ mantadharaṃ vedattayasaṅkhātamantadhārakaṃ paṇḍitaṃ so rājā porohicce purohitaṭṭhānantare ṭhapetīti sambandho.
೫೩೨. ಏತೇಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಏತೇಹಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಅವಯವೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಸೋ ರಾಜಾ ‘‘ಖತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ ಕಥೀಯತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸದಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ ರಾಜಾನನ್ತಿ ಏತೇ ಸೇನಾಪಚ್ಚಾದಯೋ ಅಮಚ್ಚಾ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ತಂ ರಾಜಾನಂ ರಕ್ಖನ್ತಿ ಗೋಪೇನ್ತಿ। ಕಿಮಿವ? ಚಕ್ಕವಾಕೋವ ದುಕ್ಖಿತಂ ದುಕ್ಖಪ್ಪತ್ತಂ ಸಕಞಾತಿಂ ರಕ್ಖನ್ತೋ ಚಕ್ಕವಾಕೋ ಪಕ್ಖೀ ಇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
532.Etehaṅgehi sampannoti etehi vuttappakārehi aṅgehi avayavehi sampanno samaṅgībhūto so rājā ‘‘khattiyo’’ti pavuccati kathīyatīti sambandho. Sadā rakkhanti rājānanti ete senāpaccādayo amaccā sadā sabbakālaṃ taṃ rājānaṃ rakkhanti gopenti. Kimiva? Cakkavākova dukkhitaṃ dukkhappattaṃ sakañātiṃ rakkhanto cakkavāko pakkhī ivāti attho.
೫೩೩. ತಥೇವ ತ್ವಂ ಮಹಾವೀರಾತಿ ವೀರುತ್ತಮ, ಯಥಾ ಸೋ ರಾಜಾ ಸೇನಾಪಚ್ಚಾದಿಅಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಗರದ್ವಾರಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಪಟಿವಸತಿ, ತಥೇವ ತುವಂ ಹತಾಮಿತ್ತೋ ನಿಹತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ ಖತ್ತಿಯೋ ಇವ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಹ ದೇವೇಹಿ ಪವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ರಾಜಾ ದಸಪಾರಮಿತಾಧಮ್ಮಪರಿಪೂರಣೇನ ರಾಜಭೂತತ್ತಾ ‘‘ಧಮ್ಮರಾಜಾ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ ಕಥೀಯತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
533.Tatheva tvaṃ mahāvīrāti vīruttama, yathā so rājā senāpaccādiaṅgasampanno nagaradvāraṃ thaketvā paṭivasati, tatheva tuvaṃ hatāmitto nihatapaccatthiko khattiyo iva sadevakassa lokassa saha devehi pavattamānassa lokassa dhammarājā dhammena samena rājā dasapāramitādhammaparipūraṇena rājabhūtattā ‘‘dhammarājā’’ti pavuccati kathīyatīti sambandho.
೫೩೪. ತಿತ್ಥಿಯೇ ನೀಹರಿತ್ವಾನಾತಿ ಧಮ್ಮರಾಜಭಾವೇನ ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತೇ ಸಕಲತಿತ್ಥಿಯೇ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸೇಸೇನ ಹರಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕತ್ವಾ ಸಸೇನಕಂ ಧಾರಞ್ಚಾಪಿ ಸೇನಾಯ ಸಹ ವಸವತ್ತಿಮಾರಮ್ಪಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ । ತಮನ್ಧಕಾರಂ ವಿಧಮಿತ್ವಾತಿ ತಮಸಙ್ಖಾತಂ ಮೋಹನ್ಧಕಾರಂ ವಿಧಮಿತ್ವಾ ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ। ಧಮ್ಮನಗರಂ ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ, ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಬಲಬೋಜ್ಝಙ್ಗಗಮ್ಭೀರನಯಸಮನ್ತಪಟ್ಠಾನಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ವಾ ನಗರಂ ಅಮಾಪಯಿ ನಿಮ್ಮಿನಿ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
534.Titthiye nīharitvānāti dhammarājabhāvena paṭipakkhabhūte sakalatitthiye nīharitvā nissesena haritvā nibbisevanaṃ katvā sasenakaṃ dhārañcāpi senāya saha vasavattimārampi nīharitvā . Tamandhakāraṃvidhamitvāti tamasaṅkhātaṃ mohandhakāraṃ vidhamitvā viddhaṃsetvā. Dhammanagaraṃ sattatiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhātaṃ, khandhāyatanadhātupaṭiccasamuppādabalabojjhaṅgagambhīranayasamantapaṭṭhānadhammasaṅkhātaṃ vā nagaraṃ amāpayi nimmini patiṭṭhāpesīti attho.
೫೩೫. ಸೀಲಂ ಪಾಕಾರಕಂ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೇ ಧಮ್ಮನಗರೇ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ ಪಾಕಾರಂ। ಞಾಣಂ ತೇ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕನ್ತಿ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಆಸಯಾನುಸಯಞಾಣಅನಾಗತಂಸಞಾಣಅತೀತಂಸಞಾಣಾದಿಕಮೇವ ಞಾಣಂ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದ್ಧಾ ತೇ ಏಸಿಕಾ ವೀರಾತಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಸಿಥಿಲಪರಕ್ಕಮ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ದೀಪಙ್ಕರಪಾದಮೂಲತೋ ಪಭುತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಕಾರಣಾ ಸದ್ದಹನಸದ್ಧಾ ಉಸ್ಸಾಪಿತಅಲಙ್ಕಾರಅಲಙ್ಕತಥಮ್ಭೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ದ್ವಾರಪಾಲೋ ಚ ಸಂವರೋತಿ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಛದ್ವಾರಿಕಸಂವರೋ ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿ ದ್ವಾರಪಾಲೋ ದ್ವಾರರಕ್ಖಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
535.Sīlaṃ pākārakaṃ tatthāti tasmiṃ patiṭṭhāpite dhammanagare catupārisuddhisīlaṃ pākāraṃ. Ñāṇaṃ te dvārakoṭṭhakanti te tuyhaṃ sabbaññutaññāṇaāsayānusayañāṇaanāgataṃsañāṇaatītaṃsañāṇādikameva ñāṇaṃ dvārakoṭṭhakanti attho. Saddhā te esikā vīrāti, bhante, asithilaparakkama te tuyhaṃ dīpaṅkarapādamūlato pabhuti sabbaññutaññāṇakāraṇā saddahanasaddhā ussāpitaalaṅkāraalaṅkatathambhoti attho. Dvārapālo ca saṃvaroti te tuyhaṃ chadvārikasaṃvaro rakkhāvaraṇagutti dvārapālo dvārarakkhakoti attho.
೫೩೬. ಸತಿಪಟ್ಠಾನಮಟ್ಟಾಲನ್ತಿ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಚತುಸತಿಪಟ್ಠಾನಅಟ್ಟಾಲಮುಣ್ಡಚ್ಛದನಂ। ಪಞ್ಞಾ ತೇ ಚಚ್ಚರಂ ಮುನೇತಿ, ಭನ್ತೇ, ಮುನೇ ಞಾಣವನ್ತ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾದಿಅನೇಕವಿಧಾ ಪಞ್ಞಾ ಚಚ್ಚರಂ ಮಗ್ಗಸಮೋಧಾನಂ ನಗರವೀಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದ್ಧಿಪಾದಞ್ಚ ಸಿಙ್ಘಾಟನ್ತಿ ತುಯ್ಹಂ ಛನ್ದವೀರಿಯಚಿತ್ತವೀಮಂಸಸಙ್ಖಾತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಸಿಙ್ಘಾಟಂ ಚತುಮಗ್ಗಸನ್ತಿ। ಧಮ್ಮವೀಥಿ ಸುಮಾಪಿತನ್ತಿ ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಾಯ ವೀಥಿಯಾ ಸುಟ್ಠು ಮಾಪಿತಂ ಸಜ್ಜಿತಂ, ತಂ ಧಮ್ಮನಗರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
536.Satipaṭṭhānamaṭṭālanti te tuyhaṃ catusatipaṭṭhānaaṭṭālamuṇḍacchadanaṃ. Paññā te caccaraṃ muneti, bhante, mune ñāṇavanta te tuyhaṃ pāṭihāriyādianekavidhā paññā caccaraṃ maggasamodhānaṃ nagaravīthīti attho. Iddhipādañca siṅghāṭanti tuyhaṃ chandavīriyacittavīmaṃsasaṅkhātā cattāro iddhipādā siṅghāṭaṃ catumaggasanti. Dhammavīthi sumāpitanti sattatiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhātāya vīthiyā suṭṭhu māpitaṃ sajjitaṃ, taṃ dhammanagaranti attho.
೫೩೭. ಸುತ್ತನ್ತಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಞ್ಚಾತಿ ತವ ತುಯ್ಹಂ ಏತ್ಥ ಧಮ್ಮನಗರೇ ಸುತ್ತನ್ತಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಂ ವಿನಯಞ್ಚ ಕೇವಲಂ ಸಕಲಂ ಸುತ್ತಗೇಯ್ಯಾದಿಕಂ ನವಙ್ಗಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಧಮ್ಮಸಭಾ ಧಮ್ಮಾಧಿಕರಣಸಾಲಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
537.Suttantaṃ abhidhammañcāti tava tuyhaṃ ettha dhammanagare suttantaṃ abhidhammaṃ vinayañca kevalaṃ sakalaṃ suttageyyādikaṃ navaṅgaṃ buddhavacanaṃ dhammasabhā dhammādhikaraṇasālāti attho.
೫೩೮. ಸುಞ್ಞತಂ ಅನಿಮಿತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಅನತ್ತಾನುಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಪಟಿಲದ್ಧಂ ಸುಞ್ಞತವಿಹಾರಞ್ಚ, ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಪಟಿಲದ್ಧಂ ಅನಿಮಿತ್ತವಿಹಾರಞ್ಚ। ವಿಹಾರಞ್ಚಪ್ಪಣಿಹಿತನ್ತಿ ದುಕ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಪಟಿಲದ್ಧಂ ಅಪ್ಪಣಿಹಿತವಿಹಾರಞ್ಚ। ಆನೇಞ್ಜಞ್ಚಾತಿ ಅಚಲಂ ಅಫನ್ದಿತಂ ಚತುಸಾಮಞ್ಞಫಲಸಙ್ಖಾತಂ ಆನೇಞ್ಜವಿಹಾರಞ್ಚ। ನಿರೋಧೋ ಚಾತಿ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖನಿರೋಧಂ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ। ಏಸಾ ಧಮ್ಮಕುಟೀ ತವಾತಿ ಏಸಾ ಸಬ್ಬನವಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಾ ತವ ತುಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮಕುಟಿ ವಸನಗೇಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
538.Suññataṃ animittañcāti anattānupassanāvasena paṭiladdhaṃ suññatavihārañca, aniccānupassanāvasena paṭiladdhaṃ animittavihārañca. Vihārañcappaṇihitanti dukkhānupassanāvasena paṭiladdhaṃ appaṇihitavihārañca. Āneñjañcāti acalaṃ aphanditaṃ catusāmaññaphalasaṅkhātaṃ āneñjavihārañca. Nirodho cāti sabbadukkhanirodhaṃ nibbānañca. Esā dhammakuṭī tavāti esā sabbanavalokuttaradhammasaṅkhātā tava tuyhaṃ dhammakuṭi vasanagehanti attho.
