| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā |
3-6. උපාලිත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා
3-6. Upālittheraapadānavaṇṇanā
නගරෙ හංසවතියාතිආදිකං ආයස්‌මතො උපාලිත්‌ථෙරස්‌ස අපදානං. අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ විවට්‌ටූපනිස්‌සයානි පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතො කාලෙ හංසවතීනගරෙ විභවසම්‌පන්‌නෙ බ්‍රාහ්‌මණකුලෙ නිබ්‌බත්‌තො. එකදිවසං සත්‌ථු සන්‌තිකෙ ධම්‌මකථං සුණන්‌තො සත්‌ථාරං එකං භික්‌ඛුං විනයධරානං අග්‌ගට්‌ඨානෙ ඨපෙන්‌තං දිස්‌වා සත්‌ථු අධිකාරකම්‌මං කත්‌වා තං ඨානන්‌තරං පත්‌ථෙසි.
Nagarehaṃsavatiyātiādikaṃ āyasmato upālittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare vibhavasampanne brāhmaṇakule nibbatto. Ekadivasaṃ satthu santike dhammakathaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ vinayadharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā satthu adhikārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi.
සො යාවජීවං කුසලං කත්‌වා දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ කප්‌පකගෙහෙ නිබ්‌බත්‌තො. උපාලීතිස්‌ස නාමං අකංසු. සො වයප්‌පත්‌තො අනුරුද්‌ධාදීනං ඡන්‌නං ඛත්‌තියානං පියසහායො හුත්‌වා තථාගතෙ අනුපියම්‌බවනෙ විහරන්‌තෙ පබ්‌බජ්‌ජාය නික්‌ඛමන්‌තෙහි ඡහි ඛත්‌තියෙහි සද්‌ධිං නික්‌ඛමිත්‌වා පබ්‌බජි. තස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජාවිධානං පාළියං (චූළව. 330 ආදයො) ආගතමෙව. සො පබ්‌බජිත්‌වා උපසම්‌පන්‌නො හුත්‌වා සත්‌ථු සන්‌තිකෙ කම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා ‘‘මය්‌හං, භන්‌තෙ, අරඤ්‌ඤවාසං අනුජානාථා’’ති ආහ. ‘‘භික්‌ඛු අරඤ්‌ඤෙ වසන්‌තස්‌ස එකමෙව ධුරං වඩ්‌ඪිස්‌සති, මය්‌හං පන සන්‌තිකෙ වසන්‌තස්‌ස විපස්‌සනාධුරඤ්‌ච ගන්‌ථධුරඤ්‌ච පරිපූරෙස්‌සතී’’ති. සො සත්‌ථු වචනං සම්‌පටිච්‌ඡිත්‌වා විපස්‌සනාය කම්‌මං කරොන්‌තො නචිරස්‌සෙව අරහත්‌තං පාපුණි. සත්‌ථාපි නං සයමෙව සකලං විනයපිටකං උග්‌ගණ්‌හාපෙසි. සො අපරභාගෙ භාරුකච්‌ඡවත්‌ථුං අජ්‌ජුකවත්‌ථුං කුමාරකස්‌සපවත්‌ථුන්‌ති ඉමානි තීණි වත්‌ථූනි විනිච්‌ඡිනි. සත්‌ථා එකෙකස්‌මිං විනිච්‌ඡයෙ සාධුකාරං දත්‌වා තයො විනිච්‌ඡයෙ අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිං කත්‌වා ථෙරං විනයධරානං අග්‌ගට්‌ඨානෙ ඨපෙසි.
So yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kappakagehe nibbatto. Upālītissa nāmaṃ akaṃsu. So vayappatto anuruddhādīnaṃ channaṃ khattiyānaṃ piyasahāyo hutvā tathāgate anupiyambavane viharante pabbajjāya nikkhamantehi chahi khattiyehi saddhiṃ nikkhamitvā pabbaji. Tassa pabbajjāvidhānaṃ pāḷiyaṃ (cūḷava. 330 ādayo) āgatameva. So pabbajitvā upasampanno hutvā satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ‘‘mayhaṃ, bhante, araññavāsaṃ anujānāthā’’ti āha. ‘‘Bhikkhu araññe vasantassa ekameva dhuraṃ vaḍḍhissati, mayhaṃ pana santike vasantassa vipassanādhurañca ganthadhurañca paripūressatī’’ti. So satthu vacanaṃ sampaṭicchitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Satthāpi naṃ sayameva sakalaṃ vinayapiṭakaṃ uggaṇhāpesi. So aparabhāge bhārukacchavatthuṃ ajjukavatthuṃ kumārakassapavatthunti imāni tīṇi vatthūni vinicchini. Satthā ekekasmiṃ vinicchaye sādhukāraṃ datvā tayo vinicchaye aṭṭhuppattiṃ katvā theraṃ vinayadharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi.
441. එවං සො එතදග්‌ගට්‌ඨානං පත්‌වා අත්‌තනො පුබ්‌බකම්‌මං සරිත්‌වා සොමනස්‌සප්‌පත්‌තො තං පුබ්‌බචරිතාපදානං පකාසෙන්‌තො නගරෙ හංසවතියාතිආදිමාහ. තත්‌ථ හංසවතියාති හංසාවට්‌ටආකාරෙන වති පාකාරපරික්‌ඛෙපො යස්‌මිං නගරෙ, තං නගරං හංසවතී. අථ වා අනෙකසඞ්‌ඛා හංසා තළාකපොක්‌ඛරණීසරපල්‌ලලාදීසු නිවසන්‌තා ඉතො චිතො ච විධාවමානා වසන්‌ති එත්‌ථාති හංසවතී, තස්‌සා හංසවතියා. සුජාතො නාම බ්‍රාහ්‌මණොති සුට්‌ඨු ජාතොති සුජාතො, ‘‘අක්‌ඛිත්‌තො අනුපකුට්‌ඨො’’ති වචනතො අගරහිතො හුත්‌වා ජාතොති අත්‌ථො. අසීතිකොටිනිචයොති අසීතිකොටිධනරාසිකො පහූතධනධඤ්‌ඤවා අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යධනධඤ්‌ඤවා බ්‍රාහ්‌මණො සුජාතො නාම අහොසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
441. Evaṃ so etadaggaṭṭhānaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassappatto taṃ pubbacaritāpadānaṃ pakāsento nagare haṃsavatiyātiādimāha. Tattha haṃsavatiyāti haṃsāvaṭṭaākārena vati pākāraparikkhepo yasmiṃ nagare, taṃ nagaraṃ haṃsavatī. Atha vā anekasaṅkhā haṃsā taḷākapokkharaṇīsarapallalādīsu nivasantā ito cito ca vidhāvamānā vasanti etthāti haṃsavatī, tassā haṃsavatiyā. Sujāto nāma brāhmaṇoti suṭṭhu jātoti sujāto, ‘‘akkhitto anupakuṭṭho’’ti vacanato agarahito hutvā jātoti attho. Asītikoṭinicayoti asītikoṭidhanarāsiko pahūtadhanadhaññavā asaṅkhyeyyadhanadhaññavā brāhmaṇo sujāto nāma ahosinti sambandho.
442. පුනපි තස්‌සෙව මහන්‌තභාවං දස්‌සෙන්‌තො අජ්‌ඣායකොතිආදිමාහ. තත්‌ථ අජ්‌ඣායකොති පරෙසං වෙදත්‌තයාදිං වාචෙතා. මන්‌තධරොති මන්‌තා වුච්‌චති පඤ්‌ඤා, අථබ්‌බනවෙදබ්‍යාකරණාදිජානනපඤ්‌ඤවාති අත්‌ථො. තිණ්‌ණං වෙදාන පාරගූති ඉරුවෙදයජුවෙදසාමවෙදසඞ්‌ඛාතානං තිණ්‌ණං වෙදානං පරියොසානං පත්‌තොති අත්‌ථො. ලක්‌ඛණෙති ලක්‌ඛණසත්‌ථෙ, බුද්‌ධපච්‌චෙකබුද්‌ධචක්‌කවත්‌තිඉත්‌ථිපුරිසානං හත්‌ථපාදාදීසු දිස්‌සමානලක්‌ඛණපකාසනකගන්‌ථෙ චාති අත්‌ථො. ඉතිහාසෙති ‘‘ඉතිහ ආස ඉතිහ ආසා’’ති පොරාණකථාප්‌පකාසකෙ ගන්‌ථෙ. සධම්‌මෙති සකධම්‌මෙ බ්‍රාහ්‌මණධම්‌මෙ පාරමිං ගතො පරියොසානං කොටිං ගතො පත්‌තොති අත්‌ථො.
442. Punapi tasseva mahantabhāvaṃ dassento ajjhāyakotiādimāha. Tattha ajjhāyakoti paresaṃ vedattayādiṃ vācetā. Mantadharoti mantā vuccati paññā, athabbanavedabyākaraṇādijānanapaññavāti attho. Tiṇṇaṃ vedāna pāragūti iruvedayajuvedasāmavedasaṅkhātānaṃ tiṇṇaṃ vedānaṃ pariyosānaṃ pattoti attho. Lakkhaṇeti lakkhaṇasatthe, buddhapaccekabuddhacakkavattiitthipurisānaṃ hatthapādādīsu dissamānalakkhaṇapakāsanakaganthe cāti attho. Itihāseti ‘‘itiha āsa itiha āsā’’ti porāṇakathāppakāsake ganthe. Sadhammeti sakadhamme brāhmaṇadhamme pāramiṃ gato pariyosānaṃ koṭiṃ gato pattoti attho.
443. පරිබ්‌බාජාති යෙ නිගණ්‌ඨසාවකා, තෙ සබ්‌බෙ නානාදිට්‌ඨිකා තදා මහියා පථවීතලෙ චරන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො.
443.Paribbājāti ye nigaṇṭhasāvakā, te sabbe nānādiṭṭhikā tadā mahiyā pathavītale carantīti sambandho.
445. යාව යත්‌තකං කාලං ජිනො නුප්‌පජ්‌ජති, තාව තත්‌තකං කාලං බුද්‌ධොති වචනං නත්‌ථීති අත්‌ථො.
445. Yāva yattakaṃ kālaṃ jino nuppajjati, tāva tattakaṃ kālaṃ buddhoti vacanaṃ natthīti attho.
446. අච්‌චයෙන අහොරත්‌තන්‌ති අහො ච රත්‌ති ච අහොරත්‌තං, බහූනං සංවච්‌ඡරානං අතික්‌කමෙනාති අත්‌ථො. සෙසං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
446.Accayena ahorattanti aho ca ratti ca ahorattaṃ, bahūnaṃ saṃvaccharānaṃ atikkamenāti attho. Sesaṃ suviññeyyameva.
454. මන්‌තාණිපුත්‌තොති මන්‌තාණීනාමාය කප්‌පකධීතුයා පුත්‌තො, මාසපුණ්‌ණතාය දිවසපුණ්‌ණතාය පුණ්‌ණොති ලද්‌ධනාමොති අත්‌ථො. තස්‌ස සත්‌ථුස්‌ස සාවකො හෙස්‌සති භවිස්‌සතීති සම්‌බන්‌ධො.
454.Mantāṇiputtoti mantāṇīnāmāya kappakadhītuyā putto, māsapuṇṇatāya divasapuṇṇatāya puṇṇoti laddhanāmoti attho. Tassa satthussa sāvako hessati bhavissatīti sambandho.
455. එවං කිත්‌තයි සො බුද්‌ධොති සො පදුමුත්‌තරො භගවා එවං ඉමිනා පකාරෙන සුනන්‌දං සුන්‌දරාකාරෙන සොමනස්‌සදායකං කිත්‌තයි බ්‍යාකරණමදාසීති අත්‌ථො. සබ්‌බං ජනං සකලජනසමූහං සාධුකං හාසයන්‌තො සොමනස්‌සං කරොන්‌තො සකං බලං අත්‌තනො බලං දස්‌සයන්‌තො පාකටං කරොන්‌තොති සම්‌බන්‌ධො.
455.Evaṃ kittayi so buddhoti so padumuttaro bhagavā evaṃ iminā pakārena sunandaṃ sundarākārena somanassadāyakaṃ kittayi byākaraṇamadāsīti attho. Sabbaṃ janaṃ sakalajanasamūhaṃ sādhukaṃ hāsayanto somanassaṃ karonto sakaṃ balaṃ attano balaṃ dassayanto pākaṭaṃ karontoti sambandho.
456. තතො අනන්‌තරං අත්‌තනො ආනුභාවං අඤ්‌ඤාපදෙසෙන දස්‌සෙන්‌තො කතඤ්‌ජලීතිආදිමාහ. තදා තස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදතො පුරිමකාලෙ සුනන්‌දං තාපසං කතඤ්‌ජලිපුටා සබ්‌බෙ ජනා නමස්‌සන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො. බුද්‌ධෙ කාරං කරිත්‌වානාති එවං සො සබ්‌බජනපූජිතොපි සමානො ‘‘පූජිතොම්‌හී’’ති මානං අකත්‌වා බුද්‌ධසාසනෙ අධිකං කිච්‌චං කත්‌වා අත්‌තනො ගතිං ජාතිං සොධෙසි පරිසුද්‌ධමකාසීති අත්‌ථො.
456. Tato anantaraṃ attano ānubhāvaṃ aññāpadesena dassento katañjalītiādimāha. Tadā tasmiṃ buddhuppādato purimakāle sunandaṃ tāpasaṃ katañjalipuṭā sabbe janā namassantīti sambandho. Buddhe kāraṃ karitvānāti evaṃ so sabbajanapūjitopi samāno ‘‘pūjitomhī’’ti mānaṃ akatvā buddhasāsane adhikaṃ kiccaṃ katvā attano gatiṃ jātiṃ sodhesi parisuddhamakāsīti attho.
457. සුත්‌වාන මුනිනො වචන්‌ති තස්‌ස සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස වාචං, ගාථාබන්‌ධසුඛත්‌ථං ආ-කාරස්‌ස රස්‌සං කත්‌වා ‘‘වච’’න්‌ති වුත්‌තං. ‘‘අනාගතම්‌හි අද්‌ධානෙ ගොතමො නාම නාමෙන සත්‌ථා ලොකෙ භවිස්‌සතී’’ති ඉමං මුනිනො වචනං සුත්‌වා යථා යෙන පකාරෙන ගොතමං භගවන්‌තං පස්‌සාමි, තථා තෙන පකාරෙන කාරං අධිකකිච්‌චං පුඤ්‌ඤසම්‌භාරං කස්‌සාමි කරිස්‌සාමීති මෙ මය්‌හං සඞ්‌කප්‌පො චෙතනාමනසිකාරො අහු අහොසීති සම්‌බන්‌ධො.
457.Sutvāna munino vacanti tassa sammāsambuddhassa vācaṃ, gāthābandhasukhatthaṃ ā-kārassa rassaṃ katvā ‘‘vaca’’nti vuttaṃ. ‘‘Anāgatamhi addhāne gotamo nāma nāmena satthā loke bhavissatī’’ti imaṃ munino vacanaṃ sutvā yathā yena pakārena gotamaṃ bhagavantaṃ passāmi, tathā tena pakārena kāraṃ adhikakiccaṃ puññasambhāraṃ kassāmi karissāmīti me mayhaṃ saṅkappo cetanāmanasikāro ahu ahosīti sambandho.
458. එවාහං චින්‌තයිත්‌වානාති ‘‘අහං කාරං කරිස්‌සාමී’’ති එවං චින්‌තෙත්‌වා. කිරියං චින්‌තයිං මමාති ‘‘මයා කීදිසං පුඤ්‌ඤං කත්‌තබ්‌බං නු ඛො’’ති කිරියං කත්‌තබ්‌බකිච්‌චං චින්‌තයින්‌ති අත්‌ථො. ක්‍යාහං කම්‌මං ආචරාමීති අහං කීදිසං පුඤ්‌ඤකම්‌මං ආචරාමි පූරෙමි නු ඛොති අත්‌ථො. පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තෙ අනුත්‌තරෙති උත්‌තරවිරහිතෙ සකලපුඤ්‌ඤස්‌ස භාජනභූතෙ රතනත්‌තයෙති අත්‌ථො.
458.Evāhaṃ cintayitvānāti ‘‘ahaṃ kāraṃ karissāmī’’ti evaṃ cintetvā. Kiriyaṃ cintayiṃ mamāti ‘‘mayā kīdisaṃ puññaṃ kattabbaṃ nu kho’’ti kiriyaṃ kattabbakiccaṃ cintayinti attho. Kyāhaṃ kammaṃ ācarāmīti ahaṃ kīdisaṃ puññakammaṃ ācarāmi pūremi nu khoti attho. Puññakkhette anuttareti uttaravirahite sakalapuññassa bhājanabhūte ratanattayeti attho.
459. අයඤ්‌ච පාඨිකො භික්‌ඛූති අයං භික්‌ඛු සරභඤ්‌ඤවසෙන ගන්‌ථපාඨපඨනතො වාචනතො ‘‘පාඨිකො’’ති ලද්‌ධනාමො භික්‌ඛු. බුද්‌ධසාසනෙ සබ්‌බෙසං පාඨීනං පාඨකවාචකානං අන්‌තරෙ විනයෙ ච අග්‌ගනික්‌ඛිත්‌තො අග්‌ගො ඉති ඨපිතො. තං ඨානං තෙන භික්‌ඛුනා පත්‌තට්‌ඨානන්‌තරං අහං පත්‌ථයෙ පත්‌ථෙමීති අත්‌ථො.
459.Ayañca pāṭhiko bhikkhūti ayaṃ bhikkhu sarabhaññavasena ganthapāṭhapaṭhanato vācanato ‘‘pāṭhiko’’ti laddhanāmo bhikkhu. Buddhasāsane sabbesaṃ pāṭhīnaṃ pāṭhakavācakānaṃ antare vinaye ca agganikkhitto aggo iti ṭhapito. Taṃ ṭhānaṃ tena bhikkhunā pattaṭṭhānantaraṃ ahaṃ patthaye patthemīti attho.
460. තතො පරං අත්‌තනො පුඤ්‌ඤකරණූපායං දස්‌සෙන්‌තො ඉදං මෙ අමිතං භොගන්‌තිආදිමාහ. මෙ මය්‌හං අමිතං පමාණවිරහිතං භොගරාසිං අක්‌ඛොභං ඛොභෙතුං අසක්‌කුණෙය්‍යං සාගරූපමං සාගරසදිසං තෙන භොගෙන තාදිසෙන ධනෙන බුද්‌ධස්‌ස ආරාමං මාපයෙති සම්‌බන්‌ධො. සෙසං උත්‌තානත්‌ථමෙව.
460. Tato paraṃ attano puññakaraṇūpāyaṃ dassento idaṃ me amitaṃ bhogantiādimāha. Me mayhaṃ amitaṃ pamāṇavirahitaṃ bhogarāsiṃ akkhobhaṃ khobhetuṃ asakkuṇeyyaṃ sāgarūpamaṃ sāgarasadisaṃ tena bhogena tādisena dhanena buddhassa ārāmaṃ māpayeti sambandho. Sesaṃ uttānatthameva.
474. භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ නිසීදිත්‌වා සම්‌බුද්‌ධො තෙන සුට්‌ඨු මාපිතං කාරිතං සඞ්‌ඝාරාමං පටිග්‌ගහෙත්‌වා තස්‌සාරාමස්‌සානිසංසදීපකං ඉදං වචනං අබ්‍රවි කථෙසීති සම්‌බන්‌ධො.
474. Bhikkhusaṅghe nisīditvā sambuddho tena suṭṭhu māpitaṃ kāritaṃ saṅghārāmaṃ paṭiggahetvā tassārāmassānisaṃsadīpakaṃ idaṃ vacanaṃ abravi kathesīti sambandho.
475. කථං? යො සොති යො සඞ්‌ඝාරාමදායකො තාපසො සුමාපිතං කුටිලෙණමණ්‌ඩපපාසාදහම්‌මියපාකාරාදිනා සුට්‌ඨු සජ්‌ජිතං සඞ්‌ඝාරාමං බුද්‌ධස්‌ස පාදාසි ප-කාරෙන සොමනස්‌සසම්‌පයුත්‌තචිත්‌තෙන අදාසි. තමහං කිත්‌තයිස්‌සාමීති තං තාපසං අහං පාකටං කරිස්‌සාමි, උත්‌තානිං කරිස්‌සාමීති අත්‌ථො. සුණාථ මම භාසතොති භාසන්‌තස්‌ස මය්‌හං වචනං සුණාථ, ඔහිතසොතා අවික්‌ඛිත්‌තචිත්‌තා මනසි කරොථාති අත්‌ථො.
475. Kathaṃ? Yo soti yo saṅghārāmadāyako tāpaso sumāpitaṃ kuṭileṇamaṇḍapapāsādahammiyapākārādinā suṭṭhu sajjitaṃ saṅghārāmaṃ buddhassa pādāsi pa-kārena somanassasampayuttacittena adāsi. Tamahaṃ kittayissāmīti taṃ tāpasaṃ ahaṃ pākaṭaṃ karissāmi, uttāniṃ karissāmīti attho. Suṇātha mama bhāsatoti bhāsantassa mayhaṃ vacanaṃ suṇātha, ohitasotā avikkhittacittā manasi karothāti attho.
