| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಉಪನಿಧಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Upanidhikathāvaṇṇanā
೧೧೨. ಉಪನಿಧಿಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಙ್ಗೋಪನತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಭಣ್ಡಸ್ಸ ಗುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪಟಿಸಾಮನಪಯೋಗಂ ವಿನಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪಯೋಗೇ ಅಕತೇಪಿ ರಜ್ಜಸಙ್ಖೋಭಾದಿಕಾಲೇ ‘ನ ದಾನಿ ತಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಮಯ್ಹಂ ದಾನಿ ದಸ್ಸತೀ’ತಿ ಉಭೋಹಿಪಿ ಸಕಸಕಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಕತೇ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ ಪಟಿಸಾಮನಪಯೋಗಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾತಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ಸಙ್ಗೋಪನತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಪ್ಪಟಿಬದ್ಧತ್ತಾ ಆರಕ್ಖಾಯ ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕಟ್ಠಾನೇ ಠಿತತ್ತಾ ಠಾನಸ್ಸ ಚ ತದಾಯತ್ತತಾಯ ಠಾನಾಚಾವನಸ್ಸ ಅಲಬ್ಭನತೋ ನತ್ಥಿ ಅವಹಾರೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
112. Upanidhikathāyaṃ ‘‘saṅgopanatthāya attano hatthe nikkhittassa bhaṇḍassa guttaṭṭhāne paṭisāmanapayogaṃ vinā aññasmiṃ payoge akatepi rajjasaṅkhobhādikāle ‘na dāni tassa dassāmi, na mayhaṃ dāni dassatī’ti ubhohipi sakasakaṭṭhāne nisīditvā dhuranikkhepe kate pārājikameva paṭisāmanapayogassa katattā’’ti vadanti. Attano hatthe nikkhittattāti ettha attano hatthe saṅgopanatthāya nikkhittakālato paṭṭhāya tappaṭibaddhattā ārakkhāya bhaṇḍasāmikaṭṭhāne ṭhitattā ṭhānassa ca tadāyattatāya ṭhānācāvanassa alabbhanato natthi avahāroti adhippāyo.
ಧಮ್ಮಂ ವಾಚಾಪೇತ್ವಾತಿ ಧಮ್ಮಂ ಕಥಾಪೇತ್ವಾ। ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಸ್ಸ ಅಭಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ। ‘‘ಅಞ್ಞಂ ತಾದಿಸಮೇವ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಯುಜ್ಜತೀತಿ ಇದಂ ಸಞ್ಞಾಣಂ ಕಥೇನ್ತೇನೇವ ‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ’ತಿ ಓಕಾಸಸ್ಸ ಚ ನಿಯಮಿತತ್ತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠಿತಂ ಪತ್ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಅಞ್ಞಂ ತಾದಿಸಮೇವ ಪಚ್ಛಾ ಠಪಿತಂ ಪತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಕಥಿತ’’ನ್ತಿ ತೀಸುಪಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಚೋರೇನ ಸಲ್ಲಕ್ಖಿತಪತ್ತಸ್ಸ ಗಹಣಾಭಾವೇಪಿ ‘‘ಇದಂ ಥೇನೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಠಿತೇ ತಾದಿಸೇ ವತ್ಥುಮತ್ತೇ ತಸ್ಸ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಸಬ್ಭಾವತೋ ಅಞ್ಞಂ ತಾದಿಸಮೇವ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಯುಜ್ಜತೀತಿ ಚೋರಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಪದವಾರೇನಾತಿ ಥೇರೇನ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ಚೋರಸ್ಸ ಪದವಾರೇನ। ತಂ ಅತಾದಿಸಮೇವ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಯುಜ್ಜತೀತಿ ‘‘ಮಮಾಯಂ ಪತ್ತೋ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಮಯಾ ಕಥಿತೋ ಅಯಂ ಪತ್ತೋ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ವಾ ಜಾನಿತ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಇದಂ ಥೇನೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ಥುಮತ್ತೇ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅವಹಾರಸಬ್ಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ।
