| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
उपनिधिकथावण्णना
Upanidhikathāvaṇṇanā
११२. उपनिधिकथायं सङ्गोपनत्थाय अत्तनो हत्थे निक्खित्तस्स भण्डस्स गुत्तट्ठाने पटिसामनप्पयोगं विना नाहं गण्हामीतिआदिना अञ्ञस्मिं पयोगे अकते रज्जसङ्खोभादिकाले ‘‘न दानि तस्स दस्सामि, न मय्हं दानि दस्सती’’ति उभोहिपि सकसकट्ठाने निसीदित्वा धुरनिक्खेपे कतेपि अवहारो नत्थि। केचि पनेत्थ ‘‘पाराजिकमेव पटिसामनप्पयोगस्स कतत्ता’’ति वदन्ति, तं तेसं मतिमत्तं, न सारतो पच्चेतब्बं। पटिसामनकाले हिस्स थेय्यचित्तं नत्थि, ‘‘न दानि तस्स दस्सामी’’ति थेय्यचित्तुप्पत्तिक्खणे पन सामिनो धुरनिक्खेपचित्तुप्पत्तिया हेतुभूतो कायवचीपयोगो नत्थि, येन सो आपत्तिं आपज्जेय्य। न हि अकिरियसमुट्ठानायं आपत्तीति। दाने सउस्साहो, रक्खति तावाति अवहारं सन्धाय अवुत्तत्ता नाहं गण्हामीतिआदिना मुसावादकरणे पाचित्तियमेव होति, न दुक्कटं थेय्यचित्ताभावेन सहपयोगस्सापि अभावतोति गहेतब्बं। यदिपि मुखेन दस्सामीति वदति…पे॰… पाराजिकन्ति एत्थ कतरपयोगेन आपत्ति, न ताव पठमेन भण्डपटिसामनप्पयोगेन तदा थेय्यचित्ताभावा, नापि ‘‘दस्सामी’’ति कथनप्पयोगेन तदा थेय्यचित्ते विज्जमानेपि पयोगस्स कप्पियत्ताति? वुच्चते – सामिना ‘‘देही’’ति बहुसो याचियमानोपि अदत्वा येन पयोगेन अत्तनो अदातुकामतं सामिकस्स ञापेति, येन च सो ‘‘अदातुकामो अयं विक्खिपती’’ति ञत्वा धुरं निक्खिपति, तेनेव पयोगेनस्स आपत्ति। न हेत्थ उपनिक्खित्तभण्डे परियायेन मुत्ति अत्थि। अदातुकामताय हि कदा ते दिन्नं, कत्थ ते दिन्नन्तिआदिपरियायवचनेनापि सामिकस्स धुरे निक्खिपापिते आपत्तियेव। तेनेव अट्ठकथायं वुत्तं – ‘‘किं तुम्हे भणथ…पे॰… एवं उभिन्नं धुरनिक्खेपेन भिक्खुनो पाराजिक’’न्ति (पारा॰ अट्ठ॰ १.१११)। परसन्तकस्स परेहि गण्हापने एव परियायतो मुत्ति, न सब्बत्थाति गहेतब्बं। अत्तनो हत्थे निक्खित्तत्ताति एत्थ अत्तनो हत्थे सामिना दिन्नताय भण्डागारिकट्ठाने ठितत्ता च ठानाचावनेपि नत्थि अवहारो, थेय्यचित्तेन पन गहणे दुक्कटतो न मुच्चतीति वेदितब्बं।
112. Upanidhikathāyaṃ saṅgopanatthāya attano hatthe nikkhittassa bhaṇḍassa guttaṭṭhāne paṭisāmanappayogaṃ vinā nāhaṃ gaṇhāmītiādinā aññasmiṃ payoge akate rajjasaṅkhobhādikāle ‘‘na dāni tassa dassāmi, na mayhaṃ dāni dassatī’’ti ubhohipi sakasakaṭṭhāne nisīditvā dhuranikkhepe katepi avahāro natthi. Keci panettha ‘‘pārājikameva paṭisāmanappayogassa katattā’’ti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ, na sārato paccetabbaṃ. Paṭisāmanakāle hissa theyyacittaṃ natthi, ‘‘na dāni tassa dassāmī’’ti theyyacittuppattikkhaṇe pana sāmino dhuranikkhepacittuppattiyā hetubhūto kāyavacīpayogo natthi, yena so āpattiṃ āpajjeyya. Na hi akiriyasamuṭṭhānāyaṃ āpattīti. Dāne saussāho, rakkhati tāvāti avahāraṃ sandhāya avuttattā nāhaṃ gaṇhāmītiādinā musāvādakaraṇe pācittiyameva hoti, na dukkaṭaṃ theyyacittābhāvena sahapayogassāpi abhāvatoti gahetabbaṃ. Yadipi mukhena dassāmīti