| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៣. ឧបនិសសុត្តវណ្ណនា
3. Upanisasuttavaṇṇanā
២៣. តតិយេ ‘‘ជានតោ អហ’’ន្តិអាទីសុ ជានតោតិ ជានន្តស្ស។ បស្សតោតិ បស្សន្តស្ស។ ទ្វេបិ បទានិ ឯកត្ថានិ, ព្យញ្ជនមេវ នានំ។ ឯវំ សន្តេបិ ‘‘ជានតោ’’តិ ញាណលក្ខណំ ឧបាទាយ បុគ្គលំ និទ្ទិសតិ។ ជាននលក្ខណញ្ហិ ញាណំ។ ‘‘បស្សតោ’’តិ ញាណប្បភាវំ ឧបាទាយ។ បស្សនប្បភាវញ្ហិ ញាណំ, ញាណសមង្គីបុគ្គលោ ចក្ខុមា វិយ ចក្ខុនា រូបានិ , ញាណេន វិវដេ ធម្មេ បស្សតិ។ អាសវានំ ខយន្តិ ឯត្ថ អាសវានំ បហានំ អសមុប្បាទោ ខីណាការោ នត្ថិភាវោតិ អយម្បិ អាសវក្ខយោតិ វុច្ចតិ, ភង្គោបិ មគ្គផលនិព្ពានានិបិ។ ‘‘អាសវានំ ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិ’’ន្តិអាទីសុ (ម. និ. ១.៤៣៨; វិភ. ៨៣១) ហិ ខីណាការោ អាសវក្ខយោតិ វុច្ចតិ។ ‘‘យោ អាសវានំ ខយោ វយោ ភេទោ បរិភេទោ អនិច្ចតា អន្តរធាន’’ន្តិ (វិភ. ៣៥៤) ឯត្ថ ភង្គោ។
23. Tatiye ‘‘jānato aha’’ntiādīsu jānatoti jānantassa. Passatoti passantassa. Dvepi padāni ekatthāni, byañjanameva nānaṃ. Evaṃ santepi ‘‘jānato’’ti ñāṇalakkhaṇaṃ upādāya puggalaṃ niddisati. Jānanalakkhaṇañhi ñāṇaṃ. ‘‘Passato’’ti ñāṇappabhāvaṃ upādāya. Passanappabhāvañhi ñāṇaṃ, ñāṇasamaṅgīpuggalo cakkhumā viya cakkhunā rūpāni , ñāṇena vivaṭe dhamme passati. Āsavānaṃ khayanti ettha āsavānaṃ pahānaṃ asamuppādo khīṇākāro natthibhāvoti ayampi āsavakkhayoti vuccati, bhaṅgopi maggaphalanibbānānipi. ‘‘Āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimutti’’ntiādīsu (ma. ni. 1.438; vibha. 831) hi khīṇākāro āsavakkhayoti vuccati. ‘‘Yo āsavānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhāna’’nti (vibha. 354) ettha bhaṅgo.
‘‘សេក្ខស្ស សិក្ខមានស្ស, ឧជុមគ្គានុសារិនោ;
‘‘Sekkhassa sikkhamānassa, ujumaggānusārino;
ខយស្មិំ បឋមំ ញាណំ, តតោ អញ្ញា អនន្តរា’’តិ។ (ឥតិវុ. ៦២); –
Khayasmiṃ paṭhamaṃ ñāṇaṃ, tato aññā anantarā’’ti. (itivu. 62); –
ឯត្ថ មគ្គោ។ សោ ហិ អាសវេ ខេបេន្តោ វូបសមេន្តោ ឧប្បជ្ជតិ, តស្មា អាសវានំ ខយោតិ វុត្តោ។ ‘‘អាសវានំ ខយា សមណោ ហោតី’’តិ ឯត្ថ ផលំ។ តញ្ហិ អាសវានំ ខីណន្តេ ឧប្បជ្ជតិ, តស្មា អាសវានំ ខយោតិ វុត្តំ។
Ettha maggo. So hi āsave khepento vūpasamento uppajjati, tasmā āsavānaṃ khayoti vutto. ‘‘Āsavānaṃ khayā samaṇo hotī’’ti ettha phalaṃ. Tañhi āsavānaṃ khīṇante uppajjati, tasmā āsavānaṃ khayoti vuttaṃ.