೫೩೯. ಪಞ್ಞಾಯ ಅಗ್ಗೋ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಞಾವಸೇನ ಪಞ್ಞವನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ। ಇತಿ ಭಗವತಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಠಪಿತೋ ಥೇರೋ ಪಟಿಭಾನೇ ಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ಕಿಚ್ಚೇ, ಯುತ್ತಮುತ್ತಪಟಿಭಾನೇ ವಾ ಕೋವಿದೋ ಛೇಕೋ ನಾಮೇನ ಸಾರಿಪುತ್ತೋತಿ ಪಾಕಟೋ ತವ ತುಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ತಯಾ ದೇಸಿತಸ್ಸ ಪಿಟಕತ್ತಯಧಮ್ಮಸಮೂಹಸ್ಸ ಧಾರಣತೋ ಪತಿ ಪಧಾನೋ ಹುತ್ವಾ ಸೇನಾಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
539.Paññāyaaggo nikkhittoti paññāvasena paññavantānaṃ aggo. Iti bhagavatā nikkhitto ṭhapito thero paṭibhāne ca paññāya kattabbe kicce, yuttamuttapaṭibhāne vā kovido cheko nāmena sāriputtoti pākaṭo tava tuyhaṃ dhammasenāpati tayā desitassa piṭakattayadhammasamūhassa dhāraṇato pati padhāno hutvā senākiccaṃ karotīti attho.
೫೪೦. ಚುತೂಪಪಾತಕುಸಲೋತಿ ಭನ್ತೇ ಮುನಿ, ಚುತೂಪಪಾತೇ ಚುತಿಯಾ ಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಕುಸಲೋ ಛೇಕೋ। ಇದ್ಧಿಯಾ ಪಾರಮಿಂ ಗತೋತಿ ‘‘ಏಕೋಪಿ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಧಾ ಹೋತಿ, ಬಹುಧಾಪಿ ಹುತ್ವಾ ಏಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೨೩೮; ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೧೦೨) ವುತ್ತಾಯ ಇದ್ಧಿಪ್ಪಭೇದಾಯ ಪಾರಮಿಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಗತೋ ಪತ್ತೋ ನಾಮೇನ ಕೋಲಿತೋ ನಾಮ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೋ ಪೋರೋಹಿಚ್ಚೋ ತವ ತುಯ್ಹಂ ಪುರೋಹಿತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
540.Cutūpapātakusaloti bhante muni, cutūpapāte cutiyā upapattiyā ca kusalo cheko. Iddhiyā pāramiṃ gatoti ‘‘ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hotī’’tiādinā (dī. ni. 1.238; paṭi. ma. 1.102) vuttāya iddhippabhedāya pāramiṃ pariyosānaṃ gato patto nāmena kolito nāma moggallānatthero porohicco tava tuyhaṃ purohitoti sambandho.
೫೪೧. ಪೋರಾಣಕವಂಸಧರೋತಿ ಭನ್ತೇ ಮುನೇ, ಞಾಣವನ್ತಂ ಪೋರಾಣಸ್ಸ ವಂಸಸ್ಸ ಧಾರಕೋ, ಪರಮ್ಪರಜಾನನಕೋ ವಾ ಉಗ್ಗತೇಜೋ ಪಾಕಟತೇಜೋ, ದುರಾಸದೋ ಆಸಾದೇತುಂ ಘಟ್ಟೇತುಂ ದುಕ್ಖೋ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧುತವಾದಿಗುಣೇನಗ್ಗೋತಿ ತೇಚೀವರಿಕಙ್ಗಾದೀನಿ ತೇರಸ ಧುತಙ್ಗಾನಿ ವದತಿ ಓವದತೀತಿ ಧುತವಾದೀಗುಣೇನ ಧುತಙ್ಗಗುಣೇನ ಅಗ್ಗೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರೋ ತವ ತುಯ್ಹಂ ಅಕ್ಖದಸ್ಸೋ ವೋಹಾರಕರಣೇ ಪಧಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
541.Porāṇakavaṃsadharoti bhante mune, ñāṇavantaṃ porāṇassa vaṃsassa dhārako, paramparajānanako vā uggatejo pākaṭatejo, durāsado āsādetuṃ ghaṭṭetuṃ dukkho asakkuṇeyyoti attho. Dhutavādiguṇenaggoti tecīvarikaṅgādīni terasa dhutaṅgāni vadati ovadatīti dhutavādīguṇena dhutaṅgaguṇena aggo seṭṭho mahākassapatthero tava tuyhaṃ akkhadasso vohārakaraṇe padhānoti attho.
೫೪೨. ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋತಿ ಭನ್ತೇ ಮುನೇ, ಬಹೂನಂ ಚತುರಾಸೀತಿಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಸಹಸ್ಸಾನಂ ಸುತತ್ತಾ ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘತೋ ಚ ಉಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಅನೇಕೇಸಂ ಛಸತಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖ್ಯಾನಂ ಆಗಮಧಮ್ಮಾನಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾದೀನಞ್ಚ ಪರಮತ್ಥಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣತೋ ಧಮ್ಮಧರೋ ಆನನ್ದೋ। ಸಬ್ಬಪಾಠೀ ಚ ಸಾಸನೇತಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಠೀನಂ ಪಠನ್ತಾನಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಗ್ಗೋ ಸೇಟ್ಠೋತಿ ಸಬ್ಬಪಾಠೀ ನಾಮೇನ ಆನನ್ದೋ ನಾಮ ಥೇರೋ। ಧಮ್ಮಾರಕ್ಖೋ ತವಾತಿ ತವ ತುಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪಿಟಕತ್ತಯಧಮ್ಮಭಣ್ಡಸ್ಸ ಆರಕ್ಖೋ ರಕ್ಖಕೋ ಪಾಲಕೋ, ಧಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
542.Bahussuto dhammadharoti bhante mune, bahūnaṃ caturāsītidhammakkhandhasahassānaṃ sutattā bhagavatā bhikkhusaṅghato ca uggahitattā bahussuto anekesaṃ chasatasahassasaṅkhyānaṃ āgamadhammānaṃ satipaṭṭhānādīnañca paramatthadhammānaṃ dhāraṇato dhammadharo ānando. Sabbapāṭhī ca sāsaneti buddhasāsane sabbesaṃ pāṭhīnaṃ paṭhantānaṃ sajjhāyantānaṃ bhikkhūnaṃ aggo seṭṭhoti sabbapāṭhī nāmena ānando nāma thero. Dhammārakkho tavāti tava tuyhaṃ dhammassa piṭakattayadhammabhaṇḍassa ārakkho rakkhako pālako, dhammabhaṇḍāgārikoti attho.
೫೪೩. ಏತೇ ಸಬ್ಬೇ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಭಗವಾ ಭಗ್ಯವಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಏತೇ ಸಾರಿಪುತ್ತಾದಯೋ ಮಹಾನುಭಾವೇಪಿ ಥೇರೇ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಮಂಯೇವ ಪಮೇಸಿ ಪಮಾಣಂ ಅಕಾಸಿ, ಮನಸಿ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಮೇ ಪಾದಾಸೀತಿ ವಿನಯಞ್ಞೂಹಿ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ದೇಸಿತಂ ಪಕಾಸಿತಂ ವಿನಯೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದೋಸವಿಚಾರಣಂ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಭಗವಾ ಪಾದಾಸಿ ಪಕಾರೇನ ಅದಾಸಿ, ಮಯ್ಹಮೇವ ಭಾರಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
543.Etesabbe atikkammāti bhagavā bhagyavā sammāsambuddho ete sāriputtādayo mahānubhāvepi there atikkamma vajjetvā mamaṃyeva pamesi pamāṇaṃ akāsi, manasi akāsīti attho. Vinicchayaṃ me pādāsīti vinayaññūhi paṇḍitehi desitaṃ pakāsitaṃ vinaye vinicchayaṃ dosavicāraṇaṃ me mayhaṃ bhagavā pādāsi pakārena adāsi, mayhameva bhāraṃ akāsīti sambandho.
೫೪೪. ಯೋ ಕೋಚಿ ವಿನಯೇ ಪಞ್ಹನ್ತಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸಾವಕೋ ವಿನಯನಿಸ್ಸಿತಂ ಪಞ್ಹಂ ಮಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹೇ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಚಿನ್ತನಾ ವಿಮತಿ ಕಙ್ಖಾ ನತ್ಥಿ। ತಞ್ಹೇವತ್ಥಂ ತಂ ಏವ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಅತ್ಥಂ ಅಹಂ ಕಥೇಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
544.Yo koci vinaye pañhanti yo koci bhikkhu buddhasāvako vinayanissitaṃ pañhaṃ maṃ pucchati, tattha tasmiṃ pucchitapañhe me mayhaṃ cintanā vimati kaṅkhā natthi. Tañhevatthaṃ taṃ eva pucchitaṃ atthaṃ ahaṃ kathemīti sambandho.
೫೪೫. ಯಾವತಾ ಬುದ್ಧಖೇತ್ತಮ್ಹೀತಿ ಯಾವತಾ ಯತ್ತಕೇ ಠಾನೇ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಆಣಾಖೇತ್ತೇ ತಂ ಮಹಾಮುನಿಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿನಯೇ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಕರಣೇ ವಾ ಮಾದಿಸೋ ಮಯಾ ಸದಿಸೋ ನತ್ಥಿ, ಅಹಮೇವ ಅಗ್ಗೋ, ಭಿಯ್ಯೋ ಮಮಾಧಿಕೋ ಕುತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
545.Yāvatā buddhakhettamhīti yāvatā yattake ṭhāne buddhassa āṇākhette taṃ mahāmuniṃ sammāsambuddhaṃ ṭhapetvā vinaye vinayapiṭake vinayavinicchayakaraṇe vā mādiso mayā sadiso natthi, ahameva aggo, bhiyyo mamādhiko kuto bhavissatīti sambandho.
೫೪೬. ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಗೋತಮೋ ಭಗವಾ ಏವಂ ಗಜ್ಜತಿ ಸೀಹನಾದಂ ಕರೋತಿ। ಕಥಂ? ವಿನಯೇ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗೇ, ಖನ್ಧಕೇಸು ಮಹಾವಗ್ಗಚೂಳವಗ್ಗೇಸು, ಚ-ಸದ್ದೇನ ಪರಿವಾರೇ, ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಉಪಾಲಿನಾ ಸಮೋ ಸದಿಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ಏವಂ ಗಜ್ಜತಿ।
546.Bhikkhusaṅghe nisīditvā bhikkhusaṅghamajjhe nisinno gotamo bhagavā evaṃ gajjati sīhanādaṃ karoti. Kathaṃ? Vinaye ubhatovibhaṅge, khandhakesu mahāvaggacūḷavaggesu, ca-saddena parivāre, upālissa upālinā samo sadiso natthīti evaṃ gajjati.