Dhammaṃ vācāpetvāti dhammaṃ kathāpetvā. Eseva nayoti uddhāreyeva pārājikaṃ. Kasmā? Aññehi asādhāraṇassa abhiññāṇassa vuttattā. ‘‘Aññaṃ tādisameva gaṇhante yujjatīti idaṃ saññāṇaṃ kathenteneva ‘asukasmiṃ ṭhāne’ti okāsassa ca niyamitattā tasmiṃ ṭhāne ṭhitaṃ pattaṃ apanetvā tasmiṃ okāse aññaṃ tādisameva pacchā ṭhapitaṃ pattaṃ sandhāya kathita’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Corena sallakkhitapattassa gahaṇābhāvepi ‘‘idaṃ thenetvā gaṇhissāmī’’ti tasmiṃ okāse ṭhite tādise vatthumatte tassa theyyacittasabbhāvato aññaṃ tādisameva gaṇhante yujjatīti corassa avahāro dassito. Padavārenāti therena nīharitvā dinnaṃ pattaṃ gahetvā gacchato corassa padavārena. Taṃ atādisameva gaṇhante yujjatīti ‘‘mamāyaṃ patto na hotī’’ti vā ‘‘mayā kathito ayaṃ patto na hotī’’ti vā jānitvā theyyacittena gaṇhantassa ‘‘idaṃ thenetvā gaṇhissāmī’’ti vatthumatte theyyacittaṃ uppādetvā gaṇhantassa ca avahārasabbhāvato vuttaṃ.
ಗಾಮದ್ವಾರನ್ತಿ ಸಮಣಸಾರುಪ್ಪಂ ವೋಹಾರಮತ್ತಮೇತಂ, ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಇಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಥೇರಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನೇವ ಪರಸನ್ತಕಸ್ಸ ಗಹಿತತ್ತಾ ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಥೇರಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಚೋರಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ ಗಹಿತಕಾಲೇ ಚೋರಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಚೋರಸ್ಸ ಸಾಮಿಕೇನ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ, ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಥೇರಸ್ಸ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇಪಿ ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ।
Gāmadvāranti samaṇasāruppaṃ vohāramattametaṃ, antogāmaṃ icceva vuttaṃ hoti. Vuttanayeneva therassapārājikanti theyyacitteneva parasantakassa gahitattā uddhāreyeva therassa pārājikaṃ. Corassa dukkaṭanti asuddhacittena gahitattā gahitakāle corassa dukkaṭaṃ. Vuttanayeneva ubhinnampi dukkaṭanti corassa sāmikena dinnattā pārājikaṃ natthi, asuddhacittena gahitattā dukkaṭaṃ, therassa pana attano santakepi asuddhacittatāya dukkaṭanti.
ಆಣತ್ತಿಯಾ ಗಹಿತತ್ತಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಣ್ಹ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಥೇರೇನ ಕತಆಣತ್ತಿಯಾ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಭಾಗೇ ಉಪಚಾರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಪರತೋ ಉಪಚಾರೋ, ತಾವ ಸಬ್ಬಂ ಖೇತ್ತಮೇವ ಜಾತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಏತ್ಥ ಉಭಿನ್ನಂ ಸಕಟಚಕ್ಕಮಗ್ಗಾನಂ ಅನ್ತರಾಳಮ್ಪಿ ಮಗ್ಗೋಯೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಅನಿಸೀದಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸೀಸಾದೀಸು ಭಾರಂ ಭೂಮಿಯಂ ಅನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾವ ತಿಟ್ಠನ್ತೋ ನಿಸೀದನ್ತೋ ವಾ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇ ವೂಪಸನ್ತೇ ಪುನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಚೇ, ಪಾದುದ್ಧಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಉದ್ಧಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಕಸ್ಮಾ? ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಯಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ತಾವ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇ ಅವೂಪಸನ್ತೇಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ಪಾದುದ್ಧಾರೇನ ಉದ್ಧಾರೇನ ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮನ್ತಿ ಅನಿಯಮೇತ್ವಾ ‘ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತೇ ವಿಹಾರಸಾಮನ್ತಾ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಗೋಚರಗಾಮೋ ಖೇತ್ತಮೇವಾ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಸೇಸನ್ತಿ ಮಗ್ಗುಕ್ಕಮನವಿಹಾರಾಭಿಮುಖಗಮನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ। ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವಾತಿ ಅನಾಣತ್ತಿಯಾ ಗಹಿತೇಪಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಕಥೇತ್ವಾ ಗಹಿತತ್ತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತವಿಹಾರೂಪಚಾರಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಖೇತ್ತಮೇವಾತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ।