‘‘អាសវា តស្ស វឌ្ឍន្តិ, អារា សោ អាសវក្ខយា’’តិ; (ធ. ប. ២៥៣) –
‘‘Āsavā tassa vaḍḍhanti, ārā so āsavakkhayā’’ti; (Dha. pa. 253) –
ឯត្ថ និព្ពានំ។ តញ្ហិ អាគម្ម អាសវា ខីយន្តិ, តស្មា អាសវានំ ខយោតិ វុត្តំ។ ឥធ បន មគ្គផលានិ អធិប្បេតានិ។ នោ អជានតោ នោ អបស្សតោតិ យោ បន ន ជានាតិ ន បស្សតិ, តស្ស នោ វទាមីតិ អត្ថោ។ ឯតេន យេ អជានតោ អបស្សតោបិ សំសារាទីហិយេវ សុទ្ធិំ វទន្តិ, តេ បដិក្ខិត្តា ហោន្តិ។ បុរិមេន បទទ្វយេន ឧបាយោ វុត្តោ, ឥមិនា អនុបាយំ បដិសេធេតិ។
Ettha nibbānaṃ. Tañhi āgamma āsavā khīyanti, tasmā āsavānaṃ khayoti vuttaṃ. Idha pana maggaphalāni adhippetāni. No ajānato no apassatoti yo pana na jānāti na passati, tassa no vadāmīti attho. Etena ye ajānato apassatopi saṃsārādīhiyeva suddhiṃ vadanti, te paṭikkhittā honti. Purimena padadvayena upāyo vutto, iminā anupāyaṃ paṭisedheti.
ឥទានិ យំ ជានតោ អាសវានំ ខយោ ហោតិ, តំ ទស្សេតុកាមោ កិញ្ច, ភិក្ខវេ, ជានតោតិ បុច្ឆំ អារភិ។ តត្ថ ជាននា ពហុវិធា។ ទព្ពជាតិកោ ឯវ ហិ កោចិ ភិក្ខុ ឆត្តំ កាតុំ ជានាតិ, កោចិ ចីវរាទីនំ អញ្ញតរំ, តស្ស ឦទិសានិ កម្មានិ វត្តសីសេ ឋត្វា ករោន្តស្ស សា ជាននា សគ្គមគ្គផលានំ បទដ្ឋានំ ន ហោតីតិ ន វត្តព្ពំ។ យោ បន សាសនេ បព្ពជិត្វា វេជ្ជកម្មាទីនិ កាតុំ ជានាតិ, តស្សេវំ ជានតោ អាសវា វឌ្ឍន្តិយេវ។ តស្មា យំ ជានតោ បស្សតោ ច អាសវានំ ខយោ ហោតិ, តទេវ ទស្សេន្តោ ឥតិ រូបន្តិអាទិមាហ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ជានតោតិ ឯវំ បញ្ចន្នំ ខន្ធានំ ឧទយព្ពយំ ជានន្តស្ស។ អាសវានំ ខយោ ហោតីតិ អាសវានំ ខយន្តេ ជាតត្តា ‘‘អាសវានំ ខយោ’’តិ លទ្ធនាមំ អរហត្តំ ហោតិ។
Idāni yaṃ jānato āsavānaṃ khayo hoti, taṃ dassetukāmo kiñca, bhikkhave, jānatoti pucchaṃ ārabhi. Tattha jānanā bahuvidhā. Dabbajātiko eva hi koci bhikkhu chattaṃ kātuṃ jānāti, koci cīvarādīnaṃ aññataraṃ, tassa īdisāni kammāni vattasīse ṭhatvā karontassa sā jānanā saggamaggaphalānaṃ padaṭṭhānaṃ na hotīti na vattabbaṃ. Yo pana sāsane pabbajitvā vejjakammādīni kātuṃ jānāti, tassevaṃ jānato āsavā vaḍḍhantiyeva. Tasmā yaṃ jānato passato ca āsavānaṃ khayo hoti, tadeva dassento iti rūpantiādimāha. Evaṃ kho, bhikkhave, jānatoti evaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ udayabbayaṃ jānantassa. Āsavānaṃ khayo hotīti āsavānaṃ khayante jātattā ‘‘āsavānaṃ khayo’’ti laddhanāmaṃ arahattaṃ hoti.