೫೪೭. ಯಾವತಾತಿ ಯತ್ತಕಂ ಬುದ್ಧಭಣಿತಂ ಬುದ್ಧೇನ ದೇಸಿತಂ ನವಙ್ಗಂ ಸುತ್ತಗೇಯ್ಯಾದಿಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಸತ್ಥುನಾ ಪಕಾಸಿತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಿನಯೋಗಧಂ ತಂ ವಿನಯೇ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠಂ ವಿನಯಮೂಲಕಂ ಇಚ್ಚೇವಂ ಪಸ್ಸಿನೋ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ।
547.Yāvatāti yattakaṃ buddhabhaṇitaṃ buddhena desitaṃ navaṅgaṃ suttageyyādisatthusāsanaṃ satthunā pakāsitaṃ sabbaṃ vinayogadhaṃ taṃ vinaye antopaviṭṭhaṃ vinayamūlakaṃ iccevaṃ passino passantassa.
೫೪೮. ಮಮ ಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾನಾತಿ ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುಙ್ಗವೋ ಸಕ್ಯವಂಸಪ್ಪಧಾನೋ, ಮಮ ಕಮ್ಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಪುಬ್ಬಪತ್ಥನಾಕಮ್ಮಂ ಅತೀತಂಸಞಾಣೇನ ಸರಿತ್ವಾನ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಗತೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿನಯಧರಾನಂ ಯದಿದಂ ಉಪಾಲೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೨೧೯, ೨೨೮) ಮಂ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಾನೇ ಠಪೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
548.Mama kammaṃ saritvānāti gotamo sakyapuṅgavo sakyavaṃsappadhāno, mama kammaṃ mayhaṃ pubbapatthanākammaṃ atītaṃsañāṇena saritvāna paccakkhato ñatvā bhikkhusaṅghamajjhe gato ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ upālī’’ti (a. ni. 1.219, 228) maṃ etadagge ṭhāne ṭhapesīti sambandho.
೫೪೯. ಸತಸಹಸ್ಸುಪಾದಾಯಾತಿ ಸತಸಹಸ್ಸಕಪ್ಪೇ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಂ ಇಮಂ ಠಾನಂ ಅಪತ್ಥಯಿಂ ಪತ್ಥೇಸಿಂ, ಸೋ ಮೇ ಅತ್ಥೋ ಮಯಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಅಧಿಗತೋ ಪಟಿಲದ್ಧೋ ವಿನಯೇ ಪಾರಮಿಂ ಗತೋ ಕೋಟಿಂ ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
549.Satasahassupādāyāti satasahassakappe ādiṃ katvā yaṃ imaṃ ṭhānaṃ apatthayiṃ patthesiṃ, so me attho mayā anuppatto adhigato paṭiladdho vinaye pāramiṃ gato koṭiṃ pattoti attho.
೫೫೦. ಸಕ್ಯಾನಂ ಸಕ್ಯವಂಸರಾಜೂನಂ ನನ್ದಿಜನನೋ ಸೋಮನಸ್ಸಕಾರಕೋ ಅಹಂ ಪುರೇ ಪುಬ್ಬೇ ಕಪ್ಪಕೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿಂ, ತಂ ಜಾತಿಂ ತಂ ಕುಲಂ ತಂ ಯೋನಿಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ವಿಸೇಸೇನ ಜಹಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಮಹೇಸಿನೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಜಾತೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತೋ ಸಾಸನಧಾರಣತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
550.Sakyānaṃ sakyavaṃsarājūnaṃ nandijanano somanassakārako ahaṃ pure pubbe kappako āsiṃ ahosiṃ, taṃ jātiṃ taṃ kulaṃ taṃ yoniṃ vijahitvā visesena jahitvā chaḍḍetvā mahesino sammāsambuddhassa putto jāto sakyaputtoti saṅkhyaṃ gato sāsanadhāraṇatoti attho.
೫೫೧. ತತೋ ಪರಂ ಅತ್ತನೋ ದಾಸಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಾಪದಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಇತೋ ದುತಿಯಕೇ ಕಪ್ಪೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಇತೋ ಭದ್ದಕಪ್ಪತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ದುತಿಯೇ ಕಪ್ಪೇ ನಾಮೇನ ಅಞ್ಜಸೋ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ ಏಕೋ ರಾಜಾ ಅನನ್ತತೇಜೋ ಸಙ್ಖ್ಯಾತಿಕ್ಕನ್ತತೇಜೋ ಅಮಿತಯಸೋ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಪರಿವಾರೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಅನೇಕಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಧನವಾ ಭೂಮಿಪಾಲೋ ಪಥವೀಪಾಲಕೋ ರಕ್ಖಕೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
551. Tato paraṃ attano dāsakule nibbattanāpadānaṃ dassento ito dutiyake kappetiādimāha. Tattha ito bhaddakappato heṭṭhā dutiye kappe nāmena añjaso nāma khattiyo eko rājā anantatejo saṅkhyātikkantatejo amitayaso pamāṇātikkantaparivāro mahaddhano anekakoṭisatasahassadhanavā bhūmipālo pathavīpālako rakkhako ahosīti sambandho.
೫೫೨. ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋತಿ ತಸ್ಸ ತಾದಿಸಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ ಪುತ್ತೋ ಅಹಂ ಚನ್ದನೋ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ ಖತ್ತಿಯಕುಮಾರೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೋ ಅಹಂ ಜಾತಿಮದೇನ ಚ ಯಸಮದೇನ ಚ ಭೋಗಮದೇನ ಚ ಉಪತ್ಥದ್ಧೋ ಥಮ್ಭಿತೋ ಉನ್ನತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
552.Tassa raññoti tassa tādisassa rājino putto ahaṃ candano nāma khattiyo khattiyakumāro ahosinti sambandho. So ahaṃ jātimadena ca yasamadena ca bhogamadena ca upatthaddho thambhito unnatoti attho.
೫೫೩. ನಾಗಸತಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಸತಸಹಸ್ಸಹತ್ಥಿನೋ ಮಾತಙ್ಗಾ ಮಾತಙ್ಗಕುಲೇ ಜಾತಾ ತಿಧಾ ಪಭಿನ್ನಾ ಅಕ್ಖಿಕಣ್ಣಕೋಸಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ತೀಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಪಭಿನ್ನಾ ಮದಗಳಿತಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಹತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಅಲಙ್ಕತಾ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಮಂ ಪರಿವಾರೇನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
553.Nāgasatasahassānīti satasahassahatthino mātaṅgā mātaṅgakule jātā tidhā pabhinnā akkhikaṇṇakosasaṅkhātehi tīhi ṭhānehi pabhinnā madagaḷitā sabbālaṅkārabhūsitā sabbehi hatthālaṅkārehi alaṅkatā sadā sabbakālaṃ maṃ parivārentīti sambandho.
೫೫೪. ಸಬಲೇಹಿ ಪರೇತೋಹನ್ತಿ ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಹಂ ಸಬಲೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಸೇನಾಬಲೇಹಿ ಪರೇತೋ ಪರಿವಾರಿತೋ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತುಕಾಮಕೋ ಇಚ್ಛನ್ತೋ ಸಿರಿಕಂ ನಾಮ ನಾಗಂ ಹತ್ಥಿಂ ಆರುಯ್ಹ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
554.Sabalehi paretohanti tadā tasmiṃ kāle ahaṃ sabalehi attano senābalehi pareto parivārito uyyānaṃ gantukāmako icchanto sirikaṃ nāma nāgaṃ hatthiṃ āruyha abhiruhitvā nagarato nikkhaminti sambandho.
೫೫೫. ಚರಣೇನ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಸೀಲಸಂವರಾದಿಪನ್ನರಸಚರಣಧಮ್ಮೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಪಿಹಿತಚಕ್ಖಾದಿಛದ್ವಾರೋ ಸುಸಂವುತೋ ಸುಟ್ಠು ರಕ್ಖಿತಕಾಯಚಿತ್ತೋ ದೇವಲೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಮಮ ಮಯ್ಹಂ ಪುರತೋ ಸಮ್ಮುಖೇ ಆಗಚ್ಛಿ ಪಾಪುಣೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
555.Caraṇena ca sampannoti sīlasaṃvarādipannarasacaraṇadhammena samannāgato guttadvāro pihitacakkhādichadvāro susaṃvuto suṭṭhu rakkhitakāyacitto devalo nāma sambuddho paccekasambuddho, mama mayhaṃ purato sammukhe āgacchi pāpuṇīti attho.
೫೫೬. ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸಿರಿಕಂ ನಾಗನ್ತಿ ತಂ ಆಗತಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಹಂ ಸಿರಿಕಂ ನಾಮ ನಾಗಂ ಅಭಿಮುಖಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಂ ಆಸಾದಯಿಂ ಘಟ್ಟೇಸಿಂ ಪದುಸ್ಸೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋ ಸಞ್ಜಾತಕೋಪೋ ಸೋತಿ ತತೋ ತಸ್ಮಾ ಮಯಾ ಅತೀವ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಪೇಸಿತತ್ತಾ ಸೋ ಹತ್ಥಿನಾಗೋ ಮಯಿ ಸಞ್ಜಾತಕೋಪೋ ಪದಂ ಅತ್ತನೋ ಪಾದಂ ನುದ್ಧರತೇ ನ ಉದ್ಧರತಿ, ನಿಚ್ಚಲೋವ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
556.Pesetvāsirikaṃ nāganti taṃ āgataṃ paccekabuddhaṃ disvā ahaṃ sirikaṃ nāma nāgaṃ abhimukhaṃ pesetvā buddhaṃ āsādayiṃ ghaṭṭesiṃ padussesinti attho. Tato sañjātakopo soti tato tasmā mayā atīva pīḷetvā pesitattā so hatthināgo mayi sañjātakopo padaṃ attano pādaṃ nuddharate na uddharati, niccalova hotīti attho.
೫೫೭. ನಾಗಂ ದುಟ್ಠಮನಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ದುಟ್ಠಮನಂ ಕುದ್ಧಚಿತ್ತಂ ನಾದಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಹಂ ಬುದ್ಧೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಕೋಪಂ ಅಕಾಸಿಂ ದೋಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಹೇಸಯಿತ್ವಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ದೇವಲಂ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ವಿಹೇಸಯಿತ್ವಾ ವಿಹೇಠೇತ್ವಾ ಅಹಂ ಉಯ್ಯಾನಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
557.Nāgaṃ duṭṭhamanaṃ disvāti duṭṭhamanaṃ kuddhacittaṃ nādaṃ disvā ahaṃ buddhe paccekabuddhe kopaṃ akāsiṃ dosaṃ uppādesinti attho. Vihesayitvā sambuddhanti devalaṃ paccekasambuddhaṃ vihesayitvā viheṭhetvā ahaṃ uyyānaṃ agamāsinti sambandho.
