Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੧੧. ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    11. Upālittheragāthāvaṇṇanā

    ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸવਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਘਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਿਨਯਧਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ। ਸੋ ਯਾવਜੀવਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕਪ੍ਪਕਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਉਪਾਲੀਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਪਸਾਦਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤੇ ਅਨੁਪਿਯਮ੍ਬવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇਹਿ ਛਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾવਿਧਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਮੇવ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੩੦)।

    Saddhāyaabhinikkhammāti āyasmato upālittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulaghare nibbatto ekadivasaṃ satthu dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ vinayadharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā adhikārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi. So yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kappakagehe paṭisandhiṃ gaṇhi, upālītissa nāmaṃ akaṃsu. So vayappatto anuruddhādīnaṃ channaṃ khattiyānaṃ pasādako hutvā tathāgate anupiyambavane viharante pabbajanatthāya nikkhamantehi chahi khattiyehi saddhiṃ nikkhamitvā pabbaji. Tassa pabbajjāvidhānaṃ pāḷiyaṃ āgatameva (cūḷava. 330).

    ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਞ੍ਞવਾਸਂ ਅਨੁਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਭਿਕ੍ਖੁ ਤવ ਅਰਞ੍ਞੇ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਮੇવ ਧੁਰਂ વਡ੍ਢਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਨ੍ਥਧੁਰਞ੍ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਞ੍ਚ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਤੀਤਿ। ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ વਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੧.੧.੪੪੧-੫੯੫) –

    So pabbajitvā upasampanno satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ‘‘mayhaṃ, bhante, araññavāsaṃ anujānāthā’’ti āha. Bhikkhu tava araññe vasantassa ekameva dhuraṃ vaḍḍhissati, amhākaṃ pana santike vasantassa ganthadhurañca vipassanādhurañca paripūressatīti. Thero satthu vacanaṃ sampaṭicchitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.1.441-595) –

    ‘‘ਨਗਰੇ ਹਂਸવਤਿਯਾ, ਸੁਜਾਤੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।

    ‘‘Nagare haṃsavatiyā, sujāto nāma brāhmaṇo;

    ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਨਿਚਯੋ, ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞવਾ॥

    Asītikoṭinicayo, pahūtadhanadhaññavā.

    ‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕੋ ਮਨ੍ਤਧਰੋ, ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨ ਪਾਰਗੂ।

    ‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    ਲਕ੍ਖਣੇ ਇਤਿਹਾਸੇ ਚ, ਸਧਮ੍ਮੇ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ॥

    Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato.

    ‘‘ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਾ ਏਕਸਿਖਾ, ਗੋਤਮਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾવਕਾ।

    ‘‘Paribbājā ekasikhā, gotamā buddhasāvakā;

    ਚਰਕਾ ਤਾਪਸਾ ਚੇવ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਮਹਿਯਾ ਤਦਾ॥

    Carakā tāpasā ceva, caranti mahiyā tadā.

    ‘‘ਤੇਪਿ ਮਂ ਪਰਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਿਸ੍ਸੁਤੋ ਇਤਿ।

    ‘‘Tepi maṃ parivārenti, brāhmaṇo vissuto iti;

    ਬਹੁਜ੍ਜਨੋ ਮਂ ਪੂਜੇਤਿ, ਨਾਹਂ ਪੂਜੇਮਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ॥

    Bahujjano maṃ pūjeti, nāhaṃ pūjemi kiñcanaṃ.

    ‘‘ਪੂਜਾਰਹਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਾਨਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਅਹਂ ਤਦਾ।

    ‘‘Pūjārahaṃ na passāmi, mānatthaddho ahaṃ tadā;

    ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ વਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾવ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਜਿਨੋ॥

    Buddhoti vacanaṃ natthi, tāva nuppajjate jino.

    ‘‘ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ, ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਨਾਮਕੋ।

    ‘‘Accayena ahorattaṃ, padumuttaranāmako;

    ਸਬ੍ਬਂ ਤਮਂ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ॥

    Sabbaṃ tamaṃ vinodetvā, loke uppajji cakkhumā.

    ‘‘વਿਤ੍ਥਾਰਿਕੇ ਬਾਹੁਜਞ੍ਞੇ, ਪੁਥੁਭੂਤੇ ਚ ਸਾਸਨੇ।

    ‘‘Vitthārike bāhujaññe, puthubhūte ca sāsane;

    ਉਪਾਗਮਿ ਤਦਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਗਰਂ ਹਂਸਸવ੍ਹਯਂ॥

    Upāgami tadā buddho, nagaraṃ haṃsasavhayaṃ.

    ‘‘ਪਿਤੁ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।

    ‘‘Pitu atthāya so buddho, dhammaṃ desesi cakkhumā;

    ਤੇਨ ਕਾਲੇਨ ਪਰਿਸਾ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਂ ਤਦਾ॥

    Tena kālena parisā, samantā yojanaṃ tadā.

    ‘‘ਸਮ੍ਮਤੋ ਮਨੁਜਾਨਂ ਸੋ, ਸੁਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਤਾਪਸੋ।

    ‘‘Sammato manujānaṃ so, sunando nāma tāpaso;

    ਯਾવਤਾ ਬੁਦ੍ਧਪਰਿਸਾ, ਪੁਪ੍ਫੇਹਚ੍ਛਾਦਯੀ ਤਦਾ॥

    Yāvatā buddhaparisā, pupphehacchādayī tadā.

    ‘‘ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੇ, ਸੇਟ੍ਠੇ ਚ ਪੁਪ੍ਫਮਣ੍ਡਪੇ।

    ‘‘Catusaccaṃ pakāsente, seṭṭhe ca pupphamaṇḍape;

    ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ॥

    Koṭisatasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.

    ‘‘ਸਤ੍ਤਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, વਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮવੁਟ੍ਠਿਯੋ।

    ‘‘Sattarattindivaṃ buddho, vassetvā dhammavuṭṭhiyo;

    ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿવਸੇ ਪਤ੍ਤੇ, ਸੁਨਨ੍ਦਂ ਕਿਤ੍ਤਯੀ ਜਿਨੋ॥

    Aṭṭhame divase patte, sunandaṃ kittayī jino.

    ‘‘ਦੇવਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ વਾ, ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਯਂ ਭવੇ।

    ‘‘Devaloke manusse vā, saṃsaranto ayaṃ bhave;

    ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪવਰੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਭવੇਸੁ ਸਂਸਰਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Sabbesaṃ pavaro hutvā, bhavesu saṃsarissati.

    ‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।

    ‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;

    ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ।

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    ਮਨ੍ਤਾਣਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪੁਣ੍ਣੋਤਿ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾવਕੋ॥

    Mantāṇiputto puṇṇoti, hessati satthu sāvako.

    ‘‘ਏવਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸੁਨਨ੍ਦਂ ਤਾਪਸਂ ਤਦਾ।

    ‘‘Evaṃ kittayi sambuddho, sunandaṃ tāpasaṃ tadā;

    ਹਾਸਯਨ੍ਤੋ ਜਨਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਯਨ੍ਤੋ ਸਕਂ ਬਲਂ॥

    Hāsayanto janaṃ sabbaṃ, dassayanto sakaṃ balaṃ.

    ‘‘ਕਤਞ੍ਜਲੀ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਨਨ੍ਦਂ ਤਾਪਸਂ ਜਨਾ।

    ‘‘Katañjalī namassanti, sunandaṃ tāpasaṃ janā;

    ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਾਰਂ ਕਰਿਤ੍વਾਨ, ਸੋਧੇਸਿ ਗਤਿਮਤ੍ਤਨੋ॥

    Buddhe kāraṃ karitvāna, sodhesi gatimattano.

    ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਅਹੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸੁਤ੍વਾਨ ਮੁਨਿਨੋ વਚਂ।

    ‘‘Tattha me ahu saṅkappo, sutvāna munino vacaṃ;

    ਅਹਮ੍ਪਿ ਕਾਰਂ ਕਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਗੋਤਮਂ॥

    Ahampi kāraṃ kassāmi, yathā passāmi gotamaṃ.

    ‘‘ਏવਾਹਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾਨ, ਕਿਰਿਯਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂ ਮਮ।

    ‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, kiriyaṃ cintayiṃ mama;

    ਕ੍ਯਾਹਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਚਰਾਮਿ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇ॥

    Kyāhaṃ kammaṃ ācarāmi, puññakkhette anuttare.

    ‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਪਾਠਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਬ੍ਬਪਾਠਿਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ।

    ‘‘Ayañca pāṭhiko bhikkhu, sabbapāṭhissa sāsane;

    વਿਨਯੇ ਅਗ੍ਗਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥਯੇ ਅਹਂ॥

    Vinaye agganikkhitto, taṃ ṭhānaṃ patthaye ahaṃ.

    ‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਅਮਿਤਂ ਭੋਗਂ, ਅਕ੍ਖੋਭਂ ਸਾਗਰੂਪਮਂ।

    ‘‘Idaṃ me amitaṃ bhogaṃ, akkhobhaṃ sāgarūpamaṃ;

    ਤੇਨ ਭੋਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਆਰਾਮਂ ਮਾਪਯੇ ਅਹਂ॥

    Tena bhogena buddhassa, ārāmaṃ māpaye ahaṃ.

    ‘‘ਸੋਭਨਂ ਨਾਮ ਆਰਾਮਂ, ਨਗਰਸ੍ਸ ਪੁਰਤ੍ਥਤੋ।

    ‘‘Sobhanaṃ nāma ārāmaṃ, nagarassa puratthato;

    ਕਿਣਿਤ੍વਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਅਮਾਪਯਿਂ॥

    Kiṇitvā satasahassena, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.

    ‘‘ਕੂਟਾਗਾਰੇ ਚ ਪਾਸਾਦੇ, ਮਣ੍ਡਪੇ ਹਮ੍ਮਿਯੇ ਗੁਹਾ।

    ‘‘Kūṭāgāre ca pāsāde, maṇḍape hammiye guhā;

    ਚਙ੍ਕਮੇ ਸੁਕਤੇ ਕਤ੍વਾ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਅਮਾਪਯਿਂ॥

    Caṅkame sukate katvā, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.

    ‘‘ਜਨ੍ਤਾਘਰਂ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਂ, ਅਥੋ ਉਦਕਮਾਲ਼ਕਂ।

    ‘‘Jantāgharaṃ aggisālaṃ, atho udakamāḷakaṃ;

    ਨ੍ਹਾਨਘਰਂ ਮਾਪਯਿਤ੍વਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਦਾਸਹਂ॥

    Nhānagharaṃ māpayitvā, bhikkhusaṅghassadāsahaṃ.

    ‘‘ਆਸਨ੍ਦਿਯੋ ਪੀਠਕੇ ਚ, ਪਰਿਭੋਗੇ ਚ ਭਾਜਨੇ।

    ‘‘Āsandiyo pīṭhake ca, paribhoge ca bhājane;

    ਆਰਾਮਿਕਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਦਾਸਹਂ॥

    Ārāmikañca bhesajjaṃ, sabbametaṃ adāsahaṃ.

    ‘‘ਆਰਕ੍ਖਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾਨ, ਪਾਕਾਰਂ ਕਾਰਯਿਂ ਦਲ਼੍ਹਂ।

    ‘‘Ārakkhaṃ paṭṭhapetvāna, pākāraṃ kārayiṃ daḷhaṃ;

    ਮਾ ਨਂ ਕੋਚਿ વਿਹੇਠੇਸਿ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨ ਤਾਦਿਨਂ॥

    Mā naṃ koci viheṭhesi, santacittāna tādinaṃ.

    ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨਾવਾਸਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮੇ ਅਮਾਪਯਿਂ।

    ‘‘Satasahassenāvāsaṃ, saṅghārāme amāpayiṃ;

    વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਤਂ ਮਾਪਯਿਤ੍વਾ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਨਾਮਯਿਂ॥

    Vepullaṃ taṃ māpayitvā, sambuddhaṃ upanāmayiṃ.

    ‘‘ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਮਯਾਰਾਮੋ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛ ਤੁવਂ ਮੁਨਿ।

    ‘‘Niṭṭhāpito mayārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni;

    ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸ੍ਸਾਮਿ ਤਂ વੀਰ, ਅਧਿવਾਸੇਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮ॥

    Niyyādessāmi taṃ vīra, adhivāsehi cakkhuma.

    ‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਲੋਕવਿਦੂ, ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ।

    ‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    ਮਮ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਨਾਯਕੋ॥

    Mama saṅkappamaññāya, adhivāsesi nāyako.

    ‘‘ਅਧਿવਾਸਨਮਞ੍ਞਾਯ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ।

    ‘‘Adhivāsanamaññāya, sabbaññussa mahesino;

    ਭੋਜਨਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍વਾ, ਕਾਲਮਾਰੋਚਯਿਂ ਅਹਂ॥

    Bhojanaṃ paṭiyādetvā, kālamārocayiṃ ahaṃ.

    ‘‘ਆਰੋਚਿਤਮ੍ਹਿ ਕਾਲਮ੍ਹਿ, ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਨਾਯਕੋ।

    ‘‘Ārocitamhi kālamhi, padumuttaranāyako;

    ਖੀਣਾਸવਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਆਰਾਮਂ ਮੇ ਉਪਾਗਮਿ॥

    Khīṇāsavasahassehi, ārāmaṃ me upāgami.

    ‘‘ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਕਾਲਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ ਤਪ੍ਪਯਿਂ।

    ‘‘Nisinnaṃ kālamaññāya, annapānena tappayiṃ;

    ਭੁਤ੍ਤਾવਿਂ ਕਾਲਮਞ੍ਞਾਯ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿਂ॥

    Bhuttāviṃ kālamaññāya, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ‘‘ਕੀਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ, ਤਤ੍ਤਕੇਨੇવ ਕਾਰਿਤੋ।

    ‘‘Kīto satasahassena, tattakeneva kārito;

    ਸੋਭਨੋ ਨਾਮ ਆਰਾਮੋ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛ ਤੁવਂ ਮੁਨਿ॥

    Sobhano nāma ārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni.

    ‘‘ਇਮਿਨਾਰਾਮਦਾਨੇਨ , ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ।

    ‘‘Iminārāmadānena , cetanāpaṇidhīhi ca;

    ਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋਹਂ, ਲਭਾਮਿ ਮਮ ਪਤ੍ਥਿਤਂ॥

    Bhave nibbattamānohaṃ, labhāmi mama patthitaṃ.

    ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਸੁਮਾਪਿਤਂ।

    ‘‘Paṭiggahetvā sambuddho, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;

    ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, idaṃ vacanamabravi.

    ‘‘ਯੋ ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦਾਸਿ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਸੁਮਾਪਿਤਂ।

    ‘‘Yo so buddhassa pādāsi, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;

    ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ॥

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਅਸ੍ਸਾ ਰਥਾ ਪਤ੍ਤੀ, ਸੇਨਾ ਚ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨੀ।

    ‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā ca caturaṅginī;

    ਪਰਿવਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਮਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਸਟ੍ਠਿ ਤੂਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਭੇਰਿਯੋ ਸਮਲਙ੍ਕਤਾ।

    ‘‘Saṭṭhi tūrasahassāni, bheriyo samalaṅkatā;

    ਪਰਿવਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਮਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਛਲ਼ਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਨਾਰਿਯੋ ਸਮਲਙ੍ਕਤਾ।

    ‘‘Chaḷasītisahassāni, nāriyo samalaṅkatā;

    વਿਚਿਤ੍ਤવਤ੍ਥਾਭਰਣਾ, ਆਮੁਤ੍ਤਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾ॥

    Vicittavatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā.

    ‘‘ਅਲ਼ਾਰਪਮ੍ਹਾ ਹਸੁਲਾ, ਸੁਸਞ੍ਞਾ ਤਨੁਮਜ੍ਝਿਮਾ।

    ‘‘Aḷārapamhā hasulā, susaññā tanumajjhimā;

    ਪਰਿવਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਮਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਦੇવਲੋਕੇ ਰਮਿਸ੍ਸਤਿ।

    ‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissati;

    ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇવਿਨ੍ਦੋ, ਦੇવਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati.

    ‘‘ਦੇવਰਾਜੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਤਿ।

    ‘‘Devarājena pattabbaṃ, sabbaṃ paṭilabhissati;

    ਅਨੂਨਭੋਗੋ ਹੁਤ੍વਾਨ, ਦੇવਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Anūnabhogo hutvāna, devarajjaṃ karissati.

    ‘‘ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ, ਰਾਜਾ ਰਟ੍ਠੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    ‘‘Sahassakkhattuṃ cakkavattī, rājā raṭṭhe bhavissati.

    ਪਥਬ੍ਯਾ ਰਜ੍ਜਂ વਿਪੁਲਂ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯਂ॥

    Pathabyā rajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.

    ‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।

    ‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;

    ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ।

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    ਉਪਾਲਿ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾવਕੋ॥

    Upāli nāma nāmena, hessati satthu sāvako.

    ‘‘વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਪਤ੍વਾ, ਠਾਨਾਠਾਨੇ ਚ ਕੋવਿਦੋ।

    ‘‘Vinaye pāramiṃ patvā, ṭhānāṭhāne ca kovido;

    ਜਿਨਸਾਸਨਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿਨਾਸવੋ॥

    Jinasāsanaṃ dhārento, viharissatināsavo.