476. තෙන දින්‌නාරාමස්‌ස ඵලං දස්‌සෙන්‌තො හත්‌ථී අස්‌සා රථා පත්‌තීතිආදිමාහ. තං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
476. Tena dinnārāmassa phalaṃ dassento hatthī assā rathā pattītiādimāha. Taṃ suviññeyyameva.
477. සඞ්‌ඝාරාමස්‌සිදං ඵලන්‌ති ඉදං ආයතිං අනුභවිතබ්‌බසම්‌පත්‌තිසඞ්‌ඛාතං ඉට්‌ඨඵලං සඞ්‌ඝාරාමදානස්‌ස ඵලං විපාකන්‌ති අත්‌ථො.
477.Saṅghārāmassidaṃ phalanti idaṃ āyatiṃ anubhavitabbasampattisaṅkhātaṃ iṭṭhaphalaṃ saṅghārāmadānassa phalaṃ vipākanti attho.
478. ඡළාසීතිසහස්‌සානීති ඡසහස්‌සානි අසීතිසහස්‌සානි සමලඞ්‌කතා සුට්‌ඨු අලඞ්‌කතා සජ්‌ජිතා නාරියො ඉත්‌ථියො විචිත්‌තවත්‌ථාභරණාති විචිත්‌තෙහි අනෙකරූපෙහි වත්‌ථෙහි ආභරණෙහි ච සමන්‌නාගතා. ආමුත්‌තමණිකුණ්‌ඩලාති ඔලම්‌බිතමුත්‌තාහාරමණිකඤ්‌චිතකණ්‌ණාති අත්‌ථො.
478.Chaḷāsītisahassānīti chasahassāni asītisahassāni samalaṅkatā suṭṭhu alaṅkatā sajjitā nāriyo itthiyo vicittavatthābharaṇāti vicittehi anekarūpehi vatthehi ābharaṇehi ca samannāgatā. Āmuttamaṇikuṇḍalāti olambitamuttāhāramaṇikañcitakaṇṇāti attho.
479. තාසං ඉත්‌ථීනං රූපසොභාතිසයං වණ්‌ණෙන්‌තො ආළාරපම්‌හාතිආදිමාහ. තත්‌ථ ආළාරානි මහන්‌තානි අක්‌ඛීනි මණිගුළසදිසානි යාසං ඉත්‌ථීනං තා ආළාරපම්‌හා භමරානමිව මන්‌දලොචනාති අත්‌ථො. හසුලා හාසපකති, ලීලාවිලාසාති අත්‌ථො. සුසඤ්‌ඤාති සුන්‌දරසඤ්‌ඤිතබ්‌බසරීරාවයවා. තනුමජ්‌ඣිමාති ඛුද්‌දකඋදරපදෙසා. සෙසං උත්‌තානමෙව.
479. Tāsaṃ itthīnaṃ rūpasobhātisayaṃ vaṇṇento āḷārapamhātiādimāha. Tattha āḷārāni mahantāni akkhīni maṇiguḷasadisāni yāsaṃ itthīnaṃ tā āḷārapamhā bhamarānamiva mandalocanāti attho. Hasulā hāsapakati, līlāvilāsāti attho. Susaññāti sundarasaññitabbasarīrāvayavā. Tanumajjhimāti khuddakaudarapadesā. Sesaṃ uttānameva.
484. තස්‌ස ධම්‌මෙසු දායාදොති තස්‌ස ගොතමස්‌ස භගවතො ධම්‌මෙසු දායාදො ධම්‌මකොට්‌ඨාසභාගී. ඔරසොති උරසි ජාතො, සිථිලධනිතාදිදසවිධබ්‍යඤ්‌ජනබුද්‌ධිසම්‌පන්‌නං කණ්‌ඨතාලුඔට්‌ඨාදිපඤ්‌චට්‌ඨානෙ ඝට්‌ටෙත්‌වා දෙසිතධම්‌මං සුත්‌වා සොතාපත්‌තිමග්‌ගාදිමග්‌ගපටිපාටියා සබ්‌බකිලෙසෙ ඛෙපෙත්‌වා අරහත්‌තෙ ඨිතභාවෙන උරසි ජාතපුත්‌තොති අත්‌ථො. ධම්‌මනිම්‌මිතොති ධම්‌මෙන සමෙන අදණ්‌ඩෙන අසත්‌ථෙන නිම්‌මිතො පාකටො භවිස්‌සසීති අත්‌ථො. උපාලි නාම නාමෙනාති කිඤ්‌චාපි සො මාතු නාමෙන මන්‌තාණිපුත්‌තනාමො, අනුරුද්‌ධාදීහි පන සහ ගන්‌ත්‌වා පබ්‌බජිතත්‌තා ඛත්‌තියානං උපසමීපෙ අල්‌ලීනො යුත්‌තො කායචිත්‌තෙහි සමඞ්‌ගීභූතොති උපාලීති නාමෙන සත්‌ථු සාවකො හෙස්‌සති භවිස්‌සතීති අත්‌ථො.
484.Tassadhammesu dāyādoti tassa gotamassa bhagavato dhammesu dāyādo dhammakoṭṭhāsabhāgī. Orasoti urasi jāto, sithiladhanitādidasavidhabyañjanabuddhisampannaṃ kaṇṭhatāluoṭṭhādipañcaṭṭhāne ghaṭṭetvā desitadhammaṃ sutvā sotāpattimaggādimaggapaṭipāṭiyā sabbakilese khepetvā arahatte ṭhitabhāvena urasi jātaputtoti attho. Dhammanimmitoti dhammena samena adaṇḍena asatthena nimmito pākaṭo bhavissasīti attho. Upāli nāma nāmenāti kiñcāpi so mātu nāmena mantāṇiputtanāmo, anuruddhādīhi pana saha gantvā pabbajitattā khattiyānaṃ upasamīpe allīno yutto kāyacittehi samaṅgībhūtoti upālīti nāmena satthu sāvako hessati bhavissatīti attho.
485. විනයෙ පාරමිං පත්‌වාති විනයපිටකෙ කොටිං පරියොසානං පත්‌වා පාපුණිත්‌වා. ඨානාට්‌ඨානෙ ච කොවිදොති කාරණාකාරණෙ ච දක්‌ඛො ඡෙකොති අත්‌ථො. ජිනසාසනං ධාරෙන්‌තොති ජිනෙන වුත්‌තානුසාසනිං ජිනස්‌ස පිටකත්‌තයං වාචනසවනචින්‌තනධාරණාදිවසෙන ධාරෙන්‌තො, සල්‌ලක්‌ඛෙන්‌තොති අත්‌ථො. විහරිස්‌සතිනාසවොති නික්‌කිලෙසො චතූහි ඉරියාපථෙහි අපරිපතන්‌තං අත්‌තභාවං හරිස්‌සති පවත්‌තෙස්‌සතීති අත්‌ථො.
485.Vinaye pāramiṃ patvāti vinayapiṭake koṭiṃ pariyosānaṃ patvā pāpuṇitvā. Ṭhānāṭṭhāne ca kovidoti kāraṇākāraṇe ca dakkho chekoti attho. Jinasāsanaṃ dhārentoti jinena vuttānusāsaniṃ jinassa piṭakattayaṃ vācanasavanacintanadhāraṇādivasena dhārento, sallakkhentoti attho. Viharissatināsavoti nikkileso catūhi iriyāpathehi aparipatantaṃ attabhāvaṃ harissati pavattessatīti attho.
487. අපරිමෙය්‍යුපාදායාති අනෙකසතසහස්‌සෙ ආදිං කත්‌වා. පත්‌ථෙමි තව සාසනන්‌ති ‘‘ගොතමස්‌ස භගවතො සාසනෙ විනයධරානං අග්‌ගො භවෙය්‍ය’’න්‌ති තුය්‌හං සාසනං පත්‌ථෙමි ඉච්‌ඡාමීති අත්‌ථො. සො මෙ අත්‌ථොති සො එතදග්‌ගට්‌ඨානන්‌තරසඞ්‌ඛාතො අත්‌ථො මෙ මයා අනුප්‌පත්‌තොති අත්‌ථො. සබ්‌බසංයොජනක්‌ඛයොති සබ්‌බෙසං සංයොජනානං ඛයො මයා අනුප්‌පත්‌තොති සම්‌බන්‌ධො, නිබ්‌බානං අධිගතන්‌ති අත්‌ථො.
487.Aparimeyyupādāyāti anekasatasahasse ādiṃ katvā. Patthemi tava sāsananti ‘‘gotamassa bhagavato sāsane vinayadharānaṃ aggo bhaveyya’’nti tuyhaṃ sāsanaṃ patthemi icchāmīti attho. So me atthoti so etadaggaṭṭhānantarasaṅkhāto attho me mayā anuppattoti attho. Sabbasaṃyojanakkhayoti sabbesaṃ saṃyojanānaṃ khayo mayā anuppattoti sambandho, nibbānaṃ adhigatanti attho.
488. රාජදණ්‌ඩෙන තජ්‌ජිතො පීළිතො සූලාවුතො සූලෙ ආවුතො ආවුණිතො පොසො පුරිසො සූලෙ සාතං මධුරසුඛං අවින්‌දන්‌තො නානුභවන්‌තො පරිමුත්‌තිංව පරිමොචනමෙව ඉච්‌ඡති යථාති සම්‌බන්‌ධො.
488. Rājadaṇḍena tajjito pīḷito sūlāvuto sūle āvuto āvuṇito poso puriso sūle sātaṃ madhurasukhaṃ avindanto nānubhavanto parimuttiṃva parimocanameva icchati yathāti sambandho.
489-90. මහාවීර වීරානමන්‌තරෙ වීරුත්‌තම අහං භවදණ්‌ඩෙන ජාතිදණ්‌ඩෙන, තජ්‌ජිතො පීළිතො කම්‌මසූලාවුතො කුසලාකුසලකම්‌මසූලස්‌මිං ආවුතො සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානො, පිපාසාවෙදනාය පිපාසාතුරභාවෙන අට්‌ටිතො අභිභූතො දුක්‌ඛාපිතො භවෙ සාතං සංසාරෙ මධුරං සුඛං න වින්‌දාමි න ලභාමි. රාගග්‌ගිදොසග්‌ගිමොහග්‌ගිසඞ්‌ඛාතෙහි, නරකග්‌ගිකප්‌පුට්‌ඨානග්‌ගිදුක්‌ඛග්‌ගිසඞ්‌ඛාතෙහි වා තීහි අග්‌ගීහි ඩය්‌හන්‌තො පරිමුත්‌තිං පරිමුච්‌චනුපායං ගවෙසාමි පරියෙසාමි තථෙවාති සම්‌බන්‌ධො. යථා රාජදණ්‌ඩං ඉතො ගතො පත්‌තො පරිමුත්‌තිං ගවෙසති, තථා අහං භවදණ්‌ඩප්‌පත්‌තො පරිමුත්‌තිං ගවෙසාමීති සම්‌බන්‌ධො.
489-90.Mahāvīra vīrānamantare vīruttama ahaṃ bhavadaṇḍena jātidaṇḍena, tajjito pīḷito kammasūlāvuto kusalākusalakammasūlasmiṃ āvuto santo saṃvijjamāno, pipāsāvedanāya pipāsāturabhāvena aṭṭito abhibhūto dukkhāpito bhave sātaṃ saṃsāre madhuraṃ sukhaṃ na vindāmi na labhāmi. Rāgaggidosaggimohaggisaṅkhātehi, narakaggikappuṭṭhānaggidukkhaggisaṅkhātehi vā tīhi aggīhi ḍayhanto parimuttiṃ parimuccanupāyaṃ gavesāmi pariyesāmi tathevāti sambandho. Yathā rājadaṇḍaṃ ito gato patto parimuttiṃ gavesati, tathā ahaṃ bhavadaṇḍappatto parimuttiṃ gavesāmīti sambandho.
491-2. පුන සංසාරතො මොචනං උපමොපමෙය්‍යවසෙන දස්‌සෙන්‌තො යථා විසාදොතිආදිමාහ. තත්‌ථ විසෙන සප්‌පවිසෙන ආ සමන්‌තතො දංසීයිත්‌ථ දට්‌ඨො හොතීති විසාදො, සප්‌පදට්‌ඨොති අත්‌ථො. අථ වා විසං හලාහලවිසං අදති ගිලතීති විසාදො, විසඛාදකොති අත්‌ථො. යො පුරිසො විසාදො, තෙන තාදිසෙන විසෙන පරිපීළිතො, තස්‌ස විසස්‌ස විඝාතාය විනාසාය උපායනං උපායභූතං අගදං ඔසධං ගවෙසෙය්‍ය පරියෙසෙය්‍ය, තං ගවෙසමානො විසඝාතකං විසනාසකං අගදං ඔසධං පස්‌සෙය්‍ය දක්‌ඛෙය්‍ය. සො තං අත්‌තනො දිට්‌ඨං ඔසධං පිවිත්‌වා විසම්‌හා විසතො පරිමුත්‌තියා පරිමොචනකාරණා සුඛී අස්‌ස භවෙය්‍ය යථාති සම්‌බන්‌ධො.
491-2. Puna saṃsārato mocanaṃ upamopameyyavasena dassento yathāvisādotiādimāha. Tattha visena sappavisena ā samantato daṃsīyittha daṭṭho hotīti visādo, sappadaṭṭhoti attho. Atha vā visaṃ halāhalavisaṃ adati gilatīti visādo, visakhādakoti attho. Yo puriso visādo, tena tādisena visena paripīḷito, tassa visassa vighātāya vināsāya upāyanaṃ upāyabhūtaṃ agadaṃ osadhaṃ gaveseyya pariyeseyya, taṃ gavesamāno visaghātakaṃ visanāsakaṃ agadaṃ osadhaṃ passeyya dakkheyya. So taṃ attano diṭṭhaṃ osadhaṃ pivitvā visamhā visato parimuttiyā parimocanakāraṇā sukhī assa bhaveyya yathāti sambandho.
493. තථෙවාහන්‌ති යථා යෙන පකාරෙන සො නරො විසහතො, සවිසෙන සප්‌පෙන දට්‌ඨො විසඛාදකො වා ඔසධං පිවිත්‌වා සුඛී භවෙය්‍ය, තථෙව තෙන පකාරෙන අහං අවිජ්‌ජාය මොහෙන සං සුට්‌ඨු පීළිතො. සද්‌ධම්‌මාගදමෙසහන්‌ති අහං සද්‌ධම්‌මසඞ්‌ඛාතං ඔසධං එසං පරියෙසන්‌තොති අත්‌ථො.
493.Tathevāhanti yathā yena pakārena so naro visahato, savisena sappena daṭṭho visakhādako vā osadhaṃ pivitvā sukhī bhaveyya, tatheva tena pakārena ahaṃ avijjāya mohena saṃ suṭṭhu pīḷito. Saddhammāgadamesahanti ahaṃ saddhammasaṅkhātaṃ osadhaṃ esaṃ pariyesantoti attho.
494-5. ධම්‌මාගදං ගවෙසන්‌තොති සංසාරදුක්‌ඛවිසස්‌ස විනාසාය ධම්‌මොසධං ගවෙසන්‌තො. අද්‌දක්‌ඛිං සක්‍යසාසනන්‌ති සක්‍යවංසපභවස්‌ස ගොතමස්‌ස සාසනං සද්‌දක්‌ඛින්‌ති අත්‌ථො. අග්‌ගං සබ්‌බොසධානං තන්‌ති සබ්‌බෙසං ඔසධානං අන්‌තරෙ තං සක්‍යසාසනසඞ්‌ඛාතං ධම්‌මොසධං අග්‌ගං උත්‌තමන්‌ති අත්‌ථො. සබ්‌බසල්‌ලවිනොදනන්‌ති රාගසල්‌ලාදීනං සබ්‌බෙසං සල්‌ලානං විනොදනං වූපසමකරං ධම්‌මොසධං ධම්‌මසඞ්‌ඛාතං ඔසධං පිවිත්‌වා සබ්‌බං විසං සකලසංසාරදුක්‌ඛවිසං සමූහනිං නාසෙසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො. අජරාමරන්‌ති තං දුක්‌ඛවිසං සමූහනිත්‌වා අජරං ජරාවිරහිතං අමරං මරණවිරහිතං සීතිභාවං රාගපරිළාහාදිවිරහිතත්‌තා සීතලභූතං නිබ්‌බානං අහං ඵස්‌සයිං පච්‌චක්‌ඛමකාසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
494-5.Dhammāgadaṃ gavesantoti saṃsāradukkhavisassa vināsāya dhammosadhaṃ gavesanto. Addakkhiṃ sakyasāsananti sakyavaṃsapabhavassa gotamassa sāsanaṃ saddakkhinti attho. Aggaṃ sabbosadhānaṃ tanti sabbesaṃ osadhānaṃ antare taṃ sakyasāsanasaṅkhātaṃ dhammosadhaṃ aggaṃ uttamanti attho. Sabbasallavinodananti rāgasallādīnaṃ sabbesaṃ sallānaṃ vinodanaṃ vūpasamakaraṃ dhammosadhaṃ dhammasaṅkhātaṃ osadhaṃ pivitvā sabbaṃ visaṃ sakalasaṃsāradukkhavisaṃ samūhaniṃ nāsesinti sambandho. Ajarāmaranti taṃ dukkhavisaṃ samūhanitvā ajaraṃ jarāvirahitaṃ amaraṃ maraṇavirahitaṃ sītibhāvaṃ rāgapariḷāhādivirahitattā sītalabhūtaṃ nibbānaṃ ahaṃ phassayiṃ paccakkhamakāsinti sambandho.
496. පුන කිලෙසතමස්‌ස උපමං දස්‌සෙන්‌තො යථා භූතට්‌ටිතොතිආදිමාහ. තත්‌ථ යථා යෙන පකාරෙන භූතට්‌ටිතො භූතෙන යක්‌ඛෙන අට්‌ටිතො පීළිතො පොසො පුරිසො භූතග්‌ගාහෙන යක්‌ඛග්‌ගාහෙන පීළිතො දුක්‌ඛිතො භූතස්‌මා යක්‌ඛග්‌ගාහතො පරිමුත්‌තියා මොචනත්‌ථාය භූතවෙජ්‌ජං ගවෙසෙය්‍ය.
496. Puna kilesatamassa upamaṃ dassento yathā bhūtaṭṭitotiādimāha. Tattha yathā yena pakārena bhūtaṭṭito bhūtena yakkhena aṭṭito pīḷito poso puriso bhūtaggāhena yakkhaggāhena pīḷito dukkhito bhūtasmā yakkhaggāhato parimuttiyā mocanatthāya bhūtavejjaṃ gaveseyya.
497. තං ගවෙසමානො ච භූතවිජ්‌ජාය සුට්‌ඨු කොවිදං ඡෙකං භූතවෙජ්‌ජං පස්‌සෙය්‍ය, සො භූතවෙජ්‌ජො තස්‌ස යක්‌ඛග්‌ගහිතස්‌ස පුරිසස්‌ස ආවෙසභූතං විහනෙ විනාසෙය්‍ය, සමූලඤ්‌ච මූලෙන සහ ආයතිං අනාසෙවකං කත්‌වා විනාසයෙ විද්‌ධංසෙය්‍යාති සම්‌බන්‌ධො.
497. Taṃ gavesamāno ca bhūtavijjāya suṭṭhu kovidaṃ chekaṃ bhūtavejjaṃ passeyya, so bhūtavejjo tassa yakkhaggahitassa purisassa āvesabhūtaṃ vihane vināseyya, samūlañca mūlena saha āyatiṃ anāsevakaṃ katvā vināsaye viddhaṃseyyāti sambandho.
498. මහාවීර වීරුත්‌තම තමග්‌ගාහෙන කිලෙසන්‌ධකාරග්‌ගාහෙන පීළිතො අහං තථෙව තෙන පකාරෙනෙව තමතො කිලෙසන්‌ධකාරතො පරිමුත්‌තියා මොචනත්‌ථාය ඤාණාලොකං පඤ්‌ඤාආලොකං ගවෙසාමීති සම්‌බන්‌ධො.
498.Mahāvīra vīruttama tamaggāhena kilesandhakāraggāhena pīḷito ahaṃ tatheva tena pakāreneva tamato kilesandhakārato parimuttiyā mocanatthāya ñāṇālokaṃ paññāālokaṃ gavesāmīti sambandho.
499. අථ තදනන්‌තරං කිලෙසතමසොධනං කිලෙසන්‌ධකාරනාසකං සක්‍යමුනිං අද්‌දසන්‌ති අත්‌ථො. සො සක්‍යමුනි මෙ මය්‌හං තමං අන්‌ධකාරං කිලෙසතිමිරං භූතවෙජ්‌ජොව භූතකං යක්‌ඛග්‌ගහිතං ඉව විනොදෙසි දූරී අකාසීති සම්‌බන්‌ධො.
499. Atha tadanantaraṃ kilesatamasodhanaṃ kilesandhakāranāsakaṃ sakyamuniṃ addasanti attho. So sakyamuni me mayhaṃ tamaṃ andhakāraṃ kilesatimiraṃ bhūtavejjova bhūtakaṃ yakkhaggahitaṃ iva vinodesi dūrī akāsīti sambandho.