೫೫೮. ಸಾತಂ ತತ್ಥ ನ ವಿನ್ದಾಮೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಆಸಾದನೇ ಸಾತಂ ನ ವಿನ್ದಾಮಿ। ಆಸಾದನನಿಮಿತ್ತಂ ಮಧುರಂ ಸುಖಂ ನ ಲಭಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಿರೋ ಪಜ್ಜಲಿತೋ ಯಥಾತಿ ಸಿರೋ ಮಮ ಸೀಸಂ ಪಜ್ಜಲಿತೋ ಯಥಾ ಪಜ್ಜಲಮಾನಂ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಳಾಹೇನ ಡಯ್ಹಾಮೀತಿ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಕೋಪಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ ಪಚ್ಛಾನುತಾಪಪರಿಳಾಹೇನ ಡಯ್ಹಾಮಿ ಉಣ್ಹಚಿತ್ತೋ ಹೋಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
558.Sātaṃ tattha na vindāmīti tasmiṃ āsādane sātaṃ na vindāmi. Āsādananimittaṃ madhuraṃ sukhaṃ na labhāmīti attho. Siro pajjalito yathāti siro mama sīsaṃ pajjalito yathā pajjalamānaṃ viya hotīti attho. Pariḷāhena ḍayhāmīti paccekabuddhe kopassa katattā pacchānutāpapariḷāhena ḍayhāmi uṇhacitto homīti attho.
೫೫೯. ಸಸಾಗರನ್ತಾತಿ ತೇನೇವ ಪಾಪಕಮ್ಮಬಲೇನ ಸಸಾಗರನ್ತಾ ಸಾಗರಪರಿಯೋಸಾನಾ ಸಕಲಮಹಾಪಥವೀ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಆದಿತ್ತಾ ವಿಯ ಜಲಿತಾ ವಿಯ ಹೋತಿ ಖಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿತು ಸನ್ತಿಕುಪಾಗಮ್ಮಾತಿ ಏವಂ ಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಹಂ ಅತ್ತನೋ ಪಿತು ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಾಗಮ್ಮ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಇದಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವಿಂ ಕಥೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
559.Sasāgarantāti teneva pāpakammabalena sasāgarantā sāgarapariyosānā sakalamahāpathavī me mayhaṃ ādittā viya jalitā viya hoti khāyatīti attho. Pitu santikupāgammāti evaṃ bhaye uppanne ahaṃ attano pitu rañño santikaṃ upāgamma upagantvā idaṃ vacanaṃ abraviṃ kathesinti attho.
೫೬೦. ಆಸೀವಿಸಂವ ಕುಪಿತನ್ತಿ ಆಸೀವಿಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಕುಪಿತಂ ಕುದ್ಧಂ ಇವ ಜಲಮಾನಂ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಇವ ಮತ್ತಂ ತಿಧಾ ಪಭಿನ್ನಂ ದನ್ತಿಂ ದನ್ತವನ್ತಂ ಕುಞ್ಜರಂ ಉತ್ತಮಂ ಹತ್ಥಿಂ ಇವ ಚ ಆಗತಂ ಯಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಸಯಮ್ಭುಂ ಸಯಮೇವ ಬುದ್ಧಭೂತಂ ಅಹಂ ಆಸಾದಯಿಂ ಘಟ್ಟೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
560.Āsīvisaṃvakupitanti āsīvisaṃ sabbaṃ kupitaṃ kuddhaṃ iva jalamānaṃ aggikkhandhaṃ iva mattaṃ tidhā pabhinnaṃ dantiṃ dantavantaṃ kuñjaraṃ uttamaṃ hatthiṃ iva ca āgataṃ yaṃ paccekabuddhaṃ sayambhuṃ sayameva buddhabhūtaṃ ahaṃ āsādayiṃ ghaṭṭesinti sambandho.
೫೬೧. ಆಸಾದಿತೋ ಮಯಾ ಬುದ್ಧೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಮಯಾ ಆಸಾದಿತೋ ಘಟ್ಟಿತೋ ಘೋರೋ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಘಟ್ಟೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಘೋರೋ, ಉಗ್ಗತಪೋ ಪಾಕಟತಪೋ ಜಿನೋ ಪಞ್ಚ ಮಾರೇ ಜಿತವಾ ಏವಂಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಮಯಾ ಘಟ್ಟಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುರಾ ಸಬ್ಬೇ ವಿನಸ್ಸಾಮಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಕತಅನಾದರೇನ ಸಬ್ಬೇ ಮಯಂ ವಿನಸ್ಸಾಮ ವಿವಿಧೇನಾಕಾರೇನ ನಸ್ಸಾಮ, ಭಸ್ಮಾ ವಿಯ ಭವಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಖಮಾಪೇಸ್ಸಾಮ ತಂ ಮುನಿನ್ತಿ ತಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಮುನಿಂ ಯಾವ ನ ವಿನಸ್ಸಾಮ, ತಾವ ಖಮಾಪೇಸ್ಸಾಮಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
561.Āsādito mayā buddhoti so paccekabuddho mayā āsādito ghaṭṭito ghoro aññehi ghaṭṭetuṃ asakkuṇeyyattā ghoro, uggatapo pākaṭatapo jino pañca māre jitavā evaṃguṇasampanno paccekabuddho mayā ghaṭṭitoti attho. Purā sabbe vinassāmāti tasmiṃ paccekabuddhe kataanādarena sabbe mayaṃ vinassāma vividhenākārena nassāma, bhasmā viya bhavāmāti attho. Khamāpessāma taṃ muninti taṃ paccekabuddhaṃ muniṃ yāva na vinassāma, tāva khamāpessāmāti sambandho.
೫೬೨. ನೋ ಚೇ ತಂ ನಿಜ್ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮಾತಿ ಅತ್ತದನ್ತಂ ದಮಿತಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ತಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ನೋ ಚೇ ನಿಜ್ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮ ಖಮಾಪೇಸ್ಸಾಮ। ಓರೇನ ಸತ್ತದಿವಸಾ ಸತ್ತದಿವಸತೋ ಓರಭಾಗೇ ಸತ್ತದಿವಸೇ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪುಣ್ಣಂ ರಟ್ಠಂ ಮೇ ಸಬ್ಬಂ ವಿಧಮಿಸ್ಸತಿ ವಿನಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ।
562.No ce taṃ nijjhāpessāmāti attadantaṃ damitacittaṃ samāhitaṃ ekaggacittaṃ taṃ paccekabuddhaṃ no ce nijjhāpessāma khamāpessāma. Orena sattadivasā sattadivasato orabhāge sattadivase anatikkamitvā sampuṇṇaṃ raṭṭhaṃ me sabbaṃ vidhamissati vinassissati.
೫೬೩. ಸುಮೇಖಲೋ ಕೋಸಿಯೋ ಚಾತಿ ಏತೇ ಸುಮೇಖಲಾದಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ರಾಜಾನೋ ಇಸಯೋ ಆಸಾದಯಿತ್ವಾ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ಅನಾದರಂ ಕತ್ವಾ ಸರಟ್ಠಕಾ ಸಹ ರಟ್ಠಜನಪದವಾಸೀಹಿ ದುಗ್ಗತಾ ವಿನಾಸಂ ಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
563.Sumekhalo kosiyo cāti ete sumekhalādayo cattāro rājāno isayo āsādayitvā ghaṭṭetvā anādaraṃ katvā saraṭṭhakā saha raṭṭhajanapadavāsīhi duggatā vināsaṃ gatāti attho.
೫೬೪. ಯದಾ ಕುಪ್ಪನ್ತಿ ಇಸಯೋತಿ ಯದಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಸಞ್ಞತಾ ಕಾಯಸಞ್ಞಮಾದೀಹಿ ಸಞ್ಞತಾ ಸನ್ತಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಉತ್ತಮಚಾರಿನೋ ಸೇಟ್ಠಚಾರಿನೋ ಇಸಯೋ ಕುಪ್ಪನ್ತಿ ದೋಮನಸ್ಸಾ ಭವನ್ತಿ, ತದಾ ಸಸಾಗರಂ ಸಪಬ್ಬತಂ ಸದೇವಕಂ ಲೋಕಂ ವಿನಾಸೇನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
564.Yadākuppanti isayoti yadā yasmiṃ kāle saññatā kāyasaññamādīhi saññatā santā brahmacārino uttamacārino seṭṭhacārino isayo kuppanti domanassā bhavanti, tadā sasāgaraṃ sapabbataṃ sadevakaṃ lokaṃ vināsentīti sambandho.
೫೬೫. ತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿ ತೇಸಂ ಇಸೀನಂ ಆನುಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ತೇ ಖಮಾಪೇತುಂ ಅಚ್ಚಯಂ ಅಪರಾಧಂ ದೇಸನತ್ಥಾಯ ಪಕಾಸನತ್ಥಾಯ ತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸಪ್ಪಮಾಣೇ ಪದೇಸೇ ಪುರಿಸೇ ಸನ್ನಿಪಾತಯಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಯಮ್ಭುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿನ್ತಿ ಸಯಮ್ಭುಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂ ಸಮೀಪಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
565.Tiyojanasahassamhīti tesaṃ isīnaṃ ānubhāvaṃ ñatvā te khamāpetuṃ accayaṃ aparādhaṃ desanatthāya pakāsanatthāya tiyojanasahassappamāṇe padese purise sannipātayinti sambandho. Sayambhuṃ upasaṅkaminti sayambhuṃ paccekabuddhaṃ upasaṅkamiṃ samīpaṃ agamāsinti attho.
೫೬೬. ಅಲ್ಲವತ್ಥಾತಿ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಸಿಭೂತಾ ಸಬ್ಬೇ ಜನಾ ಅಲ್ಲವತ್ಥಾ ಉದಕೇನ ತಿನ್ತವತ್ಥಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಾ ಅಲ್ಲಸಿರಾ ತಿನ್ತಕೇಸಾ ಪಞ್ಜಲೀಕತಾ ಮುದ್ಧನಿ ಕತಅಞ್ಜಲಿಪುಟಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಮುನಿನೋ ಪಾದೇ ಪಾದಸಮೀಪೇ ನಿಪತಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವುನ್ತಿ ‘‘ಖಮಸ್ಸು ತ್ವಂ, ಮಹಾವೀರಾ’’ತಿಆದಿಕಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವುಂ ಕಥೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
566.Allavatthāti mayā saddhiṃ rāsibhūtā sabbe janā allavatthā udakena tintavatthauttarāsaṅgā allasirā tintakesā pañjalīkatā muddhani kataañjalipuṭā buddhassa paccekamunino pāde pādasamīpe nipatitvā nipajjitvā idaṃ vacanamabravunti ‘‘khamassu tvaṃ, mahāvīrā’’tiādikaṃ vacanaṃ abravuṃ kathesunti attho.