    ‘‘ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗવੋ।

    ‘‘Sabbametaṃ abhiññāya, gotamo sakyapuṅgavo;

    ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸ੍ਸਤਿ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapessati.

    ‘‘ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯੁਪਾਦਾਯ, ਪਤ੍ਥੇਮਿ ਤવ ਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;

    ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੋ॥

    So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.

    ‘‘ਯਥਾ ਸੂਲਾવੁਤੋ ਪੋਸੋ, ਰਾਜਦਣ੍ਡੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤੋ।

    ‘‘Yathā sūlāvuto poso, rājadaṇḍena tajjito;

    ਸੂਲੇ ਸਾਤਂ ਅવਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ, ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂવ ਇਚ੍ਛਤਿ॥

    Sūle sātaṃ avindanto, parimuttiṃva icchati.

    ‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਭવਦਣ੍ਡੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤੋ।

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, bhavadaṇḍena tajjito;

    ਕਮ੍ਮਸੂਲਾવੁਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਪਿਪਾਸਾવੇਦਨਟ੍ਟਿਤੋ॥

    Kammasūlāvuto santo, pipāsāvedanaṭṭito.

    ‘‘ਭવੇ ਸਾਤਂ ਨ વਿਨ੍ਦਾਮਿ, ਡਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤੀਹਿ ਅਗ੍ਗਿਭਿ।

    ‘‘Bhave sātaṃ na vindāmi, ḍayhanto tīhi aggibhi;

    ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਗવੇਸਾਮਿ, ਯਥਾਪਿ ਰਾਜਦਣ੍ਡਿਤੋ॥

    Parimuttiṃ gavesāmi, yathāpi rājadaṇḍito.

    ‘‘ਯਥਾ વਿਸਾਦੋ ਪੁਰਿਸੋ, વਿਸੇਨ ਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤੋ।

    ‘‘Yathā visādo puriso, visena paripīḷito;

    ਅਗਦਂ ਸੋ ਗવੇਸੇਯ੍ਯ, વਿਸਘਾਤਾਯੁਪਾਲਨਂ॥

    Agadaṃ so gaveseyya, visaghātāyupālanaṃ.

    ‘‘ਗવੇਸਮਾਨੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਗਦਂ વਿਸਘਾਤਕਂ।

    ‘‘Gavesamāno passeyya, agadaṃ visaghātakaṃ;

    ਤਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਸੁਖੀ ਅਸ੍ਸ, વਿਸਮ੍ਹਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ॥

    Taṃ pivitvā sukhī assa, visamhā parimuttiyā.

    ‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਯਥਾ વਿਸਹਤੋ ਨਰੋ।

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathā visahato naro;

    ਸਮ੍ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਗਦਮੇਸਹਂ॥

    Sampīḷito avijjāya, saddhammāgadamesahaṃ.

    ‘‘ਧਮ੍ਮਾਗਦਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ, ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ ਸਕ੍ਯਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Dhammāgadaṃ gavesanto, addakkhiṃ sakyasāsanaṃ;

    ਅਗ੍ਗਂ ਸਬ੍ਬੋਸਧਾਨਂ ਤਂ, ਸਬ੍ਬਸਲ੍ਲવਿਨੋਦਨਂ॥

    Aggaṃ sabbosadhānaṃ taṃ, sabbasallavinodanaṃ.

    ‘‘ਧਮ੍ਮੋਸਧਂ ਪਿવਿਤ੍વਾਨ, વਿਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮੂਹਨਿਂ।

    ‘‘Dhammosadhaṃ pivitvāna, visaṃ sabbaṃ samūhaniṃ;

    ਅਜਰਾਮਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਫਸ੍ਸਯਿਂ ਅਹਂ॥

    Ajarāmaraṃ sītibhāvaṃ, nibbānaṃ phassayiṃ ahaṃ.

    ‘‘ਯਥਾ ਭੂਤਟ੍ਟਿਤੋ ਪੋਸੋ, ਭੂਤਗ੍ਗਾਹੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤੋ।

    ‘‘Yathā bhūtaṭṭito poso, bhūtaggāhena pīḷito;

    ਭੂਤવੇਜ੍ਜਂ ਗવੇਸੇਯ੍ਯ, ਭੂਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ॥

    Bhūtavejjaṃ gaveseyya, bhūtasmā parimuttiyā.

    ‘‘ਗવੇਸਮਾਨੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਭੂਤવਿਜ੍ਜਾਸੁ ਕੋવਿਦਂ।

    ‘‘Gavesamāno passeyya, bhūtavijjāsu kovidaṃ;

    ਤਸ੍ਸ ਸੋ વਿਹਨੇ ਭੂਤਂ, ਸਮੂਲਞ੍ਚ વਿਨਾਸਯੇ॥

    Tassa so vihane bhūtaṃ, samūlañca vināsaye.

    ‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਤਮਗ੍ਗਾਹੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤੋ।

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, tamaggāhena pīḷito;

    ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਗવੇਸਾਮਿ, ਤਮਤੋ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ॥

    Ñāṇālokaṃ gavesāmi, tamato parimuttiyā.

    ‘‘ਅਥਦ੍ਦਸਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿਂ, ਕਿਲੇਸਤਮਸੋਧਨਂ।

    ‘‘Athaddasaṃ sakyamuniṃ, kilesatamasodhanaṃ;

    ਸੋ ਮੇ ਤਮਂ વਿਨੋਦੇਸਿ, ਭੂਤવੇਜ੍ਜੋવ ਭੂਤਕਂ॥

    So me tamaṃ vinodesi, bhūtavejjova bhūtakaṃ.

    ‘‘ਸਂਸਾਰਸੋਤਂ ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਦਿਂ, ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਨਿવਾਰਯਿਂ।

    ‘‘Saṃsārasotaṃ sañchindiṃ, taṇhāsotaṃ nivārayiṃ;

    ਭવਂ ਉਗ੍ਘਾਟਯਿਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਭੂਤવੇਜ੍ਜੋવ ਮੂਲਤੋ॥

    Bhavaṃ ugghāṭayiṃ sabbaṃ, bhūtavejjova mūlato.

    ‘‘ਗਰੁਲ਼ੋ ਯਥਾ ਓਪਤਤਿ, ਪਨ੍ਨਗਂ ਭਕ੍ਖਮਤ੍ਤਨੋ।

    ‘‘Garuḷo yathā opatati, pannagaṃ bhakkhamattano;

    ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਸਤਂ, વਿਕ੍ਖੋਭੇਤਿ ਮਹਾਸਰਂ॥

    Samantā yojanasataṃ, vikkhobheti mahāsaraṃ.

    ‘‘ਪਨ੍ਨਗਂ ਸੋ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਅਧੋਸੀਸਂ વਿਹੇਠਯਂ।

    ‘‘Pannagaṃ so gahetvāna, adhosīsaṃ viheṭhayaṃ;

    ਆਦਾਯ ਸੋ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਯੇਨਕਾਮਂ વਿਹਙ੍ਗਮੋ॥

    Ādāya so pakkamati, yenakāmaṃ vihaṅgamo.

    ‘‘ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਯਥਾਪਿ ਗਰੁਲ਼ੋ ਬਲੀ।

    ‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathāpi garuḷo balī;

    ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ, ਦੋਸੇ વਿਕ੍ਖਾਲਯਿਂ ਅਹਂ॥

    Asaṅkhataṃ gavesanto, dose vikkhālayiṃ ahaṃ.

    ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਹਂ ਧਮ੍ਮવਰਂ, ਸਨ੍ਤਿਪਦਮਨੁਤ੍ਤਰਂ।

    ‘‘Diṭṭho ahaṃ dhammavaraṃ, santipadamanuttaraṃ;

    ਆਦਾਯ વਿਹਰਾਮੇਤਂ, ਗਰੁਲ਼ੋ ਪਨ੍ਨਗਂ ਯਥਾ॥

    Ādāya viharāmetaṃ, garuḷo pannagaṃ yathā.

    ‘‘ਆਸਾવਤੀ ਨਾਮ ਲਤਾ, ਜਾਤਾ ਚਿਤ੍ਤਲਤਾવਨੇ।

    ‘‘Āsāvatī nāma latā, jātā cittalatāvane;

    ਤਸ੍ਸਾ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸੇਨ, ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੇ ਫਲਂ॥

    Tassā vassasahassena, ekaṃ nibbattate phalaṃ.