500. සො අහං එවං විමුත්‌තො සංසාරසොතං සංසාරපවාහං සං සුට්‌ඨු ඡින්‌දිං ඡෙදෙසිං, තණ්‌හාසොතං තණ්‌හාමහොඝං නිවාරයිං නිරවසෙසං අප්‌පවත්‌තිං අකාසින්‌ති අත්‌ථො. භවං උග්‌ඝාටයිං සබ්‌බන්‌ති කාමභවාදිකං සබ්‌බං නවභවං උග්‌ඝාටයිං විනාසෙසින්‌ති අත්‌ථො. මූලතො විනාසෙන්‌තො භූතවෙජ්‌ජො ඉව මූලතො උග්‌ඝාටයින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
500. So ahaṃ evaṃ vimutto saṃsārasotaṃ saṃsārapavāhaṃ saṃ suṭṭhu chindiṃ chedesiṃ, taṇhāsotaṃ taṇhāmahoghaṃ nivārayiṃ niravasesaṃ appavattiṃ akāsinti attho. Bhavaṃ ugghāṭayiṃ sabbanti kāmabhavādikaṃ sabbaṃ navabhavaṃ ugghāṭayiṃ vināsesinti attho. Mūlato vināsento bhūtavejjo iva mūlato ugghāṭayinti sambandho.
501. තතො නිබ්‌බානපරියෙසනාය උපමං දස්‌සෙන්‌තො යථාතිආදිමාහ. තත්‌ථ ගරුං භාරියං නාගං ගිලතීති ගරුළො. ගරුං වා නාගං ලාති ආදදාතීති ගරුළො, ගරුළරාජා. අත්‌තනො භක්‌ඛං සකගොචරං පන්‌නගං පකාරෙන පරහත්‌ථං න ගච්‌ඡතීති පන්‌නගොති ලද්‌ධනාමං නාගං ගහණත්‌ථාය ඔපතති අවපතති, සමන්‌තා සමන්‌තතො යොජනසතං සතයොජනප්‌පමාණං මහාසරං මහාසමුද්‌දං අත්‌තනො පක්‌ඛවාතෙහි වික්‌ඛොභෙති ආලොළෙති යථාති සම්‌බන්‌ධො.
501. Tato nibbānapariyesanāya upamaṃ dassento yathātiādimāha. Tattha garuṃ bhāriyaṃ nāgaṃ gilatīti garuḷo. Garuṃ vā nāgaṃ lāti ādadātīti garuḷo, garuḷarājā. Attano bhakkhaṃ sakagocaraṃ pannagaṃ pakārena parahatthaṃ na gacchatīti pannagoti laddhanāmaṃ nāgaṃ gahaṇatthāya opatati avapatati, samantā samantato yojanasataṃ satayojanappamāṇaṃ mahāsaraṃ mahāsamuddaṃ attano pakkhavātehi vikkhobheti āloḷeti yathāti sambandho.
502. සො සුපණ්‌ණො විහඞ්‌ගමො වෙහාසගමනසීලො පන්‌නගං නාමං ගහෙත්‌වා අධොසීසං ඔලම්‌බෙත්‌වා විහෙඨයං තත්‌ථ තත්‌ථ විවිධෙන හෙඨනෙන හෙඨෙන්‌තො ආදාය දළ්‌හං ගහෙත්‌වා යෙන කාමං යත්‌ථ ගන්‌තුකාමො, තත්‌ථ පක්‌කමති ගච්‌ඡතීති සම්‌බන්‌ධො.
502.So supaṇṇo vihaṅgamo vehāsagamanasīlo pannagaṃ nāmaṃ gahetvā adhosīsaṃ olambetvā viheṭhayaṃ tattha tattha vividhena heṭhanena heṭhento ādāya daḷhaṃ gahetvā yena kāmaṃ yattha gantukāmo, tattha pakkamati gacchatīti sambandho.
503. භන්‌තෙ මහාවීර, යථා ගරුළො බලී බලවා පන්‌නගං ගහෙත්‌වා පක්‌කමති, තථා එව අහං අසඞ්‌ඛතං පච්‌චයෙහි අකතං නිබ්‌බානං ගවෙසන්‌තො පටිපත්‌තිපූරණවසෙන පරියෙසන්‌තො දොසෙ සකලදියඩ්‌ඪකිලෙසසහස්‌සෙ වික්‌ඛාලයිං විසෙසෙන සමුච්‌ඡෙදප්‌පහානෙන සොධෙසිං අහන්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
503. Bhante mahāvīra, yathā garuḷo balī balavā pannagaṃ gahetvā pakkamati, tathā eva ahaṃ asaṅkhataṃ paccayehi akataṃ nibbānaṃ gavesanto paṭipattipūraṇavasena pariyesanto dose sakaladiyaḍḍhakilesasahasse vikkhālayiṃ visesena samucchedappahānena sodhesiṃ ahanti sambandho.
504. යථා ගරුළො පන්‌නගං ගහෙත්‌වා භුඤ්‌ජිත්‌වා විහරති, තථා අහං ධම්‌මවරං උත්‌තමධම්‌මං දිට්‌ඨො පස්‌සන්‌තො එතං සන්‌තිපදං නිබ්‌බානපදං අනුත්‌තරං උත්‌තරවිරහිතං මග්‌ගඵලෙහි ආදාය ගහෙත්‌වා වළඤ්‌ජෙත්‌වා විහරාමීති සම්‌බන්‌ධො.
504. Yathā garuḷo pannagaṃ gahetvā bhuñjitvā viharati, tathā ahaṃ dhammavaraṃ uttamadhammaṃ diṭṭho passanto etaṃ santipadaṃ nibbānapadaṃ anuttaraṃ uttaravirahitaṃ maggaphalehi ādāya gahetvā vaḷañjetvā viharāmīti sambandho.
505. ඉදානි නිබ්‌බානස්‌ස දුල්‌ලභභාවං දස්‌සෙන්‌තො ආසාවතී නාම ලතාතිආදිමාහ. තත්‌ථ සබ්‌බෙසං දෙවානං ආසා ඉච්‌ඡා එතිස්‌සං ලතායං අත්‌ථීති ආසාවතී නාම ලතා, චිත්‌තලතාවනෙ අනෙකවිචිත්‌තාහි ලතාහි ගහනීභූතෙ වනෙ උය්‍යානෙ ජාතා නිබ්‌බත්‌තාති අත්‌ථො. තස්‌සා ලතාය වස්‌සසහස්‌සෙන වස්‌සසහස්‌සච්‌චයෙන එකං ඵලං නිබ්‌බත්‌තතෙ එකං ඵලං ගණ්‌හාති.
505. Idāni nibbānassa dullabhabhāvaṃ dassento āsāvatī nāma latātiādimāha. Tattha sabbesaṃ devānaṃ āsā icchā etissaṃ latāyaṃ atthīti āsāvatī nāma latā, cittalatāvane anekavicittāhi latāhi gahanībhūte vane uyyāne jātā nibbattāti attho. Tassā latāya vassasahassena vassasahassaccayena ekaṃ phalaṃ nibbattate ekaṃ phalaṃ gaṇhāti.
506. තං දෙවාති තං ආසාවතිං ලතං තාව දූරඵලං තත්‌තකං චිරකාලං අතික්‌කමිත්‌වා ඵලං ගණ්‌හන්‌තං සංවිජ්‌ජමානං දෙවා තාවතිංසදෙවතා පයිරුපාසන්‌ති භජන්‌ති, සා ආසාවතී නාම ලතුත්‌තමා ලතානං අන්‌තරෙ උත්‌තමලතා එවං දෙවානං පියා අහොසීති සම්‌බන්‌ධො.
506.Taṃ devāti taṃ āsāvatiṃ lataṃ tāva dūraphalaṃ tattakaṃ cirakālaṃ atikkamitvā phalaṃ gaṇhantaṃ saṃvijjamānaṃ devā tāvatiṃsadevatā payirupāsanti bhajanti, sā āsāvatī nāma latuttamā latānaṃ antare uttamalatā evaṃ devānaṃ piyā ahosīti sambandho.
507. සතසහස්‌සුපාදායාති සතසහස්‌සසංවච්‌ඡරං ආදිං කත්‌වා. තාහං පරිචරෙ මුනීති මොනං වුච්‌චති ඤාණං, භන්‌තෙ, මුනි ඤාණවන්‌ත සබ්‌බඤ්‌ඤු, අහං තං භගවන්‌තං පරිචරෙ පයිරුපාසාමි. සායංපාතං නමස්‌සාමීති සායන්‌හසමයඤ්‌ච පුබ්‌බණ්‌හසමයඤ්‌චාති ද්‌වික්‌ඛත්‌තුං නමස්‌සාමි පණාමං කරොමි. යථා දෙවා තාවතිංසා දෙවා විය ආසාවතීලතං සායංපාතඤ්‌ච පයිරුපාසන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො.
507.Satasahassupādāyāti satasahassasaṃvaccharaṃ ādiṃ katvā. Tāhaṃ paricare munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ, bhante, muni ñāṇavanta sabbaññu, ahaṃ taṃ bhagavantaṃ paricare payirupāsāmi. Sāyaṃpātaṃ namassāmīti sāyanhasamayañca pubbaṇhasamayañcāti dvikkhattuṃ namassāmi paṇāmaṃ karomi. Yathā devā tāvatiṃsā devā viya āsāvatīlataṃ sāyaṃpātañca payirupāsantīti sambandho.
508. අවඤ්‌ඣා පාරිචරියාති යස්‌මා බුද්‌ධදස්‌සනහෙතු නිබ්‌බානප්‌පත්‌ති අහොසි, තස්‌මා බුද්‌ධපාරිචරියා වත්‌තපටිපත්‌තිකිරියා අවඤ්‌ඣා අතුච්‌ඡා නමස්‌සනා පණාමකිරියා ච අමොඝා අතුච්‌ඡා. තථා හි දූරාගතං දූරතො සංසාරද්‌ධානතො ආගතම්‌පි, සන්‌තං සංවිජ්‌ජමානං ඛණොයං අයං බුද්‌ධුප්‌පාදක්‌ඛණො න විරාධයි නාතික්‌කමි, මං අතික්‌කමිත්‌වා න ගතොති අත්‌ථො.
508.Avañjhā pāricariyāti yasmā buddhadassanahetu nibbānappatti ahosi, tasmā buddhapāricariyā vattapaṭipattikiriyā avañjhā atucchā namassanā paṇāmakiriyā ca amoghā atucchā. Tathā hi dūrāgataṃ dūrato saṃsāraddhānato āgatampi, santaṃ saṃvijjamānaṃ khaṇoyaṃ ayaṃ buddhuppādakkhaṇo na virādhayi nātikkami, maṃ atikkamitvā na gatoti attho.
509. බුද්‌ධදස්‌සනහෙතු නිබ්‌බානප්‌පත්‌තො අහං ආයතිං උප්‌පජ්‌ජනකභවෙ මම පටිසන්‌ධිං විචිනන්‌තො උපපරික්‌ඛන්‌තො න පස්‌සාමීති සම්‌බන්‌ධො. නිරූපධි ඛන්‌ධූපධිකිලෙසූපධීහි විරහිතො විප්‌පමුත්‌තො සබ්‌බකිලෙසෙහි විනාභූතො උපසන්‌තො කිලෙසපරිළාහාභාවෙන සන්‌තමානසො චරාමි අහන්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
509. Buddhadassanahetu nibbānappatto ahaṃ āyatiṃ uppajjanakabhave mama paṭisandhiṃ vicinanto upaparikkhanto na passāmīti sambandho. Nirūpadhi khandhūpadhikilesūpadhīhi virahito vippamutto sabbakilesehi vinābhūto upasanto kilesapariḷāhābhāvena santamānaso carāmi ahanti sambandho.
510. පුන අත්‌තනො බුද්‌ධදස්‌සනාය උපමං දස්‌සෙන්‌තො යථාපි පදුමං නාමාතිආදිමාහ. සූරියරංසෙන සූරියරංසිසම්‌ඵස්‌සෙන යථා පදුමං නාම අපි පුප්‌ඵති විකසති මහාවීර වීරුත්‌තම අහං තථා එව බුද්‌ධරංසෙන බුද්‌ධෙන භගවතා දෙසිතධම්‌මරංසිප්‌පභාවෙන පුප්‌ඵිතොති අත්‌ථො.
510. Puna attano buddhadassanāya upamaṃ dassento yathāpi padumaṃ nāmātiādimāha. Sūriyaraṃsena sūriyaraṃsisamphassena yathā padumaṃ nāma api pupphati vikasati mahāvīra vīruttama ahaṃ tathā eva buddharaṃsena buddhena bhagavatā desitadhammaraṃsippabhāvena pupphitoti attho.
511-12. පුන බුද්‌ධදස්‌සනෙන නිබ්‌බානදස්‌සනං දීපෙන්‌තො යථා බලාකාතිආදිමාහ. තත්‌ථ බලාකයොනිම්‌හි බලාකජාතියං සදා සබ්‌බස්‌මිං කාලෙ පුමා පුරිසො යථා න විජ්‌ජති. පුමෙ අවිජ්‌ජමානෙ කථං බලාකානං ගබ්‌භග්‌ගහණං හොතීති චෙ? මෙඝෙසු ගජ්‌ජමානෙසු සද්‌දං කරොන්‌තෙසු මෙඝගජ්‌ජනං සුත්‌වා තා බලාකිනියො සදා සබ්‌බකාලෙ ගබ්‌භං ගණ්‌හන්‌ති අණ්‌ඩං ධාරෙන්‌තීති අත්‌ථො. යාව යත්‌තකං කාලං මෙඝො න ගජ්‌ජති මෙඝො සද්‌දං න කරොති, තාව තත්‌තකං කාලං චිරං චිරකාලෙන ගබ්‌භං අණ්‌ඩං ධාරෙන්‌ති. යදා යස්‌මිං කාලෙ මෙඝො පවස්‌සති පකාරෙන ගජ්‌ජිත්‌වා වස්‌සති වුට්‌ඨිධාරං පග්‌ඝරති, තදා තස්‌මිං කාලෙ භාරතො ගබ්‌භධාරණතො පරිමුච්‌චන්‌ති අණ්‌ඩං පාතෙන්‌තීති අත්‌ථො.
511-12. Puna buddhadassanena nibbānadassanaṃ dīpento yathā balākātiādimāha. Tattha balākayonimhi balākajātiyaṃ sadā sabbasmiṃ kāle pumā puriso yathā na vijjati. Pume avijjamāne kathaṃ balākānaṃ gabbhaggahaṇaṃ hotīti ce? Meghesu gajjamānesu saddaṃ karontesu meghagajjanaṃ sutvā tā balākiniyo sadā sabbakāle gabbhaṃ gaṇhanti aṇḍaṃ dhārentīti attho. Yāva yattakaṃ kālaṃ megho na gajjati megho saddaṃ na karoti, tāva tattakaṃ kālaṃ ciraṃ cirakālena gabbhaṃ aṇḍaṃ dhārenti. Yadā yasmiṃ kāle megho pavassati pakārena gajjitvā vassati vuṭṭhidhāraṃ paggharati, tadā tasmiṃ kāle bhārato gabbhadhāraṇato parimuccanti aṇḍaṃ pātentīti attho.
513. තතො පරං උපමෙය්‍යසම්‌පදං දස්‌සෙන්‌තො පදුමුත්‌තරබුද්‌ධස්‌සාතිආදිමාහ. පදුමුත්‌තරස්‌ස බුද්‌ධස්‌ස ධම්‌මමෙඝෙන වොහාරපරමත්‌ථදෙසනාසඞ්‌ඛාතමෙඝෙන ගජ්‌ජතො ගජ්‌ජන්‌තස්‌ස දෙසෙන්‌තස්‌ස ධම්‌මමෙඝස්‌ස සද්‌දෙන ඝොසානුසාරෙන අහං තදා ධම්‌මගබ්‌භං විවට්‌ටූපනිස්‌සයං දානසීලාදිපුඤ්‌ඤසම්‌භාරගබ්‌භං අගණ්‌හිං ගහෙසිං තථාති සම්‌බන්‌ධො.
513. Tato paraṃ upameyyasampadaṃ dassento padumuttarabuddhassātiādimāha. Padumuttarassa buddhassa dhammameghena vohāraparamatthadesanāsaṅkhātameghena gajjato gajjantassa desentassa dhammameghassa saddena ghosānusārena ahaṃ tadā dhammagabbhaṃ vivaṭṭūpanissayaṃ dānasīlādipuññasambhāragabbhaṃ agaṇhiṃ gahesiṃ tathāti sambandho.
514. සතසහස්‌සුපාදාය කප්‌පසතසහස්‌සං ආදිං කත්‌වා පුඤ්‌ඤගබ්‌භං දානසීලාදිපුඤ්‌ඤසම්‌භාරං අහං ධරෙමි පූරෙමි. යාව ධම්‌මමෙඝො ධම්‌මදෙසනා න ගජ්‌ජති බුද්‌ධෙන න දෙසීයති, තාව අහං භාරතො සංසාරගබ්‌භභාරතො නප්‌පමුච්‌චාමි න මොචෙමි න විසුං භවාමීති සම්‌බන්‌ධො.
514.Satasahassupādāya kappasatasahassaṃ ādiṃ katvā puññagabbhaṃ dānasīlādipuññasambhāraṃ ahaṃ dharemi pūremi. Yāva dhammamegho dhammadesanā na gajjati buddhena na desīyati, tāva ahaṃ bhārato saṃsāragabbhabhārato nappamuccāmi na mocemi na visuṃ bhavāmīti sambandho.
515. භන්‌තෙ, සක්‍යමුනි සක්‍යවංසප්‌පභව යදා යස්‌මිං කාලෙ සුද්‌ධොදනමහාරාජස්‌ස තව පිතු රම්‌මෙ රමණීයෙ කපිලවත්‌ථවෙ කපිලවත්‌ථුනාමකෙ නගරෙ තුවං ධම්‌මමෙඝෙන ගජ්‌ජති ඝොසෙති, තදා තස්‌මිං කාලෙ අහං භාරතො සංසාරගබ්‌භභාරතො පරිමුච්‌චිං මුත්‌තො අහොසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
515. Bhante, sakyamuni sakyavaṃsappabhava yadā yasmiṃ kāle suddhodanamahārājassa tava pitu ramme ramaṇīye kapilavatthave kapilavatthunāmake nagare tuvaṃ dhammameghena gajjati ghoseti, tadā tasmiṃ kāle ahaṃ bhārato saṃsāragabbhabhārato parimucciṃ mutto ahosinti sambandho.
516. තතො පරං අත්‌තනා අධිගතෙ මග්‌ගඵලෙ දස්‌සෙන්‌තො සුඤ්‌ඤතන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ අත්‌තඅත්‌තනියාදීනං අභාවතො සුඤ්‌ඤතං විමොක්‌ඛඤ්‌ච රාගදොසමොහසබ්‌බකිලෙසනිමිත්‌තානං අභාවතො, අනිමිත්‌තං විමොක්‌ඛඤ්‌ච තණ්‌හාපණිධිස්‌ස අභාවතො, අප්‌පණිහිතං විමොක්‌ඛඤ්‌ච අරියමග්‌ගං අධිගඤ්‌ඡිං භාවෙසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො. චතුරො ච ඵලෙ සබ්‌බෙති චත්‌තාරි සාමඤ්‌ඤඵලානි සබ්‌බානි සච්‌ඡි අකාසින්‌ති අත්‌ථො. ධම්‌මෙවං විජටයිං අහන්‌ති අහං එවං සබ්‌බධම්‌මෙ ජටං ගහනං විජටයිං විද්‌ධංසෙසින්‌ති අත්‌ථො.
516. Tato paraṃ attanā adhigate maggaphale dassento suññatantiādimāha. Tattha attaattaniyādīnaṃ abhāvato suññataṃ vimokkhañca rāgadosamohasabbakilesanimittānaṃ abhāvato, animittaṃ vimokkhañca taṇhāpaṇidhissa abhāvato, appaṇihitaṃ vimokkhañca ariyamaggaṃ adhigañchiṃ bhāvesinti sambandho. Caturo ca phale sabbeti cattāri sāmaññaphalāni sabbāni sacchi akāsinti attho. Dhammevaṃ vijaṭayiṃ ahanti ahaṃ evaṃ sabbadhamme jaṭaṃ gahanaṃ vijaṭayiṃ viddhaṃsesinti attho.
දුතියභාණවාරවණ්‌ණනා සමත්‌තා.
Dutiyabhāṇavāravaṇṇanā samattā.
517. තතො පරං අත්‌තනා අධිගතවිසෙසමෙව දස්‌සෙන්‌තො අපරිමෙය්‍යුපාදායාතිආදිමාහ. තත්‌ථ න පරිමෙය්‍යොති අපරිමෙය්‍යො, සංවච්‌ඡරගණනවසෙන පමෙතුං සඞ්‌ඛාතුං අසක්‌කුණෙය්‍යොති අත්‌ථො. තං අපරිමෙය්‍යං කප්‌පං උපාදාය ආදිං කත්‌වා තව සාසනං තුය්‌හං සාසනං ‘‘අනාගතෙ ගොතමස්‌ස භගවතො සාසනෙ විනයධරානං අග්‌ගො භවෙය්‍ය’’න්‌ති එවං පත්‌ථෙමි. අතීතත්‌ථෙ වත්‌තමානවචනං, පත්‌ථෙසින්‌ති අත්‌ථො. සො මෙ අත්‌ථොති සො පත්‌ථනාසඞ්‌ඛාතො අත්‌ථො මෙ මයා අනුප්‌පත්‌තො නිප්‌ඵාදිතොති අත්‌ථො. අනුත්‌තරං සන්‌තිපදං නිබ්‌බානං අනුප්‌පත්‌තං අධිගතන්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
517. Tato paraṃ attanā adhigatavisesameva dassento aparimeyyupādāyātiādimāha. Tattha na parimeyyoti aparimeyyo, saṃvaccharagaṇanavasena pametuṃ saṅkhātuṃ asakkuṇeyyoti attho. Taṃ aparimeyyaṃ kappaṃ upādāya ādiṃ katvā tava sāsanaṃ tuyhaṃ sāsanaṃ ‘‘anāgate gotamassa bhagavato sāsane vinayadharānaṃ aggo bhaveyya’’nti evaṃ patthemi. Atītatthe vattamānavacanaṃ, patthesinti attho. So me atthoti so patthanāsaṅkhāto attho me mayā anuppatto nipphāditoti attho. Anuttaraṃ santipadaṃ nibbānaṃ anuppattaṃ adhigatanti sambandho.