ឯវំ អរហត្តនិកូដេន ទេសនំ និដ្ឋបេត្វា ឥទានិ ខីណាសវស្ស អាគមនីយំ បុព្ពភាគបដិបទំ ទស្សេតុំ យម្បិស្ស តំ, ភិក្ខវេតិអាទិមាហ។ តត្ថ ខយស្មិំ ខយេញាណន្តិ អាសវក្ខយសង្ខាតេ អរហត្តផលេ បដិលទ្ធេ សតិ បច្ចវេក្ខណញាណំ។ តញ្ហិ អរហត្តផលសង្ខាតេ ខយស្មិំ បឋមវារំ ឧប្បន្នេ បច្ឆា ឧប្បន្នត្តា ខយេញាណន្តិ វុច្ចតិ។ សឧបនិសន្តិ សការណំ សប្បច្ចយំ។ វិមុត្តីតិ អរហត្តផលវិមុត្តិ។ សា ហិស្ស ឧបនិស្សយបច្ចយេន បច្ចយោ ហោតិ។ ឯវំ ឥតោ បរេសុបិ លព្ភមានវសេន បច្ចយភាវោ វេទិតព្ពោ។
Evaṃ arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhapetvā idāni khīṇāsavassa āgamanīyaṃ pubbabhāgapaṭipadaṃ dassetuṃ yampissa taṃ, bhikkhavetiādimāha. Tattha khayasmiṃ khayeñāṇanti āsavakkhayasaṅkhāte arahattaphale paṭiladdhe sati paccavekkhaṇañāṇaṃ. Tañhi arahattaphalasaṅkhāte khayasmiṃ paṭhamavāraṃ uppanne pacchā uppannattā khayeñāṇanti vuccati. Saupanisanti sakāraṇaṃ sappaccayaṃ. Vimuttīti arahattaphalavimutti. Sā hissa upanissayapaccayena paccayo hoti. Evaṃ ito paresupi labbhamānavasena paccayabhāvo veditabbo.
វិរាគោតិ មគ្គោ។ សោ ហិ កិលេសេ វិរាជេន្តោ ខេបេន្តោ ឧប្បន្នោ, តស្មា វិរាគោតិ វុច្ចតិ។ និព្ពិទាតិ និព្ពិទាញាណំ។ ឯតេន ពលវវិបស្សនំ ទស្សេតិ។ ពលវវិបស្សនាតិ ភយតូបដ្ឋានេ ញាណំ អាទីនវានុបស្សនេ ញាណំ មុញ្ចិតុកម្យតាញាណំ សង្ខារុបេក្ខាញាណន្តិ ចតុន្នំ ញាណានំ អធិវចនំ។ យថាភូតញាណទស្សនន្តិ យថាសភាវជាននសង្ខាតំ ទស្សនំ។ ឯតេន តរុណវិបស្សនំ ទស្សេតិ។ តរុណវិបស្សនា ហិ ពលវវិបស្សនាយ បច្ចយោ ហោតិ។ តរុណវិបស្សនាតិ សង្ខារបរិច្ឆេទេ ញាណំ កង្ខាវិតរណេ ញាណំ សម្មសនេ ញាណំ មគ្គាមគ្គេ ញាណន្តិ ចតុន្នំ ញាណានំ អធិវចនំ។ សមាធីតិ បាទកជ្ឈានសមាធិ។ សោ ហិ តរុណវិបស្សនាយ បច្ចយោ ហោតិ។ សុខន្តិ អប្បនាយ បុព្ពភាគសុខំ។ តញ្ហិ បាទកជ្ឈានស្ស បច្ចយោ ហោតិ។ បស្សទ្ធីតិ ទរថបដិប្បស្សទ្ធិ។ សា ហិ អប្បនាបុព្ពភាគស្ស សុខស្ស បច្ចយោ ហោតិ។ បីតីតិ ពលវបីតិ។ សា ហិ ទរថបដិប្បស្សទ្ធិយា បច្ចយោ ហោតិ។ បាមោជ្ជន្តិ ទុព្ពលបីតិ។ សា ហិ ពលវបីតិយា បច្ចយោ ហោតិ។ សទ្ធាតិ អបរាបរំ ឧប្បជ្ជនសទ្ធា។ សា ហិ ទុព្ពលបីតិយា បច្ចយោ ហោតិ។ ទុក្ខន្តិ វដ្ដទុក្ខំ។ តញ្ហិ អបរាបរសទ្ធាយ បច្ចយោ ហោតិ។ ជាតីតិ សវិការា ខន្ធជាតិ ។ សា ហិ វដ្ដទុក្ខស្ស បច្ចយោ ហោតិ។ ភវោតិ កម្មភវោ។ (សោ ហិ សវិការាយ ជាតិយា បច្ចយោ ហោតិ។) ឯតេនុបាយេន សេសបទានិបិ វេទិតព្ពានិ។