೫೬೭. ಮಹಾವೀರ ವೀರುತ್ತಮ ಭನ್ತೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧ, ಮಯಾ ತುಮ್ಹೇಸು ಅಞ್ಞಾಣೇನ ಕತಂ ಅಪರಾಧಂ ಖಮಸ್ಸು ತ್ವಂ ವಿನೋದೇಹಿ, ಮಾ ಮನಸಿ ಕರೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ । ಜನೋ ಜನಸಮೂಹೋ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ಯಾಚತಿ। ಪರಿಳಾಹಂ ದೋಸಮೋಹೇಹಿ ಕತಚಿತ್ತದುಕ್ಖಪರಿಳಾಹಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿನೋದೇಹಿ ತನುಂ ಕರೋಹಿ, ನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಟ್ಠಂ ಸಕಲರಟ್ಠಜನಪದವಾಸಿನೋ ಮಾ ವಿನಾಸಯ ಮಾ ವಿನಾಸೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
567.Mahāvīra vīruttama bhante paccekabuddha, mayā tumhesu aññāṇena kataṃ aparādhaṃ khamassu tvaṃ vinodehi, mā manasi karohīti attho . Jano janasamūho taṃ bhagavantaṃ abhi visesena yācati. Pariḷāhaṃ dosamohehi katacittadukkhapariḷāhaṃ amhākaṃ vinodehi tanuṃ karohi, no amhākaṃ raṭṭhaṃ sakalaraṭṭhajanapadavāsino mā vināsaya mā vināsehīti attho.
೫೬೮. ಸದೇವಮಾನುಸಾ ಸಬ್ಬೇತಿ ಸಬ್ಬೇ ಮಾನುಸಾ ಸದೇವಾ ಸದಾನವಾ ಪಹಾರಾದಾದೀಹಿ ಅಸುರೇಹಿ ಸಹ ಸರಕ್ಖಸಾ ಅಯೋಮಯೇನ ಕೂಟೇನ ಮಹಾಮುಗ್ಗರೇನ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಮೇ ಸಿರಂ ಮಯ್ಹಂ ಮತ್ಥಕಂ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯುಂ ಪದಾಲೇಯ್ಯುಂ।
568.Sadevamānusā sabbeti sabbe mānusā sadevā sadānavā pahārādādīhi asurehi saha sarakkhasā ayomayena kūṭena mahāmuggarena sadā sabbakālaṃ me siraṃ mayhaṃ matthakaṃ bhindeyyuṃ padāleyyuṃ.
೫೬೯. ತತೋ ಪರಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಖಮಿತಭಾವಞ್ಚ ಕೋಪಾಭಾವಞ್ಚ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ದಕೇ ಅಗ್ಗಿ ನ ಸಣ್ಠಾತೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಉದಕೇ ಅಗ್ಗಿ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ ನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಯಥಾ ಬೀಜಂ ಸೇಲೇ ಸಿಲಾಮಯೇ ಪಬ್ಬತೇ ನ ವಿರುಹತಿ, ಯಥಾ ಅಗದೇ ಓಸಧೇ ಕಿಮಿ ಪಾಣಕೋ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ। ತಥಾ ಕೋಪೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪಕೋಪೋ ದುಮ್ಮನತಾ ಬುದ್ಧೇ ಪಟಿವಿದ್ಧಸಚ್ಚೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ನ ಜಾಯತಿ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
569. Tato paraṃ buddhānaṃ khamitabhāvañca kopābhāvañca pakāsento dake aggi na saṇṭhātītiādimāha. Tattha yathā udake aggi na saṇṭhāti na patiṭṭhāti, yathā bījaṃ sele silāmaye pabbate na viruhati, yathā agade osadhe kimi pāṇako na saṇṭhāti. Tathā kopo cittappakopo dummanatā buddhe paṭividdhasacce paccekabuddhe na jāyati na uppajjatīti attho.
೫೭೦. ಪುನಪಿ ಬುದ್ಧಾನಂ ಆನುಭಾವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಯಥಾ ಚ ಭೂಮೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಚ ಭೂಮಿ ಪಥವೀ ಅಚಲಾ ನಿಚ್ಚಲಾ, ತಥಾ ಬುದ್ಧೋ ಅಚಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾ ಸಾಗರೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ಪಮೇತುಂ ಪಮಾಣಂ ಗಹೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋ, ತಥಾ ಬುದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾ ಆಕಾಸೋ ಅಫುಟ್ಠಾಕಾಸೋ ಅನನ್ತಕೋ ಪರಿಯೋಸಾನರಹಿತೋ, ಏವಂ ತಥಾ ಬುದ್ಧೋ ಅಕ್ಖೋಭಿಯೋ ಖೋಭೇತುಂ ಆಲೋಳೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
570. Punapi buddhānaṃ ānubhāvaṃ pakāsento yathā ca bhūmītiādimāha. Tattha yathā ca bhūmi pathavī acalā niccalā, tathā buddho acaloti attho. Yathā sāgaro mahāsamuddo appameyyo pametuṃ pamāṇaṃ gahetuṃ asakkuṇeyyo, tathā buddho appameyyoti attho. Yathā ākāso aphuṭṭhākāso anantako pariyosānarahito, evaṃ tathā buddho akkhobhiyo khobhetuṃ āloḷetuṃ asakkuṇeyyoti attho.
೫೭೧. ತತೋ ಪರಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಖಮನವಚನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸದಾ ಖನ್ತಾ ಮಹಾವೀರಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮಹಾವೀರಾ ಉತ್ತಮವೀರಿಯವನ್ತಾ ಬುದ್ಧಾ ತಪಸ್ಸಿನೋ ಪಾಪಾನಂ ತಪನತೋ ‘‘ತಪೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇನ ವೀರಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಖನ್ತಾ ಚ ಖನ್ತಿಯಾ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನಾ ಖಮಿತಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಅಪರಾಧಂ ಖಮಿತಾ ಸಹಿತಾ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಭವನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಖನ್ತಾನಂ ಖಮಿತಾನಞ್ಚಾತಿ ತೇಸಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಖನ್ತಾನಂ ಖನ್ತಿಯಾ ಯುತ್ತಾನಂ ಖಮಿತಾನಂ ಪರಾಪರಾಧಖಮಿತಾನಂ ಸಹಿತಾನಞ್ಚ ಗಮನಂ ಛನ್ದಾದೀಹಿ ಅಗತಿಗಮನಂ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
571. Tato paraṃ paccekabuddhassa khamanavacanaṃ dassento sadākhantā mahāvīrātiādimāha. Tattha mahāvīrā uttamavīriyavantā buddhā tapassino pāpānaṃ tapanato ‘‘tapo’’ti laddhanāmena vīriyena samannāgatā khantā ca khantiyā ca sampannā khamitā ca paresaṃ aparādhaṃ khamitā sahitā sadā sabbakālaṃ bhavantīti sambandho. Khantānaṃ khamitānañcāti tesaṃ buddhānaṃ khantānaṃ khantiyā yuttānaṃ khamitānaṃ parāparādhakhamitānaṃ sahitānañca gamanaṃ chandādīhi agatigamanaṃ na vijjatīti attho.
೫೭೨. ಇತಿ ಇದಂ ವಚನಂ ವತ್ವಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪರಿಳಾಹಂ ಸತ್ತಾನಂ ಉಪ್ಪನ್ನದಾಹಂ ವಿನೋದಯಂ ವಿನೋದಯನ್ತೋ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಪುರತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತಸ್ಸ ಸರಾಜಕಸ್ಸ ಮಹತೋ ಜನಕಾಯಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖತೋ ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ನಭಂ ಆಕಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಮಿ ಉಗ್ಗಞ್ಛೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
572. Iti idaṃ vacanaṃ vatvā sambuddho paccekasambuddho pariḷāhaṃ sattānaṃ uppannadāhaṃ vinodayaṃ vinodayanto mahājanassa purato sannipatitassa sarājakassa mahato janakāyassa sammukhato tadā tasmiṃ kāle nabhaṃ ākāsaṃ abbhuggami uggañchīti attho.
೫೭೩. ತೇನ ಕಮ್ಮೇನಹಂ ಧೀರಾತಿ ಧೀರ ಧಿತಿಸಮ್ಪನ್ನ ಅಹಂ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಕತೇನ ಅನಾದರಕಮ್ಮೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಛಿಮತ್ತಭವೇ ಹೀನತ್ತಂ ಲಾಮಕಭಾವಂ ರಾಜೂನಂ ಕಪ್ಪಕಕಮ್ಮಕರಣಜಾತಿಂ ಅಜ್ಝುಪಾಗತೋ ಸಮ್ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಂ ಜಾತಿನ್ತಿ ತಂ ಪರಾಯತ್ತಜಾತಿಂ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ। ಪಾವಿಸಿಂ ಅಭಯಂ ಪುರನ್ತಿ ಭಯರಹಿತಂ ನಿಬ್ಬಾನಪುರಂ ನಿಬ್ಬಾನಮಹಾನಗರಂ ಪಾವಿಸಿಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಆಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
573.Tena kammenahaṃ dhīrāti dhīra dhitisampanna ahaṃ tena kammena paccekabuddhe katena anādarakammena imasmiṃ pacchimattabhave hīnattaṃ lāmakabhāvaṃ rājūnaṃ kappakakammakaraṇajātiṃ ajjhupāgato sampattoti attho. Samatikkamma taṃ jātinti taṃ parāyattajātiṃ saṃ suṭṭhu atikkamma atikkamitvā. Pāvisiṃ abhayaṃ puranti bhayarahitaṃ nibbānapuraṃ nibbānamahānagaraṃ pāvisiṃ paviṭṭho āsinti attho.
೫೭೪. ತದಾಪಿ ಮಂ ಮಹಾವೀರಾತಿ ವೀರುತ್ತಮ ತದಾಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಆಸಾದನಸಮಯೇ ಅಪಿ ಸಯಮ್ಭೂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಪರಿಳಾಹಂ ಆಸಾದನಹೇತು ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಾಯಚಿತ್ತದರಥಂ ವಿನೋದೇಸಿ ದೂರೀಅಕಾಸಿ। ಡಯ್ಹಮಾನಂ ತತೋ ಏವ ಪಚ್ಛಾನುತಾಪೇನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇನ ಡಯ್ಹಮಾನಂ ಸನ್ತಪನ್ತಂ ಮಂ ಸುಸಣ್ಠಿತಂ ದೋಸಂ ದೋಸತೋ ದಸ್ಸನೇ ಸುಟ್ಠು ಸಣ್ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಖಮಾಪಯಿ ತಂ ಅಪರಾಧಂ ಅಧಿವಾಸೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
574.Tadāpi maṃ mahāvīrāti vīruttama tadāpi tasmiṃ paccekabuddhassa āsādanasamaye api sayambhū paccekabuddho pariḷāhaṃ āsādanahetu uppannaṃ kāyacittadarathaṃ vinodesi dūrīakāsi. Ḍayhamānaṃ tato eva pacchānutāpena kukkuccena ḍayhamānaṃ santapantaṃ maṃ susaṇṭhitaṃ dosaṃ dosato dassane suṭṭhu saṇṭhitaṃ disvā khamāpayi taṃ aparādhaṃ adhivāsesīti sambandho.