518. සො අහං අධිගතත්‌තා විනයෙ විනයපිටකෙ පාරමිං පත්‌තො පරියොසානප්‌පත්‌තො. යථාපි පාඨිකො ඉසීති යථා පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතො සාසනෙ විනයධරානං අග්‌ගො ඉසි භික්‌ඛු පාඨිකො පාකටො අහොසි, තථෙවාහන්‌ති අත්‌ථො. න මෙ සමසමො අත්‌ථීති විනයධාරිතාය මෙ මයා සමසමො සමානො අඤ්‌ඤො න අත්‌ථීති අත්‌ථො. සාසනං ඔවාදානුසාසනීසඞ්‌ඛාතං සාසනං ධාරෙමි පූරෙමීති අත්‌ථො.
518. So ahaṃ adhigatattā vinaye vinayapiṭake pāramiṃ patto pariyosānappatto. Yathāpi pāṭhiko isīti yathā padumuttarassa bhagavato sāsane vinayadharānaṃ aggo isi bhikkhu pāṭhiko pākaṭo ahosi, tathevāhanti attho. Na me samasamo atthīti vinayadhāritāya me mayā samasamo samāno añño na atthīti attho. Sāsanaṃ ovādānusāsanīsaṅkhātaṃ sāsanaṃ dhāremi pūremīti attho.
519. පුනපි අත්‌තනො විසෙසං දස්‌සෙන්‌තො විනයෙ ඛන්‌ධකෙ චාපීතිආදිමාහ. තත්‌ථ විනයෙති උභතොවිභඞ්‌ගෙ. ඛන්‌ධකෙති මහාවග්‌ගචූළවග්‌ගෙ. තිකච්‌ඡෙදෙ චාති තිකසඞ්‌ඝාදිසෙසතිකපාචිත්‌තියාදිකෙ ච. පඤ්‌චමෙති පරිවාරෙ ච. එත්‌ථ එතස්‌මිං සකලෙ විනයපිටකෙ මය්‌හං විමති ද්‌වෙළ්‌හකං නත්‌ථි න සංවිජ්‌ජති. අක්‌ඛරෙති විනයපිටකපරියාපන්‌නෙ අ-කාරාදිකෙ අක්‌ඛරෙ. බ්‍යඤ්‌ජනෙති ක-කාරාදිකෙ බ්‍යඤ්‌ජනෙ වා මෙ විමති සංසයො නත්‌ථීති සම්‌බන්‌ධො.
519. Punapi attano visesaṃ dassento vinaye khandhake cāpītiādimāha. Tattha vinayeti ubhatovibhaṅge. Khandhaketi mahāvaggacūḷavagge. Tikacchede cāti tikasaṅghādisesatikapācittiyādike ca. Pañcameti parivāre ca. Ettha etasmiṃ sakale vinayapiṭake mayhaṃ vimati dveḷhakaṃ natthi na saṃvijjati. Akkhareti vinayapiṭakapariyāpanne a-kārādike akkhare. Byañjaneti ka-kārādike byañjane vā me vimati saṃsayo natthīti sambandho.
520. නිග්‌ගහෙ පටිකම්‌මෙ චාති පාපභික්‌ඛූනං නිග්‌ගහෙ ච සාපත්‌තිකානං භික්‌ඛූනං පරිවාසදානාදිකෙ පටිකම්‌මෙ ච ඨානාට්‌ඨානෙ ච කාරණෙ ච අකාරණෙ ච කොවිදො ඡෙකොති අත්‌ථො. ඔසාරණෙ ච තජ්‌ජනීයාදිකම්‌මස්‌ස පටිප්‌පස්‌සද්‌ධිවසෙන ඔසාරණෙ පවෙසනෙ ච. වුට්‌ඨාපනෙ ච ආපත්‌තිතො වුට්‌ඨාපනෙ නිරාපත්‌තිකරණෙ ච ඡෙකොති සම්‌බන්‌ධො. සබ්‌බත්‌ථ පාරමිං ගතොති සබ්‌බස්‌මිං විනයකම්‌මෙ පරියොසානං පත්‌තො, දක්‌ඛො ඡෙකොති අත්‌ථො.
520.Niggahepaṭikamme cāti pāpabhikkhūnaṃ niggahe ca sāpattikānaṃ bhikkhūnaṃ parivāsadānādike paṭikamme ca ṭhānāṭṭhāne ca kāraṇe ca akāraṇe ca kovido chekoti attho. Osāraṇe ca tajjanīyādikammassa paṭippassaddhivasena osāraṇe pavesane ca. Vuṭṭhāpane ca āpattito vuṭṭhāpane nirāpattikaraṇe ca chekoti sambandho. Sabbattha pāramiṃ gatoti sabbasmiṃ vinayakamme pariyosānaṃ patto, dakkho chekoti attho.
521. විනයෙ ඛන්‌ධකෙ චාපීති වුත්‌තප්‌පකාරෙ විනයෙ ච ඛන්‌ධකෙ ච, පදං සුත්‌තපදං නික්‌ඛිපිත්‌වා පට්‌ඨපෙත්‌වා. උභතො විනිවෙඨෙත්‌වාති විනයතො ඛන්‌ධකතො චාති උභයතො නිබ්‌බත්‌තෙත්‌වා විජටෙත්‌වා නයං ආහරිත්‌වා. රසතොති කිච්‌චතො. ඔසරෙය්‍යං ඔසාරණං කරොමීති අත්‌ථො.
521.Vinaye khandhake cāpīti vuttappakāre vinaye ca khandhake ca, padaṃ suttapadaṃ nikkhipitvā paṭṭhapetvā. Ubhato viniveṭhetvāti vinayato khandhakato cāti ubhayato nibbattetvā vijaṭetvā nayaṃ āharitvā. Rasatoti kiccato. Osareyyaṃ osāraṇaṃ karomīti attho.
522. නිරුත්‌තියා ච කුසලොති ‘‘රුක්‌ඛො පටො කුම්‌භො මාලා චිත්‌ත’’න්‌තිආදීසු වොහාරෙසු ඡෙකො. අත්‌ථානත්‌ථෙ ච කොවිදොති අත්‌ථෙ වඩ්‌ඪියං අනත්‌ථෙ හානියඤ්‌ච කොවිදො දක්‌ඛොති අත්‌ථො. අනඤ්‌ඤාතං මයා නත්‌ථීති විනයපිටකෙ සකලෙ වා පිටකත්‌තයෙ මයා අනඤ්‌ඤාතං අවිදිතං අපාකටං කිඤ්‌චි නත්‌ථීති අත්‌ථො. එකග්‌ගො සත්‌ථු සාසනෙති බුද්‌ධසාසනෙ අහමෙව එකො විනයධරානං අග්‌ගො සෙට්‌ඨො උත්‌තමොති අත්‌ථො.
522.Niruttiyā ca kusaloti ‘‘rukkho paṭo kumbho mālā citta’’ntiādīsu vohāresu cheko. Atthānatthe ca kovidoti atthe vaḍḍhiyaṃ anatthe hāniyañca kovido dakkhoti attho. Anaññātaṃ mayā natthīti vinayapiṭake sakale vā piṭakattaye mayā anaññātaṃ aviditaṃ apākaṭaṃ kiñci natthīti attho. Ekaggo satthu sāsaneti buddhasāsane ahameva eko vinayadharānaṃ aggo seṭṭho uttamoti attho.
523. රූපදක්‌ඛෙ අහං අජ්‌ජාති අජ්‌ජ එතරහි කාලෙ සක්‍යපුත්‌තස්‌ස භගවතො සාසනෙ පාවචනෙ අහං රූපදක්‌ඛෙ රූපදස්‌සනෙ විනයවිනිච්‌ඡයදස්‌සනෙ සබ්‌බං කඞ්‌ඛං සකලං සංසයං විනොදෙමි විනාසෙමීති සම්‌බන්‌ධො. ඡින්‌දාමි සබ්‌බසංසයන්‌ති ‘‘අහොසිං නු ඛො අහමතීතමද්‌ධාන’’න්‌තිආදිකං (ම. නි. 1.18; සං. නි. 2.20; මහානි. 174) කාලත්‌තයං ආරබ්‌භ උප්‌පන්‌නං සබ්‌බං සොළසවිධං කඞ්‌ඛං ඡින්‌දාමි වූපසමෙමි සබ්‌බසො විද්‌ධංසෙමීති අත්‌ථො.
523.Rūpadakkhe ahaṃ ajjāti ajja etarahi kāle sakyaputtassa bhagavato sāsane pāvacane ahaṃ rūpadakkhe rūpadassane vinayavinicchayadassane sabbaṃ kaṅkhaṃ sakalaṃ saṃsayaṃ vinodemi vināsemīti sambandho. Chindāmi sabbasaṃsayanti ‘‘ahosiṃ nu kho ahamatītamaddhāna’’ntiādikaṃ (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20; mahāni. 174) kālattayaṃ ārabbha uppannaṃ sabbaṃ soḷasavidhaṃ kaṅkhaṃ chindāmi vūpasamemi sabbaso viddhaṃsemīti attho.
524. පදං අනුපදඤ්‌චාපීති පදං පුබ්‌බපදඤ්‌ච අනුපදං පරපදඤ්‌ච අක්‌ඛරං එකෙකමක්‌ඛරඤ්‌ච බ්‍යඤ්‌ජනං සිථිලධනිතාදිදසවිධං බ්‍යඤ්‌ජනවිධානඤ්‌ච. නිදානෙති තෙන සමයෙනාතිආදිකෙ නිදානෙ ච. පරියොසානෙති නිගමනෙ. සබ්‌බත්‌ථ කොවිදොති සබ්‌බෙසු ඡසු ඨානෙසු ඡෙකොති අත්‌ථො.
524.Padaṃ anupadañcāpīti padaṃ pubbapadañca anupadaṃ parapadañca akkharaṃ ekekamakkharañca byañjanaṃ sithiladhanitādidasavidhaṃ byañjanavidhānañca. Nidāneti tena samayenātiādike nidāne ca. Pariyosāneti nigamane. Sabbattha kovidoti sabbesu chasu ṭhānesu chekoti attho.
525. තතො පරං භගවතොයෙව ගුණෙ පකාසෙන්‌තො යථාපි රාජා බලවාතිආදිමාහ. තත්‌ථ යථා බලවා ථාමබලසම්‌පන්‌නො සෙනාබලසම්‌පන්‌නො වා රාජා, පරං පරෙසං පටිරාජූනං සෙනං නිග්‌ගණ්‌හිත්‌වා නිස්‌සෙසතො ගහෙත්‌වා පලාපෙත්‌වා වා, තපෙ තපෙය්‍ය සන්‌තපෙය්‍ය දුක්‌ඛාපෙය්‍ය. විජිනිත්‌වාන සඞ්‌ගාමන්‌ති සඞ්‌ගාමං පරසෙනාය සමාගමං යුද්‌ධං විජිනිත්‌වා විසෙසෙන ජිනිත්‌වා ජයං පත්‌වා. නගරං තත්‌ථ මාපයෙති තත්‌ථ තස්‌මිං විජිතට්‌ඨානෙ නගරං පාසාදහම්‌මියාදිවිභූසිතං වසනට්‌ඨානං මාපයෙ කාරාපෙය්‍යාති අත්‌ථො.
525. Tato paraṃ bhagavatoyeva guṇe pakāsento yathāpi rājā balavātiādimāha. Tattha yathā balavā thāmabalasampanno senābalasampanno vā rājā, paraṃ paresaṃ paṭirājūnaṃ senaṃ niggaṇhitvā nissesato gahetvā palāpetvā vā, tape tapeyya santapeyya dukkhāpeyya. Vijinitvāna saṅgāmanti saṅgāmaṃ parasenāya samāgamaṃ yuddhaṃ vijinitvā visesena jinitvā jayaṃ patvā. Nagaraṃ tattha māpayeti tattha tasmiṃ vijitaṭṭhāne nagaraṃ pāsādahammiyādivibhūsitaṃ vasanaṭṭhānaṃ māpaye kārāpeyyāti attho.
526. පාකාරං පරිඛඤ්‌චාපීති තත්‌ථ මාපිතනගරෙ පාකාරං සුධාධවලඉට්‌ඨකාමයපාකාරඤ්‌ච කාරයෙති සම්‌බන්‌ධො. පරිඛඤ්‌චාපි කද්‌දමපරිඛං, උදකපරිඛං, සුක්‌ඛපරිඛඤ්‌ච අපි කාරයෙ. එසිකං ද්‌වාරකොට්‌ඨකන්‌ති නගරසොභනත්‌ථං උස්‌සාපිතඑසිකාථම්‌භඤ්‌ච මහන්‌තං කොට්‌ඨකඤ්‌ච චතුභූමකාදිද්‌වාරකොට්‌ඨකඤ්‌ච කාරයෙ. අට්‌ටාලකෙ ච විවිධෙති චතුභූමකාදිභෙදෙ අතිඋච්‌චඅට්‌ටාලකෙ ච විවිධෙ නානප්‌පකාරකෙ බහූ කාරයෙ කාරාපෙය්‍යාති සම්‌බන්‌ධො.
526.Pākāraṃ parikhañcāpīti tattha māpitanagare pākāraṃ sudhādhavalaiṭṭhakāmayapākārañca kārayeti sambandho. Parikhañcāpi kaddamaparikhaṃ, udakaparikhaṃ, sukkhaparikhañca api kāraye. Esikaṃ dvārakoṭṭhakanti nagarasobhanatthaṃ ussāpitaesikāthambhañca mahantaṃ koṭṭhakañca catubhūmakādidvārakoṭṭhakañca kāraye. Aṭṭālake ca vividheti catubhūmakādibhede atiuccaaṭṭālake ca vividhe nānappakārake bahū kāraye kārāpeyyāti sambandho.
527. සිඞ්‌ඝාටකං චච්‌චරඤ්‌චාති න කෙවලං පාකාරාදයො කාරයෙ, සිඞ්‌ඝාටකං චතුමග්‌ගසන්‌ධිඤ්‌ච චච්‌චරං අන්‌තරාවීථිඤ්‌ච කාරයෙති සම්‌බන්‌ධො. සුවිභත්‌තන්‌තරාපණන්‌ති සුට්‌ඨු විභත්‌තං විභාගතො කොට්‌ඨාසවන්‌තං අන්‌තරාපණං අනෙකාපණසහස්‌සං කාරාපෙය්‍යාති අත්‌ථො. කාරයෙය්‍ය සභං තත්‌ථාති තස්‌මිං මාපිතනගරෙ සභං ධම්‌මාධිකරණසාලං කාරයෙ. අත්‌ථානත්‌ථවිනිච්‌ඡයං වඩ්‌ඪිඤ්‌ච අවඩ්‌ඪිඤ්‌ච විනිච්‌ඡයකරණත්‌ථං විනිච්‌ඡයසාලං කාරයෙති සම්‌බන්‌ධො.
527.Siṅghāṭakaṃ caccarañcāti na kevalaṃ pākārādayo kāraye, siṅghāṭakaṃ catumaggasandhiñca caccaraṃ antarāvīthiñca kārayeti sambandho. Suvibhattantarāpaṇanti suṭṭhu vibhattaṃ vibhāgato koṭṭhāsavantaṃ antarāpaṇaṃ anekāpaṇasahassaṃ kārāpeyyāti attho. Kārayeyya sabhaṃ tatthāti tasmiṃ māpitanagare sabhaṃ dhammādhikaraṇasālaṃ kāraye. Atthānatthavinicchayaṃ vaḍḍhiñca avaḍḍhiñca vinicchayakaraṇatthaṃ vinicchayasālaṃ kārayeti sambandho.
528. නිග්‌ඝාතත්‌ථං අමිත්‌තානන්‌ති පටිරාජූනං පටිබාහනත්‌ථං. ඡිද්‌දාඡිද්‌දඤ්‌ච ජානිතුන්‌ති දොසඤ්‌ච අදොසඤ්‌ච ජානිතුං. බලකායස්‌ස රක්‌ඛායාති හත්‌ථිඅස්‌සරථපත්‌තිසඞ්‌ඛාතස්‌ස බලකායස්‌ස සෙනාසමූහස්‌ස ආරක්‌ඛණත්‌ථාය සො නගරසාමිකො රාජා, සෙනාපච්‌චං සෙනාපතිං සෙනානායකං මහාමත්‌තං ඨපෙති ඨානන්‌තරෙ පතිට්‌ඨපෙතීති අත්‌ථො.
528.Nigghātatthaṃ amittānanti paṭirājūnaṃ paṭibāhanatthaṃ. Chiddāchiddañca jānitunti dosañca adosañca jānituṃ. Balakāyassa rakkhāyāti hatthiassarathapattisaṅkhātassa balakāyassa senāsamūhassa ārakkhaṇatthāya so nagarasāmiko rājā, senāpaccaṃ senāpatiṃ senānāyakaṃ mahāmattaṃ ṭhapeti ṭhānantare patiṭṭhapetīti attho.
529. ආරක්‌ඛත්‌ථාය භණ්‌ඩස්‌සාති ජාතරූපරජතමුත්‌තාමණිආදිරාජභණ්‌ඩස්‌ස ආරක්‌ඛණත්‌ථාය සමන්‌තතො ගොපනත්‌ථාය මෙ මය්‌හං භණ්‌ඩං මා විනස්‌සීති නිධානකුසලං රක්‌ඛණෙ කුසලං ඡෙකං නරං පුරිසං භණ්‌ඩරක්‌ඛං භණ්‌ඩරක්‌ඛන්‌තං සො රාජා භණ්‌ඩාගාරෙ ඨපෙතීති සම්‌බන්‌ධො.
529.Ārakkhatthāyabhaṇḍassāti jātarūparajatamuttāmaṇiādirājabhaṇḍassa ārakkhaṇatthāya samantato gopanatthāya me mayhaṃ bhaṇḍaṃ mā vinassīti nidhānakusalaṃ rakkhaṇe kusalaṃ chekaṃ naraṃ purisaṃ bhaṇḍarakkhaṃ bhaṇḍarakkhantaṃ so rājā bhaṇḍāgāre ṭhapetīti sambandho.
530. මමත්‌තො හොති යො රඤ්‌ඤොති යො පණ්‌ඩිතො රඤ්‌ඤො මමත්‌තො මාමකො පක්‌ඛපාතො හොති. වුද්‌ධිං යස්‌ස ච ඉච්‌ඡතීති අස්‌ස රඤ්‌ඤො වුද්‌ධිඤ්‌ච විරූළ්‌හිං යො ඉච්‌ඡති කාමෙති, තස්‌ස ඉත්‌ථම්‌භූතස්‌ස පණ්‌ඩිතස්‌ස රාජා අධිකරණං විනිච්‌ඡයාධිපච්‌චං දෙති මිත්‌තස්‌ස මිත්‌තභාවස්‌ස පටිපජ්‌ජිතුන්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
530.Mamatto hoti yo raññoti yo paṇḍito rañño mamatto māmako pakkhapāto hoti. Vuddhiṃ yassa ca icchatīti assa rañño vuddhiñca virūḷhiṃ yo icchati kāmeti, tassa itthambhūtassa paṇḍitassa rājā adhikaraṇaṃ vinicchayādhipaccaṃ deti mittassa mittabhāvassa paṭipajjitunti sambandho.
531. උප්‌පාතෙසූති උක්‌කාපාතදිසාඩාහාදිඋප්‌පාතෙසු ච. නිමිත්‌තෙසූති මූසිකච්‌ඡින්‌නාදීසු ‘‘ඉදං නිමිත්‌තං සුභං, ඉදං නිමිත්‌තං අසුභ’’න්‌ති එවං නිමිත්‌තජානනසත්‌ථෙසු ච. ලක්‌ඛණෙසු චාති ඉත්‌ථිපුරිසානං හත්‌ථපාදලක්‌ඛණජානනසත්‌ථෙසු ච කොවිදං ඡෙකං අජ්‌ඣායකං අනෙකෙසං සිස්‌සානං බ්‍යාකරණවාචකං මන්‌තධරං වෙදත්‌තයසඞ්‌ඛාතමන්‌තධාරකං පණ්‌ඩිතං සො රාජා පොරොහිච්‌චෙ පුරොහිතට්‌ඨානන්‌තරෙ ඨපෙතීති සම්‌බන්‌ධො.