Virāgoti maggo. So hi kilese virājento khepento uppanno, tasmā virāgoti vuccati. Nibbidāti nibbidāñāṇaṃ. Etena balavavipassanaṃ dasseti. Balavavipassanāti bhayatūpaṭṭhāne ñāṇaṃ ādīnavānupassane ñāṇaṃ muñcitukamyatāñāṇaṃ saṅkhārupekkhāñāṇanti catunnaṃ ñāṇānaṃ adhivacanaṃ. Yathābhūtañāṇadassananti yathāsabhāvajānanasaṅkhātaṃ dassanaṃ. Etena taruṇavipassanaṃ dasseti. Taruṇavipassanā hi balavavipassanāya paccayo hoti. Taruṇavipassanāti saṅkhāraparicchede ñāṇaṃ kaṅkhāvitaraṇe ñāṇaṃ sammasane ñāṇaṃ maggāmagge ñāṇanti catunnaṃ ñāṇānaṃ adhivacanaṃ. Samādhīti pādakajjhānasamādhi. So hi taruṇavipassanāya paccayo hoti. Sukhanti appanāya pubbabhāgasukhaṃ. Tañhi pādakajjhānassa paccayo hoti. Passaddhīti darathapaṭippassaddhi. Sā hi appanāpubbabhāgassa sukhassa paccayo hoti. Pītīti balavapīti. Sā hi darathapaṭippassaddhiyā paccayo hoti. Pāmojjanti dubbalapīti. Sā hi balavapītiyā paccayo hoti. Saddhāti aparāparaṃ uppajjanasaddhā. Sā hi dubbalapītiyā paccayo hoti. Dukkhanti vaṭṭadukkhaṃ. Tañhi aparāparasaddhāya paccayo hoti. Jātīti savikārā khandhajāti . Sā hi vaṭṭadukkhassa paccayo hoti. Bhavoti kammabhavo. (So hi savikārāya jātiyā paccayo hoti.) Etenupāyena sesapadānipi veditabbāni.
ថុល្លផុសិតកេតិ មហាផុសិតកេ។ បព្ពតកន្ទរបទរសាខាតិ ឯត្ថ កន្ទរំ នាម ‘ក’ន្តិលទ្ធនាមេន ឧទកេន ទារិតោ ឧទកភិន្នោ បព្ពតបទេសោ, យោ ‘‘និតម្ពោ’’តិបិ ‘‘នទីកុញ្ឆោ’’តិបិ វុច្ចតិ។ បទរំ នាម អដ្ឋមាសេ ទេវេ អវស្សន្តេ ផលិតោ ភូមិប្បទេសោ។ សាខាតិ កុសុម្ភគាមិនិយោ ខុទ្ទកមាតិកាយោ។ កុសោព្ភាតិ ខុទ្ទកអាវាដា។ មហាសោព្ភាតិ មហាអាវាដា។ កុន្នទិយោតិ ខុទ្ទកនទិយោ។ មហានទិយោតិ គង្គាយមុនាទិកា មហាសរិតា។ ឯវមេវ ខោ , ភិក្ខវេ, អវិជ្ជូបនិសា សង្ខារាតិអាទីសុ អវិជ្ជា បព្ពតោតិ ទដ្ឋព្ពា។ អភិសង្ខារា មេឃោតិ, វិញ្ញាណាទិវដ្ដំ កន្ទរាទយោតិ, វិមុត្តិ សាគរោតិ។
Thullaphusitaketi mahāphusitake. Pabbatakandarapadarasākhāti ettha kandaraṃ nāma ‘ka’ntiladdhanāmena udakena dārito udakabhinno pabbatapadeso, yo ‘‘nitambo’’tipi ‘‘nadīkuñcho’’tipi vuccati. Padaraṃ nāma aṭṭhamāse deve avassante phalito bhūmippadeso. Sākhāti kusumbhagāminiyo khuddakamātikāyo. Kusobbhāti khuddakaāvāṭā. Mahāsobbhāti mahāāvāṭā. Kunnadiyoti khuddakanadiyo. Mahānadiyoti gaṅgāyamunādikā mahāsaritā. Evameva kho, bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārātiādīsu avijjā pabbatoti daṭṭhabbā. Abhisaṅkhārā meghoti, viññāṇādivaṭṭaṃ kandarādayoti, vimutti sāgaroti.