    ‘‘ਤਂ ਦੇવਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਾવਦੂਰਫਲੇ ਸਤਿ।

    ‘‘Taṃ devā payirupāsanti, tāvadūraphale sati;

    ਦੇવਾਨਂ ਸਾ ਪਿਯਾ ਏવਂ, ਆਸਾવਤੀ ਲਤੁਤ੍ਤਮਾ॥

    Devānaṃ sā piyā evaṃ, āsāvatī latuttamā.

    ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ, ਤਾਹਂ ਪਰਿਚਰੇ ਮੁਨਿ।

    ‘‘Satasahassupādāya, tāhaṃ paricare muni;

    ਸਾਯਂ ਪਾਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇવਾ ਆਸਾવਤਿਂ ਯਥਾ॥

    Sāyaṃ pātaṃ namassāmi, devā āsāvatiṃ yathā.

    ‘‘ਅવਞ੍ਝਾ ਪਾਰਿਚਰਿਯਾ, ਅਮੋਘਾ ਚ ਨਮਸ੍ਸਨਾ।

    ‘‘Avañjhā pāricariyā, amoghā ca namassanā;

    ਦੂਰਾਗਤਮ੍ਪਿ ਮਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਖਣੋਯਂ ਨ વਿਰਾਧਯਿ॥

    Dūrāgatampi maṃ santaṃ, khaṇoyaṃ na virādhayi.

    ‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, વਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਭવੇ ਅਹਂ।

    ‘‘Paṭisandhiṃ na passāmi, vicinanto bhave ahaṃ;

    ਨਿਰੂਪਧਿ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਾਮਹਂ॥

    Nirūpadhi vippamutto, upasanto carāmahaṃ.

    ‘‘ਯਥਾਪਿ ਪਦੁਮਂ ਨਾਮ, ਸੂਰਿਯਰਂਸੇਨ ਪੁਪ੍ਫਤਿ।

    ‘‘Yathāpi padumaṃ nāma, sūriyaraṃsena pupphati;

    ਤਥੇવਾਹਂ ਮਹਾવੀਰ, ਬੁਦ੍ਧਰਂਸੇਨ ਪੁਪ੍ਫਿਤੋ॥

    Tathevāhaṃ mahāvīra, buddharaṃsena pupphito.

    ‘‘ਯਥਾ ਬਲਾਕਯੋਨਿਮ੍ਹਿ, ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ ਪੁਮੋ ਸਦਾ।

    ‘‘Yathā balākayonimhi, na vijjati pumo sadā;

    ਮੇਘੇਸੁ ਗਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ, ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤਾ ਸਦਾ॥

    Meghesu gajjamānesu, gabbhaṃ gaṇhanti tā sadā.

    ‘‘ਚਿਰਮ੍ਪਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਯਾવ ਮੇਘੋ ਨ ਗਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Cirampi gabbhaṃ dhārenti, yāva megho na gajjati;

    ਭਾਰਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਯਦਾ ਮੇਘੋ ਪવਸ੍ਸਤਿ॥

    Bhārato parimuccanti, yadā megho pavassati.

    ‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮਮੇਘੇਨ ਗਜ੍ਜਤੋ।

    ‘‘Padumuttarabuddhassa, dhammameghena gajjato;

    ਸਦ੍ਦੇਨ ਧਮ੍ਮਮੇਘਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮਗਬ੍ਭਂ ਅਗਣ੍ਹਹਂ॥

    Saddena dhammameghassa, dhammagabbhaṃ agaṇhahaṃ.

    ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ, ਪੁਞ੍ਞਗਬ੍ਭਂ ਧਰੇਮਹਂ।

    ‘‘Satasahassupādāya, puññagabbhaṃ dharemahaṃ;

    ਨਪ੍ਪਮੁਚ੍ਚਾਮਿ ਭਾਰਤੋ, ਧਮ੍ਮਮੇਘੋ ਨ ਗਜ੍ਜਤਿ॥

    Nappamuccāmi bhārato, dhammamegho na gajjati.

    ‘‘ਯਦਾ ਤੁવਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿ, ਰਮ੍ਮੇ ਕਪਿਲવਤ੍ਥવੇ।

    ‘‘Yadā tuvaṃ sakyamuni, ramme kapilavatthave;

    ਗਜ੍ਜਸਿ ਧਮ੍ਮਮੇਘੇਨ, ਭਾਰਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਹਂ॥

    Gajjasi dhammameghena, bhārato parimuccahaṃ.

    ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਤਥਾਪ੍ਪਣਿਹਿਤਮ੍ਪਿ ਚ।

    ‘‘Suññataṃ animittañca, tathāppaṇihitampi ca;

    ਚਤੁਰੋ ਚ ਫਲੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਧਮ੍ਮੇવਂ વਿਜਨਯਿਂ ਅਹਂ॥

    Caturo ca phale sabbe, dhammevaṃ vijanayiṃ ahaṃ.

    ‘‘ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯੁਪਾਦਾਯ, ਪਤ੍ਥੇਮਿ ਤવ ਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;

    ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤਿਪਦਮਨੁਤ੍ਤਰਂ॥

    So me attho anuppatto, santipadamanuttaraṃ.

    ‘‘વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਯਥਾਪਿ ਪਾਠਿਕੋ ਇਸਿ।

    ‘‘Vinaye pāramiṃ patto, yathāpi pāṭhiko isi;

    ਨ ਮੇ ਸਮਸਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਧਾਰੇਮਿ ਸਾਸਨਂ ਅਹਂ॥

    Na me samasamo atthi, dhāremi sāsanaṃ ahaṃ.

    ‘‘વਿਨਯੇ ਖਨ੍ਧਕੇ ਚਾਪਿ, ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੇ ਚ ਪਞ੍ਚਕੇ।

    ‘‘Vinaye khandhake cāpi, tikacchede ca pañcake;

    ਏਤ੍ਥ ਮੇ વਿਮਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਕ੍ਖਰੇ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਪਿ વਾ॥

    Ettha me vimati natthi, akkhare byañjanepi vā.

    ‘‘ਨਿਗ੍ਗਹੇ ਪਟਿਕਮ੍ਮੇ ਚ, ਠਾਨਾਠਾਨੇ ਚ ਕੋવਿਦੋ।

    ‘‘Niggahe paṭikamme ca, ṭhānāṭhāne ca kovido;

    ਓਸਾਰਣੇ વੁਟ੍ਠਾਪਨੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ॥

    Osāraṇe vuṭṭhāpane, sabbattha pāramiṃ gato.

    ‘‘વਿਨਯੇ ਖਨ੍ਧਕੇ વਾਪਿ, ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਦਂ ਅਹਂ।

    ‘‘Vinaye khandhake vāpi, nikkhipitvā padaṃ ahaṃ;

    ਉਭਤੋ વਿਨਿવੇਠੇਤ੍વਾ, ਰਸਤੋ ਓਸਰੇਯ੍ਯਹਂ॥

    Ubhato viniveṭhetvā, rasato osareyyahaṃ.

    ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥੇ ਚ ਕੋવਿਦੋ।

    ‘‘Niruttiyā sukusalo, atthānatthe ca kovido;

    ਅਨਞ੍ਞਾਤਂ ਮਯਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਕਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨੇ॥

    Anaññātaṃ mayā natthi, ekaggo satthu sāsane.

    ‘‘ਰੂਪਦਕ੍ਖੋ ਅਹਂ ਅਜ੍ਜ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ।

    ‘‘Rūpadakkho ahaṃ ajja, sakyaputtassa sāsane;

    ਕਙ੍ਖਂ ਸਬ੍ਬਂ વਿਨੋਦੇਮਿ, ਛਿਨ੍ਦਾਮਿ ਸਬ੍ਬਸਂਸਯਂ॥

    Kaṅkhaṃ sabbaṃ vinodemi, chindāmi sabbasaṃsayaṃ.

    ‘‘ਪਦਂ ਅਨੁਪਦਞ੍ਚਾਪਿ, ਅਕ੍ਖਰਞ੍ਚਾਪਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ।

    ‘‘Padaṃ anupadañcāpi, akkharañcāpi byañjanaṃ;

    ਨਿਦਾਨੇ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕੋવਿਦੋ ਅਹਂ॥

    Nidāne pariyosāne, sabbattha kovido ahaṃ.

    ‘‘ਯਥਾਪਿ ਰਾਜਾ ਬਲવਾ, ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪਰਨ੍ਤਪੇ।

    ‘‘Yathāpi rājā balavā, niggaṇhitvā parantape;

    વਿਜਿਨਿਤ੍વਾਨ ਸਙ੍ਗਾਮਂ, ਨਗਰਂ ਤਤ੍ਥ ਮਾਪਯੇ॥

    Vijinitvāna saṅgāmaṃ, nagaraṃ tattha māpaye.