531.Uppātesūti ukkāpātadisāḍāhādiuppātesu ca. Nimittesūti mūsikacchinnādīsu ‘‘idaṃ nimittaṃ subhaṃ, idaṃ nimittaṃ asubha’’nti evaṃ nimittajānanasatthesu ca. Lakkhaṇesu cāti itthipurisānaṃ hatthapādalakkhaṇajānanasatthesu ca kovidaṃ chekaṃ ajjhāyakaṃ anekesaṃ sissānaṃ byākaraṇavācakaṃ mantadharaṃ vedattayasaṅkhātamantadhārakaṃ paṇḍitaṃ so rājā porohicce purohitaṭṭhānantare ṭhapetīti sambandho.
532. එතෙහඞ්‌ගෙහි සම්‌පන්‌නොති එතෙහි වුත්‌තප්‌පකාරෙහි අඞ්‌ගෙහි අවයවෙහි සම්‌පන්‌නො සමඞ්‌ගීභූතො සො රාජා ‘‘ඛත්‌තියො’’ති පවුච්‌චති කථීයතීති සම්‌බන්‌ධො. සදා රක්‌ඛන්‌ති රාජානන්‌ති එතෙ සෙනාපච්‌චාදයො අමච්‌චා සදා සබ්‌බකාලං තං රාජානං රක්‌ඛන්‌ති ගොපෙන්‌ති. කිමිව? චක්‌කවාකොව දුක්‌ඛිතං දුක්‌ඛප්‌පත්‌තං සකඤාතිං රක්‌ඛන්‌තො චක්‌කවාකො පක්‌ඛී ඉවාති අත්‌ථො.
532.Etehaṅgehi sampannoti etehi vuttappakārehi aṅgehi avayavehi sampanno samaṅgībhūto so rājā ‘‘khattiyo’’ti pavuccati kathīyatīti sambandho. Sadā rakkhanti rājānanti ete senāpaccādayo amaccā sadā sabbakālaṃ taṃ rājānaṃ rakkhanti gopenti. Kimiva? Cakkavākova dukkhitaṃ dukkhappattaṃ sakañātiṃ rakkhanto cakkavāko pakkhī ivāti attho.
533. තථෙව ත්‌වං මහාවීරාති වීරුත්‌තම, යථා සො රාජා සෙනාපච්‌චාදිඅඞ්‌ගසම්‌පන්‌නො නගරද්‌වාරං ථකෙත්‌වා පටිවසති, තථෙව තුවං හතාමිත්‌තො නිහතපච්‌චත්‌ථිකො ඛත්‌තියො ඉව සදෙවකස්‌ස ලොකස්‌ස සහ දෙවෙහි පවත්‌තමානස්‌ස ලොකස්‌ස ධම්‌මරාජා ධම්‌මෙන සමෙන රාජා දසපාරමිතාධම්‌මපරිපූරණෙන රාජභූතත්‌තා ‘‘ධම්‌මරාජා’’ති පවුච්‌චති කථීයතීති සම්‌බන්‌ධො.
533.Tatheva tvaṃ mahāvīrāti vīruttama, yathā so rājā senāpaccādiaṅgasampanno nagaradvāraṃ thaketvā paṭivasati, tatheva tuvaṃ hatāmitto nihatapaccatthiko khattiyo iva sadevakassa lokassa saha devehi pavattamānassa lokassa dhammarājā dhammena samena rājā dasapāramitādhammaparipūraṇena rājabhūtattā ‘‘dhammarājā’’ti pavuccati kathīyatīti sambandho.
534. තිත්‌ථියෙ නීහරිත්‌වානාති ධම්‌මරාජභාවෙන පටිපක්‌ඛභූතෙ සකලතිත්‌ථියෙ නීහරිත්‌වා නිස්‌සෙසෙන හරිත්‌වා නිබ්‌බිසෙවනං කත්‌වා සසෙනකං ධාරඤ්‌චාපි සෙනාය සහ වසවත්‌තිමාරම්‌පි නීහරිත්‌වා . තමන්‌ධකාරං විධමිත්‌වාති තමසඞ්‌ඛාතං මොහන්‌ධකාරං විධමිත්‌වා විද්‌ධංසෙත්‌වා. ධම්‌මනගරං සත්‌තතිංසබොධිපක්‌ඛියධම්‌මසඞ්‌ඛාතං, ඛන්‌ධායතනධාතුපටිච්‌චසමුප්‌පාදබලබොජ්‌ඣඞ්‌ගගම්‌භීරනයසමන්‌තපට්‌ඨානධම්‌මසඞ්‌ඛාතං වා නගරං අමාපයි නිම්‌මිනි පතිට්‌ඨාපෙසීති අත්‌ථො.
534.Titthiye nīharitvānāti dhammarājabhāvena paṭipakkhabhūte sakalatitthiye nīharitvā nissesena haritvā nibbisevanaṃ katvā sasenakaṃ dhārañcāpi senāya saha vasavattimārampi nīharitvā . Tamandhakāraṃvidhamitvāti tamasaṅkhātaṃ mohandhakāraṃ vidhamitvā viddhaṃsetvā. Dhammanagaraṃ sattatiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhātaṃ, khandhāyatanadhātupaṭiccasamuppādabalabojjhaṅgagambhīranayasamantapaṭṭhānadhammasaṅkhātaṃ vā nagaraṃ amāpayi nimmini patiṭṭhāpesīti attho.
535. සීලං පාකාරකං තත්‌ථාති තස්‌මිං පතිට්‌ඨාපිතෙ ධම්‌මනගරෙ චතුපාරිසුද්‌ධිසීලං පාකාරං. ඤාණං තෙ ද්‌වාරකොට්‌ඨකන්‌ති තෙ තුය්‌හං සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණආසයානුසයඤාණඅනාගතංසඤාණඅතීතංසඤාණාදිකමෙව ඤාණං ද්‌වාරකොට්‌ඨකන්‌ති අත්‌ථො. සද්‌ධා තෙ එසිකා වීරාති, භන්‌තෙ, අසිථිලපරක්‌කම තෙ තුය්‌හං දීපඞ්‌කරපාදමූලතො පභුති සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණකාරණා සද්‌දහනසද්‌ධා උස්‌සාපිතඅලඞ්‌කාරඅලඞ්‌කතථම්‌භොති අත්‌ථො. ද්‌වාරපාලො ච සංවරොති තෙ තුය්‌හං ඡද්‌වාරිකසංවරො රක්‌ඛාවරණගුත්‌ති ද්‌වාරපාලො ද්‌වාරරක්‌ඛකොති අත්‌ථො.
535.Sīlaṃ pākārakaṃ tatthāti tasmiṃ patiṭṭhāpite dhammanagare catupārisuddhisīlaṃ pākāraṃ. Ñāṇaṃ te dvārakoṭṭhakanti te tuyhaṃ sabbaññutaññāṇaāsayānusayañāṇaanāgataṃsañāṇaatītaṃsañāṇādikameva ñāṇaṃ dvārakoṭṭhakanti attho. Saddhā te esikā vīrāti, bhante, asithilaparakkama te tuyhaṃ dīpaṅkarapādamūlato pabhuti sabbaññutaññāṇakāraṇā saddahanasaddhā ussāpitaalaṅkāraalaṅkatathambhoti attho. Dvārapālo ca saṃvaroti te tuyhaṃ chadvārikasaṃvaro rakkhāvaraṇagutti dvārapālo dvārarakkhakoti attho.
536. සතිපට්‌ඨානමට්‌ටාලන්‌ති තෙ තුය්‌හං චතුසතිපට්‌ඨානඅට්‌ටාලමුණ්‌ඩච්‌ඡදනං. පඤ්‌ඤා තෙ චච්‌චරං මුනෙති, භන්‌තෙ, මුනෙ ඤාණවන්‌ත තෙ තුය්‌හං පාටිහාරියාදිඅනෙකවිධා පඤ්‌ඤා චච්‌චරං මග්‌ගසමොධානං නගරවීථීති අත්‌ථො. ඉද්‌ධිපාදඤ්‌ච සිඞ්‌ඝාටන්‌ති තුය්‌හං ඡන්‌දවීරියචිත්‌තවීමංසසඞ්‌ඛාතා චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා සිඞ්‌ඝාටං චතුමග්‌ගසන්‌ති. ධම්‌මවීථි සුමාපිතන්‌ති සත්‌තතිංසබොධිපක්‌ඛියධම්‌මසඞ්‌ඛාතාය වීථියා සුට්‌ඨු මාපිතං සජ්‌ජිතං, තං ධම්‌මනගරන්‌ති අත්‌ථො.
536.Satipaṭṭhānamaṭṭālanti te tuyhaṃ catusatipaṭṭhānaaṭṭālamuṇḍacchadanaṃ. Paññā te caccaraṃ muneti, bhante, mune ñāṇavanta te tuyhaṃ pāṭihāriyādianekavidhā paññā caccaraṃ maggasamodhānaṃ nagaravīthīti attho. Iddhipādañca siṅghāṭanti tuyhaṃ chandavīriyacittavīmaṃsasaṅkhātā cattāro iddhipādā siṅghāṭaṃ catumaggasanti. Dhammavīthi sumāpitanti sattatiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhātāya vīthiyā suṭṭhu māpitaṃ sajjitaṃ, taṃ dhammanagaranti attho.
537. සුත්‌තන්‌තං අභිධම්‌මඤ්‌චාති තව තුය්‌හං එත්‌ථ ධම්‌මනගරෙ සුත්‌තන්‌තං අභිධම්‌මං විනයඤ්‌ච කෙවලං සකලං සුත්‌තගෙය්‍යාදිකං නවඞ්‌ගං බුද්‌ධවචනං ධම්‌මසභා ධම්‌මාධිකරණසාලාති අත්‌ථො.
537.Suttantaṃ abhidhammañcāti tava tuyhaṃ ettha dhammanagare suttantaṃ abhidhammaṃ vinayañca kevalaṃ sakalaṃ suttageyyādikaṃ navaṅgaṃ buddhavacanaṃ dhammasabhā dhammādhikaraṇasālāti attho.
538. සුඤ්‌ඤතං අනිමිත්‌තඤ්‌චාති අනත්‌තානුපස්‌සනාවසෙන පටිලද්‌ධං සුඤ්‌ඤතවිහාරඤ්‌ච, අනිච්‌චානුපස්‌සනාවසෙන පටිලද්‌ධං අනිමිත්‌තවිහාරඤ්‌ච. විහාරඤ්‌චප්‌පණිහිතන්‌ති දුක්‌ඛානුපස්‌සනාවසෙන පටිලද්‌ධං අප්‌පණිහිතවිහාරඤ්‌ච. ආනෙඤ්‌ජඤ්‌චාති අචලං අඵන්‌දිතං චතුසාමඤ්‌ඤඵලසඞ්‌ඛාතං ආනෙඤ්‌ජවිහාරඤ්‌ච. නිරොධො චාති සබ්‌බදුක්‌ඛනිරොධං නිබ්‌බානඤ්‌ච. එසා ධම්‌මකුටී තවාති එසා සබ්‌බනවලොකුත්‌තරධම්‌මසඞ්‌ඛාතා තව තුය්‌හං ධම්‌මකුටි වසනගෙහන්‌ති අත්‌ථො.
538.Suññataṃ animittañcāti anattānupassanāvasena paṭiladdhaṃ suññatavihārañca, aniccānupassanāvasena paṭiladdhaṃ animittavihārañca. Vihārañcappaṇihitanti dukkhānupassanāvasena paṭiladdhaṃ appaṇihitavihārañca. Āneñjañcāti acalaṃ aphanditaṃ catusāmaññaphalasaṅkhātaṃ āneñjavihārañca. Nirodho cāti sabbadukkhanirodhaṃ nibbānañca. Esā dhammakuṭī tavāti esā sabbanavalokuttaradhammasaṅkhātā tava tuyhaṃ dhammakuṭi vasanagehanti attho.
539. පඤ්‌ඤාය අග්‌ගො නික්‌ඛිත්‌තොති පඤ්‌ඤාවසෙන පඤ්‌ඤවන්‌තානං අග්‌ගො. ඉති භගවතා නික්‌ඛිත්‌තො ඨපිතො ථෙරො පටිභානෙ ච පඤ්‌ඤාය කත්‌තබ්‌බෙ කිච්‌චෙ, යුත්‌තමුත්‌තපටිභානෙ වා කොවිදො ඡෙකො නාමෙන සාරිපුත්‌තොති පාකටො තව තුය්‌හං ධම්‌මසෙනාපති තයා දෙසිතස්‌ස පිටකත්‌තයධම්‌මසමූහස්‌ස ධාරණතො පති පධානො හුත්‌වා සෙනාකිච්‌චං කරොතීති අත්‌ථො.
539.Paññāyaaggo nikkhittoti paññāvasena paññavantānaṃ aggo. Iti bhagavatā nikkhitto ṭhapito thero paṭibhāne ca paññāya kattabbe kicce, yuttamuttapaṭibhāne vā kovido cheko nāmena sāriputtoti pākaṭo tava tuyhaṃ dhammasenāpati tayā desitassa piṭakattayadhammasamūhassa dhāraṇato pati padhāno hutvā senākiccaṃ karotīti attho.
540. චුතූපපාතකුසලොති භන්‌තෙ මුනි, චුතූපපාතෙ චුතියා උපපත්‌තියා ච කුසලො ඡෙකො. ඉද්‌ධියා පාරමිං ගතොති ‘‘එකොපි හුත්‌වා බහුධා හොති, බහුධාපි හුත්‌වා එකො හොතී’’තිආදිනා (දී. නි. 1.238; පටි. ම. 1.102) වුත්‌තාය ඉද්‌ධිප්‌පභෙදාය පාරමිං පරියොසානං ගතො පත්‌තො නාමෙන කොලිතො නාම මොග්‌ගල්‌ලානත්‌ථෙරො පොරොහිච්‌චො තව තුය්‌හං පුරොහිතොති සම්‌බන්‌ධො.
540.Cutūpapātakusaloti bhante muni, cutūpapāte cutiyā upapattiyā ca kusalo cheko. Iddhiyā pāramiṃ gatoti ‘‘ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hotī’’tiādinā (dī. ni. 1.238; paṭi. ma. 1.102) vuttāya iddhippabhedāya pāramiṃ pariyosānaṃ gato patto nāmena kolito nāma moggallānatthero porohicco tava tuyhaṃ purohitoti sambandho.
541. පොරාණකවංසධරොති භන්‌තෙ මුනෙ, ඤාණවන්‌තං පොරාණස්‌ස වංසස්‌ස ධාරකො, පරම්‌පරජානනකො වා උග්‌ගතෙජො පාකටතෙජො, දුරාසදො ආසාදෙතුං ඝට්‌ටෙතුං දුක්‌ඛො අසක්‌කුණෙය්‍යොති අත්‌ථො. ධුතවාදිගුණෙනග්‌ගොති තෙචීවරිකඞ්‌ගාදීනි තෙරස ධුතඞ්‌ගානි වදති ඔවදතීති ධුතවාදීගුණෙන ධුතඞ්‌ගගුණෙන අග්‌ගො සෙට්‌ඨො මහාකස්‌සපත්‌ථෙරො තව තුය්‌හං අක්‌ඛදස්‌සො වොහාරකරණෙ පධානොති අත්‌ථො.
541.Porāṇakavaṃsadharoti bhante mune, ñāṇavantaṃ porāṇassa vaṃsassa dhārako, paramparajānanako vā uggatejo pākaṭatejo, durāsado āsādetuṃ ghaṭṭetuṃ dukkho asakkuṇeyyoti attho. Dhutavādiguṇenaggoti tecīvarikaṅgādīni terasa dhutaṅgāni vadati ovadatīti dhutavādīguṇena dhutaṅgaguṇena aggo seṭṭho mahākassapatthero tava tuyhaṃ akkhadasso vohārakaraṇe padhānoti attho.
542. බහුස්‌සුතො ධම්‌මධරොති භන්‌තෙ මුනෙ, බහූනං චතුරාසීතිධම්‌මක්‌ඛන්‌ධසහස්‌සානං සුතත්‌තා භගවතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝතො ච උග්‌ගහිතත්‌තා බහුස්‌සුතො අනෙකෙසං ඡසතසහස්‌සසඞ්‌ඛ්‍යානං ආගමධම්‌මානං සතිපට්‌ඨානාදීනඤ්‌ච පරමත්‌ථධම්‌මානං ධාරණතො ධම්‌මධරො ආනන්‌දො. සබ්‌බපාඨී ච සාසනෙති බුද්‌ධසාසනෙ සබ්‌බෙසං පාඨීනං පඨන්‌තානං සජ්‌ඣායන්‌තානං භික්‌ඛූනං අග්‌ගො සෙට්‌ඨොති සබ්‌බපාඨී නාමෙන ආනන්‌දො නාම ථෙරො. ධම්‌මාරක්‌ඛො තවාති තව තුය්‌හං ධම්‌මස්‌ස පිටකත්‌තයධම්‌මභණ්‌ඩස්‌ස ආරක්‌ඛො රක්‌ඛකො පාලකො, ධම්‌මභණ්‌ඩාගාරිකොති අත්‌ථො.
542.Bahussuto dhammadharoti bhante mune, bahūnaṃ caturāsītidhammakkhandhasahassānaṃ sutattā bhagavatā bhikkhusaṅghato ca uggahitattā bahussuto anekesaṃ chasatasahassasaṅkhyānaṃ āgamadhammānaṃ satipaṭṭhānādīnañca paramatthadhammānaṃ dhāraṇato dhammadharo ānando. Sabbapāṭhī ca sāsaneti buddhasāsane sabbesaṃ pāṭhīnaṃ paṭhantānaṃ sajjhāyantānaṃ bhikkhūnaṃ aggo seṭṭhoti sabbapāṭhī nāmena ānando nāma thero. Dhammārakkho tavāti tava tuyhaṃ dhammassa piṭakattayadhammabhaṇḍassa ārakkho rakkhako pālako, dhammabhaṇḍāgārikoti attho.
543. එතෙ සබ්‌බෙ අතික්‌කම්‌මාති භගවා භග්‍යවා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො එතෙ සාරිපුත්‌තාදයො මහානුභාවෙපි ථෙරෙ අතික්‌කම්‌ම වජ්‌ජෙත්‌වා මමංයෙව පමෙසි පමාණං අකාසි, මනසි අකාසීති අත්‌ථො. විනිච්‌ඡයං මෙ පාදාසීති විනයඤ්‌ඤූහි පණ්‌ඩිතෙහි දෙසිතං පකාසිතං විනයෙ විනිච්‌ඡයං දොසවිචාරණං මෙ මය්‌හං භගවා පාදාසි පකාරෙන අදාසි, මය්‌හමෙව භාරං අකාසීති සම්‌බන්‌ධො.
543.Etesabbe atikkammāti bhagavā bhagyavā sammāsambuddho ete sāriputtādayo mahānubhāvepi there atikkamma vajjetvā mamaṃyeva pamesi pamāṇaṃ akāsi, manasi akāsīti attho. Vinicchayaṃ me pādāsīti vinayaññūhi paṇḍitehi desitaṃ pakāsitaṃ vinaye vinicchayaṃ dosavicāraṇaṃ me mayhaṃ bhagavā pādāsi pakārena adāsi, mayhameva bhāraṃ akāsīti sambandho.
544. යො කොචි විනයෙ පඤ්‌හන්‌ති යො කොචි භික්‌ඛු බුද්‌ධසාවකො විනයනිස්‌සිතං පඤ්‌හං මං පුච්‌ඡති, තත්‌ථ තස්‌මිං පුච්‌ඡිතපඤ්‌හෙ මෙ මය්‌හං චින්‌තනා විමති කඞ්‌ඛා නත්‌ථි. තඤ්‌හෙවත්‌ථං තං එව පුච්‌ඡිතං අත්‌ථං අහං කථෙමීති සම්‌බන්‌ධො.
544.Yo koci vinaye pañhanti yo koci bhikkhu buddhasāvako vinayanissitaṃ pañhaṃ maṃ pucchati, tattha tasmiṃ pucchitapañhe me mayhaṃ cintanā vimati kaṅkhā natthi. Tañhevatthaṃ taṃ eva pucchitaṃ atthaṃ ahaṃ kathemīti sambandho.
545. යාවතා බුද්‌ධඛෙත්‌තම්‌හීති යාවතා යත්‌තකෙ ඨානෙ බුද්‌ධස්‌ස ආණාඛෙත්‌තෙ තං මහාමුනිං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං ඨපෙත්‌වා විනයෙ විනයපිටකෙ විනයවිනිච්‌ඡයකරණෙ වා මාදිසො මයා සදිසො නත්‌ථි, අහමෙව අග්‌ගො, භිය්‍යො මමාධිකො කුතො භවිස්‌සතීති සම්‌බන්‌ධො.
545.Yāvatā buddhakhettamhīti yāvatā yattake ṭhāne buddhassa āṇākhette taṃ mahāmuniṃ sammāsambuddhaṃ ṭhapetvā vinaye vinayapiṭake vinayavinicchayakaraṇe vā mādiso mayā sadiso natthi, ahameva aggo, bhiyyo mamādhiko kuto bhavissatīti sambandho.
546. භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ නිසීදිත්‌වා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝමජ්‌ඣෙ නිසින්‌නො ගොතමො භගවා එවං ගජ්‌ජති සීහනාදං කරොති. කථං? විනයෙ උභතොවිභඞ්‌ගෙ, ඛන්‌ධකෙසු මහාවග්‌ගචූළවග්‌ගෙසු, ච-සද්‌දෙන පරිවාරෙ, උපාලිස්‌ස උපාලිනා සමො සදිසො නත්‌ථීති එවං ගජ්‌ජති.
