| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៣. ឧបនិសសុត្តំ
3. Upanisasuttaṃ
២៣. សាវត្ថិយំ វិហរតិ…បេ.… ‘‘ជានតោ អហំ, ភិក្ខវេ, បស្សតោ អាសវានំ ខយំ វទាមិ, នោ អជានតោ នោ អបស្សតោ។ កិញ្ច, ភិក្ខវេ, ជានតោ កិំ បស្សតោ អាសវានំ ខយោ ហោតិ ? ឥតិ រូបំ ឥតិ រូបស្ស សមុទយោ ឥតិ រូបស្ស អត្ថង្គមោ, ឥតិ វេទនា…បេ.… ឥតិ សញ្ញា… ឥតិ សង្ខារា… ឥតិ វិញ្ញាណំ ឥតិ វិញ្ញាណស្ស សមុទយោ ឥតិ វិញ្ញាណស្ស អត្ថង្គមោតិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ជានតោ ឯវំ បស្សតោ អាសវានំ ខយោ ហោតិ’’។
23. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘jānato ahaṃ, bhikkhave, passato āsavānaṃ khayaṃ vadāmi, no ajānato no apassato. Kiñca, bhikkhave, jānato kiṃ passato āsavānaṃ khayo hoti ? Iti rūpaṃ iti rūpassa samudayo iti rūpassa atthaṅgamo, iti vedanā…pe… iti saññā… iti saṅkhārā… iti viññāṇaṃ iti viññāṇassa samudayo iti viññāṇassa atthaṅgamoti. Evaṃ kho, bhikkhave, jānato evaṃ passato āsavānaṃ khayo hoti’’.
‘‘យម្បិស្ស តំ, ភិក្ខវេ, ខយស្មិំ ខយេញ្ញាណំ, តម្បិ សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, ខយេញាណស្ស ឧបនិសា? ‘វិមុត្តី’តិស្ស វចនីយំ។ វិមុត្តិម្បាហំ 1, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, វិមុត្តិយា ឧបនិសា? ‘វិរាគោ’តិស្ស វចនីយំ។ វិរាគម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, វិរាគស្ស ឧបនិសា? ‘និព្ពិទា’តិស្ស វចនីយំ។ និព្ពិទម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, និព្ពិទាយ ឧបនិសា? ‘យថាភូតញាណទស្សន’ន្តិស្ស វចនីយំ។ យថាភូតញាណទស្សនម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, យថាភូតញាណទស្សនស្ស ឧបនិសា? ‘សមាធី’តិស្ស វចនីយំ។ សមាធិម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។
‘‘Yampissa taṃ, bhikkhave, khayasmiṃ khayeññāṇaṃ, tampi saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, khayeñāṇassa upanisā? ‘Vimuttī’tissa vacanīyaṃ. Vimuttimpāhaṃ 2, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, vimuttiyā upanisā? ‘Virāgo’tissa vacanīyaṃ. Virāgampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, virāgassa upanisā? ‘Nibbidā’tissa vacanīyaṃ. Nibbidampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, nibbidāya upanisā? ‘Yathābhūtañāṇadassana’ntissa vacanīyaṃ. Yathābhūtañāṇadassanampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, yathābhūtañāṇadassanassa upanisā? ‘Samādhī’tissa vacanīyaṃ. Samādhimpāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ.
‘‘កា ច, ភិក្ខវេ, សមាធិស្ស ឧបនិសា? ‘សុខ’ន្តិស្ស វចនីយំ។ សុខម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, សុខស្ស ឧបនិសា? ‘បស្សទ្ធី’តិស្ស វចនីយំ។ បស្សទ្ធិម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, បស្សទ្ធិយា ឧបនិសា? ‘បីតី’តិស្ស វចនីយំ។ បីតិម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, បីតិយា ឧបនិសា? ‘បាមោជ្ជ’ន្តិស្ស វចនីយំ។ បាមោជ្ជម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, បាមោជ្ជស្ស ឧបនិសា? ‘សទ្ធា’តិស្ស វចនីយំ។ សទ្ធម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។
‘‘Kā ca, bhikkhave, samādhissa upanisā? ‘Sukha’ntissa vacanīyaṃ. Sukhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, sukhassa upanisā? ‘Passaddhī’tissa vacanīyaṃ. Passaddhimpāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, passaddhiyā upanisā? ‘Pītī’tissa vacanīyaṃ. Pītimpāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, pītiyā upanisā? ‘Pāmojja’ntissa vacanīyaṃ. Pāmojjampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, pāmojjassa upanisā? ‘Saddhā’tissa vacanīyaṃ. Saddhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ.