    ‘‘ਪਾਕਾਰਂ ਪਰਿਖਞ੍ਚਾਪਿ, ਏਸਿਕਂ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ।

    ‘‘Pākāraṃ parikhañcāpi, esikaṃ dvārakoṭṭhakaṃ;

    ਅਟ੍ਟਾਲਕੇ ਚ વਿવਿਧੇ, ਕਾਰਯੇ ਨਗਰੇ ਬਹੂ॥

    Aṭṭālake ca vividhe, kāraye nagare bahū.

    ‘‘ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਂ ਚਚ੍ਚਰਞ੍ਚ, ਸੁવਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਰਾਪਣਂ।

    ‘‘Siṅghāṭakaṃ caccarañca, suvibhattantarāpaṇaṃ;

    ਕਾਰਯੇਯ੍ਯ ਸਭਂ ਤਤ੍ਥ, ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ॥

    Kārayeyya sabhaṃ tattha, atthānatthavinicchayaṃ.

    ‘‘ਨਿਗ੍ਘਾਤਤ੍ਥਂ ਅਮਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਛਿਦ੍ਦਾਛਿਦ੍ਦਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤੁਂ।

    ‘‘Nigghātatthaṃ amittānaṃ, chiddāchiddañca jānituṃ;

    ਬਲਕਾਯਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਾਯ, ਸੇਨਾਪਚ੍ਚਂ ਠਪੇਤਿ ਸੋ॥

    Balakāyassa rakkhāya, senāpaccaṃ ṭhapeti so.

    ‘‘ਆਰਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਨਿਧਾਨਕੁਸਲਂ ਨਰਂ।

    ‘‘Ārakkhatthāya bhaṇḍassa, nidhānakusalaṃ naraṃ;

    ਮਾ ਮੇ ਭਣ੍ਡਂ વਿਨਸ੍ਸੀਤਿ, ਭਣ੍ਡਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤਿ ਸੋ॥

    Mā me bhaṇḍaṃ vinassīti, bhaṇḍarakkhaṃ ṭhapeti so.

    ‘‘ਮਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਯੋ ਰਞ੍ਞੋ, વੁਦ੍ਧਿਂ ਯਸ੍ਸ ਚ ਇਚ੍ਛਤਿ।

    ‘‘Mamatto hoti yo rañño, vuddhiṃ yassa ca icchati;

    ਤਸ੍ਸਾਧਿਕਰਣਂ ਦੇਤਿ, ਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ॥

    Tassādhikaraṇaṃ deti, mittassa paṭipajjituṃ.

    ‘‘ਉਪ੍ਪਾਤੇਸੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਚ ਕੋવਿਦਂ।

    ‘‘Uppātesu nimittesu, lakkhaṇesu ca kovidaṃ;

    ਅਜ੍ਝਾਯਕਂ ਮਨ੍ਤਧਰਂ, ਪੋਰੋਹਿਚ੍ਚੇ ਠਪੇਤਿ ਸੋ॥

    Ajjhāyakaṃ mantadharaṃ, porohicce ṭhapeti so.

    ‘‘ਏਤੇਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਖਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।

    ‘‘Etehaṅgehi sampanno, khattiyoti pavuccati;

    ਸਦਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਨਂ, ਚਕ੍ਕવਾਕੋવ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ॥

    Sadā rakkhanti rājānaṃ, cakkavākova dukkhitaṃ.

    ‘‘ਤਥੇવ ਤ੍વਂ ਮਹਾવੀਰ, ਹਤਾਮਿਤ੍ਤੋવ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।

    ‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, hatāmittova khattiyo;

    ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ॥

    Sadevakassa lokassa, dhammarājāti vuccati.

    ‘‘ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਨਿਹਨਿਤ੍વਾਨ, ਮਾਰਞ੍ਚਾਪਿ ਸਸੇਨਕਂ।

    ‘‘Titthiye nihanitvāna, mārañcāpi sasenakaṃ;

    ਤਮਨ੍ਧਕਾਰਂ વਿਧਮਿਤ੍વਾ, ਧਮ੍ਮਨਗਰਂ ਅਮਾਪਯਿ॥

    Tamandhakāraṃ vidhamitvā, dhammanagaraṃ amāpayi.

    ‘‘ਸੀਲਂ ਪਾਕਾਰਕਂ ਤਤ੍ਥ, ਞਾਣਂ ਤੇ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ।

    ‘‘Sīlaṃ pākārakaṃ tattha, ñāṇaṃ te dvārakoṭṭhakaṃ;

    ਸਦ੍ਧਾ ਤੇ ਏਸਿਕਾ વੀਰ, ਦ੍વਾਰਪਾਲੋ ਚ ਸਂવਰੋ॥

    Saddhā te esikā vīra, dvārapālo ca saṃvaro.

    ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਟ੍ਟਾਲਂ, ਪਞ੍ਞਾ ਤੇ ਚਚ੍ਚਰਂ ਮੁਨੇ।

    ‘‘Satipaṭṭhānamaṭṭālaṃ, paññā te caccaraṃ mune;

    ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਞ੍ਚ ਸਿਙ੍ਘਾਟਂ, ਧਮ੍ਮવੀਥਿ ਸੁਮਾਪਿਤਾ॥

    Iddhipādañca siṅghāṭaṃ, dhammavīthi sumāpitā.

    ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, વਿਨਯਞ੍ਚਾਪਿ ਕੇવਲਂ।

    ‘‘Suttantaṃ abhidhammañca, vinayañcāpi kevalaṃ;

    ਨવਙ੍ਗਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ, ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾ ਤવ॥

    Navaṅgaṃ buddhavacanaṃ, esā dhammasabhā tava.

    ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਹਾਰਞ੍ਚਪ੍ਪਣੀਹਿਤਂ।

    ‘‘Suññataṃ animittañca, vihārañcappaṇīhitaṃ;

    ਆਨੇਞ੍ਜਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ, ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਕੁਟੀ ਤવ॥

    Āneñjañca nirodho ca, esā dhammakuṭī tava.

    ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗੋ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਪਟਿਭਾਨੇ ਚ ਕੋવਿਦੋ।

    ‘‘Paññāya aggo nikkhitto, paṭibhāne ca kovido;

    ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਨਾਮੇਨ, ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤੀ ਤવ॥

    Sāriputtoti nāmena, dhammasenāpatī tava.

    ‘‘ਚੁਤੂਪਪਾਤਕੁਸਲੋ , ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ।

    ‘‘Cutūpapātakusalo , iddhiyā pāramiṃ gato;

    ਕੋਲਿਤੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਪੋਰੋਹਿਚ੍ਚੋ ਤવਂ ਮੁਨੇ॥

    Kolito nāma nāmena, porohicco tavaṃ mune.

    ‘‘ਪੋਰਾਣਕવਂਸਧਰੋ, ਉਗ੍ਗਤੇਜੋ ਦੁਰਾਸਦੋ।

    ‘‘Porāṇakavaṃsadharo, uggatejo durāsado;

    ਧੁਤવਾਦੀਗੁਣੇਨਗ੍ਗੋ, ਅਕ੍ਖਦਸ੍ਸੋ ਤવਂ ਮੁਨੇ॥

    Dhutavādīguṇenaggo, akkhadasso tavaṃ mune.

    ‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ, ਸਬ੍ਬਪਾਠੀ ਚ ਸਾਸਨੇ।

    ‘‘Bahussuto dhammadharo, sabbapāṭhī ca sāsane;

    ਆਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਧਮ੍ਮਾਰਕ੍ਖੋ ਤવਂ ਮੁਨੇ॥

    Ānando nāma nāmena, dhammārakkho tavaṃ mune.

    ‘‘ਏਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਪਮੇਸਿ ਭਗવਾ ਮਮਂ।

    ‘‘Ete sabbe atikkamma, pamesi bhagavā mamaṃ;

    વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਮੇ ਪਾਦਾਸਿ, વਿਨਯੇ વਿਞ੍ਞੁਦੇਸਿਤਂ॥

    Vinicchayaṃ me pādāsi, vinaye viññudesitaṃ.

    ‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ વਿਨਯੇ ਪਞ੍ਹਂ, ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾવਕੋ।

    ‘‘Yo koci vinaye pañhaṃ, pucchati buddhasāvako;

    ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਚਿਨ੍ਤਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਞ੍ਞੇવਤ੍ਥਂ ਕਥੇਮਹਂ॥

    Tattha me cintanā natthi, taññevatthaṃ kathemahaṃ.

    ‘‘ਯਾવਤਾ ਬੁਦ੍ਧਖੇਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਤਂ ਮਹਾਮੁਨਿ।

    ‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, ṭhapetvā taṃ mahāmuni;

    વਿਨਯੇ ਮਾਦਿਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੁਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Vinaye mādiso natthi, kuto bhiyyo bhavissati.

    ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਏવਂ ਗਜ੍ਜਤਿ ਗੋਤਮੋ।

    ‘‘Bhikkhusaṅghe nisīditvā, evaṃ gajjati gotamo;

    ਉਪਾਲਿਸ੍ਸ ਸਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, વਿਨਯੇ ਖਨ੍ਧਕੇਸੁ ਚ॥

    Upālissa samo natthi, vinaye khandhakesu ca.

    ‘‘ਯਾવਤਾ ਬੁਦ੍ਧਭਣਿਤਂ, ਨવਙ੍ਗਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Yāvatā buddhabhaṇitaṃ, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;

    વਿਨਯੋਗਧਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ, વਿਨਯਮੂਲਪਸ੍ਸਿਨੋ॥

    Vinayogadhaṃ taṃ sabbaṃ, vinayamūlapassino.

    ‘‘ਮਮ ਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾਨ, ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗવੋ।

    ‘‘Mama kammaṃ saritvāna, gotamo sakyapuṅgavo;

    ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapesi maṃ.

    ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ, ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਅਪਤ੍ਥਯਿਂ।

    ‘‘Satasahassupādāya, imaṃ ṭhānaṃ apatthayiṃ;

    ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ॥

    So me attho anuppatto, vinaye pāramiṃ gato.

    ‘‘ਸਕ੍ਯਾਨਂ ਨਨ੍ਦਿਜਨਨੋ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਆਸਹਂ ਪੁਰੇ।

    ‘‘Sakyānaṃ nandijanano, kappako āsahaṃ pure;

    વਿਜਹਿਤ੍વਾਨ ਤਂ ਜਾਤਿਂ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਾਤੋ ਮਹੇਸਿਨੋ॥

    Vijahitvāna taṃ jātiṃ, putto jāto mahesino.

    ‘‘ਇਤੋ ਦੁਤਿਯਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਅਞ੍ਜਸੋ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।

    ‘‘Ito dutiyake kappe, añjaso nāma khattiyo;

    ਅਨਨ੍ਤਤੇਜੋ ਅਮਿਤਯਸੋ, ਭੂਮਿਪਾਲੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ॥

    Anantatejo amitayaso, bhūmipālo mahaddhano.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਚਨ੍ਦਨੋ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।

    ‘‘Tassa rañño ahaṃ putto, candano nāma khattiyo;

    ਜਾਤਿਮਦੇਨੁਪਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਯਸਭੋਗਮਦੇਨ ਚ॥

    Jātimadenupatthaddho, yasabhogamadena ca.

    ‘‘ਨਾਗਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਭੂਸਿਤਾ।

    ‘‘Nāgasatasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

    ਤਿਧਾਪਭਿਨ੍ਨਾ ਮਾਤਙ੍ਗਾ, ਪਰਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ ਮਂ ਸਦਾ॥

    Tidhāpabhinnā mātaṅgā, parivārenti maṃ sadā.

    ‘‘ਸਬਲੇਹਿ ਪਰੇਤੋਹਂ, ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਕੋ।

    ‘‘Sabalehi paretohaṃ, uyyānaṃ gantukāmako;

    ਆਰੁਯ੍ਹ ਸਿਰਿਕਂ ਨਾਗਂ, ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂ ਤਦਾ॥

    Āruyha sirikaṃ nāgaṃ, nagarā nikkhamiṃ tadā.

    ‘‘ਚਰਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰੋ ਸੁਸਂવੁਤੋ।

    ‘‘Caraṇena ca sampanno, guttadvāro susaṃvuto;

    ਦੇવਲੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਆਗਚ੍ਛਿ ਪੁਰਤੋ ਮਮ॥

    Devalo nāma sambuddho, āgacchi purato mama.

    ‘‘ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਸਿਰਿਕਂ ਨਾਗਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਸਾਦਯਿਂ ਤਦਾ।

    ‘‘Pesetvā sirikaṃ nāgaṃ, buddhaṃ āsādayiṃ tadā;

    ਤਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤਕੋਪੋ ਸੋ, ਨਾਗੋ ਨੁਦ੍ਧਰਤੇ ਪਦਂ॥

    Tato sañjātakopo so, nāgo nuddharate padaṃ.

    ‘‘ਨਾਗਂ ਰੁਣ੍ਣਮਨਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਬੁਦ੍ਧੇ ਕੋਧਂ ਅਕਾਸਹਂ।

    ‘‘Nāgaṃ ruṇṇamanaṃ disvā, buddhe kodhaṃ akāsahaṃ;

    વਿਹੇਸਯਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਅਗਮਾਸਹਂ॥

    Vihesayitvā sambuddhaṃ, uyyānaṃ agamāsahaṃ.

    ‘‘ਸਾਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨ વਿਨ੍ਦਾਮਿ, ਸਿਰੋ ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਯਥਾ।

    ‘‘Sātaṃ tattha na vindāmi, siro pajjalito yathā;

    ਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਡਯ੍ਹਾਮਿ, ਮਚ੍ਛੋવ ਬਲ਼ਿਸਾਦਕੋ॥

    Pariḷāhena ḍayhāmi, macchova baḷisādako.

    ‘‘ਸਸਾਗਰਨ੍ਤਾ ਪਥવੀ, ਆਦਿਤ੍ਤਾ વਿਯ ਹੋਤਿ ਮੇ।

    ‘‘Sasāgarantā pathavī, ādittā viya hoti me;

    ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕੁਪਾਗਮ੍ਮ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿਂ॥

    Pitu santikupāgamma, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ‘‘ਆਸੀવਿਸਂવ ਕੁਪਿਤਂ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂવ ਆਗਤਂ।

    ‘‘Āsīvisaṃva kupitaṃ, aggikkhandhaṃva āgataṃ;

    ਮਤ੍ਤਂવ ਕੁਞ੍ਜਰਂ ਦਨ੍ਤਿਂ, ਯਂ ਸਯਮ੍ਭੁਮਸਾਦਯਿਂ॥

    Mattaṃva kuñjaraṃ dantiṃ, yaṃ sayambhumasādayiṃ.

    ‘‘ਆਸਾਦਿਤੋ ਮਯਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਘੋਰੋ ਉਗ੍ਗਤਪੋ ਜਿਨੋ।

    ‘‘Āsādito mayā buddho, ghoro uggatapo jino;

    ਪੁਰਾ ਸਬ੍ਬੇ વਿਨਸ੍ਸਾਮ, ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮ ਤਂ ਮੁਨਿਂ॥

    Purā sabbe vinassāma, khamāpessāma taṃ muniṃ.

    ‘‘ਨੋ ਚੇ ਤਂ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਸ੍ਸਾਮ, ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ।

    ‘‘No ce taṃ nijjhāpessāma, attadantaṃ samāhitaṃ;

    ਓਰੇਨ ਸਤ੍ਤਦਿવਸਾ, ਰਟ੍ਠਂ ਮੇ વਿਧਮਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Orena sattadivasā, raṭṭhaṃ me vidhamissati.

    ‘‘ਸੁਮੇਖਲੋ ਕੋਸਿਯੋ ਚ, ਸਿਗ੍ਗવੋ ਚਾਪਿ ਸਤ੍ਤਕੋ।

    ‘‘Sumekhalo kosiyo ca, siggavo cāpi sattako;

    ਆਸਾਦਯਿਤ੍વਾ ਇਸਯੋ, ਦੁਗ੍ਗਤਾ ਤੇ ਸਰਟ੍ਠਕਾ॥

    Āsādayitvā isayo, duggatā te saraṭṭhakā.

    ‘‘ਯਦਾ ਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਸਯੋ, ਸਞ੍ਞਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ।

    ‘‘Yadā kuppanti isayo, saññatā brahmacārino;

    ਸਦੇવਕਂ વਿਨਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਸਸਾਗਰਂ ਸਪਬ੍ਬਤਂ॥

    Sadevakaṃ vināsenti, sasāgaraṃ sapabbataṃ.

    ‘‘ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਪੁਰਿਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਯਿਂ।

    ‘‘Tiyojanasahassamhi, purise sannipātayiṃ;

    ਅਚ੍ਚਯਂ ਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ, ਸਯਮ੍ਭੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂ॥

    Accayaṃ desanatthāya, sayambhuṃ upasaṅkamiṃ.

    ‘‘ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਾ ਅਲ੍ਲਸਿਰਾ, ਸਬ੍ਬੇવ ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਾ।

    ‘‘Allavatthā allasirā, sabbeva pañjalīkatā;

    ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવੁਂ॥

    Buddhassa pāde nipatitvā, idaṃ vacanamabravuṃ.