546.Bhikkhusaṅghe nisīditvā bhikkhusaṅghamajjhe nisinno gotamo bhagavā evaṃ gajjati sīhanādaṃ karoti. Kathaṃ? Vinaye ubhatovibhaṅge, khandhakesu mahāvaggacūḷavaggesu, ca-saddena parivāre, upālissa upālinā samo sadiso natthīti evaṃ gajjati.
547. යාවතාති යත්‌තකං බුද්‌ධභණිතං බුද්‌ධෙන දෙසිතං නවඞ්‌ගං සුත්‌තගෙය්‍යාදිසත්‌ථුසාසනං සත්‌ථුනා පකාසිතං සබ්‌බං විනයොගධං තං විනයෙ අන්‌තොපවිට්‌ඨං විනයමූලකං ඉච්‌චෙවං පස්‌සිනො පස්‌සන්‌තස්‌ස.
547.Yāvatāti yattakaṃ buddhabhaṇitaṃ buddhena desitaṃ navaṅgaṃ suttageyyādisatthusāsanaṃ satthunā pakāsitaṃ sabbaṃ vinayogadhaṃ taṃ vinaye antopaviṭṭhaṃ vinayamūlakaṃ iccevaṃ passino passantassa.
548. මම කම්‌මං සරිත්‌වානාති ගොතමො සක්‍යපුඞ්‌ගවො සක්‍යවංසප්‌පධානො, මම කම්‌මං මය්‌හං පුබ්‌බපත්‌ථනාකම්‌මං අතීතංසඤාණෙන සරිත්‌වාන පච්‌චක්‌ඛතො ඤත්‌වා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝමජ්‌ඣෙ ගතො ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං විනයධරානං යදිදං උපාලී’’ති (අ. නි. 1.219, 228) මං එතදග්‌ගෙ ඨානෙ ඨපෙසීති සම්‌බන්‌ධො.
548.Mama kammaṃ saritvānāti gotamo sakyapuṅgavo sakyavaṃsappadhāno, mama kammaṃ mayhaṃ pubbapatthanākammaṃ atītaṃsañāṇena saritvāna paccakkhato ñatvā bhikkhusaṅghamajjhe gato ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ upālī’’ti (a. ni. 1.219, 228) maṃ etadagge ṭhāne ṭhapesīti sambandho.
549. සතසහස්‌සුපාදායාති සතසහස්‌සකප්‌පෙ ආදිං කත්‌වා යං ඉමං ඨානං අපත්‌ථයිං පත්‌ථෙසිං, සො මෙ අත්‌ථො මයා අනුප්‌පත්‌තො අධිගතො පටිලද්‌ධො විනයෙ පාරමිං ගතො කොටිං පත්‌තොති අත්‌ථො.
549.Satasahassupādāyāti satasahassakappe ādiṃ katvā yaṃ imaṃ ṭhānaṃ apatthayiṃ patthesiṃ, so me attho mayā anuppatto adhigato paṭiladdho vinaye pāramiṃ gato koṭiṃ pattoti attho.
550. සක්‍යානං සක්‍යවංසරාජූනං නන්‌දිජනනො සොමනස්‌සකාරකො අහං පුරෙ පුබ්‌බෙ කප්‌පකො ආසිං අහොසිං, තං ජාතිං තං කුලං තං යොනිං විජහිත්‌වා විසෙසෙන ජහිත්‌වා ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා මහෙසිනො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස පුත්‌තො ජාතො සක්‍යපුත්‌තොති සඞ්‌ඛ්‍යං ගතො සාසනධාරණතොති අත්‌ථො.
550.Sakyānaṃ sakyavaṃsarājūnaṃ nandijanano somanassakārako ahaṃ pure pubbe kappako āsiṃ ahosiṃ, taṃ jātiṃ taṃ kulaṃ taṃ yoniṃ vijahitvā visesena jahitvā chaḍḍetvā mahesino sammāsambuddhassa putto jāto sakyaputtoti saṅkhyaṃ gato sāsanadhāraṇatoti attho.
551. තතො පරං අත්‌තනො දාසකුලෙ නිබ්‌බත්‌තනාපදානං දස්‌සෙන්‌තො ඉතො දුතියකෙ කප්‌පෙතිආදිමාහ. තත්‌ථ ඉතො භද්‌දකප්‌පතො හෙට්‌ඨා දුතියෙ කප්‌පෙ නාමෙන අඤ්‌ජසො නාම ඛත්‌තියො එකො රාජා අනන්‌තතෙජො සඞ්‌ඛ්‍යාතික්‌කන්‌තතෙජො අමිතයසො පමාණාතික්‌කන්‌තපරිවාරො මහද්‌ධනො අනෙකකොටිසතසහස්‌සධනවා භූමිපාලො පථවීපාලකො රක්‌ඛකො අහොසීති සම්‌බන්‌ධො.
551. Tato paraṃ attano dāsakule nibbattanāpadānaṃ dassento ito dutiyake kappetiādimāha. Tattha ito bhaddakappato heṭṭhā dutiye kappe nāmena añjaso nāma khattiyo eko rājā anantatejo saṅkhyātikkantatejo amitayaso pamāṇātikkantaparivāro mahaddhano anekakoṭisatasahassadhanavā bhūmipālo pathavīpālako rakkhako ahosīti sambandho.
552. තස්‌ස රඤ්‌ඤොති තස්‌ස තාදිසස්‌ස රාජිනො පුත්‌තො අහං චන්‌දනො නාම ඛත්‌තියො ඛත්‌තියකුමාරො අහොසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො. සො අහං ජාතිමදෙන ච යසමදෙන ච භොගමදෙන ච උපත්‌ථද්‌ධො ථම්‌භිතො උන්‌නතොති අත්‌ථො.
552.Tassa raññoti tassa tādisassa rājino putto ahaṃ candano nāma khattiyo khattiyakumāro ahosinti sambandho. So ahaṃ jātimadena ca yasamadena ca bhogamadena ca upatthaddho thambhito unnatoti attho.
553. නාගසතසහස්‌සානීති සතසහස්‌සහත්‌ථිනො මාතඞ්‌ගා මාතඞ්‌ගකුලෙ ජාතා තිධා පභින්‌නා අක්‌ඛිකණ්‌ණකොසසඞ්‌ඛාතෙහි තීහි ඨානෙහි පභින්‌නා මදගළිතා සබ්‌බාලඞ්‌කාරභූසිතා සබ්‌බෙහි හත්‌ථාලඞ්‌කාරෙහි අලඞ්‌කතා සදා සබ්‌බකාලං මං පරිවාරෙන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො.
553.Nāgasatasahassānīti satasahassahatthino mātaṅgā mātaṅgakule jātā tidhā pabhinnā akkhikaṇṇakosasaṅkhātehi tīhi ṭhānehi pabhinnā madagaḷitā sabbālaṅkārabhūsitā sabbehi hatthālaṅkārehi alaṅkatā sadā sabbakālaṃ maṃ parivārentīti sambandho.
554. සබලෙහි පරෙතොහන්‌ති තදා තස්‌මිං කාලෙ අහං සබලෙහි අත්‌තනො සෙනාබලෙහි පරෙතො පරිවාරිතො උය්‍යානං ගන්‌තුකාමකො ඉච්‌ඡන්‌තො සිරිකං නාම නාගං හත්‌ථිං ආරුය්‌හ අභිරුහිත්‌වා නගරතො නික්‌ඛමින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
554.Sabalehi paretohanti tadā tasmiṃ kāle ahaṃ sabalehi attano senābalehi pareto parivārito uyyānaṃ gantukāmako icchanto sirikaṃ nāma nāgaṃ hatthiṃ āruyha abhiruhitvā nagarato nikkhaminti sambandho.
555. චරණෙන ච සම්‌පන්‌නොති සීලසංවරාදිපන්‌නරසචරණධම්‌මෙන සමන්‌නාගතො ගුත්‌තද්‌වාරො පිහිතචක්‌ඛාදිඡද්‌වාරො සුසංවුතො සුට්‌ඨු රක්‌ඛිතකායචිත්‌තො දෙවලො නාම සම්‌බුද්‌ධො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො, මම මය්‌හං පුරතො සම්‌මුඛෙ ආගච්‌ඡි පාපුණීති අත්‌ථො.
555.Caraṇena ca sampannoti sīlasaṃvarādipannarasacaraṇadhammena samannāgato guttadvāro pihitacakkhādichadvāro susaṃvuto suṭṭhu rakkhitakāyacitto devalo nāma sambuddho paccekasambuddho, mama mayhaṃ purato sammukhe āgacchi pāpuṇīti attho.
556. පෙසෙත්‌වා සිරිකං නාගන්‌ති තං ආගතං පච්‌චෙකබුද්‌ධං දිස්‌වා අහං සිරිකං නාම නාගං අභිමුඛං පෙසෙත්‌වා බුද්‌ධං ආසාදයිං ඝට්‌ටෙසිං පදුස්‌සෙසින්‌ති අත්‌ථො. තතො සඤ්‌ජාතකොපො සොති තතො තස්‌මා මයා අතීව පීළෙත්‌වා පෙසිතත්‌තා සො හත්‌ථිනාගො මයි සඤ්‌ජාතකොපො පදං අත්‌තනො පාදං නුද්‌ධරතෙ න උද්‌ධරති, නිච්‌චලොව හොතීති අත්‌ථො.
556.Pesetvāsirikaṃ nāganti taṃ āgataṃ paccekabuddhaṃ disvā ahaṃ sirikaṃ nāma nāgaṃ abhimukhaṃ pesetvā buddhaṃ āsādayiṃ ghaṭṭesiṃ padussesinti attho. Tato sañjātakopo soti tato tasmā mayā atīva pīḷetvā pesitattā so hatthināgo mayi sañjātakopo padaṃ attano pādaṃ nuddharate na uddharati, niccalova hotīti attho.
557. නාගං දුට්‌ඨමනං දිස්‌වාති දුට්‌ඨමනං කුද්‌ධචිත්‌තං නාදං දිස්‌වා අහං බුද්‌ධෙ පච්‌චෙකබුද්‌ධෙ කොපං අකාසිං දොසං උප්‌පාදෙසින්‌ති අත්‌ථො. විහෙසයිත්‌වා සම්‌බුද්‌ධන්‌ති දෙවලං පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධං විහෙසයිත්‌වා විහෙඨෙත්‌වා අහං උය්‍යානං අගමාසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
557.Nāgaṃ duṭṭhamanaṃ disvāti duṭṭhamanaṃ kuddhacittaṃ nādaṃ disvā ahaṃ buddhe paccekabuddhe kopaṃ akāsiṃ dosaṃ uppādesinti attho. Vihesayitvā sambuddhanti devalaṃ paccekasambuddhaṃ vihesayitvā viheṭhetvā ahaṃ uyyānaṃ agamāsinti sambandho.
558. සාතං තත්‌ථ න වින්‌දාමීති තස්‌මිං ආසාදනෙ සාතං න වින්‌දාමි. ආසාදනනිමිත්‌තං මධුරං සුඛං න ලභාමීති අත්‌ථො. සිරො පජ්‌ජලිතො යථාති සිරො මම සීසං පජ්‌ජලිතො යථා පජ්‌ජලමානං විය හොතීති අත්‌ථො. පරිළාහෙන ඩය්‌හාමීති පච්‌චෙකබුද්‌ධෙ කොපස්‌ස කතත්‌තා පච්‌ඡානුතාපපරිළාහෙන ඩය්‌හාමි උණ්‌හචිත්‌තො හොමීති අත්‌ථො.
558.Sātaṃ tattha na vindāmīti tasmiṃ āsādane sātaṃ na vindāmi. Āsādananimittaṃ madhuraṃ sukhaṃ na labhāmīti attho. Siro pajjalito yathāti siro mama sīsaṃ pajjalito yathā pajjalamānaṃ viya hotīti attho. Pariḷāhena ḍayhāmīti paccekabuddhe kopassa katattā pacchānutāpapariḷāhena ḍayhāmi uṇhacitto homīti attho.
559. සසාගරන්‌තාති තෙනෙව පාපකම්‌මබලෙන සසාගරන්‌තා සාගරපරියොසානා සකලමහාපථවී මෙ මය්‌හං ආදිත්‌තා විය ජලිතා විය හොති ඛායතීති අත්‌ථො. පිතු සන්‌තිකුපාගම්‌මාති එවං භයෙ උප්‌පන්‌නෙ අහං අත්‌තනො පිතු රඤ්‌ඤො සන්‌තිකං උපාගම්‌ම උපගන්‌ත්‌වා ඉදං වචනං අබ්‍රවිං කථෙසින්‌ති අත්‌ථො.
559.Sasāgarantāti teneva pāpakammabalena sasāgarantā sāgarapariyosānā sakalamahāpathavī me mayhaṃ ādittā viya jalitā viya hoti khāyatīti attho. Pitu santikupāgammāti evaṃ bhaye uppanne ahaṃ attano pitu rañño santikaṃ upāgamma upagantvā idaṃ vacanaṃ abraviṃ kathesinti attho.
560. ආසීවිසංව කුපිතන්‌ති ආසීවිසං සබ්‌බං කුපිතං කුද්‌ධං ඉව ජලමානං අග්‌ගික්‌ඛන්‌ධං ඉව මත්‌තං තිධා පභින්‌නං දන්‌තිං දන්‌තවන්‌තං කුඤ්‌ජරං උත්‌තමං හත්‌ථිං ඉව ච ආගතං යං පච්‌චෙකබුද්‌ධං සයම්‌භුං සයමෙව බුද්‌ධභූතං අහං ආසාදයිං ඝට්‌ටෙසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
560.Āsīvisaṃvakupitanti āsīvisaṃ sabbaṃ kupitaṃ kuddhaṃ iva jalamānaṃ aggikkhandhaṃ iva mattaṃ tidhā pabhinnaṃ dantiṃ dantavantaṃ kuñjaraṃ uttamaṃ hatthiṃ iva ca āgataṃ yaṃ paccekabuddhaṃ sayambhuṃ sayameva buddhabhūtaṃ ahaṃ āsādayiṃ ghaṭṭesinti sambandho.
561. ආසාදිතො මයා බුද්‌ධොති සො පච්‌චෙකබුද්‌ධො මයා ආසාදිතො ඝට්‌ටිතො ඝොරො අඤ්‌ඤෙහි ඝට්‌ටෙතුං අසක්‌කුණෙය්‍යත්‌තා ඝොරො, උග්‌ගතපො පාකටතපො ජිනො පඤ්‌ච මාරෙ ජිතවා එවංගුණසම්‌පන්‌නො පච්‌චෙකබුද්‌ධො මයා ඝට්‌ටිතොති අත්‌ථො. පුරා සබ්‌බෙ විනස්‌සාමාති තස්‌මිං පච්‌චෙකබුද්‌ධෙ කතඅනාදරෙන සබ්‌බෙ මයං විනස්‌සාම විවිධෙනාකාරෙන නස්‌සාම, භස්‌මා විය භවාමාති අත්‌ථො. ඛමාපෙස්‌සාම තං මුනින්‌ති තං පච්‌චෙකබුද්‌ධං මුනිං යාව න විනස්‌සාම, තාව ඛමාපෙස්‌සාමාති සම්‌බන්‌ධො.
561.Āsādito mayā buddhoti so paccekabuddho mayā āsādito ghaṭṭito ghoro aññehi ghaṭṭetuṃ asakkuṇeyyattā ghoro, uggatapo pākaṭatapo jino pañca māre jitavā evaṃguṇasampanno paccekabuddho mayā ghaṭṭitoti attho. Purā sabbe vinassāmāti tasmiṃ paccekabuddhe kataanādarena sabbe mayaṃ vinassāma vividhenākārena nassāma, bhasmā viya bhavāmāti attho. Khamāpessāma taṃ muninti taṃ paccekabuddhaṃ muniṃ yāva na vinassāma, tāva khamāpessāmāti sambandho.
562. නො චෙ තං නිජ්‌ඣාපෙස්‌සාමාති අත්‌තදන්‌තං දමිතචිත්‌තං සමාහිතං එකග්‌ගචිත්‌තං තං පච්‌චෙකබුද්‌ධං නො චෙ නිජ්‌ඣාපෙස්‌සාම ඛමාපෙස්‌සාම. ඔරෙන සත්‌තදිවසා සත්‌තදිවසතො ඔරභාගෙ සත්‌තදිවසෙ අනතික්‌කමිත්‌වා සම්‌පුණ්‌ණං රට්‌ඨං මෙ සබ්‌බං විධමිස්‌සති විනස්‌සිස්‌සති.
562.No ce taṃ nijjhāpessāmāti attadantaṃ damitacittaṃ samāhitaṃ ekaggacittaṃ taṃ paccekabuddhaṃ no ce nijjhāpessāma khamāpessāma. Orena sattadivasā sattadivasato orabhāge sattadivase anatikkamitvā sampuṇṇaṃ raṭṭhaṃ me sabbaṃ vidhamissati vinassissati.
563. සුමෙඛලො කොසියො චාති එතෙ සුමෙඛලාදයො චත්‌තාරො රාජානො ඉසයො ආසාදයිත්‌වා ඝට්‌ටෙත්‌වා අනාදරං කත්‌වා සරට්‌ඨකා සහ රට්‌ඨජනපදවාසීහි දුග්‌ගතා විනාසං ගතාති අත්‌ථො.
563.Sumekhalo kosiyo cāti ete sumekhalādayo cattāro rājāno isayo āsādayitvā ghaṭṭetvā anādaraṃ katvā saraṭṭhakā saha raṭṭhajanapadavāsīhi duggatā vināsaṃ gatāti attho.
564. යදා කුප්‌පන්‌ති ඉසයොති යදා යස්‌මිං කාලෙ සඤ්‌ඤතා කායසඤ්‌ඤමාදීහි සඤ්‌ඤතා සන්‌තා බ්‍රහ්‌මචාරිනො උත්‌තමචාරිනො සෙට්‌ඨචාරිනො ඉසයො කුප්‌පන්‌ති දොමනස්‌සා භවන්‌ති, තදා සසාගරං සපබ්‌බතං සදෙවකං ලොකං විනාසෙන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො.
564.Yadākuppanti isayoti yadā yasmiṃ kāle saññatā kāyasaññamādīhi saññatā santā brahmacārino uttamacārino seṭṭhacārino isayo kuppanti domanassā bhavanti, tadā sasāgaraṃ sapabbataṃ sadevakaṃ lokaṃ vināsentīti sambandho.
565. තියොජනසහස්‌සම්‌හීති තෙසං ඉසීනං ආනුභාවං ඤත්‌වා තෙ ඛමාපෙතුං අච්‌චයං අපරාධං දෙසනත්‌ථාය පකාසනත්‌ථාය තියොජනසහස්‌සප්‌පමාණෙ පදෙසෙ පුරිසෙ සන්‌නිපාතයින්‌ති සම්‌බන්‌ධො. සයම්‌භුං උපසඞ්‌කමින්‌ති සයම්‌භුං පච්‌චෙකබුද්‌ධං උපසඞ්‌කමිං සමීපං අගමාසින්‌ති අත්‌ථො.
565.Tiyojanasahassamhīti tesaṃ isīnaṃ ānubhāvaṃ ñatvā te khamāpetuṃ accayaṃ aparādhaṃ desanatthāya pakāsanatthāya tiyojanasahassappamāṇe padese purise sannipātayinti sambandho. Sayambhuṃ upasaṅkaminti sayambhuṃ paccekabuddhaṃ upasaṅkamiṃ samīpaṃ agamāsinti attho.
566. අල්‌ලවත්‌ථාති මයා සද්‌ධිං රාසිභූතා සබ්‌බෙ ජනා අල්‌ලවත්‌ථා උදකෙන තින්‌තවත්‌ථඋත්‌තරාසඞ්‌ගා අල්‌ලසිරා තින්‌තකෙසා පඤ්‌ජලීකතා මුද්‌ධනි කතඅඤ්‌ජලිපුටා බුද්‌ධස්‌ස පච්‌චෙකමුනිනො පාදෙ පාදසමීපෙ නිපතිත්‌වා නිපජ්‌ජිත්‌වා ඉදං වචනමබ්‍රවුන්‌ති ‘‘ඛමස්‌සු ත්‌වං, මහාවීරා’’තිආදිකං වචනං අබ්‍රවුං කථෙසුන්‌ති අත්‌ථො.
566.Allavatthāti mayā saddhiṃ rāsibhūtā sabbe janā allavatthā udakena tintavatthauttarāsaṅgā allasirā tintakesā pañjalīkatā muddhani kataañjalipuṭā buddhassa paccekamunino pāde pādasamīpe nipatitvā nipajjitvā idaṃ vacanamabravunti ‘‘khamassu tvaṃ, mahāvīrā’’tiādikaṃ vacanaṃ abravuṃ kathesunti attho.