vadati…pe… pārājikanti ettha katarapayogena āpatti, na tāva paṭhamena bhaṇḍapaṭisāmanappayogena tadā theyyacittābhāvā, nāpi ‘‘dassāmī’’ti kathanappayogena tadā theyyacitte vijjamānepi payogassa kappiyattāti? Vuccate – sāminā ‘‘dehī’’ti bahuso yāciyamānopi adatvā yena payogena attano adātukāmataṃ sāmikassa ñāpeti, yena ca so ‘‘adātukāmo ayaṃ vikkhipatī’’ti ñatvā dhuraṃ nikkhipati, teneva payogenassa āpatti. Na hettha upanikkhittabhaṇḍe pariyāyena mutti atthi. Adātukāmatāya hi kadā te dinnaṃ, kattha te dinnantiādipariyāyavacanenāpi sāmikassa dhure nikkhipāpite āpattiyeva. Teneva aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ – ‘‘kiṃ tumhe bhaṇatha…pe… evaṃ ubhinnaṃ dhuranikkhepena bhikkhuno pārājika’’nti (pārā. aṭṭha. 1.111). Parasantakassa parehi gaṇhāpane eva pariyāyato mutti, na sabbatthāti gahetabbaṃ. Attano hatthe nikkhittattāti ettha attano hatthe sāminā dinnatāya bhaṇḍāgārikaṭṭhāne ṭhitattā ca ṭhānācāvanepi natthi avahāro, theyyacittena pana gahaṇe dukkaṭato na muccatīti veditabbaṃ.
एसेव नयोति उद्धारेयेव चोरस्स पाराजिकं, कस्मा? अञ्ञेहि साधारणस्स अभिञ्ञाणस्स वुत्तत्ता। अञ्ञं तादिसमेव गण्हन्ते युज्जतीति सञ्ञाणतो ओकासतो च तेन सदिसमेव अञ्ञं गण्हन्ते युज्जति, चोरेन सल्लक्खितप्पदेसतो तं अपनेत्वा केहिचि तत्थ तादिसे अञ्ञस्मिं पत्ते ठपिते तं गण्हन्तेयेव युज्जतीति अधिप्पायो, तेन चोरेन दिवा सल्लक्खितपत्तं अञ्ञत्थ अपनेत्वा तदञ्ञे तादिसे पत्ते तत्थ ठपितेपि चोरस्स पच्छा रत्तिभागे उप्पज्जमानं थेय्यचित्तं दिवा सल्लक्खितप्पदेसे ठपितं अञ्ञं तादिसं पत्तमेव आलम्बित्वा उप्पज्जतीति दस्सितं होति। पदवारेनाति थेरेन नीहरित्वा दिन्नं पत्तं गहेत्वा गच्छतो चोरस्स पदवारेन। अतादिसमेव गण्हन्ते युज्जतीति अतादिसस्स थेरेन गहणक्खणे अवहाराभावतो पच्छा हत्थपत्तं ‘‘त’’न्ति वा ‘‘अञ्ञ’’न्ति वा सञ्ञाय ‘‘इदं गहेत्वा गच्छामी’’ति गमने पदवारेनेव अवहारो युज्जतीति अधिप्पायो।
Eseva nayoti uddhāreyeva corassa pārājikaṃ, kasmā? Aññehi sādhāraṇassa abhiññāṇassa vuttattā. Aññaṃ tādisameva gaṇhante yujjatīti saññāṇato okāsato ca tena sadisameva aññaṃ gaṇhante yujjati, corena sallakkhitappadesato taṃ apanetvā kehici tattha tādise aññasmiṃ patte ṭhapite taṃ gaṇhanteyeva yujjatīti adhippāyo, tena corena divā sallakkhitapattaṃ aññattha apanetvā tadaññe tādise patte tattha ṭhapitepi corassa pacchā rattibhāge uppajjamānaṃ theyyacittaṃ divā sallakkhitappadese ṭhapitaṃ aññaṃ tādisaṃ pattameva ālambitvā uppajjatīti dassitaṃ hoti. Padavārenāti therena nīharitvā dinnaṃ pattaṃ gahetvā gacchato corassa padavārena. Atādisameva gaṇhante yujjatīti atādisassa therena gahaṇakkhaṇe avahārābhāvato pacchā hatthapattaṃ ‘‘ta’’nti vā ‘‘añña’’nti vā saññāya ‘‘idaṃ gahetvā gacchāmī’’ti gamane padavāreneva avahāro yujjatīti adhippāyo.