    ‘‘ਖਮਸ੍ਸੁ ਤ੍વਂ ਮਹਾવੀਰ, ਅਭਿਯਾਚਤਿ ਤਂ ਜਨੋ।

    ‘‘Khamassu tvaṃ mahāvīra, abhiyācati taṃ jano;

    ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ વਿਨੋਦੇਹਿ, ਮਾ ਨੋ ਰਟ੍ਠਂ વਿਨਾਸਯ॥

    Pariḷāhaṃ vinodehi, mā no raṭṭhaṃ vināsaya.

    ‘‘ਸਦੇવਮਾਨੁਸਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਸਦਾਨવਾ ਸਰਕ੍ਖਸਾ।

    ‘‘Sadevamānusā sabbe, sadānavā sarakkhasā;

    ਅਯੋਮਯੇਨ ਕੂਟੇਨ, ਸਿਰਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁ ਮੇ ਸਦਾ॥

    Ayomayena kūṭena, siraṃ bhindeyyu me sadā.

    ‘‘ਦਕੇ ਅਗ੍ਗਿ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਬੀਜਂ ਸੇਲੇ ਨ ਰੂਹਤਿ।

    ‘‘Dake aggi na saṇṭhāti, bījaṃ sele na rūhati;

    ਅਗਦੇ ਕਿਮਿ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਕੋਪੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਨ ਜਾਯਤਿ॥

    Agade kimi na saṇṭhāti, kopo buddhe na jāyati.

    ‘‘ਯਥਾ ਚ ਭੂਮਿ ਅਚਲਾ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਚ ਸਾਗਰੋ।

    ‘‘Yathā ca bhūmi acalā, appameyyo ca sāgaro;

    ਅਨਨ੍ਤਕੋ ਚ ਆਕਾਸੋ, ਏવਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਖੋਭਿਯਾ॥

    Anantako ca ākāso, evaṃ buddhā akhobhiyā.

    ‘‘ਸਦਾ ਖਨ੍ਤਾ ਮਹਾવੀਰਾ, ਖਮਿਤਾ ਚ ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ।

    ‘‘Sadā khantā mahāvīrā, khamitā ca tapassino;

    ਖਨ੍ਤਾਨਂ ਖਮਿਤਾਨਞ੍ਚ, ਗਮਨਂ ਤਂ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ॥

    Khantānaṃ khamitānañca, gamanaṃ taṃ na vijjati.

    ‘‘ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ વਿਨੋਦਯਂ।

    ‘‘Idaṃ vatvāna sambuddho, pariḷāhaṃ vinodayaṃ;

    ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ, ਨਭਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਮੀ ਤਦਾ॥

    Mahājanassa purato, nabhaṃ abbhuggamī tadā.

    ‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਹਂ વੀਰ, ਹੀਨਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪਾਗਤੋ।

    ‘‘Tena kammenahaṃ vīra, hīnattaṃ ajjhupāgato;

    ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਂ ਜਾਤਿਂ, ਪਾવਿਸਿਂ ਅਭਯਂ ਪੁਰਂ॥

    Samatikkamma taṃ jātiṃ, pāvisiṃ abhayaṃ puraṃ.

    ‘‘ਤਦਾਪਿ ਮਂ ਮਹਾવੀਰ, ਡਯ੍ਹਮਾਨਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ।

    ‘‘Tadāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ susaṇṭhitaṃ;

    ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ વਿਨੋਦੇਸਿ, ਸਯਮ੍ਭੁਞ੍ਚ ਖਮਾਪਯਿਂ॥

    Pariḷāhaṃ vinodesi, sayambhuñca khamāpayiṃ.

    ‘‘ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਮਂ ਮਹਾવੀਰ, ਡਯ੍ਹਮਾਨਂ ਤਿਹਗ੍ਗਿਭਿ।

    ‘‘Ajjāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ tihaggibhi;

    ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸਿ ਤਯੋ ਅਗ੍ਗੀ, ਸੀਤਿਭਾવਞ੍ਚ ਪਾਪਯਿਂ॥

    Nibbāpesi tayo aggī, sītibhāvañca pāpayiṃ.

    ‘‘ਯੇਸਂ ਸੋਤਾવਧਾਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ।

    ‘‘Yesaṃ sotāvadhānatthi, suṇātha mama bhāsato;

    ਅਤ੍ਥਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ, ਯਥਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਪਦਂ ਮਮ॥

    Atthaṃ tuyhaṃ pavakkhāmi, yathā diṭṭhaṃ padaṃ mama.

    ‘‘ਸਯਮ੍ਭੁਂ ਤਂ વਿਮਾਨੇਤ੍વਾ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ।

    ‘‘Sayambhuṃ taṃ vimānetvā, santacittaṃ samāhitaṃ;

    ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਹਂ ਅਜ੍ਜ, ਜਾਤੋਮ੍ਹਿ ਨੀਚਯੋਨਿਯਂ॥

    Tena kammenahaṃ ajja, jātomhi nīcayoniyaṃ.

    ‘‘ਮਾ વੋ ਖਣਂ વਿਰਾਧੇਥ, ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਰੇ।

    ‘‘Mā vo khaṇaṃ virādhetha, khaṇātītā hi socare;

    ਸਦਤ੍ਥੇ વਾਯਮੇਯ੍ਯਾਥ, ਖਣੋ વੋ ਪਟਿਪਾਦਿਤੋ॥

    Sadatthe vāyameyyātha, khaṇo vo paṭipādito.

    ‘‘ਏਕਚ੍ਚਾਨਞ੍ਚ વਮਨਂ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ વਿਰੇਚਨਂ।

    ‘‘Ekaccānañca vamanaṃ, ekaccānaṃ virecanaṃ;

    વਿਸਂ ਹਲਾਹਲਂ ਏਕੇ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਞ੍ਚ ਓਸਧਂ॥

    Visaṃ halāhalaṃ eke, ekaccānañca osadhaṃ.

    ‘‘વਮਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਫਲਟ੍ਠਾਨਂ વਿਰੇਚਨਂ।

    ‘‘Vamanaṃ paṭipannānaṃ, phalaṭṭhānaṃ virecanaṃ;

    ਓਸਧਂ ਫਲਲਾਭੀਨਂ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਗવੇਸਿਨਂ॥

    Osadhaṃ phalalābhīnaṃ, puññakkhettaṃ gavesinaṃ.

    ‘‘ਸਾਸਨੇਨ વਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ, વਿਸਂ ਹਲਾਹਲਂ ਯਥਾ।

    ‘‘Sāsanena viruddhānaṃ, visaṃ halāhalaṃ yathā;

    ਆਸੀવਿਸੋ ਦਿਟ੍ਠવਿਸੋ, ਏવਂ ਝਾਪੇਤਿ ਤਂ ਨਰਂ॥

    Āsīviso diṭṭhaviso, evaṃ jhāpeti taṃ naraṃ.

    ‘‘ਸਕਿਂ ਪੀਤਂ ਹਲਾਹਲਂ, ਉਪਰੁਨ੍ਧਤਿ ਜੀવਿਤਂ।

    ‘‘Sakiṃ pītaṃ halāhalaṃ, uparundhati jīvitaṃ;

    ਸਾਸਨੇਨ વਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ, ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਮ੍ਹਿ ਡਯ੍ਹਤਿ॥

    Sāsanena virujjhitvā, kappakoṭimhi ḍayhati.

    ‘‘ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤવਤਾਯ ਚ।

    ‘‘Khantiyā avihiṃsāya, mettacittavatāya ca;

    ਸਦੇવਕਂ ਸੋ ਤਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਅવਿਰਾਧਿਯਾ॥

    Sadevakaṃ so tāreti, tasmā te avirādhiyā.

    ‘‘ਲਾਭਾਲਾਭੇ ਨ ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਨਨવਿਮਾਨਨੇ।

    ‘‘Lābhālābhe na sajjanti, sammānanavimānane;

    ਪਥવੀਸਦਿਸਾ ਬੁਦ੍ਧਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਨ વਿਰਾਧਿਯਾ॥

    Pathavīsadisā buddhā, tasmā te na virādhiyā.

    ‘‘ਦੇવਦਤ੍ਤੇ ਚ વਧਕੇ, ਚੋਰੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਕੇ।

    ‘‘Devadatte ca vadhake, core aṅgulimālake;

    ਰਾਹੁਲੇ ਧਨਪਾਲੇ ਚ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਕੋ ਮੁਨਿ॥

    Rāhule dhanapāle ca, sabbesaṃ samako muni.

    ‘‘ਏਤੇਸਂ ਪਟਿਘੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਰਾਗੋਮੇਸਂ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Etesaṃ paṭigho natthi, rāgomesaṃ na vijjati;

    ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਕੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, વਧਕਸ੍ਸੋਰਸਸ੍ਸ ਚ॥

    Sabbesaṃ samako buddho, vadhakassorasassa ca.