೫೭೫. ಅಜ್ಜಾಪಿ ಮಂ ಮಹಾವೀರಾತಿ ವೀರುತ್ತಮ, ಅಜ್ಜಾಪಿ ತುಯ್ಹಂ ಸಮಾಗಮಕಾಲೇ ಅಪಿ, ತಿಹಗ್ಗೀಭಿ ರಾಗಗ್ಗಿದೋಸಗ್ಗಿಮೋಹಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ವಾ ನಿರಯಗ್ಗಿಪೇತಗ್ಗಿಸಂಸಾರಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ವಾ ತೀಹಿ ಅಗ್ಗೀಹಿ ಡಯ್ಹಮಾನಂ ದುಕ್ಖಮನುಭವನ್ತಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಸೀತಿಭಾವಂ ದೋಮನಸ್ಸವಿನಾಸೇನ ಸನ್ತಕಾಯಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾತಂ ಸೀತಿಭಾವಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ವಾ ಅಪಾಪಯಿ ಸಮ್ಪಾಪೇಸಿ। ತಯೋ ಅಗ್ಗೀ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ತೇ ತಯೋ ಅಗ್ಗೀ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸಿ ವೂಪಸಮೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
575.Ajjāpi maṃ mahāvīrāti vīruttama, ajjāpi tuyhaṃ samāgamakāle api, tihaggībhi rāgaggidosaggimohaggisaṅkhātehi vā nirayaggipetaggisaṃsāraggisaṅkhātehi vā tīhi aggīhi ḍayhamānaṃ dukkhamanubhavantaṃ maṃ bhagavā sītibhāvaṃ domanassavināsena santakāyacittasaṅkhātaṃ sītibhāvaṃ nibbānameva vā apāpayi sampāpesi. Tayo aggī vuttappakāre te tayo aggī nibbāpesi vūpasamesīti sambandho.
೫೭೬. ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ಹೀನಾಪದಾನಂ ಭಗವತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅಞ್ಞೇಪಿ ತಸ್ಸ ಸವನೇ ನಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಓವದನ್ತೋ ‘‘ಯೇಸಂ ಸೋತಾವಧಾನತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯೇಸಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೋತಾವಧಾನಂ ಸೋತಸ್ಸ ಅವಧಾನಂ ಠಪನಂ ಅತ್ಥಿ ವಿಜ್ಜತಿ, ತೇ ತುಮ್ಹೇ ಭಾಸತೋ ಸಾಸನ್ತಸ್ಸ ಮಮ ವಚನಂ ಸುಣಾಥ ಮನಸಿ ಕರೋಥ। ಅತ್ಥಂ ತುಮ್ಹಂ ಪವಕ್ಖಾಮೀತಿ ಯಥಾ ಯೇನ ಪಕಾರೇನ ಮಮ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಂ ಪದಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಥಾ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತಂ ಪರಮತ್ಥಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪವಕ್ಖಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
576. Evaṃ attano hīnāpadānaṃ bhagavato dassetvā idāni aññepi tassa savane niyojetvā ovadanto ‘‘yesaṃ sotāvadhānatthī’’tiādimāha. Tattha yesaṃ tumhākaṃ sotāvadhānaṃ sotassa avadhānaṃ ṭhapanaṃ atthi vijjati, te tumhe bhāsato sāsantassa mama vacanaṃ suṇātha manasi karotha. Atthaṃ tumhaṃ pavakkhāmīti yathā yena pakārena mama mayā diṭṭhaṃ padaṃ nibbānaṃ, tathā tena pakārena nibbānasaṅkhātaṃ paramatthaṃ tumhākaṃ pavakkhāmīti sambandho.
೫೭೭. ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸಯಮ್ಭುಂ ತಂ ವಿಮಾನೇತ್ವಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಯಮ್ಭುಂ ಸಯಮೇವ ಭೂತಂ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜಾತಂ ಸನ್ತಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ವಿಮಾನೇತ್ವಾ ಅನಾದರಂ ಕತ್ವಾ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಕತೇನಾಕುಸಲೇನ ಅಜ್ಜ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವತ್ತಮಾನಕಾಲೇ ಅಹಂ ನೀಚಯೋನಿಯಂ ಪರಾಯತ್ತಜಾತಿಯಂ ಕಪ್ಪಕಜಾತಿಯಂ ಜಾತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಮ್ಹಿ ಭವಾಮಿ।
577. Taṃ dassento sayambhuṃ taṃ vimānetvātiādimāha. Tattha sayambhuṃ sayameva bhūtaṃ ariyāya jātiyā jātaṃ santacittaṃ samāhitaṃ paccekabuddhaṃ vimānetvā anādaraṃ katvā tena kammena katenākusalena ajja imasmiṃ vattamānakāle ahaṃ nīcayoniyaṃ parāyattajātiyaṃ kappakajātiyaṃ jāto nibbatto amhi bhavāmi.
೫೭೮. ಮಾ ವೋ ಖಣಂ ವಿರಾಧೇಥಾತಿ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಕ್ಖಣಂ ವೋ ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ವಿರಾಧೇಥ ಗಳಿತಂ ಮಾ ಕರೋಥ, ಹಿ ಸಚ್ಚಂ ಖಣಾತೀತಾ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಕ್ಖಣಂ ಅತೀತಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಸತ್ತಾ ಸೋಚರೇ ಸೋಚನ್ತಿ, ‘‘ಮಯಂ ಅಲಕ್ಖಿಕಾ ದುಮ್ಮೇಧಾ ಭವಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸೋಚನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದತ್ಥೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥೇ ವುಡ್ಢಿಯಂ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥ ವೀರಿಯಂ ಕರೋಥ। ವೋ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಖಣೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಕ್ಖಣೋ ಸಮಯೋ ಪಟಿಪಾದಿತೋ ನಿಪ್ಫಾದಿತೋ ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
578.Mā vo khaṇaṃ virādhethāti buddhuppādakkhaṇaṃ vo tumhe mā virādhetha gaḷitaṃ mā karotha, hi saccaṃ khaṇātītā buddhuppādakkhaṇaṃ atītā atikkantā sattā socare socanti, ‘‘mayaṃ alakkhikā dummedhā bhavāmā’’ti evaṃ socantīti attho. Sadatthe attano atthe vuḍḍhiyaṃ vāyameyyātha vīriyaṃ karotha. Vo tumhehi khaṇo buddhuppādakkhaṇo samayo paṭipādito nipphādito pattoti attho.
೫೭೯. ತತೋ ಪರಂ ಸಂಸಾರಗತಾನಂ ಆದೀನವಂ ಉಪಮಾಉಪಮೇಯ್ಯವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏಕಚ್ಚಾನಞ್ಚ ವಮನನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಮನಂ ಉದ್ಧಂ ಉಗ್ಗಿರಣಂ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ವಿರೇಚನಂ ಅಧೋಪಗ್ಘರಣಂ ಏಕೇ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಹಲಾಹಲಂ ವಿಸಂ ಮುಚ್ಛಾಕರಣವಿಸಂ, ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಓಸಧಂ ರಕ್ಖನುಪಾಯಂ ಭಗವಾ ಏವಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅಕ್ಖಾಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
579. Tato paraṃ saṃsāragatānaṃ ādīnavaṃ upamāupameyyavasena dassento ekaccānañca vamanantiādimāha. Ekaccānaṃ kesañci puggalānaṃ vamanaṃ uddhaṃ uggiraṇaṃ ekaccānaṃ virecanaṃ adhopaggharaṇaṃ eke ekaccānaṃ halāhalaṃ visaṃ mucchākaraṇavisaṃ, ekaccānaṃ puggalānaṃ osadhaṃ rakkhanupāyaṃ bhagavā evaṃ paṭipāṭiyā akkhāsīti sambandho.
೫೮೦. ವಮನಂ ಪಟಿಪನ್ನಾನನ್ತಿ ಪಟಿಪನ್ನಾನಂ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗೀನಂ ವಮನಂ ಸಂಸಾರಛಡ್ಡನಂ ಸಂಸಾರಮೋಚನಂ ಭಗವಾ ಅಕ್ಖಾಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಫಲಟ್ಠಾನಂ ಫಲೇ ಠಿತಾನಂ ವಿರೇಚನಂ ಸಂಸಾರಪಗ್ಘರಣಂ ಅಕ್ಖಾಸಿ। ಫಲಲಾಭೀನಂ ಫಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಠಿತಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಓಸಧಂ ಅಕ್ಖಾಸಿ। ಗವೇಸೀನಂ ಮನುಸ್ಸದೇವನಿಬ್ಬಾನಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಗವೇಸೀನಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾನಂ ಪುಞ್ಞಖೇತ್ತಭೂತಂ ಸಙ್ಘಂ ಅಕ್ಖಾಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
580.Vamanaṃ paṭipannānanti paṭipannānaṃ maggasamaṅgīnaṃ vamanaṃ saṃsārachaḍḍanaṃ saṃsāramocanaṃ bhagavā akkhāsīti sambandho. Phalaṭṭhānaṃ phale ṭhitānaṃ virecanaṃ saṃsārapaggharaṇaṃ akkhāsi. Phalalābhīnaṃ phalaṃ labhitvā ṭhitānaṃ nibbānaosadhaṃ akkhāsi. Gavesīnaṃ manussadevanibbānasampattiṃ gavesīnaṃ pariyesantānaṃ puññakhettabhūtaṃ saṅghaṃ akkhāsīti sambandho.
೫೮೧. ಸಾಸನೇನ ವಿರುದ್ಧಾನನ್ತಿ ಸಾಸನಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖಾನಂ ಹಲಾಹಲಂ ಕುತೂಹಲಂ ಪಾಪಂ ಅಕುಸಲಂ ಅಕ್ಖಾಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾ ಆಸೀವಿಸೋತಿ ಅಸ್ಸದ್ಧಾನಂ ಕತಪಾಪಾನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಸಂಸಾರೇ ದುಕ್ಖಾವಹನತೋ ಆಸೀವಿಸಸದಿಸಂ ಯಥಾ ಆಸೀವಿಸೋ ದಿಟ್ಠಮತ್ತೇನ ಭಸ್ಮಕರಣತೋ ದಿಟ್ಠವಿಸೋ ಸಪ್ಪೋ ಅತ್ತನಾ ದಟ್ಠಂ ನರಂ ಝಾಪೇತಿ ಡಯ್ಹತಿ ದುಕ್ಖಾಪೇತಿ। ತಂ ನರಂ ತಂ ಅಸ್ಸದ್ಧಂ ಕತಪಾಪಂ ನರಂ ಹಲಾಹಲವಿಸಂ ಏವಂ ಝಾಪೇತಿ ಚತೂಸು ಅಪಾಯೇಸು ಡಯ್ಹತಿ ಸೋಸೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
581.Sāsanena viruddhānanti sāsanassa paṭipakkhānaṃ halāhalaṃ kutūhalaṃ pāpaṃ akusalaṃ akkhāsīti sambandho. Yathā āsīvisoti assaddhānaṃ katapāpānaṃ puggalānaṃ saṃsāre dukkhāvahanato āsīvisasadisaṃ yathā āsīviso diṭṭhamattena bhasmakaraṇato diṭṭhaviso sappo attanā daṭṭhaṃ naraṃ jhāpeti ḍayhati dukkhāpeti. Taṃ naraṃ taṃ assaddhaṃ katapāpaṃ naraṃ halāhalavisaṃ evaṃ jhāpeti catūsu apāyesu ḍayhati sosesīti sambandho.