យថា បព្ពតមត្ថកេ ទេវោ វស្សិត្វា បព្ពតកន្ទរាទីនិ បូរេន្តោ អនុបុព្ពេន មហាសមុទ្ទំ សាគរំ បូរេតិ, ឯវំ អវិជ្ជាបព្ពតមត្ថកេ តាវ អភិសង្ខារមេឃស្ស វស្សនំ វេទិតព្ពំ។ អស្សុតវា ហិ ពាលបុថុជ្ជនោ អវិជ្ជាយ អញ្ញាណី ហុត្វា តណ្ហាយ អភិលាសំ កត្វា កុសលាកុសលកម្មំ អាយូហតិ, តំ កុសលាកុសលកម្មំ បដិសន្ធិវិញ្ញាណស្ស បច្ចយោ ហោតិ, បដិសន្ធិវិញ្ញាណាទីនិ នាមរូបាទីនំ។ ឥតិ បព្ពតមត្ថកេ វុដ្ឋទេវស្ស កន្ទរាទយោ បូរេត្វា មហាសមុទ្ទំ អាហច្ច ឋិតកាលោ វិយ អវិជ្ជាបព្ពតមត្ថកេ វុដ្ឋស្ស អភិសង្ខារមេឃស្ស បរម្បរបច្ចយតាយ អនុបុព្ពេន វិញ្ញាណាទិវដ្ដំ បូរេត្វា ឋិតកាលោ។ ពុទ្ធវចនំ បន បាឡិយំ អគហិតម្បិ ‘‘ឥធ តថាគតោ លោកេ ឧប្បជ្ជតិ, អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជតី’’តិ ឥមាយ បាឡិយា វសេន គហិតមេវាតិ វេទិតព្ពំ។ យា ហិ តស្ស កុលគេហេ និព្ពត្តិ, សា កម្មភវបច្ចយា សវិការា ជាតិ នាម។ សោ ពុទ្ធានំ វា ពុទ្ធសាវកានំ វា សម្មុខីភាវំ អាគម្ម វដ្ដទោសទីបកំ លក្ខណាហដំ ធម្មកថំ សុត្វា វដ្ដវសេន បីឡិតោ ហោតិ, ឯវមស្ស សវិការា ខន្ធជាតិ វដ្ដទុក្ខស្ស បច្ចយោ ហោតិ។ សោ វដ្ដទុក្ខេន បីឡិតោ អបរាបរំ សទ្ធំ ជនេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជតិ, ឯវមស្ស វដ្ដទុក្ខំ អបរាបរសទ្ធាយ បច្ចយោ ហោតិ។ សោ បព្ពជ្ជាមត្តេនេវ អសន្តុដ្ឋោ ឩនបញ្ចវស្សកាលេ និស្សយំ គហេត្វា វត្តបដិបត្តិំ បូរេន្តោ ទ្វេមាតិកា បគុណំ កត្វា កម្មាកម្មំ ឧគ្គហេត្វា យាវ អរហត្តា និជ្ជដំ កត្វា កម្មដ្ឋានំ គហេត្វា អរញ្ញេ វសន្តោ បថវីកសិណាទីសុ កម្មំ អារភតិ, តស្ស កម្មដ្ឋានំ និស្សាយ ទុព្ពលបីតិ ឧប្បជ្ជតិ។ តទស្ស សទ្ធូបនិសំ បាមោជ្ជំ, តំ ពលវបីតិយា បច្ចយោ ហោតិ។ ពលវបីតិ ទរថបដិប្បស្សទ្ធិយា, សា អប្បនាបុព្ពភាគសុខស្ស, តំ សុខំ បាទកជ្ឈានសមាធិស្ស។ សោ សមាធិនា ចិត្តកល្លតំ ជនេត្វា តរុណវិបស្សនាយ កម្មំ ករោតិ។ ឥច្ចស្ស បាទកជ្ឈានសមាធិ តរុណវិបស្សនាយ បច្ចយោ ហោតិ, តរុណវិបស្សនា ពលវវិបស្សនាយ, ពលវវិបស្សនា មគ្គស្ស, មគ្គោ ផលវិមុត្តិយា, ផលវិមុត្តិ បច្ចវេក្ខណញាណស្សាតិ ។ ឯវំ ទេវស្ស អនុបុព្ពេន សាគរំ បូរេត្វា ឋិតកាលោ វិយ ខីណាសវស្ស វិមុត្តិសាគរំ បូរេត្វា ឋិតកាលោ វេទិតព្ពោតិ។ តតិយំ។