पाराजिकं नत्थीति पदवारेपि पाराजिकं नत्थि उपनिधिभण्डे वियाति गहेतब्बं। गामद्वारन्ति बहिगामे विहारस्स पतिट्ठितत्ता गामप्पवेसस्स आरम्भप्पदेसदस्सनवसेन वुत्तं, अन्तोगामन्ति अत्थो। द्विन्नम्पि उद्धारेयेव पाराजिकन्ति थेरस्स अभण्डागारिकत्ता वुत्तं। यदि हि सो भण्डागारिको भवेय्य, सब्बम्पि उपनिक्खित्तमेव सिया, उपनिक्खित्तभण्डे च थेय्यचित्तेन गण्हतोपि न ताव थेरस्स अवहारो होति, चोरस्सेव अवहारो। उभिन्नम्पि दुक्कटन्ति थेरस्स अत्तनो सन्तकताय चोरस्स सामिकेन दिन्नत्ता अवहारो न जातो, उभिन्नम्पि असुद्धचित्तेन गहितत्ता दुक्कटन्ति अत्थो।
Pārājikaṃ natthīti padavārepi pārājikaṃ natthi upanidhibhaṇḍe viyāti gahetabbaṃ. Gāmadvāranti bahigāme vihārassa patiṭṭhitattā gāmappavesassa ārambhappadesadassanavasena vuttaṃ, antogāmanti attho. Dvinnampi uddhāreyevapārājikanti therassa abhaṇḍāgārikattā vuttaṃ. Yadi hi so bhaṇḍāgāriko bhaveyya, sabbampi upanikkhittameva siyā, upanikkhittabhaṇḍe ca theyyacittena gaṇhatopi na tāva therassa avahāro hoti, corasseva avahāro. Ubhinnampi dukkaṭanti therassa attano santakatāya corassa sāmikena dinnattā avahāro na jāto, ubhinnampi asuddhacittena gahitattā dukkaṭanti attho.
आणत्तिया गहितत्ताति ‘‘पत्तचीवरं गण्हा’’ति एवं थेरेन कतआणत्तिया गहितत्ता। अटविं पविसति, पदवारेन कारेतब्बोति ‘‘पत्तचीवरं गण्ह, असुकं नाम गामं गन्त्वा पिण्डाय चरिस्सामा’’ति थेरेन विहारतो पट्ठाय गाममग्गेपि सकलेपि गामे विचरणस्स नियमितत्ता मग्गतो ओक्कम्म गच्छन्तस्सेव पदवारेन आपत्ति वुत्ता। विहारस्स हि परभागे उपचारतो पट्ठाय याव तस्स गामस्स परतो उपचारो, ताव सब्बं दहरस्स थेराणत्तिया सञ्चरणूपचारोव होति, न पन ततो परं। तेनेव ‘‘उपचारातिक्कमे पाराजिकं। गामूपचारातिक्कमे पाराजिक’’न्ति च वुत्तं। पटिनिवत्तने चीवरधोवनादिअत्थाय पेसनेपि एसेव नयो। अट्ठत्वा अनिसीदित्वाति एत्थ विहारं पविसित्वा सीसादीसु भारं भूमियं अनिक्खिपित्वा तिट्ठन्तो वा निसीदन्तो वा विस्समित्वा थेय्यचित्ते वूपसन्ते पुन थेय्यचित्तं उप्पादेत्वा गच्छति चे, पादुद्धारेन कारेतब्बो। सचे भूमियं निक्खिपित्वा पुन तं गहेत्वा गच्छति, उद्धारेन कारेतब्बो। कस्मा? आणापकस्स आणत्तिया यं कत्तब्बं, तस्स तावता परिनिट्ठितत्ता। ‘‘असुकं नाम गाम’’न्ति अनियमेत्वा ‘‘अन्तोगामं गमिस्सामा’’ति अविसेसेन वुत्ते विहारसामन्ता पुब्बे पिण्डाय पविट्ठपुब्बा सब्बे गोचरगामापि खेत्तमेवाति वदन्ति। सेसन्ति मग्गुक्कमनविहाराभिमुखगमनादि सब्बं। पुरिमसदिसमेवाति अनाणत्तिया गहितेपि सामिकस्स कथेत्वा गहितत्ता हेट्ठा वुत्तविहारूपचारादि सब्बं खेत्तमेवाति कत्वा वुत्तं। एसेव नयोति अन्तरामग्गे थेय्यचित्तं उप्पादेत्वातिआदिना (पारा॰ अट्ठ॰ १.११२) वुत्तं नयं अतिदिसति।