೫೮೨. ಸಕಿಂ ಪೀತಂ ಹಲಾಹಲನ್ತಿ ವಿಸಂ ಹಲಾಹಲಂ ಪೀತಂ ಸಕಿಂ ಏಕವಾರಂ ಜೀವಿತಂ ಉಪರುನ್ಧತಿ ನಾಸೇತಿ। ಸಾಸನೇನ ಸಾಸನಮ್ಹಿ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಪರಾಧಂ ಕತ್ವಾ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಪ್ಪಕೋಟಿಮ್ಹಿ ಕೋಟಿಸಙ್ಖ್ಯೇ ಕಪ್ಪೇಪಿ ಡಯ್ಹತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
582.Sakiṃpītaṃ halāhalanti visaṃ halāhalaṃ pītaṃ sakiṃ ekavāraṃ jīvitaṃ uparundhati nāseti. Sāsanena sāsanamhi virajjhitvā aparādhaṃ katvā puggalo kappakoṭimhi koṭisaṅkhye kappepi ḍayhati nijjhāyatīti attho.
೫೮೩. ಏವಂ ಅಸ್ಸದ್ಧಾನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಫಲವಿಪಾಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಬುದ್ಧಾನಂ ಆನುಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಖನ್ತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯೋ ಬುದ್ಧೋ ವಮನಾದೀನಿ ಅಕ್ಖಾಸಿ, ಸೋ ಬುದ್ಧೋ ಖನ್ತಿಯಾ ಖಮನೇನ ಚ ಅವಿಹಿಂಸಾಯ ಸತ್ತಾನಂ ಅವಿಹಿಂಸನೇನ ಚ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತವತಾಯ ಚ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತವನ್ತಭಾವೇನ ಚ ಸದೇವಕಂ ಸಹ ದೇವೇಹಿ ವತ್ತಮಾನಂ ಲೋಕಂ ತಾರೇತಿ ಅತಿಕ್ಕಮಾಪೇತಿ ನಿಬ್ಬಾಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾರಣಾ ಬುದ್ಧಾ ವೋ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅವಿರಾಧಿಯಾ ವಿರುಜ್ಝಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಾ, ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
583. Evaṃ assaddhānaṃ puggalānaṃ phalavipākaṃ dassetvā idāni buddhānaṃ ānubhāvaṃ dassento khantiyātiādimāha. Tattha yo buddho vamanādīni akkhāsi, so buddho khantiyā khamanena ca avihiṃsāya sattānaṃ avihiṃsanena ca mettacittavatāya ca mettacittavantabhāvena ca sadevakaṃ saha devehi vattamānaṃ lokaṃ tāreti atikkamāpeti nibbāpeti, tasmā kāraṇā buddhā vo tumhehi avirādhiyā virujjhituṃ na sakkuṇeyyā, buddhasāsane paṭipajjeyyāthāti attho.
೫೮೪. ಲಾಭೇ ಚ ಅಲಾಭೇ ಚ ನ ಸಜ್ಜನ್ತಿ ನ ಭಜನ್ತಿ ನ ಲಗ್ಗನ್ತಿ। ಸಮ್ಮಾನನೇ ಆದರಕರಣೇ ಚ ವಿಮಾನನೇ ಅನಾದರಕರಣೇ ಚ ಅಚಲಾ ಪಥವೀಸದಿಸಾ ಬುದ್ಧಾ ಭವನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾರಣಾ ತೇ ಬುದ್ಧಾ ತುಮ್ಹೇಹಿ ನ ವಿರೋಧಿಯಾ ನ ವಿರೋಧೇತಬ್ಬಾ ವಿರುಜ್ಝಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
584. Lābhe ca alābhe ca na sajjanti na bhajanti na lagganti. Sammānane ādarakaraṇe ca vimānane anādarakaraṇe ca acalā pathavīsadisā buddhā bhavanti, tasmā kāraṇā te buddhā tumhehi na virodhiyā na virodhetabbā virujjhituṃ asakkuṇeyyāti attho.
೫೮೫. ಬುದ್ಧಾನಂ ಮಜ್ಝತ್ತತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ದೇವದತ್ತೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವಧಕಾವಧಕೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು ಸತ್ತೇಸು ಸಮಕೋ ಸಮಮಾನಸೋ ಮುನಿ ಬುದ್ಧಮುನೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
585. Buddhānaṃ majjhattataṃ dassento devadattetiādimāha. Tattha vadhakāvadhakesu sabbesu sattesu samako samamānaso muni buddhamunīti attho.
೫೮೬. ಏತೇಸಂ ಪಟಿಘೋ ನತ್ಥೀತಿ ಏತೇಸಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಪಟಿಘೋ ಚಣ್ಡಿಕ್ಕಂ ದೋಸಚಿತ್ತತಂ ನತ್ಥಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ। ರಾಗೋಮೇಸಂ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಇಮೇಸಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ರಾಗೋಪಿ ರಜ್ಜನಂ ಅಲ್ಲೀಯನಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ, ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾರಣಾ, ವಧಕಸ್ಸ ಚ ಓರಸಸ್ಸ ಚಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕೋ ಸಮಚಿತ್ತೋ ಬುದ್ಧೋ ಹೋತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
586.Etesaṃ paṭigho natthīti etesaṃ buddhānaṃ paṭigho caṇḍikkaṃ dosacittataṃ natthi na saṃvijjati. Rāgomesaṃ na vijjatīti imesaṃ buddhānaṃ rāgopi rajjanaṃ allīyanaṃ na vijjati, na upalabbhati, tasmā kāraṇā, vadhakassa ca orasassa cāti sabbesaṃ samako samacitto buddho hotīti sambandho.
೫೮೭. ಪುನಪಿ ಬುದ್ಧಾನಂಯೇವ ಆನುಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪನ್ಥೇ ದಿಸ್ವಾನ ಕಾಸಾವನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮೀಳ್ಹಮಕ್ಖಿತಂ ಗೂಥಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಕಾಸಾವಂ ಕಸಾವೇನ ರಜಿತಂ ಚೀವರಂ ಇಸಿದ್ಧಜಂ ಅರಿಯಾನಂ ಧಜಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ಪನ್ಥೇ ಮಗ್ಗೇ ಛಡ್ಡಿತಂ ದಿಸ್ವಾನ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ದಸಙ್ಗುಲಿಸಮೋಧಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಪುಟಂ ಸಿರಸಿ ಕತ್ವಾ ಸಿರಸಾ ಸಿರೇನ ವನ್ದಿತಬ್ಬಂ ಇಸಿದ್ಧಜಂ ಅರಹತ್ತದ್ಧಜಂ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸಾವಕದೀಪಕಂ ಚೀವರಂ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ ಮಾನೇತಬ್ಬಂ ಪೂಜೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
587. Punapi buddhānaṃyeva ānubhāvaṃ dassento panthe disvāna kāsāvantiādimāha. Tattha mīḷhamakkhitaṃ gūthasammissaṃ kāsāvaṃ kasāvena rajitaṃ cīvaraṃ isiddhajaṃ ariyānaṃ dhajaṃ parikkhāraṃ, panthe magge chaḍḍitaṃ disvāna passitvā añjaliṃ katvā dasaṅgulisamodhānaṃ añjalipuṭaṃ sirasi katvā sirasā sirena vanditabbaṃ isiddhajaṃ arahattaddhajaṃ buddhapaccekabuddhasāvakadīpakaṃ cīvaraṃ namassitabbaṃ mānetabbaṃ pūjetabbanti attho.
೫೮೮. ಅಬ್ಭತೀತಾತಿ ಅಭಿ ಅತ್ಥಙ್ಗತಾ ನಿಬ್ಬುತಾ। ಯೇ ಚ ಬುದ್ಧಾ ವತ್ತಮಾನಾ ಇದಾನಿ ಜಾತಾ ಚ ಯೇ ಬುದ್ಧಾ ಅನಾಗತಾ ಅಜಾತಾ ಅಭೂತಾ ಅನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಅಪಾತುಭೂತಾ ಚ ಯೇ ಬುದ್ಧಾ। ಧಜೇನಾನೇನ ಸುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಅನೇನ ಇಸಿದ್ಧಜೇನ ಚೀವರೇನ ಏತೇ ಬುದ್ಧಾ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಾ ಭವನ್ತಿ ಸೋಭನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಏತೇ ಬುದ್ಧಾ ನಮಸ್ಸಿಯಾ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ ವನ್ದಿತಬ್ಬಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಏತಂ ನಮಸ್ಸಿಯ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸ ಏತಂ ಇಸಿದ್ಧಜಂ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
588.Abbhatītāti abhi atthaṅgatā nibbutā. Ye ca buddhā vattamānā idāni jātā ca ye buddhā anāgatā ajātā abhūtā anibbattā apātubhūtā ca ye buddhā. Dhajenānena sujjhantīti anena isiddhajena cīvarena ete buddhā sujjhanti visuddhā bhavanti sobhanti. Tasmā tena kāraṇena ete buddhā namassiyā namassitabbā vanditabbāti attho. ‘‘Etaṃ namassiya’’ntipi pāṭho, tassa etaṃ isiddhajaṃ namassitabbanti attho.
೫೮೯. ತತೋ ಪರಂ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥುಕಪ್ಪನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸತ್ಥುಕಪ್ಪಂ ಬುದ್ಧಸದಿಸಂ ಸುವಿನಯಂ ಸುನ್ದರವಿನಯಂ ಸುನ್ದರಾಕಾರೇನ ದ್ವಾರತ್ತಯದಮನಂ ಹದಯೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಅಹಂ ಧಾರೇಮಿ ಸವನಧಾರಣಾದಿನಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿನಯಂ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ವನ್ದಮಾನೋ ವಿನಯೇ ಆದರಂ ಕುರುಮಾನೋ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಬ್ಬದಾ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
589. Tato paraṃ attano guṇaṃ dassento satthukappantiādimāha. Tattha satthukappaṃ buddhasadisaṃ suvinayaṃ sundaravinayaṃ sundarākārena dvārattayadamanaṃ hadayena cittena ahaṃ dhāremi savanadhāraṇādinā paccavekkhāmīti attho. Vinayaṃ vinayapiṭakaṃ namassamāno vandamāno vinaye ādaraṃ kurumāno viharissāmi sabbadā sabbasmiṃ kāle vāsaṃ kappemīti attho.