Yathā pabbatamatthake devo vassitvā pabbatakandarādīni pūrento anupubbena mahāsamuddaṃ sāgaraṃ pūreti, evaṃ avijjāpabbatamatthake tāva abhisaṅkhārameghassa vassanaṃ veditabbaṃ. Assutavā hi bālaputhujjano avijjāya aññāṇī hutvā taṇhāya abhilāsaṃ katvā kusalākusalakammaṃ āyūhati, taṃ kusalākusalakammaṃ paṭisandhiviññāṇassa paccayo hoti, paṭisandhiviññāṇādīni nāmarūpādīnaṃ. Iti pabbatamatthake vuṭṭhadevassa kandarādayo pūretvā mahāsamuddaṃ āhacca ṭhitakālo viya avijjāpabbatamatthake vuṭṭhassa abhisaṅkhārameghassa paramparapaccayatāya anupubbena viññāṇādivaṭṭaṃ pūretvā ṭhitakālo. Buddhavacanaṃ pana pāḷiyaṃ agahitampi ‘‘idha tathāgato loke uppajjati, agārasmā anagāriyaṃ pabbajatī’’ti imāya pāḷiyā vasena gahitamevāti veditabbaṃ. Yā hi tassa kulagehe nibbatti, sā kammabhavapaccayā savikārā jāti nāma. So buddhānaṃ vā buddhasāvakānaṃ vā sammukhībhāvaṃ āgamma vaṭṭadosadīpakaṃ lakkhaṇāhaṭaṃ dhammakathaṃ sutvā vaṭṭavasena pīḷito hoti, evamassa savikārā khandhajāti vaṭṭadukkhassa paccayo hoti. So vaṭṭadukkhena pīḷito aparāparaṃ saddhaṃ janetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, evamassa vaṭṭadukkhaṃ aparāparasaddhāya paccayo hoti. So pabbajjāmatteneva asantuṭṭho ūnapañcavassakāle nissayaṃ gahetvā vattapaṭipattiṃ pūrento dvemātikā paguṇaṃ katvā kammākammaṃ uggahetvā yāva arahattā nijjaṭaṃ katvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā araññe vasanto pathavīkasiṇādīsu kammaṃ ārabhati, tassa kammaṭṭhānaṃ nissāya dubbalapīti uppajjati. Tadassa saddhūpanisaṃ pāmojjaṃ, taṃ balavapītiyā paccayo hoti. Balavapīti darathapaṭippassaddhiyā, sā appanāpubbabhāgasukhassa, taṃ sukhaṃ pādakajjhānasamādhissa. So samādhinā cittakallataṃ janetvā taruṇavipassanāya kammaṃ karoti. Iccassa pādakajjhānasamādhi taruṇavipassanāya paccayo hoti, taruṇavipassanā balavavipassanāya, balavavipassanā maggassa, maggo phalavimuttiyā, phalavimutti paccavekkhaṇañāṇassāti . Evaṃ devassa anupubbena sāgaraṃ pūretvā ṭhitakālo viya khīṇāsavassa vimuttisāgaraṃ pūretvā ṭhitakālo veditabboti. Tatiyaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៣. ឧបនិសសុត្តំ • 3. Upanisasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៣. ឧបនិសសុត្តវណ្ណនា • 3. Upanisasuttavaṇṇanā