Āṇattiyā gahitattāti ‘‘pattacīvaraṃ gaṇhā’’ti evaṃ therena kataāṇattiyā gahitattā. Aṭaviṃ pavisati, padavārena kāretabboti ‘‘pattacīvaraṃ gaṇha, asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā piṇḍāya carissāmā’’ti therena vihārato paṭṭhāya gāmamaggepi sakalepi gāme vicaraṇassa niyamitattā maggato okkamma gacchantasseva padavārena āpatti vuttā. Vihārassa hi parabhāge upacārato paṭṭhāya yāva tassa gāmassa parato upacāro, tāva sabbaṃ daharassa therāṇattiyā sañcaraṇūpacārova hoti, na pana tato paraṃ. Teneva ‘‘upacārātikkame pārājikaṃ. Gāmūpacārātikkame pārājika’’nti ca vuttaṃ. Paṭinivattane cīvaradhovanādiatthāya pesanepi eseva nayo. Aṭṭhatvā anisīditvāti ettha vihāraṃ pavisitvā sīsādīsu bhāraṃ bhūmiyaṃ anikkhipitvā tiṭṭhanto vā nisīdanto vā vissamitvā theyyacitte vūpasante puna theyyacittaṃ uppādetvā gacchati ce, pāduddhārena kāretabbo. Sace bhūmiyaṃ nikkhipitvā puna taṃ gahetvā gacchati, uddhārena kāretabbo. Kasmā? Āṇāpakassa āṇattiyā yaṃ kattabbaṃ, tassa tāvatā pariniṭṭhitattā. ‘‘Asukaṃ nāma gāma’’nti aniyametvā ‘‘antogāmaṃ gamissāmā’’ti avisesena vutte vihārasāmantā pubbe piṇḍāya paviṭṭhapubbā sabbe gocaragāmāpi khettamevāti vadanti. Sesanti maggukkamanavihārābhimukhagamanādi sabbaṃ. Purimasadisamevāti anāṇattiyā gahitepi sāmikassa kathetvā gahitattā heṭṭhā vuttavihārūpacārādi sabbaṃ khettamevāti katvā vuttaṃ. Eseva nayoti antarāmagge theyyacittaṃ uppādetvātiādinā (pārā. aṭṭha. 1.112) vuttaṃ nayaṃ atidisati.
निमित्ते वा कतेति चीवरं मे किलिट्ठं, को नु खो रजित्वा दस्सतीतिआदिना निमित्ते कते। वुत्तनयेनेवाति अनाणत्तस्स थेरेन सद्धिं पत्तचीवरं गहेत्वा गमनवारे वुत्तनयेनेव। एकपस्सेति विहारस्स महन्तताय अत्तानं अदस्सेत्वा एकस्मिं पस्से। थेय्यचित्तेन परिभुञ्जन्तो जीरापेतीति थेय्यचित्ते उप्पन्ने ठानाचावनं अकत्वा निवत्थपारुतनीहारेनेव परिभुञ्जन्तो जीरापेति, ठाना चावेन्तस्स पन थेय्यचित्ते सति पाराजिकमेव सीसे भारं खन्धे करणादीसु विय (पारा॰ १०१)। यथा वा तथा वा नस्सतीति अग्गिआदिना नस्सति, अञ्ञो वा कोचीति इमिना येन ठपितं, सोपि सङ्गहितोति वेदितब्बं।
Nimitte vā kateti cīvaraṃ me kiliṭṭhaṃ, ko nu kho rajitvā dassatītiādinā nimitte kate. Vuttanayenevāti anāṇattassa therena saddhiṃ pattacīvaraṃ gahetvā gamanavāre vuttanayeneva. Ekapasseti vihārassa mahantatāya attānaṃ adassetvā ekasmiṃ passe. Theyyacittena paribhuñjanto jīrāpetīti theyyacitte uppanne ṭhānācāvanaṃ akatvā nivatthapārutanīhāreneva paribhuñjanto jīrāpeti, ṭhānā cāventassa pana theyyacitte sati pārājikameva sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsu viya (pārā. 101). Yathā vā tathā vā nassatīti aggiādinā nassati, añño vā kocīti iminā yena ṭhapitaṃ, sopi saṅgahitoti veditabbaṃ.