567. මහාවීර වීරුත්‌තම භන්‌තෙ පච්‌චෙකබුද්‌ධ, මයා තුම්‌හෙසු අඤ්‌ඤාණෙන කතං අපරාධං ඛමස්‌සු ත්‌වං විනොදෙහි, මා මනසි කරොහීති අත්‌ථො . ජනො ජනසමූහො තං භගවන්‌තං අභි විසෙසෙන යාචති. පරිළාහං දොසමොහෙහි කතචිත්‌තදුක්‌ඛපරිළාහං අම්‌හාකං විනොදෙහි තනුං කරොහි, නො අම්‌හාකං රට්‌ඨං සකලරට්‌ඨජනපදවාසිනො මා විනාසය මා විනාසෙහීති අත්‌ථො.
567.Mahāvīra vīruttama bhante paccekabuddha, mayā tumhesu aññāṇena kataṃ aparādhaṃ khamassu tvaṃ vinodehi, mā manasi karohīti attho . Jano janasamūho taṃ bhagavantaṃ abhi visesena yācati. Pariḷāhaṃ dosamohehi katacittadukkhapariḷāhaṃ amhākaṃ vinodehi tanuṃ karohi, no amhākaṃ raṭṭhaṃ sakalaraṭṭhajanapadavāsino mā vināsaya mā vināsehīti attho.
568. සදෙවමානුසා සබ්‌බෙති සබ්‌බෙ මානුසා සදෙවා සදානවා පහාරාදාදීහි අසුරෙහි සහ සරක්‌ඛසා අයොමයෙන කූටෙන මහාමුග්‌ගරෙන සදා සබ්‌බකාලං මෙ සිරං මය්‌හං මත්‌ථකං භින්‌දෙය්‍යුං පදාලෙය්‍යුං.
568.Sadevamānusā sabbeti sabbe mānusā sadevā sadānavā pahārādādīhi asurehi saha sarakkhasā ayomayena kūṭena mahāmuggarena sadā sabbakālaṃ me siraṃ mayhaṃ matthakaṃ bhindeyyuṃ padāleyyuṃ.
569. තතො පරං බුද්‌ධානං ඛමිතභාවඤ්‌ච කොපාභාවඤ්‌ච පකාසෙන්‌තො දකෙ අග්‌ගි න සණ්‌ඨාතීතිආදිමාහ. තත්‌ථ යථා උදකෙ අග්‌ගි න සණ්‌ඨාති න පතිට්‌ඨාති, යථා බීජං සෙලෙ සිලාමයෙ පබ්‌බතෙ න විරුහති, යථා අගදෙ ඔසධෙ කිමි පාණකො න සණ්‌ඨාති. තථා කොපො චිත්‌තප්‌පකොපො දුම්‌මනතා බුද්‌ධෙ පටිවිද්‌ධසච්‌චෙ පච්‌චෙකබුද්‌ධෙ න ජායති න උප්‌පජ්‌ජතීති අත්‌ථො.
569. Tato paraṃ buddhānaṃ khamitabhāvañca kopābhāvañca pakāsento dake aggi na saṇṭhātītiādimāha. Tattha yathā udake aggi na saṇṭhāti na patiṭṭhāti, yathā bījaṃ sele silāmaye pabbate na viruhati, yathā agade osadhe kimi pāṇako na saṇṭhāti. Tathā kopo cittappakopo dummanatā buddhe paṭividdhasacce paccekabuddhe na jāyati na uppajjatīti attho.
570. පුනපි බුද්‌ධානං ආනුභාවං පකාසෙන්‌තො යථා ච භූමීතිආදිමාහ. තත්‌ථ යථා ච භූමි පථවී අචලා නිච්‌චලා, තථා බුද්‌ධො අචලොති අත්‌ථො. යථා සාගරො මහාසමුද්‌දො අප්‌පමෙය්‍යො පමෙතුං පමාණං ගහෙතුං අසක්‌කුණෙය්‍යො, තථා බුද්‌ධො අප්‌පමෙය්‍යොති අත්‌ථො. යථා ආකාසො අඵුට්‌ඨාකාසො අනන්‌තකො පරියොසානරහිතො, එවං තථා බුද්‌ධො අක්‌ඛොභියො ඛොභෙතුං ආලොළෙතුං අසක්‌කුණෙය්‍යොති අත්‌ථො.
570. Punapi buddhānaṃ ānubhāvaṃ pakāsento yathā ca bhūmītiādimāha. Tattha yathā ca bhūmi pathavī acalā niccalā, tathā buddho acaloti attho. Yathā sāgaro mahāsamuddo appameyyo pametuṃ pamāṇaṃ gahetuṃ asakkuṇeyyo, tathā buddho appameyyoti attho. Yathā ākāso aphuṭṭhākāso anantako pariyosānarahito, evaṃ tathā buddho akkhobhiyo khobhetuṃ āloḷetuṃ asakkuṇeyyoti attho.
571. තතො පරං පච්‌චෙකබුද්‌ධස්‌ස ඛමනවචනං දස්‌සෙන්‌තො සදා ඛන්‌තා මහාවීරාතිආදිමාහ. තත්‌ථ මහාවීරා උත්‌තමවීරියවන්‌තා බුද්‌ධා තපස්‌සිනො පාපානං තපනතො ‘‘තපො’’ති ලද්‌ධනාමෙන වීරියෙන සමන්‌නාගතා ඛන්‌තා ච ඛන්‌තියා ච සම්‌පන්‌නා ඛමිතා ච පරෙසං අපරාධං ඛමිතා සහිතා සදා සබ්‌බකාලං භවන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො. ඛන්‌තානං ඛමිතානඤ්‌චාති තෙසං බුද්‌ධානං ඛන්‌තානං ඛන්‌තියා යුත්‌තානං ඛමිතානං පරාපරාධඛමිතානං සහිතානඤ්‌ච ගමනං ඡන්‌දාදීහි අගතිගමනං න විජ්‌ජතීති අත්‌ථො.
571. Tato paraṃ paccekabuddhassa khamanavacanaṃ dassento sadākhantā mahāvīrātiādimāha. Tattha mahāvīrā uttamavīriyavantā buddhā tapassino pāpānaṃ tapanato ‘‘tapo’’ti laddhanāmena vīriyena samannāgatā khantā ca khantiyā ca sampannā khamitā ca paresaṃ aparādhaṃ khamitā sahitā sadā sabbakālaṃ bhavantīti sambandho. Khantānaṃ khamitānañcāti tesaṃ buddhānaṃ khantānaṃ khantiyā yuttānaṃ khamitānaṃ parāparādhakhamitānaṃ sahitānañca gamanaṃ chandādīhi agatigamanaṃ na vijjatīti attho.
572. ඉති ඉදං වචනං වත්‌වා සම්‌බුද්‌ධො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො පරිළාහං සත්‌තානං උප්‌පන්‌නදාහං විනොදයං විනොදයන්‌තො මහාජනස්‌ස පුරතො සන්‌නිපතිතස්‌ස සරාජකස්‌ස මහතො ජනකායස්‌ස සම්‌මුඛතො තදා තස්‌මිං කාලෙ නභං ආකාසං අබ්‌භුග්‌ගමි උග්‌ගඤ්‌ඡීති අත්‌ථො.
572. Iti idaṃ vacanaṃ vatvā sambuddho paccekasambuddho pariḷāhaṃ sattānaṃ uppannadāhaṃ vinodayaṃ vinodayanto mahājanassa purato sannipatitassa sarājakassa mahato janakāyassa sammukhato tadā tasmiṃ kāle nabhaṃ ākāsaṃ abbhuggami uggañchīti attho.
573. තෙන කම්‌මෙනහං ධීරාති ධීර ධිතිසම්‌පන්‌න අහං තෙන කම්‌මෙන පච්‌චෙකබුද්‌ධෙ කතෙන අනාදරකම්‌මෙන ඉමස්‌මිං පච්‌ඡිමත්‌තභවෙ හීනත්‌තං ලාමකභාවං රාජූනං කප්‌පකකම්‌මකරණජාතිං අජ්‌ඣුපාගතො සම්‌පත්‌තොති අත්‌ථො. සමතික්‌කම්‌ම තං ජාතින්‌ති තං පරායත්‌තජාතිං සං සුට්‌ඨු අතික්‌කම්‌ම අතික්‌කමිත්‌වා. පාවිසිං අභයං පුරන්‌ති භයරහිතං නිබ්‌බානපුරං නිබ්‌බානමහානගරං පාවිසිං පවිට්‌ඨො ආසින්‌ති අත්‌ථො.
573.Tena kammenahaṃ dhīrāti dhīra dhitisampanna ahaṃ tena kammena paccekabuddhe katena anādarakammena imasmiṃ pacchimattabhave hīnattaṃ lāmakabhāvaṃ rājūnaṃ kappakakammakaraṇajātiṃ ajjhupāgato sampattoti attho. Samatikkamma taṃ jātinti taṃ parāyattajātiṃ saṃ suṭṭhu atikkamma atikkamitvā. Pāvisiṃ abhayaṃ puranti bhayarahitaṃ nibbānapuraṃ nibbānamahānagaraṃ pāvisiṃ paviṭṭho āsinti attho.
574. තදාපි මං මහාවීරාති වීරුත්‌තම තදාපි තස්‌මිං පච්‌චෙකබුද්‌ධස්‌ස ආසාදනසමයෙ අපි සයම්‌භූ පච්‌චෙකබුද්‌ධො පරිළාහං ආසාදනහෙතු උප්‌පන්‌නං කායචිත්‌තදරථං විනොදෙසි දූරීඅකාසි. ඩය්‌හමානං තතො එව පච්‌ඡානුතාපෙන කුක්‌කුච්‌චෙන ඩය්‌හමානං සන්‌තපන්‌තං මං සුසණ්‌ඨිතං දොසං දොසතො දස්‌සනෙ සුට්‌ඨු සණ්‌ඨිතං දිස්‌වා ඛමාපයි තං අපරාධං අධිවාසෙසීති සම්‌බන්‌ධො.
574.Tadāpi maṃ mahāvīrāti vīruttama tadāpi tasmiṃ paccekabuddhassa āsādanasamaye api sayambhū paccekabuddho pariḷāhaṃ āsādanahetu uppannaṃ kāyacittadarathaṃ vinodesi dūrīakāsi. Ḍayhamānaṃ tato eva pacchānutāpena kukkuccena ḍayhamānaṃ santapantaṃ maṃ susaṇṭhitaṃ dosaṃ dosato dassane suṭṭhu saṇṭhitaṃ disvā khamāpayi taṃ aparādhaṃ adhivāsesīti sambandho.
575. අජ්‌ජාපි මං මහාවීරාති වීරුත්‌තම, අජ්‌ජාපි තුය්‌හං සමාගමකාලෙ අපි, තිහග්‌ගීභි රාගග්‌ගිදොසග්‌ගිමොහග්‌ගිසඞ්‌ඛාතෙහි වා නිරයග්‌ගිපෙතග්‌ගිසංසාරග්‌ගිසඞ්‌ඛාතෙහි වා තීහි අග්‌ගීහි ඩය්‌හමානං දුක්‌ඛමනුභවන්‌තං මං භගවා සීතිභාවං දොමනස්‌සවිනාසෙන සන්‌තකායචිත්‌තසඞ්‌ඛාතං සීතිභාවං නිබ්‌බානමෙව වා අපාපයි සම්‌පාපෙසි. තයො අග්‌ගී වුත්‌තප්‌පකාරෙ තෙ තයො අග්‌ගී නිබ්‌බාපෙසි වූපසමෙසීති සම්‌බන්‌ධො.
575.Ajjāpi maṃ mahāvīrāti vīruttama, ajjāpi tuyhaṃ samāgamakāle api, tihaggībhi rāgaggidosaggimohaggisaṅkhātehi vā nirayaggipetaggisaṃsāraggisaṅkhātehi vā tīhi aggīhi ḍayhamānaṃ dukkhamanubhavantaṃ maṃ bhagavā sītibhāvaṃ domanassavināsena santakāyacittasaṅkhātaṃ sītibhāvaṃ nibbānameva vā apāpayi sampāpesi. Tayo aggī vuttappakāre te tayo aggī nibbāpesi vūpasamesīti sambandho.
576. එවං අත්‌තනො හීනාපදානං භගවතො දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි අඤ්‌ඤෙපි තස්‌ස සවනෙ නියොජෙත්‌වා ඔවදන්‌තො ‘‘යෙසං සොතාවධානත්‌ථී’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ යෙසං තුම්‌හාකං සොතාවධානං සොතස්‌ස අවධානං ඨපනං අත්‌ථි විජ්‌ජති, තෙ තුම්‌හෙ භාසතො සාසන්‌තස්‌ස මම වචනං සුණාථ මනසි කරොථ. අත්‌ථං තුම්‌හං පවක්‌ඛාමීති යථා යෙන පකාරෙන මම මයා දිට්‌ඨං පදං නිබ්‌බානං, තථා තෙන පකාරෙන නිබ්‌බානසඞ්‌ඛාතං පරමත්‌ථං තුම්‌හාකං පවක්‌ඛාමීති සම්‌බන්‌ධො.
576. Evaṃ attano hīnāpadānaṃ bhagavato dassetvā idāni aññepi tassa savane niyojetvā ovadanto ‘‘yesaṃ sotāvadhānatthī’’tiādimāha. Tattha yesaṃ tumhākaṃ sotāvadhānaṃ sotassa avadhānaṃ ṭhapanaṃ atthi vijjati, te tumhe bhāsato sāsantassa mama vacanaṃ suṇātha manasi karotha. Atthaṃ tumhaṃ pavakkhāmīti yathā yena pakārena mama mayā diṭṭhaṃ padaṃ nibbānaṃ, tathā tena pakārena nibbānasaṅkhātaṃ paramatthaṃ tumhākaṃ pavakkhāmīti sambandho.
577. තං දස්‌සෙන්‌තො සයම්‌භුං තං විමානෙත්‌වාතිආදිමාහ. තත්‌ථ සයම්‌භුං සයමෙව භූතං අරියාය ජාතියා ජාතං සන්‌තචිත්‌තං සමාහිතං පච්‌චෙකබුද්‌ධං විමානෙත්‌වා අනාදරං කත්‌වා තෙන කම්‌මෙන කතෙනාකුසලෙන අජ්‌ජ ඉමස්‌මිං වත්‌තමානකාලෙ අහං නීචයොනියං පරායත්‌තජාතියං කප්‌පකජාතියං ජාතො නිබ්‌බත්‌තො අම්‌හි භවාමි.
577. Taṃ dassento sayambhuṃ taṃ vimānetvātiādimāha. Tattha sayambhuṃ sayameva bhūtaṃ ariyāya jātiyā jātaṃ santacittaṃ samāhitaṃ paccekabuddhaṃ vimānetvā anādaraṃ katvā tena kammena katenākusalena ajja imasmiṃ vattamānakāle ahaṃ nīcayoniyaṃ parāyattajātiyaṃ kappakajātiyaṃ jāto nibbatto amhi bhavāmi.
578. මා වො ඛණං විරාධෙථාති බුද්‌ධුප්‌පාදක්‌ඛණං වො තුම්‌හෙ මා විරාධෙථ ගළිතං මා කරොථ, හි සච්‌චං ඛණාතීතා බුද්‌ධුප්‌පාදක්‌ඛණං අතීතා අතික්‌කන්‌තා සත්‌තා සොචරෙ සොචන්‌ති, ‘‘මයං අලක්‌ඛිකා දුම්‌මෙධා භවාමා’’ති එවං සොචන්‌තීති අත්‌ථො. සදත්‌ථෙ අත්‌තනො අත්‌ථෙ වුඩ්‌ඪියං වායමෙය්‍යාථ වීරියං කරොථ. වො තුම්‌හෙහි ඛණො බුද්‌ධුප්‌පාදක්‌ඛණො සමයො පටිපාදිතො නිප්‌ඵාදිතො පත්‌තොති අත්‌ථො.
578.Mā vo khaṇaṃ virādhethāti buddhuppādakkhaṇaṃ vo tumhe mā virādhetha gaḷitaṃ mā karotha, hi saccaṃ khaṇātītā buddhuppādakkhaṇaṃ atītā atikkantā sattā socare socanti, ‘‘mayaṃ alakkhikā dummedhā bhavāmā’’ti evaṃ socantīti attho. Sadatthe attano atthe vuḍḍhiyaṃ vāyameyyātha vīriyaṃ karotha. Vo tumhehi khaṇo buddhuppādakkhaṇo samayo paṭipādito nipphādito pattoti attho.
579. තතො පරං සංසාරගතානං ආදීනවං උපමාඋපමෙය්‍යවසෙන දස්‌සෙන්‌තො එකච්‌චානඤ්‌ච වමනන්‌තිආදිමාහ. එකච්‌චානං කෙසඤ්‌චි පුග්‌ගලානං වමනං උද්‌ධං උග්‌ගිරණං එකච්‌චානං විරෙචනං අධොපග්‌ඝරණං එකෙ එකච්‌චානං හලාහලං විසං මුච්‌ඡාකරණවිසං, එකච්‌චානං පුග්‌ගලානං ඔසධං රක්‌ඛනුපායං භගවා එවං පටිපාටියා අක්‌ඛාසීති සම්‌බන්‌ධො.
579. Tato paraṃ saṃsāragatānaṃ ādīnavaṃ upamāupameyyavasena dassento ekaccānañca vamanantiādimāha. Ekaccānaṃ kesañci puggalānaṃ vamanaṃ uddhaṃ uggiraṇaṃ ekaccānaṃ virecanaṃ adhopaggharaṇaṃ eke ekaccānaṃ halāhalaṃ visaṃ mucchākaraṇavisaṃ, ekaccānaṃ puggalānaṃ osadhaṃ rakkhanupāyaṃ bhagavā evaṃ paṭipāṭiyā akkhāsīti sambandho.
580. වමනං පටිපන්‌නානන්‌ති පටිපන්‌නානං මග්‌ගසමඞ්‌ගීනං වමනං සංසාරඡඩ්‌ඩනං සංසාරමොචනං භගවා අක්‌ඛාසීති සම්‌බන්‌ධො. ඵලට්‌ඨානං ඵලෙ ඨිතානං විරෙචනං සංසාරපග්‌ඝරණං අක්‌ඛාසි. ඵලලාභීනං ඵලං ලභිත්‌වා ඨිතානං නිබ්‌බානඔසධං අක්‌ඛාසි. ගවෙසීනං මනුස්‌සදෙවනිබ්‌බානසම්‌පත්‌තිං ගවෙසීනං පරියෙසන්‌තානං පුඤ්‌ඤඛෙත්‌තභූතං සඞ්‌ඝං අක්‌ඛාසීති සම්‌බන්‌ධො.
580.Vamanaṃ paṭipannānanti paṭipannānaṃ maggasamaṅgīnaṃ vamanaṃ saṃsārachaḍḍanaṃ saṃsāramocanaṃ bhagavā akkhāsīti sambandho. Phalaṭṭhānaṃ phale ṭhitānaṃ virecanaṃ saṃsārapaggharaṇaṃ akkhāsi. Phalalābhīnaṃ phalaṃ labhitvā ṭhitānaṃ nibbānaosadhaṃ akkhāsi. Gavesīnaṃ manussadevanibbānasampattiṃ gavesīnaṃ pariyesantānaṃ puññakhettabhūtaṃ saṅghaṃ akkhāsīti sambandho.
581. සාසනෙන විරුද්‌ධානන්‌ති සාසනස්‌ස පටිපක්‌ඛානං හලාහලං කුතූහලං පාපං අකුසලං අක්‌ඛාසීති සම්‌බන්‌ධො. යථා ආසීවිසොති අස්‌සද්‌ධානං කතපාපානං පුග්‌ගලානං සංසාරෙ දුක්‌ඛාවහනතො ආසීවිසසදිසං යථා ආසීවිසො දිට්‌ඨමත්‌තෙන භස්‌මකරණතො දිට්‌ඨවිසො සප්‌පො අත්‌තනා දට්‌ඨං නරං ඣාපෙති ඩය්‌හති දුක්‌ඛාපෙති. තං නරං තං අස්‌සද්‌ධං කතපාපං නරං හලාහලවිසං එවං ඣාපෙති චතූසු අපායෙසු ඩය්‌හති සොසෙසීති සම්‌බන්‌ධො.
581.Sāsanena viruddhānanti sāsanassa paṭipakkhānaṃ halāhalaṃ kutūhalaṃ pāpaṃ akusalaṃ akkhāsīti sambandho. Yathā āsīvisoti assaddhānaṃ katapāpānaṃ puggalānaṃ saṃsāre dukkhāvahanato āsīvisasadisaṃ yathā āsīviso diṭṭhamattena bhasmakaraṇato diṭṭhaviso sappo attanā daṭṭhaṃ naraṃ jhāpeti ḍayhati dukkhāpeti. Taṃ naraṃ taṃ assaddhaṃ katapāpaṃ naraṃ halāhalavisaṃ evaṃ jhāpeti catūsu apāyesu ḍayhati sosesīti sambandho.
582. සකිං පීතං හලාහලන්‌ති විසං හලාහලං පීතං සකිං එකවාරං ජීවිතං උපරුන්‌ධති නාසෙති. සාසනෙන සාසනම්‌හි විරජ්‌ඣිත්‌වා අපරාධං කත්‌වා පුග්‌ගලො කප්‌පකොටිම්‌හි කොටිසඞ්‌ඛ්‍යෙ කප්‌පෙපි ඩය්‌හති නිජ්‌ඣායතීති අත්‌ථො.