೫೯೦. ವಿನಯೋ ಆಸಯೋ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಮಯ್ಹಂ ಓಕಾಸಭೂತಂ ಸವನಧಾರಣಮನಸಿಕರಣಉಗ್ಗಹಪರಿಪುಚ್ಛಾಪವತ್ತನವಸೇನ ಓಕಾಸಭೂತಂ ಗೇಹಭೂತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿನಯೋ ಠಾನಚಙ್ಕಮನ್ತಿ ವಿನಯೋ ಮಯ್ಹಂ ಸವನಾದಿಕಿಚ್ಚಕರಣೇನ ಠಿತಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಚಙ್ಕಮನಟ್ಠಾನಞ್ಚ। ಕಪ್ಪೇಮಿ ವಿನಯೇ ವಾಸನ್ತಿ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ವಿನಯತನ್ತಿಯಾ ಸವನಧಾರಣಪವತ್ತನವಸೇನ ವಾಸಂ ಸಯನಂ ಕಪ್ಪೇಮಿ ಕರೋಮಿ। ವಿನಯೋ ಮಮ ಗೋಚರೋತಿ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಮಯ್ಹಂ ಗೋಚರೋ ಆಹಾರೋ ಭೋಜನಂ ನಿಚ್ಚಂ ಧಾರಣಮನಸಿಕರಣವಸೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
590.Vinayo āsayo mayhanti vinayapiṭakaṃ mayhaṃ okāsabhūtaṃ savanadhāraṇamanasikaraṇauggahaparipucchāpavattanavasena okāsabhūtaṃ gehabhūtanti attho. Vinayo ṭhānacaṅkamanti vinayo mayhaṃ savanādikiccakaraṇena ṭhitaṭṭhānañca caṅkamanaṭṭhānañca. Kappemi vinaye vāsanti vinayapiṭake vinayatantiyā savanadhāraṇapavattanavasena vāsaṃ sayanaṃ kappemi karomi. Vinayo mama gocaroti vinayapiṭakaṃ mayhaṃ gocaro āhāro bhojanaṃ niccaṃ dhāraṇamanasikaraṇavasenāti attho.
೫೯೧. ವಿನಯೇ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಸಕಲೇ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ಪಾರಮಿಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಪತ್ತೋ। ಸಮಥೇ ಚಾಪಿ ಕೋವಿದೋತಿ ಪಾರಾಜಿಕಾದಿಸತ್ತಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಸಮಥೇ ವೂಪಸಮೇ ಚ ವುಟ್ಠಾನೇ ಚ ಕೋವಿದೋ ಛೇಕೋ, ಅಧಿಕರಣಸಮಥೇ ವಾ –
591.Vinaye pāramippattoti sakale vinayapiṭake pāramiṃ pariyosānaṃ patto. Samathe cāpi kovidoti pārājikādisattāpattikkhandhānaṃ samathe vūpasame ca vuṭṭhāne ca kovido cheko, adhikaraṇasamathe vā –
‘‘ವಿವಾದಂ ಅನುವಾದಞ್ಚ, ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ತಥಾ।
‘‘Vivādaṃ anuvādañca, āpattādhikaraṇaṃ tathā;
ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ, ಚತುರಾಧಿಕರಣಾ ಮತಾ’’ತಿ॥ –
Kiccādhikaraṇañceva, caturādhikaraṇā matā’’ti. –
ವುತ್ತಾಧಿಕರಣೇಸು ಚ –
Vuttādhikaraṇesu ca –
‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಸತಿವಿನಯೋ, ಅಮೂಳ್ಹಪಟಿಞ್ಞಾಕರಣಂ।
‘‘Sammukhā sativinayo, amūḷhapaṭiññākaraṇaṃ;
ಯೇಭುಯ್ಯ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯ್ಯ, ತಿಣವತ್ಥಾರಕೋ ತಥಾ’’ತಿ॥ –
Yebhuyya tassapāpiyya, tiṇavatthārako tathā’’ti. –
ಏವಂ ವುತ್ತೇಸು ಚ ಸತ್ತಸು ಅಧಿಕರಣಸಮಥೇಸು ಅತಿಕೋವಿದೋ ಛೇಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಾಲಿ ತಂ ಮಹಾವೀರಾತಿ ಭನ್ತೇ ಮಹಾವೀರ, ಚತೂಸು ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯೇಸು ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸೇಸು ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಾಧಿಗಮಾಯ ವೀರಿಯವನ್ತ ಸತ್ಥುನೋ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅನುಸಾಸಕಸ್ಸ ತಂ ತವ ಪಾದೇ ಪಾದಯುಗೇ ಉಪಾಲಿ ಭಿಕ್ಖು ವನ್ದತಿ ಪಣಾಮಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Evaṃ vuttesu ca sattasu adhikaraṇasamathesu atikovido chekoti attho. Upāli taṃ mahāvīrāti bhante mahāvīra, catūsu asaṅkhyeyyesu kappasatasahassesu sabbaññutaññāṇādhigamāya vīriyavanta satthuno devamanussānaṃ anusāsakassa taṃ tava pāde pādayuge upāli bhikkhu vandati paṇāmaṃ karotīti attho.
೫೯೨. ಸೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಪಣಾಮಂ ಕುರುಮಾನೋ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ತೇನ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಸ್ಸ ನವಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸುಧಮ್ಮತಂ ಸುನ್ದರಧಮ್ಮಭಾವಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಗಾಮತೋ ಗಾಮಂ ಪುರತೋ ಪುನಂ ನಗರತೋ ನಗರಂ ವಿಚರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
592. So ahaṃ pabbajitvā sambuddhaṃ namassamāno paṇāmaṃ kurumāno dhammassa ca tena bhagavatā desitassa navalokuttaradhammassa sudhammataṃ sundaradhammabhāvaṃ jānitvā dhammañca namassamāno gāmato gāmaṃ purato punaṃ nagarato nagaraṃ vicarissāmīti sambandho.
೫೯೩. ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಯಾ ಪಟಿವಿದ್ಧಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾನಗತಾ ಸಬ್ಬೇ ದಿಯಡ್ಢಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಸೋಸಿತಾ ವಿಸೋಸಿತಾ ವಿದ್ಧಂಸಿತಾ। ಭವಾ ಸಬ್ಬೇ ಸಮೂಹತಾತಿ ಕಾಮಭವಾದಯೋ ಸಬ್ಬೇ ನವ ಭವಾ ಮಯಾ ಸಮೂಹತಾ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಊಹತಾ ಖೇಪಿತಾ ವಿದ್ಧಂಸಿತಾ। ಸಬ್ಬಾಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾತಿ ಕಾಮಾಸವೋ, ಭವಾಸವೋ, ದಿಟ್ಠಾಸವೋ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವೋತಿ ಸಬ್ಬೇ ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಪರಿಸಮನ್ತತೋ ಖಯಂ ಪಾಪಿತಾ। ಇದಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಪುನಬ್ಭವೋ ಪುನುಪ್ಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತೋ ಭವೋ ಭವನಂ ಜಾತಿ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
593.Kilesājhāpitā mayhanti mayā paṭividdhaarahattamaggañāṇena mayhaṃ cittasantānagatā sabbe diyaḍḍhasahassasaṅkhā kilesā jhāpitā sositā visositā viddhaṃsitā. Bhavā sabbe samūhatāti kāmabhavādayo sabbe nava bhavā mayā samūhatā saṃ suṭṭhu ūhatā khepitā viddhaṃsitā. Sabbāsavā parikkhīṇāti kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavoti sabbe cattāro āsavā parikkhīṇā parisamantato khayaṃ pāpitā. Idāni imasmiṃ arahattappattakāle punabbhavo punuppattisaṅkhāto bhavo bhavanaṃ jāti natthīti attho.
೫೯೪. ಉತ್ತರಿ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ ಸ್ವಾಗತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಉತ್ತಮಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಮೀಪೇ ಏಕನಗರೇ ವಾ ಮಮ ಆಗಮನಂ ಸ್ವಾಗತಂ ಸುಟ್ಠು ಆಗಮನಂ ಸುನ್ದರಾಗಮನಂ ವತ ಏಕನ್ತೇನ ಆಸಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಆಸವಕ್ಖಯವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ ಸಮ್ಪತ್ತಾ, ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನನ್ತಿ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಂ ಅನುಸಿಟ್ಠಿ ಸಾಸನಂ ಕತಂ ನಿಪ್ಫಾದಿತಂ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಞಾಣಾಧಿಗಮೇನ ಸಮ್ಪಾದಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
594. Uttari somanassavasena udānaṃ udānento svāgatantiādimāha. Tattha buddhaseṭṭhassa uttamabuddhassa santike samīpe ekanagare vā mama āgamanaṃ svāgataṃ suṭṭhu āgamanaṃ sundarāgamanaṃ vata ekantena āsi ahosīti sambandho. Tisso vijjāti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayavijjā anuppattā sampattā, paccakkhaṃ katāti attho. Kataṃ buddhassa sāsananti buddhena bhagavatā desitaṃ anusiṭṭhi sāsanaṃ kataṃ nipphāditaṃ vattapaṭipattiṃ pūretvā kammaṭṭhānaṃ manasi karitvā arahattamaggañāṇādhigamena sampāditanti attho.
೫೯೫. ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಚತಸ್ಸೋತಿ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದಯೋ ಚತಸ್ಸೋ ಪಞ್ಞಾಯೋ ಸಚ್ಛಿಕತಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತಾ। ವಿಮೋಕ್ಖಾಪಿ ಚ ಅಟ್ಠಿಮೇತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಮಗ್ಗಞಾಣಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಫಲಞಾಣಾನೀತಿ ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖಾ ಸಂಸಾರತೋ ಮುಚ್ಚನೂಪಾಯಾ ಸಚ್ಛಿಕತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತಾತಿ –
595.Paṭisambhidā catassoti atthapaṭisambhidādayo catasso paññāyo sacchikatā paccakkhaṃ katā. Vimokkhāpi ca aṭṭhimeti cattāri maggañāṇāni cattāri phalañāṇānīti ime aṭṭha vimokkhā saṃsārato muccanūpāyā sacchikatāti sambandho. Chaḷabhiññā sacchikatāti –
‘‘ಇದ್ಧಿವಿಧಂ ದಿಬ್ಬಸೋತಂ, ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಕಂ।
‘‘Iddhividhaṃ dibbasotaṃ, cetopariyañāṇakaṃ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಞ್ಚ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖಾಸವಕ್ಖಯ’’ನ್ತಿ॥ –
Pubbenivāsañāṇañca, dibbacakkhāsavakkhaya’’nti. –
ಇಮಾ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತಾ। ಇಮೇಸಂ ಞಾಣಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕರಣೇನ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Imā cha abhiññā sacchikatā paccakkhaṃ katā. Imesaṃ ñāṇānaṃ sacchikaraṇena buddhassa sāsanaṃ katanti attho.
ಇತ್ಥನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ। ಸುದನ್ತಿ ಪದಪೂರಣಮತ್ತೇ ನಿಪಾತೋ। ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪಾಲಿ ಥೇರೋತಿ ಥಿರಸೀಲಾದಿಗುಣಯುತ್ತೋ ಸಾವಕೋ ಇಮಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನದೀಪಿಕಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿತ್ಥ ಕಥಯಿತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Itthanti iminā heṭṭhā vuttappakārena. Sudanti padapūraṇamatte nipāto. Āyasmā upāli theroti thirasīlādiguṇayutto sāvako imā pubbacaritāpadānadīpikā gāthāyo abhāsittha kathayitthāti attho.
ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Upālittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೩-೬. ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 3-6. Upālittheraapadānaṃ