इतरस्साति चोरस्स। इतरं गण्हतो उद्धारे पाराजिकन्ति एत्थ ‘‘पविसित्वा तव साटकं गण्हाही’’ति इमिनाव उपनिधिभावतो मोचितत्ता, सामिकस्स इतरं गण्हतो अत्तनो साटके आलयस्स सब्भावतो च ‘‘उद्धारे पाराजिक’’न्ति वुत्तं। सामिको चे ‘‘मम सन्तकं इदं वा होतु, अञ्ञं वा, किं तेन, अलं मय्हं इमिना’’ति एवं सुट्ठु निरालयो होति, चोरस्स पाराजिकं नत्थीति गहेतब्बं। न जानन्तीति तेन वुत्तवचनं असुणन्ता न जानन्ति। एसेव नयोति एत्थ सचे जानित्वापि चित्तेन न सम्पटिच्छन्ति, एसेव नयोति दट्ठब्बं। पटिक्खिपन्तीति एत्थ चित्तेन पटिक्खेपोपि सङ्गहितोवाति वेदितब्बं। उपचारे विज्जमानेति भण्डागारस्स समीपे उच्चारपस्सावट्ठाने विज्जमाने। मयि च मते सङ्घस्स च सेनासने विनट्ठेति एत्थ ‘‘तं मारेस्सामा’’ति एत्तके वुत्तेपि विवरितुं वट्टति गिलानपक्खे ठितत्ता अविसयोति वुत्तत्ता। मरणतो हि परं गेलञ्ञं अविसयत्तञ्च नत्थि। ‘‘द्वारं छिन्दित्वा परिक्खारं हरिस्सामा’’ति एत्तके वुत्तेपि विवरितुं वट्टतियेव। सहायेहि भवितब्बन्ति तेहिपि भिक्खाचारादीहि परियेसित्वा अत्तनो सन्तकेपि किञ्चि किञ्चि दातब्बन्ति वुत्तं होति। अयं सामीचीति भण्डागारे वसन्तानं इदं वत्तं।
Itarassāti corassa. Itaraṃ gaṇhato uddhāre pārājikanti ettha ‘‘pavisitvā tava sāṭakaṃ gaṇhāhī’’ti imināva upanidhibhāvato mocitattā, sāmikassa itaraṃ gaṇhato attano sāṭake ālayassa sabbhāvato ca ‘‘uddhāre pārājika’’nti vuttaṃ. Sāmiko ce ‘‘mama santakaṃ idaṃ vā hotu, aññaṃ vā, kiṃ tena, alaṃ mayhaṃ iminā’’ti evaṃ suṭṭhu nirālayo hoti, corassa pārājikaṃ natthīti gahetabbaṃ. Na jānantīti tena vuttavacanaṃ asuṇantā na jānanti. Eseva nayoti ettha sace jānitvāpi cittena na sampaṭicchanti, eseva nayoti daṭṭhabbaṃ. Paṭikkhipantīti ettha cittena paṭikkhepopi saṅgahitovāti veditabbaṃ. Upacāre vijjamāneti bhaṇḍāgārassa samīpe uccārapassāvaṭṭhāne vijjamāne. Mayi ca mate saṅghassa ca senāsane vinaṭṭheti ettha ‘‘taṃ māressāmā’’ti ettake vuttepi vivarituṃ vaṭṭati gilānapakkhe ṭhitattā avisayoti vuttattā. Maraṇato hi paraṃ gelaññaṃ avisayattañca natthi. ‘‘Dvāraṃ chinditvā parikkhāraṃ harissāmā’’ti ettake vuttepi vivarituṃ vaṭṭatiyeva. Sahāyehi bhavitabbanti tehipi bhikkhācārādīhi pariyesitvā attano santakepi kiñci kiñci dātabbanti vuttaṃ hoti. Ayaṃ sāmīcīti bhaṇḍāgāre vasantānaṃ idaṃ vattaṃ.
लोलमहाथेरोति मन्दो मोमूहो आकिण्णविहारी। इतरेहीति तस्मिंयेव गब्भे वसन्तेहि इतरभिक्खूहि। विहाररक्खणवारे नियुत्तो विहारवारिको, वुड्ढपटिपाटिया अत्तनो वारे विहाररक्खणको। निवापन्ति भत्तवेतनं। चोरानं पटिपथं गतेसूति चोरानं आगमनं ञत्वा ‘‘पठमतरञ्ञेव गन्त्वा सद्दं करिस्सामा’’ति चोरानं अभिमुखं गतेसु, ‘‘चोरेहि हटभण्डं आहरिस्सामा’’ति तदनुपथं गतेसुपि एसेव नयो। निबद्धं कत्वाति ‘‘असुककुले यागुभत्तं विहारवारिकानञ्ञेवा’’ति एवं नियमनं कत्वा। द्वे तिस्सो यागुसलाका चत्तारि पञ्च सलाकभत्तानि च लभमानोवाति इदं निदस्सनमत्तं, ततो ऊनं वा होतु अधिकं वा अत्तनो वेय्यावच्चकरस्स च यापनमत्तं लभनमेव पमाणन्ति गहेतब्बं। निस्सितके जग्गेन्तीति तेहि विहारं जग्गापेन्तीति अत्थो। असहायकस्साति सहायरहितस्स। अत्तदुतियस्साति अप्पिच्छस्स अत्ता सरीरमेव दुतियो अस्स नाञ्ञोति अत्तदुतियो। तदुभयस्सापि अत्थस्स विभावनं यस्सातिआदि, एतेन सब्बेन एकेकस्स वारो न पापेतब्बोति दस्सितन्ति वेदितब्बं। पाकवत्तत्थायाति निच्चं पचितब्बयागुभत्तसङ्खातवत्तत्थाय। ठपेन्तीति दायका ठपेन्ति। तं गहेत्वाति तं आरामिकादीहि दिय्यमानं भागं गहेत्वा। न गाहापेतब्बोति एत्थ अब्भोकासिकस्सापि अत्तनो अधिकपरिक्खारो वा ठपितो अत्थि, चीवरादिसङ्घिकभागेपि आलयो वा अत्थि, सोपि गाहापेतब्बोव। दिगुणन्ति अञ्ञेहि लब्भमानतो दिगुणं। पक्खवारेनाति अड्ढमासवारेन।
Lolamahātheroti mando momūho ākiṇṇavihārī. Itarehīti tasmiṃyeva gabbhe vasantehi itarabhikkhūhi. Vihārarakkhaṇavāre niyutto vihāravāriko, vuḍḍhapaṭipāṭiyā attano vāre vihārarakkhaṇako. Nivāpanti bhattavetanaṃ. Corānaṃ paṭipathaṃ gatesūti corānaṃ āgamanaṃ ñatvā ‘‘paṭhamataraññeva gantvā saddaṃ karissāmā’’ti corānaṃ abhimukhaṃ gatesu, ‘‘corehi haṭabhaṇḍaṃ āharissāmā’’ti tadanupathaṃ gatesupi eseva nayo. Nibaddhaṃ katvāti ‘‘asukakule yāgubhattaṃ vihāravārikānaññevā’’ti evaṃ niyamanaṃ katvā. Dve tisso yāgusalākā cattāri pañca salākabhattāni ca labhamānovāti idaṃ nidassanamattaṃ, tato ūnaṃ vā hotu adhikaṃ vā attano veyyāvaccakarassa ca yāpanamattaṃ labhanameva pamāṇanti gahetabbaṃ. Nissitake jaggentīti tehi vihāraṃ jaggāpentīti attho. Asahāyakassāti sahāyarahitassa. Attadutiyassāti appicchassa attā sarīrameva dutiyo assa nāññoti attadutiyo. Tadubhayassāpi atthassa vibhāvanaṃ yassātiādi, etena sabbena ekekassa vāro na pāpetabboti dassitanti veditabbaṃ. Pākavattatthāyāti niccaṃ pacitabbayāgubhattasaṅkhātavattatthāya. Ṭhapentīti dāyakā ṭhapenti. Taṃ gahetvāti taṃ ārāmikādīhi diyyamānaṃ bhāgaṃ gahetvā. Na gāhāpetabboti ettha abbhokāsikassāpi attano adhikaparikkhāro vā ṭhapito atthi, cīvarādisaṅghikabhāgepi ālayo vā atthi, sopi gāhāpetabbova. Diguṇanti aññehi labbhamānato diguṇaṃ. Pakkhavārenāti aḍḍhamāsavārena.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / उपनिधिकथावण्णना • Upanidhikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / भूमट्ठकथादिवण्णना • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