582.Sakiṃpītaṃ halāhalanti visaṃ halāhalaṃ pītaṃ sakiṃ ekavāraṃ jīvitaṃ uparundhati nāseti. Sāsanena sāsanamhi virajjhitvā aparādhaṃ katvā puggalo kappakoṭimhi koṭisaṅkhye kappepi ḍayhati nijjhāyatīti attho.
583. එවං අස්‌සද්‌ධානං පුග්‌ගලානං ඵලවිපාකං දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි බුද්‌ධානං ආනුභාවං දස්‌සෙන්‌තො ඛන්‌තියාතිආදිමාහ. තත්‌ථ යො බුද්‌ධො වමනාදීනි අක්‌ඛාසි, සො බුද්‌ධො ඛන්‌තියා ඛමනෙන ච අවිහිංසාය සත්‌තානං අවිහිංසනෙන ච මෙත්‌තචිත්‌තවතාය ච මෙත්‌තචිත්‌තවන්‌තභාවෙන ච සදෙවකං සහ දෙවෙහි වත්‌තමානං ලොකං තාරෙති අතික්‌කමාපෙති නිබ්‌බාපෙති, තස්‌මා කාරණා බුද්‌ධා වො තුම්‌හෙහි අවිරාධියා විරුජ්‌ඣිතුං න සක්‌කුණෙය්‍යා, බුද්‌ධසාසනෙ පටිපජ්‌ජෙය්‍යාථාති අත්‌ථො.
583. Evaṃ assaddhānaṃ puggalānaṃ phalavipākaṃ dassetvā idāni buddhānaṃ ānubhāvaṃ dassento khantiyātiādimāha. Tattha yo buddho vamanādīni akkhāsi, so buddho khantiyā khamanena ca avihiṃsāya sattānaṃ avihiṃsanena ca mettacittavatāya ca mettacittavantabhāvena ca sadevakaṃ saha devehi vattamānaṃ lokaṃ tāreti atikkamāpeti nibbāpeti, tasmā kāraṇā buddhā vo tumhehi avirādhiyā virujjhituṃ na sakkuṇeyyā, buddhasāsane paṭipajjeyyāthāti attho.
584. ලාභෙ ච අලාභෙ ච න සජ්‌ජන්‌ති න භජන්‌ති න ලග්‌ගන්‌ති. සම්‌මානනෙ ආදරකරණෙ ච විමානනෙ අනාදරකරණෙ ච අචලා පථවීසදිසා බුද්‌ධා භවන්‌ති, තස්‌මා කාරණා තෙ බුද්‌ධා තුම්‌හෙහි න විරොධියා න විරොධෙතබ්‌බා විරුජ්‌ඣිතුං අසක්‌කුණෙය්‍යාති අත්‌ථො.
584. Lābhe ca alābhe ca na sajjanti na bhajanti na lagganti. Sammānane ādarakaraṇe ca vimānane anādarakaraṇe ca acalā pathavīsadisā buddhā bhavanti, tasmā kāraṇā te buddhā tumhehi na virodhiyā na virodhetabbā virujjhituṃ asakkuṇeyyāti attho.
585. බුද්‌ධානං මජ්‌ඣත්‌තතං දස්‌සෙන්‌තො දෙවදත්‌තෙතිආදිමාහ. තත්‌ථ වධකාවධකෙසු සබ්‌බෙසු සත්‌තෙසු සමකො සමමානසො මුනි බුද්‌ධමුනීති අත්‌ථො.
585. Buddhānaṃ majjhattataṃ dassento devadattetiādimāha. Tattha vadhakāvadhakesu sabbesu sattesu samako samamānaso muni buddhamunīti attho.
586. එතෙසං පටිඝො නත්‌ථීති එතෙසං බුද්‌ධානං පටිඝො චණ්‌ඩික්‌කං දොසචිත්‌තතං නත්‌ථි න සංවිජ්‌ජති. රාගොමෙසං න විජ්‌ජතීති ඉමෙසං බුද්‌ධානං රාගොපි රජ්‌ජනං අල්‌ලීයනං න විජ්‌ජති, න උපලබ්‌භති, තස්‌මා කාරණා, වධකස්‌ස ච ඔරසස්‌ස චාති සබ්‌බෙසං සමකො සමචිත්‌තො බුද්‌ධො හොතීති සම්‌බන්‌ධො.
586.Etesaṃ paṭigho natthīti etesaṃ buddhānaṃ paṭigho caṇḍikkaṃ dosacittataṃ natthi na saṃvijjati. Rāgomesaṃ na vijjatīti imesaṃ buddhānaṃ rāgopi rajjanaṃ allīyanaṃ na vijjati, na upalabbhati, tasmā kāraṇā, vadhakassa ca orasassa cāti sabbesaṃ samako samacitto buddho hotīti sambandho.
587. පුනපි බුද්‌ධානංයෙව ආනුභාවං දස්‌සෙන්‌තො පන්‌ථෙ දිස්‌වාන කාසාවන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ මීළ්‌හමක්‌ඛිතං ගූථසම්‌මිස්‌සං කාසාවං කසාවෙන රජිතං චීවරං ඉසිද්‌ධජං අරියානං ධජං පරික්‌ඛාරං, පන්‌ථෙ මග්‌ගෙ ඡඩ්‌ඩිතං දිස්‌වාන පස්‌සිත්‌වා අඤ්‌ජලිං කත්‌වා දසඞ්‌ගුලිසමොධානං අඤ්‌ජලිපුටං සිරසි කත්‌වා සිරසා සිරෙන වන්‌දිතබ්‌බං ඉසිද්‌ධජං අරහත්‌තද්‌ධජං බුද්‌ධපච්‌චෙකබුද්‌ධසාවකදීපකං චීවරං නමස්‌සිතබ්‌බං මානෙතබ්‌බං පූජෙතබ්‌බන්‌ති අත්‌ථො.
587. Punapi buddhānaṃyeva ānubhāvaṃ dassento panthe disvāna kāsāvantiādimāha. Tattha mīḷhamakkhitaṃ gūthasammissaṃ kāsāvaṃ kasāvena rajitaṃ cīvaraṃ isiddhajaṃ ariyānaṃ dhajaṃ parikkhāraṃ, panthe magge chaḍḍitaṃ disvāna passitvā añjaliṃ katvā dasaṅgulisamodhānaṃ añjalipuṭaṃ sirasi katvā sirasā sirena vanditabbaṃ isiddhajaṃ arahattaddhajaṃ buddhapaccekabuddhasāvakadīpakaṃ cīvaraṃ namassitabbaṃ mānetabbaṃ pūjetabbanti attho.
588. අබ්‌භතීතාති අභි අත්‌ථඞ්‌ගතා නිබ්‌බුතා. යෙ ච බුද්‌ධා වත්‌තමානා ඉදානි ජාතා ච යෙ බුද්‌ධා අනාගතා අජාතා අභූතා අනිබ්‌බත්‌තා අපාතුභූතා ච යෙ බුද්‌ධා. ධජෙනානෙන සුජ්‌ඣන්‌තීති අනෙන ඉසිද්‌ධජෙන චීවරෙන එතෙ බුද්‌ධා සුජ්‌ඣන්‌ති විසුද්‌ධා භවන්‌ති සොභන්‌ති. තස්‌මා තෙන කාරණෙන එතෙ බුද්‌ධා නමස්‌සියා නමස්‌සිතබ්‌බා වන්‌දිතබ්‌බාති අත්‌ථො. ‘‘එතං නමස්‌සිය’’න්‌තිපි පාඨො, තස්‌ස එතං ඉසිද්‌ධජං නමස්‌සිතබ්‌බන්‌ති අත්‌ථො.
588.Abbhatītāti abhi atthaṅgatā nibbutā. Ye ca buddhā vattamānā idāni jātā ca ye buddhā anāgatā ajātā abhūtā anibbattā apātubhūtā ca ye buddhā. Dhajenānena sujjhantīti anena isiddhajena cīvarena ete buddhā sujjhanti visuddhā bhavanti sobhanti. Tasmā tena kāraṇena ete buddhā namassiyā namassitabbā vanditabbāti attho. ‘‘Etaṃ namassiya’’ntipi pāṭho, tassa etaṃ isiddhajaṃ namassitabbanti attho.
589. තතො පරං අත්‌තනො ගුණං දස්‌සෙන්‌තො සත්‌ථුකප්‌පන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ සත්‌ථුකප්‌පං බුද්‌ධසදිසං සුවිනයං සුන්‌දරවිනයං සුන්‌දරාකාරෙන ද්‌වාරත්‌තයදමනං හදයෙන චිත්‌තෙන අහං ධාරෙමි සවනධාරණාදිනා පච්‌චවෙක්‌ඛාමීති අත්‌ථො. විනයං විනයපිටකං නමස්‌සමානො වන්‌දමානො විනයෙ ආදරං කුරුමානො විහරිස්‌සාමි සබ්‌බදා සබ්‌බස්‌මිං කාලෙ වාසං කප්‌පෙමීති අත්‌ථො.
589. Tato paraṃ attano guṇaṃ dassento satthukappantiādimāha. Tattha satthukappaṃ buddhasadisaṃ suvinayaṃ sundaravinayaṃ sundarākārena dvārattayadamanaṃ hadayena cittena ahaṃ dhāremi savanadhāraṇādinā paccavekkhāmīti attho. Vinayaṃ vinayapiṭakaṃ namassamāno vandamāno vinaye ādaraṃ kurumāno viharissāmi sabbadā sabbasmiṃ kāle vāsaṃ kappemīti attho.
590. විනයො ආසයො මය්‌හන්‌ති විනයපිටකං මය්‌හං ඔකාසභූතං සවනධාරණමනසිකරණඋග්‌ගහපරිපුච්‌ඡාපවත්‌තනවසෙන ඔකාසභූතං ගෙහභූතන්‌ති අත්‌ථො. විනයො ඨානචඞ්‌කමන්‌ති විනයො මය්‌හං සවනාදිකිච්‌චකරණෙන ඨිතට්‌ඨානඤ්‌ච චඞ්‌කමනට්‌ඨානඤ්‌ච. කප්‌පෙමි විනයෙ වාසන්‌ති විනයපිටකෙ විනයතන්‌තියා සවනධාරණපවත්‌තනවසෙන වාසං සයනං කප්‌පෙමි කරොමි. විනයො මම ගොචරොති විනයපිටකං මය්‌හං ගොචරො ආහාරො භොජනං නිච්‌චං ධාරණමනසිකරණවසෙනාති අත්‌ථො.
590.Vinayo āsayo mayhanti vinayapiṭakaṃ mayhaṃ okāsabhūtaṃ savanadhāraṇamanasikaraṇauggahaparipucchāpavattanavasena okāsabhūtaṃ gehabhūtanti attho. Vinayo ṭhānacaṅkamanti vinayo mayhaṃ savanādikiccakaraṇena ṭhitaṭṭhānañca caṅkamanaṭṭhānañca. Kappemi vinaye vāsanti vinayapiṭake vinayatantiyā savanadhāraṇapavattanavasena vāsaṃ sayanaṃ kappemi karomi. Vinayo mama gocaroti vinayapiṭakaṃ mayhaṃ gocaro āhāro bhojanaṃ niccaṃ dhāraṇamanasikaraṇavasenāti attho.
591. විනයෙ පාරමිප්‌පත්‌තොති සකලෙ විනයපිටකෙ පාරමිං පරියොසානං පත්‌තො. සමථෙ චාපි කොවිදොති පාරාජිකාදිසත්‌තාපත්‌තික්‌ඛන්‌ධානං සමථෙ වූපසමෙ ච වුට්‌ඨානෙ ච කොවිදො ඡෙකො, අධිකරණසමථෙ වා –
591.Vinaye pāramippattoti sakale vinayapiṭake pāramiṃ pariyosānaṃ patto. Samathe cāpi kovidoti pārājikādisattāpattikkhandhānaṃ samathe vūpasame ca vuṭṭhāne ca kovido cheko, adhikaraṇasamathe vā –
‘‘විවාදං අනුවාදඤ්‌ච, ආපත්‌තාධිකරණං තථා;
‘‘Vivādaṃ anuvādañca, āpattādhikaraṇaṃ tathā;
කිච්‌චාධිකරණඤ්‌චෙව, චතුරාධිකරණා මතා’’ති. –
Kiccādhikaraṇañceva, caturādhikaraṇā matā’’ti. –
වුත්‌තාධිකරණෙසු ච –
Vuttādhikaraṇesu ca –
‘‘සම්‌මුඛා සතිවිනයො, අමූළ්‌හපටිඤ්‌ඤාකරණං;
‘‘Sammukhā sativinayo, amūḷhapaṭiññākaraṇaṃ;
යෙභුය්‍ය තස්‌සපාපිය්‍ය, තිණවත්‌ථාරකො තථා’’ති. –
Yebhuyya tassapāpiyya, tiṇavatthārako tathā’’ti. –
එවං වුත්‌තෙසු ච සත්‌තසු අධිකරණසමථෙසු අතිකොවිදො ඡෙකොති අත්‌ථො. උපාලි තං මහාවීරාති භන්‌තෙ මහාවීර, චතූසු අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙසු කප්‌පසතසහස්‌සෙසු සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණාධිගමාය වීරියවන්‌ත සත්‌ථුනො දෙවමනුස්‌සානං අනුසාසකස්‌ස තං තව පාදෙ පාදයුගෙ උපාලි භික්‌ඛු වන්‌දති පණාමං කරොතීති අත්‌ථො.
Evaṃ vuttesu ca sattasu adhikaraṇasamathesu atikovido chekoti attho. Upāli taṃ mahāvīrāti bhante mahāvīra, catūsu asaṅkhyeyyesu kappasatasahassesu sabbaññutaññāṇādhigamāya vīriyavanta satthuno devamanussānaṃ anusāsakassa taṃ tava pāde pādayuge upāli bhikkhu vandati paṇāmaṃ karotīti attho.
592. සො අහං පබ්‌බජිත්‌වා සම්‌බුද්‌ධං නමස්‌සමානො පණාමං කුරුමානො ධම්‌මස්‌ස ච තෙන භගවතා දෙසිතස්‌ස නවලොකුත්‌තරධම්‌මස්‌ස සුධම්‌මතං සුන්‌දරධම්‌මභාවං ජානිත්‌වා ධම්‌මඤ්‌ච නමස්‌සමානො ගාමතො ගාමං පුරතො පුනං නගරතො නගරං විචරිස්‌සාමීති සම්‌බන්‌ධො.
592. So ahaṃ pabbajitvā sambuddhaṃ namassamāno paṇāmaṃ kurumāno dhammassa ca tena bhagavatā desitassa navalokuttaradhammassa sudhammataṃ sundaradhammabhāvaṃ jānitvā dhammañca namassamāno gāmato gāmaṃ purato punaṃ nagarato nagaraṃ vicarissāmīti sambandho.
593. කිලෙසා ඣාපිතා මය්‌හන්‌ති මයා පටිවිද්‌ධඅරහත්‌තමග්‌ගඤාණෙන මය්‌හං චිත්‌තසන්‌තානගතා සබ්‌බෙ දියඩ්‌ඪසහස්‌සසඞ්‌ඛා කිලෙසා ඣාපිතා සොසිතා විසොසිතා විද්‌ධංසිතා. භවා සබ්‌බෙ සමූහතාති කාමභවාදයො සබ්‌බෙ නව භවා මයා සමූහතා සං සුට්‌ඨු ඌහතා ඛෙපිතා විද්‌ධංසිතා. සබ්‌බාසවා පරික්‌ඛීණාති කාමාසවො, භවාසවො, දිට්‌ඨාසවො, අවිජ්‌ජාසවොති සබ්‌බෙ චත්‌තාරො ආසවා පරික්‌ඛීණා පරිසමන්‌තතො ඛයං පාපිතා. ඉදානි ඉමස්‌මිං අරහත්‌තප්‌පත්‌තකාලෙ පුනබ්‌භවො පුනුප්‌පත්‌තිසඞ්‌ඛාතො භවො භවනං ජාති නත්‌ථීති අත්‌ථො.
593.Kilesājhāpitā mayhanti mayā paṭividdhaarahattamaggañāṇena mayhaṃ cittasantānagatā sabbe diyaḍḍhasahassasaṅkhā kilesā jhāpitā sositā visositā viddhaṃsitā. Bhavā sabbe samūhatāti kāmabhavādayo sabbe nava bhavā mayā samūhatā saṃ suṭṭhu ūhatā khepitā viddhaṃsitā. Sabbāsavā parikkhīṇāti kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavoti sabbe cattāro āsavā parikkhīṇā parisamantato khayaṃ pāpitā. Idāni imasmiṃ arahattappattakāle punabbhavo punuppattisaṅkhāto bhavo bhavanaṃ jāti natthīti attho.
594. උත්‌තරි සොමනස්‌සවසෙන උදානං උදානෙන්‌තො ස්‌වාගතන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ බුද්‌ධසෙට්‌ඨස්‌ස උත්‌තමබුද්‌ධස්‌ස සන්‌තිකෙ සමීපෙ එකනගරෙ වා මම ආගමනං ස්‌වාගතං සුට්‌ඨු ආගමනං සුන්‌දරාගමනං වත එකන්‌තෙන ආසි අහොසීති සම්‌බන්‌ධො. තිස්‌සො විජ්‌ජාති පුබ්‌බෙනිවාසදිබ්‌බචක්‌ඛුආසවක්‌ඛයවිජ්‌ජා අනුප්‌පත්‌තා සම්‌පත්‌තා, පච්‌චක්‌ඛං කතාති අත්‌ථො. කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසනන්‌ති බුද්‌ධෙන භගවතා දෙසිතං අනුසිට්‌ඨි සාසනං කතං නිප්‌ඵාදිතං වත්‌තපටිපත්‌තිං පූරෙත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානං මනසි කරිත්‌වා අරහත්‌තමග්‌ගඤාණාධිගමෙන සම්‌පාදිතන්‌ති අත්‌ථො.
594. Uttari somanassavasena udānaṃ udānento svāgatantiādimāha. Tattha buddhaseṭṭhassa uttamabuddhassa santike samīpe ekanagare vā mama āgamanaṃ svāgataṃ suṭṭhu āgamanaṃ sundarāgamanaṃ vata ekantena āsi ahosīti sambandho. Tisso vijjāti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayavijjā anuppattā sampattā, paccakkhaṃ katāti attho. Kataṃ buddhassa sāsananti buddhena bhagavatā desitaṃ anusiṭṭhi sāsanaṃ kataṃ nipphāditaṃ vattapaṭipattiṃ pūretvā kammaṭṭhānaṃ manasi karitvā arahattamaggañāṇādhigamena sampāditanti attho.
595. පටිසම්‌භිදා චතස්‌සොති අත්‌ථපටිසම්‌භිදාදයො චතස්‌සො පඤ්‌ඤායො සච්‌ඡිකතා පච්‌චක්‌ඛං කතා. විමොක්‌ඛාපි ච අට්‌ඨිමෙති චත්‌තාරි මග්‌ගඤාණානි චත්‌තාරි ඵලඤාණානීති ඉමෙ අට්‌ඨ විමොක්‌ඛා සංසාරතො මුච්‌චනූපායා සච්‌ඡිකතාති සම්‌බන්‌ධො. ඡළභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකතාති –
595.Paṭisambhidā catassoti atthapaṭisambhidādayo catasso paññāyo sacchikatā paccakkhaṃ katā. Vimokkhāpi ca aṭṭhimeti cattāri maggañāṇāni cattāri phalañāṇānīti ime aṭṭha vimokkhā saṃsārato muccanūpāyā sacchikatāti sambandho. Chaḷabhiññā sacchikatāti –
‘‘ඉද්‌ධිවිධං දිබ්‌බසොතං, චෙතොපරියඤාණකං;
‘‘Iddhividhaṃ dibbasotaṃ, cetopariyañāṇakaṃ;
පුබ්‌බෙනිවාසඤාණඤ්‌ච, දිබ්‌බචක්‌ඛාසවක්‌ඛය’’න්‌ති. –
Pubbenivāsañāṇañca, dibbacakkhāsavakkhaya’’nti. –
ඉමා ඡ අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකතා පච්‌චක්‌ඛං කතා. ඉමෙසං ඤාණානං සච්‌ඡිකරණෙන බුද්‌ධස්‌ස සාසනං කතන්‌ති අත්‌ථො.
Imā cha abhiññā sacchikatā paccakkhaṃ katā. Imesaṃ ñāṇānaṃ sacchikaraṇena buddhassa sāsanaṃ katanti attho.
ඉත්‌ථන්‌ති ඉමිනා හෙට්‌ඨා වුත්‌තප්‌පකාරෙන. සුදන්‌ති පදපූරණමත්‌තෙ නිපාතො. ආයස්‌මා උපාලි ථෙරොති ථිරසීලාදිගුණයුත්‌තො සාවකො ඉමා පුබ්‌බචරිතාපදානදීපිකා ගාථායො අභාසිත්‌ථ කථයිත්‌ථාති අත්‌ථො.
Itthanti iminā heṭṭhā vuttappakārena. Sudanti padapūraṇamatte nipāto. Āyasmā upāli theroti thirasīlādiguṇayutto sāvako imā pubbacaritāpadānadīpikā gāthāyo abhāsittha kathayitthāti attho.
උපාලිත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා සමත්‌තා.
Upālittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / අපදානපාළි • Apadānapāḷi / 3-6. උපාලිත්‌ථෙරඅපදානං • 3-6. Upālittheraapadānaṃ