Āṇattiyā gahitattāti ettha ‘‘pattacīvaraṃ gaṇha, asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā piṇḍāya carissāmā’’ti evaṃ therena kataāṇattiyā vihārassa parabhāge upacārato paṭṭhāya yāva tassa gāmassa parato upacāro, tāva sabbaṃ khettameva jātanti adhippāyo. Maggato okkammāti ettha ubhinnaṃ sakaṭacakkamaggānaṃ antarāḷampi maggoyevāti daṭṭhabbaṃ. Aṭṭhatvā anisīditvāti ettha vihāraṃ pavisitvā sīsādīsu bhāraṃ bhūmiyaṃ anikkhipitvāva tiṭṭhanto nisīdanto vā vissamitvā theyyacitte vūpasante puna theyyacittaṃ uppādetvā gacchati ce, pāduddhārena kāretabbo. Sace bhūmiyaṃ nikkhipitvā puna taṃ gahetvā gacchati, uddhārena kāretabbo. Kasmā? Āṇāpakassa āṇattiyā yaṃ kattabbaṃ, tassa tāva pariniṭṭhitattā. Keci pana ‘‘purimasmiṃ theyyacitte avūpasantepi vuttanayeneva vissamitvā gacchato pāduddhārena uddhārena vā kāretabbo’’ti vadanti, ‘‘asukaṃ nāma gāmanti aniyametvā ‘antogāmaṃ pavisissāmā’ti avisesena vutte vihārasāmantā sabbopi gocaragāmo khettamevā’’tipi vadanti. Sesanti maggukkamanavihārābhimukhagamanādi sabbaṃ. Purimasadisamevāti anāṇattiyā gahitepi sāmikassa kathetvā gahitattā heṭṭhā vuttavihārūpacārādi sabbaṃ khettamevāti katvā vuttaṃ.
ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ‘‘ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತನಯಂ ಅತಿದಿಸತಿ। ನಿಮಿತ್ತೇ ವಾ ಕತೇತಿ ‘‘ಚೀವರಂ ಮೇ ಕಿಲಿಟ್ಠಂ, ಕೋ ನು ಖೋ ರಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕತೇ। ವುತ್ತನಯೇನೇವಾತಿ ಅನಾಣತ್ತಸ್ಸ ಥೇರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮನವಾರೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ। ಏಕಪಸ್ಸೇ ವಾತಿ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಸ್ಸೇ ವಸನ್ತೋ ವಾ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಜೀರಾಪೇತೀತಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಠಾನಾಚಾವನಂ ಅಕತ್ವಾ ನಿವತ್ಥಪಾರುತನೀಹಾರೇನೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಜೀರಾಪೇತಿ, ಠಾನಾ ಚಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇ ಸತಿ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ ಸೀಸೇ ಭಾರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರಣಾದೀಸು ವಿಯ। ಯಥಾ ತಥಾ ವಾ ನಸ್ಸತೀತಿ ಅಗ್ಗಿಆದಿನಾ ವಾ ಉಪಚಿಕಾದೀಹಿ ಖಾದಿತಂ ವಾ ನಸ್ಸತಿ।
Eseva nayoti ‘‘antarāmagge theyyacittaṃ uppādetvā’’tiādinā vuttanayaṃ atidisati. Nimitte vā kateti ‘‘cīvaraṃ me kiliṭṭhaṃ, ko nu kho rajitvā dassatī’’tiādinā nimitte kate. Vuttanayenevāti anāṇattassa therena saddhiṃ pattacīvaraṃ gahetvā gamanavāre vuttanayeneva. Ekapasse vāti vihārassa mahantatāya attānaṃ adassetvā ekasmiṃ passe vasanto vā. Theyyacittena paribhuñjanto jīrāpetīti theyyacitte uppanne ṭhānācāvanaṃ akatvā nivatthapārutanīhāreneva paribhuñjanto jīrāpeti, ṭhānā cāventassa pana theyyacitte sati pārājikameva sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsu viya. Yathā tathā vā nassatīti aggiādinā vā upacikādīhi khāditaṃ vā nassati.
ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚೀತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ಯೇನ ಠಪಿತಂ, ಸೋಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತವ ಥೂಲಸಾಟಕೋ ಲದ್ಧೋತಿಆದಿನಾ ಮುಸಾವಾದೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಯೋಗತ್ತಾ। ಇತರಂ ಗಣ್ಹತೋ ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತವ ಸಾಟಕಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾವ ಉಪನಿಧಿಭಾವತೋ ಮುತ್ತತ್ತಾ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಇತರಂ ಗಣ್ಹತೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಸಾಟಕೇ ಆಲಯಸ್ಸ ಸಬ್ಭಾವತೋ ಚ ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವುತ್ತಂ। ನ ಜಾನನ್ತೀತಿ ತೇನ ವುತ್ತಂ ವಚನಂ ಅಸುಣನ್ತಾ ನ ಜಾನನ್ತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಸಚೇ ಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ಚಿತ್ತೇನ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಚಿತ್ತೇನ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತೋವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯಾಚಿತಾ ವಾ ಅಯಾಚಿತಾ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಯಾಚಿತಾ ಯದಿ ಚಿತ್ತೇನಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ। ಅಯಾಚಿತಾ ಪನ ಯದಿಪಿ ಚಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ನತ್ಥಿ ಗೀವಾ।
Añño vā kocīti iminā pana yena ṭhapitaṃ, sopi saṅgahitoti veditabbaṃ. Tava thūlasāṭako laddhotiādinā musāvāde dukkaṭaṃ adinnādānapayogattā. Itaraṃ gaṇhato uddhāre pārājikanti ettha ‘‘pavisitvā tava sāṭakaṃ gaṇhāhī’’ti imināva upanidhibhāvato muttattā sāmikassa itaraṃ gaṇhatopi attano sāṭake ālayassa sabbhāvato ca uddhāre pārājikaṃ vuttaṃ. Na jānantīti tena vuttaṃ vacanaṃ asuṇantā na jānanti. Eseva nayoti ettha sace jānitvāpi cittena na sampaṭicchanti, eseva nayoti daṭṭhabbaṃ. Paṭikkhipantīti ettha cittena paṭikkhepopi saṅgahitovāti veditabbaṃ. Yācitā vā ayācitā vāti ettha yācitā yadi cittenapi sampaṭicchanti, naṭṭhe gīvā. Ayācitā pana yadipi cittena sampaṭicchanti, natthi gīvā.
ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಚಾಲೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾನೇ ಠಪಿತೇಪಿ ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ। ಉಪಚಾರೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇತಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ। ಮಯಿ ಚ ಮತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಸೇನಾಸನೇ ವಿನಟ್ಠೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕೇವಲಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಂ ಮಾ ನಸ್ಸೀತಿ ಇಮಿನಾವ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವಿವರಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ತೇಹಿಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ಸಾಮೀಚೀತಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ವಸನ್ತಾನಂ ಇದಂ ವತ್ತಂ।
Gahetvā ṭhapetīti ettha cāletvā tasmiṃyeva ṭhāne ṭhapitepi naṭṭhe gīvā. Upacāre vijjamāneti bhaṇḍāgārassa samīpe uccārapassāvaṭṭhāne vijjamāne. Mayi ca mate saṅghassa ca senāsane vinaṭṭheti ettha ‘‘kevalaṃ saṅghassa senāsanaṃ mā nassīti imināva adhippāyena vivaritumpi vaṭṭatiyevā’’ti vadanti. Sahāyehi bhavitabbanti tehipi kiñci kiñci dātabbanti vuttaṃ hoti. Ayaṃ sāmīcīti bhaṇḍāgāre vasantānaṃ idaṃ vattaṃ.