    ‘‘ਪਨ੍ਥੇ ਦਿਸ੍વਾਨ ਕਾਸਾવਂ, ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਮੀਲ਼੍ਹਮਕ੍ਖਿਤਂ।

    ‘‘Panthe disvāna kāsāvaṃ, chaḍḍitaṃ mīḷhamakkhitaṃ;

    ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍વਾ, વਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ ਇਸਿਦ੍ਧਜਂ॥

    Sirasmiṃ añjaliṃ katvā, vanditabbaṃ isiddhajaṃ.

    ‘‘ਅਬ੍ਭਤੀਤਾ ਚ ਯੇ ਬੁਦ੍ਧਾ, વਤ੍ਤਮਾਨਾ ਅਨਾਗਤਾ।

    ‘‘Abbhatītā ca ye buddhā, vattamānā anāgatā;

    ਧਜੇਨਾਨੇਨ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਨਮਸ੍ਸਿਯਾ॥

    Dhajenānena sujjhanti, tasmā ete namassiyā.

    ‘‘ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪਂ ਸੁવਿਨਯਂ, ਧਾਰੇਮਿ ਹਦਯੇਨਹਂ।

    ‘‘Satthukappaṃ suvinayaṃ, dhāremi hadayenahaṃ;

    ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿਨਯਂ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਬ੍ਬਦਾ॥

    Namassamāno vinayaṃ, viharissāmi sabbadā.

    ‘‘વਿਨਯੋ ਆਸਯੋ ਮਯ੍ਹਂ, વਿਨਯੋ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਂ।

    ‘‘Vinayo āsayo mayhaṃ, vinayo ṭhānacaṅkamaṃ;

    ਕਪ੍ਪੇਮਿ વਿਨਯੇ વਾਸਂ, વਿਨਯੋ ਮਮ ਗੋਚਰੋ॥

    Kappemi vinaye vāsaṃ, vinayo mama gocaro.

    ‘‘વਿਨਯੇ ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਮਥੇ ਚਾਪਿ ਕੋવਿਦੋ।

    ‘‘Vinaye pāramippatto, samathe cāpi kovido;

    ਉਪਾਲਿ ਤਂ ਮਹਾવੀਰ, ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ॥

    Upāli taṃ mahāvīra, pāde vandati satthuno.

    ‘‘ਸੋ ਅਹਂ વਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਪੁਰਾ ਪੁਰਂ।

    ‘‘So ahaṃ vicarissāmi, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;

    ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤਂ॥

    Namassamāno sambuddhaṃ, dhammassa ca sudhammataṃ.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਯਮੇવ ਸਕਲਂ વਿਨਯਪਿਟਕਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਸਿ। ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਾਰੁਕਚ੍ਛਕવਤ੍ਥੁਂ (ਪਾਰਾ॰ ੭੮) ਅਜ੍ਜੁਕવਤ੍ਥੁਂ (ਪਾਰਾ॰ ੧੫੮) ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪવਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ વਤ੍ਥੂਨਿ વਿਨਿਚ੍ਛਯਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤੇ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍વਾ ਤਯੋਪਿ વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍વਾ ਥੇਰਂ વਿਨਯਧਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ। ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਪੋਸਥਦਿવਸੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਓવਦਨ੍ਤੋ –

    Tattha hi naṃ satthā sayameva sakalaṃ vinayapiṭakaṃ uggaṇhāpesi. So aparabhāge bhārukacchakavatthuṃ (pārā. 78) ajjukavatthuṃ (pārā. 158) kumārakassapavatthunti imāni tīṇi vatthūni vinicchayi. Satthā ekekasmiṃ vinicchite sādhukāraṃ datvā tayopi vinicchaye aṭṭhuppattiṃ katvā theraṃ vinayadharānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. So aparabhāge ekasmiṃ uposathadivase pātimokkhuddesasamaye bhikkhū ovadanto –

    ੨੪੯.

    249.

    ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਨવਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨવੋ।

    ‘‘Saddhāya abhinikkhamma, navapabbajito navo;

    ਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜੇਯ੍ਯ ਕਲ੍ਯਾਣੇ, ਸੁਦ੍ਧਾਜੀવੇ ਅਤਨ੍ਦਿਤੇ॥

    Mitte bhajeyya kalyāṇe, suddhājīve atandite.

    ੨੫੦.

    250.

    ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਨવਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨવੋ।

    ‘‘Saddhāya abhinikkhamma, navapabbajito navo;

    ਸਙ੍ਘਸ੍ਮਿਂ વਿਹਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਿਕ੍ਖੇਥ વਿਨਯਂ ਬੁਧੋ॥

    Saṅghasmiṃ viharaṃ bhikkhu, sikkhetha vinayaṃ budho.

    ੨੫੧.

    251.

    ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਨવਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨવੋ।

    ‘‘Saddhāya abhinikkhamma, navapabbajito navo;

    ਕਪ੍ਪਾਕਪ੍ਪੇਸੁ ਕੁਸਲੋ, ਚਰੇਯ੍ਯ ਅਪੁਰਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿ॥ – ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।

    Kappākappesu kusalo, careyya apurakkhato’’ti. – tisso gāthā abhāsi;

    ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਨ ਜੀવਿਕਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਦ੍ਧਾਯਾਤਿ વਾ ਕਮ੍ਮਫਲਾਨਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ। ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮਾਤਿ ਘਰਾવਾਸਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ। ਨવਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਨવੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਪਠਮવਯੇ ਏવ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ। ਨવੋਤਿ ਸਾਸਨੇ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਭਿਨવੋ ਦਹਰੋ। ਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜੇਯ੍ਯ ਕਲ੍ਯਾਣੇ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀવੇ ਅਤਨ੍ਦਿਤੇਤਿ ‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁ ਭਾવਨੀਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੭.੩੭) વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવવਿવਜ੍ਜਨੇਨ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀવੇ , ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਤਾਯ ਅਤਨ੍ਦਿਤੇ ਭਜੇਯ੍ਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਤੇਸਂ ਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨੀਪਟਿਗ੍ਗਹਣવਸੇਨ ਸੇવੇਯ੍ਯ। ਸਙ੍ਘਸ੍ਮਿਂ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮੂਹੇ વਤ੍ਤਪਟਿવਤ੍ਤਪੂਰਣવਸੇਨ વਿਹਰਨ੍ਤੋ। ਸਿਕ੍ਖੇਥ વਿਨਯਂ ਬੁਧੋਤਿ ਬੋਧਞਾਣਤਾਸੁਕੁਸਲੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ। વਿਨਯੋ ਹਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਆਯੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਿਤੇ ਸਾਸਨਂ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਚ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਏવਤ੍ਥੋ। ਕਪ੍ਪਾਕਪ੍ਪੇਸੂਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯੇਸੁ ਕੁਸਲੋ ਸੁਤ੍ਤવਸੇਨ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮવਸੇਨ ਚ ਨਿਪੁਣੋ ਛੇਕੋ। ਅਪੁਰਕ੍ਖਤੋਤਿ ਨ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਤਣ੍ਹਾਦੀਹਿ ਕੁਤੋਚਿ ਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਂ ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਹਰੇਯ੍ਯ।

    Tattha saddhāyāti saddhānimittaṃ, na jīvikatthanti attho. Saddhāyāti vā kammaphalāni ratanattayaguṇañca saddahitvā. Abhinikkhammāti gharāvāsato nikkhamitvā. Navapabbajitoti navo hutvā pabbajito, paṭhamavaye eva pabbajito. Navoti sāsane sikkhāya abhinavo daharo. Mitte bhajeyya kalyāṇe suddhājīve atanditeti ‘‘piyo garu bhāvanīyo’’tiādinā (a. ni. 7.37) vuttalakkhaṇe kalyāṇamitte, micchājīvavivajjanena suddhājīve , āraddhavīriyatāya atandite bhajeyya upasaṅkameyya, tesaṃ ovādānusāsanīpaṭiggahaṇavasena seveyya. Saṅghasmiṃ viharanti saṅghe bhikkhusamūhe vattapaṭivattapūraṇavasena viharanto. Sikkhetha vinayaṃ budhoti bodhañāṇatāsukusalo hutvā vinayapariyattiṃ sikkheyya. Vinayo hi sāsanassa āyu, tasmiṃ ṭhite sāsanaṃ ṭhitaṃ hoti. ‘‘Buddho’’ti ca paṭhanti, so evattho. Kappākappesūti kappiyākappiyesu kusalo suttavasena suttānulomavasena ca nipuṇo cheko. Apurakkhatoti na purakkhato taṇhādīhi kutoci purekkhāraṃ apaccāsīsanto hutvā vihareyya.

    ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Upālittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੧੧. ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 11. Upālittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact