Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൩. ഉപനിസസുത്തം
3. Upanisasuttaṃ
൨൩. സാവത്ഥിയം വിഹരതി…പേ॰… ‘‘ജാനതോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, പസ്സതോ ആസവാനം ഖയം വദാമി, നോ അജാനതോ നോ അപസ്സതോ. കിഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ജാനതോ കിം പസ്സതോ ആസവാനം ഖയോ ഹോതി ? ഇതി രൂപം ഇതി രൂപസ്സ സമുദയോ ഇതി രൂപസ്സ അത്ഥങ്ഗമോ, ഇതി വേദനാ…പേ॰… ഇതി സഞ്ഞാ… ഇതി സങ്ഖാരാ… ഇതി വിഞ്ഞാണം ഇതി വിഞ്ഞാണസ്സ സമുദയോ ഇതി വിഞ്ഞാണസ്സ അത്ഥങ്ഗമോതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ ആസവാനം ഖയോ ഹോതി’’.
23. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘jānato ahaṃ, bhikkhave, passato āsavānaṃ khayaṃ vadāmi, no ajānato no apassato. Kiñca, bhikkhave, jānato kiṃ passato āsavānaṃ khayo hoti ? Iti rūpaṃ iti rūpassa samudayo iti rūpassa atthaṅgamo, iti vedanā…pe… iti saññā… iti saṅkhārā… iti viññāṇaṃ iti viññāṇassa samudayo iti viññāṇassa atthaṅgamoti. Evaṃ kho, bhikkhave, jānato evaṃ passato āsavānaṃ khayo hoti’’.
‘‘യമ്പിസ്സ തം, ഭിക്ഖവേ, ഖയസ്മിം ഖയേഞ്ഞാണം, തമ്പി സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, ഖയേഞാണസ്സ ഉപനിസാ? ‘വിമുത്തീ’തിസ്സ വചനീയം. വിമുത്തിമ്പാഹം 1, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, വിമുത്തിയാ ഉപനിസാ? ‘വിരാഗോ’തിസ്സ വചനീയം. വിരാഗമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, വിരാഗസ്സ ഉപനിസാ? ‘നിബ്ബിദാ’തിസ്സ വചനീയം. നിബ്ബിദമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, നിബ്ബിദായ ഉപനിസാ? ‘യഥാഭൂതഞാണദസ്സന’ന്തിസ്സ വചനീയം. യഥാഭൂതഞാണദസ്സനമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, യഥാഭൂതഞാണദസ്സനസ്സ ഉപനിസാ? ‘സമാധീ’തിസ്സ വചനീയം. സമാധിമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം.
‘‘Yampissa taṃ, bhikkhave, khayasmiṃ khayeññāṇaṃ, tampi saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, khayeñāṇassa upanisā? ‘Vimuttī’tissa vacanīyaṃ. Vimuttimpāhaṃ 2, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, vimuttiyā upanisā? ‘Virāgo’tissa vacanīyaṃ. Virāgampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, virāgassa upanisā? ‘Nibbidā’tissa vacanīyaṃ. Nibbidampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, nibbidāya upanisā? ‘Yathābhūtañāṇadassana’ntissa vacanīyaṃ. Yathābhūtañāṇadassanampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, yathābhūtañāṇadassanassa upanisā? ‘Samādhī’tissa vacanīyaṃ. Samādhimpāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ.
‘‘കാ ച, ഭിക്ഖവേ, സമാധിസ്സ ഉപനിസാ? ‘സുഖ’ന്തിസ്സ വചനീയം. സുഖമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, സുഖസ്സ ഉപനിസാ? ‘പസ്സദ്ധീ’തിസ്സ വചനീയം. പസ്സദ്ധിമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, പസ്സദ്ധിയാ ഉപനിസാ? ‘പീതീ’തിസ്സ വചനീയം. പീതിമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, പീതിയാ ഉപനിസാ? ‘പാമോജ്ജ’ന്തിസ്സ വചനീയം. പാമോജ്ജമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, പാമോജ്ജസ്സ ഉപനിസാ? ‘സദ്ധാ’തിസ്സ വചനീയം. സദ്ധമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം.
‘‘Kā ca, bhikkhave, samādhissa upanisā? ‘Sukha’ntissa vacanīyaṃ. Sukhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, sukhassa upanisā? ‘Passaddhī’tissa vacanīyaṃ. Passaddhimpāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, passaddhiyā upanisā? ‘Pītī’tissa vacanīyaṃ. Pītimpāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, pītiyā upanisā? ‘Pāmojja’ntissa vacanīyaṃ. Pāmojjampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, pāmojjassa upanisā? ‘Saddhā’tissa vacanīyaṃ. Saddhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ.
‘‘കാ ച, ഭിക്ഖവേ, സദ്ധായ ഉപനിസാ? ‘ദുക്ഖ’ന്തിസ്സ വചനീയം. ദുക്ഖമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, ദുക്ഖസ്സ ഉപനിസാ? ‘ജാതീ’തിസ്സ വചനീയം. ജാതിമ്പാഹം , ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, ജാതിയാ ഉപനിസാ? ‘ഭവോ’തിസ്സ വചനീയം. ഭവമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി , നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, ഭവസ്സ ഉപനിസാ? ‘ഉപാദാന’ന്തിസ്സ വചനീയം. ഉപാദാനമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, ഉപാദാനസ്സ ഉപനിസാ? ‘തണ്ഹാ’തിസ്സ വചനീയം. തണ്ഹമ്പാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസം വദാമി, നോ അനുപനിസം.
‘‘Kā ca, bhikkhave, saddhāya upanisā? ‘Dukkha’ntissa vacanīyaṃ. Dukkhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, dukkhassa upanisā? ‘Jātī’tissa vacanīyaṃ. Jātimpāhaṃ , bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, jātiyā upanisā? ‘Bhavo’tissa vacanīyaṃ. Bhavampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi , no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, bhavassa upanisā? ‘Upādāna’ntissa vacanīyaṃ. Upādānampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ. Kā ca, bhikkhave, upādānassa upanisā? ‘Taṇhā’tissa vacanīyaṃ. Taṇhampāhaṃ, bhikkhave, saupanisaṃ vadāmi, no anupanisaṃ.
‘‘കാ ച, ഭിക്ഖവേ, തണ്ഹായ ഉപനിസാ? ‘വേദനാ’തിസ്സ വചനീയം…പേ॰… ‘ഫസ്സോ’തിസ്സ വചനീയം… ‘സളായതന’ന്തിസ്സ വചനീയം… ‘നാമരൂപ’ന്തിസ്സ വചനീയം… ‘വിഞ്ഞാണ’ന്തിസ്സ വചനീയം… ‘സങ്ഖാരാ’തിസ്സ വചനീയം. സങ്ഖാരേപാഹം, ഭിക്ഖവേ, സഉപനിസേ വദാമി, നോ അനുപനിസേ. കാ ച, ഭിക്ഖവേ, സങ്ഖാരാനം ഉപനിസാ? ‘അവിജ്ജാ’തിസ്സ വചനീയം.
‘‘Kā ca, bhikkhave, taṇhāya upanisā? ‘Vedanā’tissa vacanīyaṃ…pe… ‘phasso’tissa vacanīyaṃ… ‘saḷāyatana’ntissa vacanīyaṃ… ‘nāmarūpa’ntissa vacanīyaṃ… ‘viññāṇa’ntissa vacanīyaṃ… ‘saṅkhārā’tissa vacanīyaṃ. Saṅkhārepāhaṃ, bhikkhave, saupanise vadāmi, no anupanise. Kā ca, bhikkhave, saṅkhārānaṃ upanisā? ‘Avijjā’tissa vacanīyaṃ.
‘‘ഇതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അവിജ്ജൂപനിസാ സങ്ഖാരാ, സങ്ഖാരൂപനിസം വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണൂപനിസം നാമരൂപം, നാമരൂപൂപനിസം സളായതനം, സളായതനൂപനിസോ ഫസ്സോ, ഫസ്സൂപനിസാ വേദനാ, വേദനൂപനിസാ തണ്ഹാ, തണ്ഹൂപനിസം ഉപാദാനം, ഉപാദാനൂപനിസോ ഭവോ, ഭവൂപനിസാ ജാതി, ജാതൂപനിസം ദുക്ഖം, ദുക്ഖൂപനിസാ സദ്ധാ, സദ്ധൂപനിസം പാമോജ്ജം, പാമോജ്ജൂപനിസാ പീതി, പീതൂപനിസാ പസ്സദ്ധി, പസ്സദ്ധൂപനിസം സുഖം, സുഖൂപനിസോ സമാധി, സമാധൂപനിസം യഥാഭൂതഞാണദസ്സനം, യഥാഭൂതഞാണദസ്സനൂപനിസാ നിബ്ബിദാ, നിബ്ബിദൂപനിസോ വിരാഗോ, വിരാഗൂപനിസാ വിമുത്തി, വിമുത്തൂപനിസം ഖയേഞാണം.
‘‘Iti kho, bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārā, saṅkhārūpanisaṃ viññāṇaṃ, viññāṇūpanisaṃ nāmarūpaṃ, nāmarūpūpanisaṃ saḷāyatanaṃ, saḷāyatanūpaniso phasso, phassūpanisā vedanā, vedanūpanisā taṇhā, taṇhūpanisaṃ upādānaṃ, upādānūpaniso bhavo, bhavūpanisā jāti, jātūpanisaṃ dukkhaṃ, dukkhūpanisā saddhā, saddhūpanisaṃ pāmojjaṃ, pāmojjūpanisā pīti, pītūpanisā passaddhi, passaddhūpanisaṃ sukhaṃ, sukhūpaniso samādhi, samādhūpanisaṃ yathābhūtañāṇadassanaṃ, yathābhūtañāṇadassanūpanisā nibbidā, nibbidūpaniso virāgo, virāgūpanisā vimutti, vimuttūpanisaṃ khayeñāṇaṃ.
‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, ഉപരിപബ്ബതേ ഥുല്ലഫുസിതകേ ദേവേ വസ്സന്തേ തം ഉദകം യഥാനിന്നം പവത്തമാനം പബ്ബതകന്ദരപദരസാഖാ പരിപൂരേതി. പബ്ബതകന്ദരപദരസാഖാപരിപൂരാ കുസോബ്ഭേ 3 പരിപൂരേന്തി. കുസോബ്ഭാ പരിപൂരാ മഹാസോബ്ഭേ പരിപൂരേന്തി. മഹാസോബ്ഭാ പരിപൂരാ കുന്നദിയോ പരിപൂരേന്തി. കുന്നദിയോ പരിപൂരാ മഹാനദിയോ പരിപൂരേന്തി. മഹാനദിയോ പരിപൂരാ മഹാസമുദ്ദം പരിപൂരേന്തി.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti. Pabbatakandarapadarasākhāparipūrā kusobbhe 4 paripūrenti. Kusobbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti. Mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti. Kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti. Mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaṃ paripūrenti.
‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അവിജ്ജൂപനിസാ സങ്ഖാരാ, സങ്ഖാരൂപനിസം വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണൂപനിസം നാമരൂപം, നാമരൂപൂപനിസം സളായതനം, സളായതനൂപനിസോ ഫസ്സോ, ഫസ്സൂപനിസാ വേദനാ, വേദനൂപനിസാ തണ്ഹാ, തണ്ഹൂപനിസം ഉപാദാനം, ഉപാദാനൂപനിസോ ഭവോ, ഭവൂപനിസാ ജാതി, ജാതൂപനിസം ദുക്ഖം, ദുക്ഖൂപനിസാ സദ്ധാ, സദ്ധൂപനിസം പാമോജ്ജം, പാമോജ്ജൂപനിസാ പീതി, പീതൂപനിസാ പസ്സദ്ധി, പസ്സദ്ധൂപനിസം സുഖം, സുഖൂപനിസോ സമാധി, സമാധൂപനിസം യഥാഭൂതഞാണദസ്സനം, യഥാഭൂതഞാണദസ്സനൂപനിസാ നിബ്ബിദാ, നിബ്ബിദൂപനിസോ വിരാഗോ, വിരാഗൂപനിസാ വിമുത്തി, വിമുത്തൂപനിസം ഖയേഞാണ’’ന്തി. തതിയം.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārā, saṅkhārūpanisaṃ viññāṇaṃ, viññāṇūpanisaṃ nāmarūpaṃ, nāmarūpūpanisaṃ saḷāyatanaṃ, saḷāyatanūpaniso phasso, phassūpanisā vedanā, vedanūpanisā taṇhā, taṇhūpanisaṃ upādānaṃ, upādānūpaniso bhavo, bhavūpanisā jāti, jātūpanisaṃ dukkhaṃ, dukkhūpanisā saddhā, saddhūpanisaṃ pāmojjaṃ, pāmojjūpanisā pīti, pītūpanisā passaddhi, passaddhūpanisaṃ sukhaṃ, sukhūpaniso samādhi, samādhūpanisaṃ yathābhūtañāṇadassanaṃ, yathābhūtañāṇadassanūpanisā nibbidā, nibbidūpaniso virāgo, virāgūpanisā vimutti, vimuttūpanisaṃ khayeñāṇa’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൩. ഉപനിസസുത്തവണ്ണനാ • 3. Upanisasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൩. ഉപനിസസുത്തവണ്ണനാ • 3. Upanisasuttavaṇṇanā