‘‘កា ច, ភិក្ខវេ, សទ្ធាយ ឧបនិសា? ‘ទុក្ខ’ន្តិស្ស វចនីយំ។ ទុក្ខម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, ទុក្ខស្ស ឧបនិសា? ‘ជាតី’តិស្ស វចនីយំ។ ជាតិម្បាហំ , ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, ជាតិយា ឧបនិសា? ‘ភវោ’តិស្ស វចនីយំ។ ភវម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ , នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, ភវស្ស ឧបនិសា? ‘ឧបាទាន’ន្តិស្ស វចនីយំ។ ឧបាទានម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។ កា ច, ភិក្ខវេ, ឧបាទានស្ស ឧបនិសា? ‘តណ្ហា’តិស្ស វចនីយំ។ តណ្ហម្បាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសំ វទាមិ, នោ អនុបនិសំ។
‘‘Kā ca, bhikkhave, saddhāya upanisā? ‘Dukkha’ntissa vacanīyaṃ. Dukkhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, dukkhassa upanisā? ‘Jātī’tissa vacanīyaṃ. Jātimpāhaṃ , bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, jātiyā upanisā? ‘Bhavo’tissa vacanīyaṃ. Bhavampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi , no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, bhavassa upanisā? ‘Upādāna’ntissa vacanīyaṃ. Upādānampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, upādānassa upanisā? ‘Taṇhā’tissa vacanīyaṃ. Taṇhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ.
‘‘កា ច, ភិក្ខវេ, តណ្ហាយ ឧបនិសា? ‘វេទនា’តិស្ស វចនីយំ…បេ.… ‘ផស្សោ’តិស្ស វចនីយំ… ‘សឡាយតន’ន្តិស្ស វចនីយំ… ‘នាមរូប’ន្តិស្ស វចនីយំ… ‘វិញ្ញាណ’ន្តិស្ស វចនីយំ… ‘សង្ខារា’តិស្ស វចនីយំ។ សង្ខារេបាហំ, ភិក្ខវេ, សឧបនិសេ វទាមិ, នោ អនុបនិសេ។ កា ច, ភិក្ខវេ, សង្ខារានំ ឧបនិសា? ‘អវិជ្ជា’តិស្ស វចនីយំ។
‘‘Kā ca, bhikkhave, taṇhāya upanisā? ‘Vedanā’tissa vacanīyaṃ…pe… ‘phasso’tissa vacanīyaṃ… ‘saḷāyatana’ntissa vacanīyaṃ… ‘nāmarūpa’ntissa vacanīyaṃ… ‘viññāṇa’ntissa vacanīyaṃ… ‘saṅkhārā’tissa vacanīyaṃ. Saṅkhārepāhaṃ, bhikkhave, saupanise vadāmi, no anupanise. Kā ca, bhikkhave, saṅkhārānaṃ upanisā? ‘Avijjā’tissa vacanīyaṃ.
‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, អវិជ្ជូបនិសា សង្ខារា, សង្ខារូបនិសំ វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណូបនិសំ នាមរូបំ, នាមរូបូបនិសំ សឡាយតនំ, សឡាយតនូបនិសោ ផស្សោ, ផស្សូបនិសា វេទនា, វេទនូបនិសា តណ្ហា, តណ្ហូបនិសំ ឧបាទានំ, ឧបាទានូបនិសោ ភវោ, ភវូបនិសា ជាតិ, ជាតូបនិសំ ទុក្ខំ, ទុក្ខូបនិសា សទ្ធា, សទ្ធូបនិសំ បាមោជ្ជំ, បាមោជ្ជូបនិសា បីតិ, បីតូបនិសា បស្សទ្ធិ, បស្សទ្ធូបនិសំ សុខំ, សុខូបនិសោ សមាធិ, សមាធូបនិសំ យថាភូតញាណទស្សនំ, យថាភូតញាណទស្សនូបនិសា និព្ពិទា, និព្ពិទូបនិសោ វិរាគោ, វិរាគូបនិសា វិមុត្តិ, វិមុត្តូបនិសំ ខយេញាណំ។
‘‘Iti kho, bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārā, saṅkhārūpanisaṃ viññāṇaṃ, viññāṇūpanisaṃ nāmarūpaṃ, nāmarūpūpanisaṃ saḷāyatanaṃ, saḷāyatanūpaniso phasso, phassūpanisā vedanā, vedanūpanisā taṇhā, taṇhūpanisaṃ upādānaṃ, upādānūpaniso bhavo, bhavūpanisā jāti, jātūpanisaṃ dukkhaṃ, dukkhūpanisā saddhā, saddhūpanisaṃ pāmojjaṃ, pāmojjūpanisā pīti, pītūpanisā passaddhi, passaddhūpanisaṃ sukhaṃ, sukhūpaniso samādhi, samādhūpanisaṃ yathābhūtañāṇadassanaṃ, yathābhūtañāṇadassanūpanisā nibbidā, nibbidūpaniso virāgo, virāgūpanisā vimutti, vimuttūpanisaṃ khayeñāṇaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, ឧបរិបព្ពតេ ថុល្លផុសិតកេ ទេវេ វស្សន្តេ តំ ឧទកំ យថានិន្នំ បវត្តមានំ បព្ពតកន្ទរបទរសាខា បរិបូរេតិ។ បព្ពតកន្ទរបទរសាខាបរិបូរា កុសោព្ភេ 3 បរិបូរេន្តិ។ កុសោព្ភា បរិបូរា មហាសោព្ភេ បរិបូរេន្តិ។ មហាសោព្ភា បរិបូរា កុន្នទិយោ បរិបូរេន្តិ។ កុន្នទិយោ បរិបូរា មហានទិយោ បរិបូរេន្តិ។ មហានទិយោ បរិបូរា មហាសមុទ្ទំ បរិបូរេន្តិ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti. Pabbatakandarapadarasākhāparipūrā kusobbhe 4 paripūrenti. Kusobbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti. Mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti. Kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti. Mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaṃ paripūrenti.
‘‘ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, អវិជ្ជូបនិសា សង្ខារា, សង្ខារូបនិសំ វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណូបនិសំ នាមរូបំ, នាមរូបូបនិសំ សឡាយតនំ, សឡាយតនូបនិសោ ផស្សោ, ផស្សូបនិសា វេទនា, វេទនូបនិសា តណ្ហា, តណ្ហូបនិសំ ឧបាទានំ, ឧបាទានូបនិសោ ភវោ, ភវូបនិសា ជាតិ, ជាតូបនិសំ ទុក្ខំ, ទុក្ខូបនិសា សទ្ធា, សទ្ធូបនិសំ បាមោជ្ជំ, បាមោជ្ជូបនិសា បីតិ, បីតូបនិសា បស្សទ្ធិ, បស្សទ្ធូបនិសំ សុខំ, សុខូបនិសោ សមាធិ, សមាធូបនិសំ យថាភូតញាណទស្សនំ, យថាភូតញាណទស្សនូបនិសា និព្ពិទា, និព្ពិទូបនិសោ វិរាគោ, វិរាគូបនិសា វិមុត្តិ, វិមុត្តូបនិសំ ខយេញាណ’’ន្តិ។ តតិយំ។
‘‘Evameva kho, bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārā, saṅkhārūpanisaṃ viññāṇaṃ, viññāṇūpanisaṃ nāmarūpaṃ, nāmarūpūpanisaṃ saḷāyatanaṃ, saḷāyatanūpaniso phasso, phassūpanisā vedanā, vedanūpanisā taṇhā, taṇhūpanisaṃ upādānaṃ, upādānūpaniso bhavo, bhavūpanisā jāti, jātūpanisaṃ dukkhaṃ, dukkhūpanisā saddhā, saddhūpanisaṃ pāmojjaṃ, pāmojjūpanisā pīti, pītūpanisā passaddhi, passaddhūpanisaṃ sukhaṃ, sukhūpaniso samādhi, samādhūpanisaṃ yathābhūtañāṇadassanaṃ, yathābhūtañāṇadassanūpanisā nibbidā, nibbidūpaniso virāgo, virāgūpanisā vimutti, vimuttūpanisaṃ khayeñāṇa’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣. ឧបនិសសុត្តវណ្ណនា • 3. Upanisasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៣. ឧបនិសសុត្តវណ្ណនា • 3. Upanisasuttavaṇṇanā