ಲೋಲಮಹಾಥೇರೋತಿ ಮನ್ದೋ ಮೋಮೂಹೋ ಹಸಿತಕೀಳಿತಪ್ಪಸುತೋ ವಾ ಮಹಾಥೇರೋ। ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ವಸನಗಬ್ಭೇಸು ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಠಪೇನ್ತೀತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಇತರೇಹೀತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗಬ್ಭೇ ವಸನ್ತೇಹಿ ಇತರಭಿಕ್ಖೂಹಿ। ವಿಹಾರವಾರೇ ನಿಯುತ್ತೋ ವಿಹಾರವಾರಿಕೋ, ವಾರಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹಾರರಕ್ಖಣಕೋ। ನಿವಾಪನ್ತಿ ಭತ್ತವೇತನಂ। ಪಟಿಪಥಂ ಗತೇಸೂತಿ ಚೋರಾನಂ ಆಗಮನಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಪಠಮತರಂಯೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಸದ್ದಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚೋರಾನಂ ಅಭಿಮುಖಂ ಗತೇಸು। ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ಜಗ್ಗೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ಸಿಕ್ಖಾಚರಿಯಾಯ ಪೋಸೇನ್ತಾಪಿ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ವಿಹಾರಂ ಜಗ್ಗಾಪೇನ್ತಿ। ‘‘ಅಸಹಾಯಸ್ಸ ಅದುತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪಾಠೋ ಯುತ್ತೋ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪುರಿಮಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಅಸಹಾಯಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ತದುತಿಯಸ್ಸ ವಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪಾಠೇ ಏಕೇನ ಆನೀತಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ನಪ್ಪಹೋತೀತಿ ಅತ್ತದುತಿಯಸ್ಸಪಿ ವಾರೋ ನಿವಾರಿತೋತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ‘‘ಯಸ್ಸ ಸಭಾಗೋ ಭಿಕ್ಖು ಭತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ದಾತಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನ ಸಮೇತೀತಿ ವೀಮಂಸಿತಬ್ಬಂ। ಉಪಜೀವನ್ತೇನ ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೇನ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕೇನಪಿ ಪಾಕವಟ್ಟಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವನ್ತೇನ ಪತ್ತಚೀವರರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ವಿಹಾರವಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಪರಿಪುಚ್ಛನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಅಟ್ಠಕಥಂ ವಾ। ದಿಗುಣನ್ತಿ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪಾಪಿತಂ ವಿನಾವ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸೇತಿ ವದನ್ತಿ। ಪಕ್ಖವಾರೇನಾತಿ ಅಡ್ಢಮಾಸವಾರೇನ।
Lolamahātheroti mando momūho hasitakīḷitappasuto vā mahāthero. Attano attano vasanagabbhesu sabhāgabhikkhūnaṃ parikkhāraṃ ṭhapentīti yojetabbaṃ. Itarehīti tasmiṃyeva gabbhe vasantehi itarabhikkhūhi. Vihāravāre niyutto vihāravāriko, vāraṃ katvā vihārarakkhaṇako. Nivāpanti bhattavetanaṃ. Paṭipathaṃ gatesūti corānaṃ āgamanaṃ ñatvā ‘‘paṭhamataraṃyeva gantvā saddaṃ karissāmā’’ti corānaṃ abhimukhaṃ gatesu. Nissitake jaggentīti attano attano nissitake sikkhācariyāya posentāpi nissitake vihāraṃ jaggāpenti. ‘‘Asahāyassa adutiyassā’’ti pāṭho yutto, pacchimaṃ purimasseva vevacanaṃ. Asahāyassa vā attadutiyassa vāti imasmiṃ pana pāṭhe ekena ānītaṃ dvinnaṃ nappahotīti attadutiyassapi vāro nivāritoti vadanti, taṃ ‘‘yassa sabhāgo bhikkhu bhattaṃ ānetvā dātā natthī’’ti iminā na sametīti vīmaṃsitabbaṃ. Upajīvantena ṭhātabbanti abbhokāsikena rukkhamūlikenapi pākavaṭṭaṃ upanissāya jīvantena pattacīvararakkhaṇatthāya vihāravāre sampatte ṭhātabbaṃ. Paripucchanti pucchitapañhavissajjanaṃ aṭṭhakathaṃ vā. Diguṇanti vassaggena pāpitaṃ vināva dve koṭṭhāseti vadanti. Pakkhavārenāti aḍḍhamāsavārena.
ಉಪನಿಧಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Upanidhikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಉಪನಿಧಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Upanidhikathāvaṇṇanā
