Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၃. ဥပနိသသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Upanisasuttavaṇṇanā
၂၃. တတိယေ ‘‘ဇာနတော အဟ’’န္တိအာဒီသု ဇာနတောတိ ဇာနန္တသ္သ။ ပသ္သတောတိ ပသ္သန္တသ္သ။ ဒ္ဝေပိ ပဒာနိ ဧကတ္ထာနိ, ဗ္ယဉ္ဇနမေဝ နာနံ။ ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘ဇာနတော’’တိ ဉာဏလက္ခဏံ ဥပာဒာယ ပုဂ္ဂလံ နိဒ္ဒိသတိ။ ဇာနနလက္ခဏဉ္ဟိ ဉာဏံ။ ‘‘ပသ္သတော’’တိ ဉာဏပ္ပဘာဝံ ဥပာဒာယ။ ပသ္သနပ္ပဘာဝဉ္ဟိ ဉာဏံ, ဉာဏသမင္ဂီပုဂ္ဂလော စက္ခုမာ ဝိယ စက္ခုနာ ရူပာနိ , ဉာဏေန ဝိဝဋေ ဓမ္မေ ပသ္သတိ။ အာသဝာနံ ခယန္တိ ဧတ္ထ အာသဝာနံ ပဟာနံ အသမုပ္ပာဒော ခီဏာကာရော နတ္ထိဘာဝောတိ အယမ္ပိ အာသဝက္ခယောတိ ဝုစ္စတိ, ဘင္ဂောပိ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိပိ။ ‘‘အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိ’’န္တိအာဒီသု (မ. နိ. ၁.၄၃၈; ဝိဘ. ၈၃၁) ဟိ ခီဏာကာရော အာသဝက္ခယောတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ယော အာသဝာနံ ခယော ဝယော ဘေဒော ပရိဘေဒော အနိစ္စတာ အန္တရဓာန’’န္တိ (ဝိဘ. ၃၅၄) ဧတ္ထ ဘင္ဂော။
23. Tatiye ‘‘jānato aha’’ntiādīsu jānatoti jānantassa. Passatoti passantassa. Dvepi padāni ekatthāni, byañjanameva nānaṃ. Evaṃ santepi ‘‘jānato’’ti ñāṇalakkhaṇaṃ upādāya puggalaṃ niddisati. Jānanalakkhaṇañhi ñāṇaṃ. ‘‘Passato’’ti ñāṇappabhāvaṃ upādāya. Passanappabhāvañhi ñāṇaṃ, ñāṇasamaṅgīpuggalo cakkhumā viya cakkhunā rūpāni , ñāṇena vivaṭe dhamme passati. Āsavānaṃ khayanti ettha āsavānaṃ pahānaṃ asamuppādo khīṇākāro natthibhāvoti ayampi āsavakkhayoti vuccati, bhaṅgopi maggaphalanibbānānipi. ‘‘Āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimutti’’ntiādīsu (ma. ni. 1.438; vibha. 831) hi khīṇākāro āsavakkhayoti vuccati. ‘‘Yo āsavānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhāna’’nti (vibha. 354) ettha bhaṅgo.
‘‘သေက္ခသ္သ သိက္ခမာနသ္သ၊ ဥဇုမဂ္ဂာနုသာရိနော။
‘‘Sekkhassa sikkhamānassa, ujumaggānusārino;
ခယသ္မိံ ပဌမံ ဉာဏံ၊ တတော အညာ အနန္တရာ’’တိ။ (ဣတိဝု. ၆၂)။ –
Khayasmiṃ paṭhamaṃ ñāṇaṃ, tato aññā anantarā’’ti. (itivu. 62); –
ဧတ္ထ မဂ္ဂော။ သော ဟိ အာသဝေ ခေပေန္တော ဝူပသမေန္တော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ အာသဝာနံ ခယောတိ ဝုတ္တော။ ‘‘အာသဝာနံ ခယာ သမဏော ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထ ဖလံ။ တဉ္ဟိ အာသဝာနံ ခီဏန္တေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ အာသဝာနံ ခယောတိ ဝုတ္တံ။
Ettha maggo. So hi āsave khepento vūpasamento uppajjati, tasmā āsavānaṃ khayoti vutto. ‘‘Āsavānaṃ khayā samaṇo hotī’’ti ettha phalaṃ. Tañhi āsavānaṃ khīṇante uppajjati, tasmā āsavānaṃ khayoti vuttaṃ.
‘‘အာသဝာ တသ္သ ဝဍ္ဎန္တိ၊ အာရာ သော အာသဝက္ခယာ’’တိ။ (ဓ. ပ. ၂၅၃) –
‘‘Āsavā tassa vaḍḍhanti, ārā so āsavakkhayā’’ti; (Dha. pa. 253) –
ဧတ္ထ နိဗ္ဗာနံ။ တဉ္ဟိ အာဂမ္မ အာသဝာ ခီယန္တိ, တသ္မာ အာသဝာနံ ခယောတိ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန မဂ္ဂဖလာနိ အဓိပ္ပေတာနိ။ နော အဇာနတော နော အပသ္သတောတိ ယော ပန န ဇာနာတိ န ပသ္သတိ, တသ္သ နော ဝဒာမီတိ အတ္ထော။ ဧတေန ယေ အဇာနတော အပသ္သတောပိ သံသာရာဒီဟိယေဝ သုဒ္ဓိံ ဝဒန္တိ, တေ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ။ ပုရိမေန ပဒဒ္ဝယေန ဥပာယော ဝုတ္တော, ဣမိနာ အနုပာယံ ပဋိသေဓေတိ။
Ettha nibbānaṃ. Tañhi āgamma āsavā khīyanti, tasmā āsavānaṃ khayoti vuttaṃ. Idha pana maggaphalāni adhippetāni. No ajānato no apassatoti yo pana na jānāti na passati, tassa no vadāmīti attho. Etena ye ajānato apassatopi saṃsārādīhiyeva suddhiṃ vadanti, te paṭikkhittā honti. Purimena padadvayena upāyo vutto, iminā anupāyaṃ paṭisedheti.
ဣဒာနိ ယံ ဇာနတော အာသဝာနံ ခယော ဟောတိ, တံ ဒသ္သေတုကာမော ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတောတိ ပုစ္ဆံ အာရဘိ။ တတ္ထ ဇာနနာ ဗဟုဝိဓာ။ ဒဗ္ဗဇာတိကော ဧဝ ဟိ ကောစိ ဘိက္ခု ဆတ္တံ ကာတုံ ဇာနာတိ, ကောစိ စီဝရာဒီနံ အညတရံ, တသ္သ ဤဒိသာနိ ကမ္မာနိ ဝတ္တသီသေ ဌတ္ဝာ ကရောန္တသ္သ သာ ဇာနနာ သဂ္ဂမဂ္ဂဖလာနံ ပဒဋ္ဌာနံ န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယော ပန သာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝေဇ္ဇကမ္မာဒီနိ ကာတုံ ဇာနာတိ, တသ္သေဝံ ဇာနတော အာသဝာ ဝဍ္ဎန္တိယေဝ။ တသ္မာ ယံ ဇာနတော ပသ္သတော စ အာသဝာနံ ခယော ဟောတိ, တဒေဝ ဒသ္သေန္တော ဣတိ ရူပန္တိအာဒိမာဟ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတောတိ ဧဝံ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ ဇာနန္တသ္သ။ အာသဝာနံ ခယော ဟောတီတိ အာသဝာနံ ခယန္တေ ဇာတတ္တာ ‘‘အာသဝာနံ ခယော’’တိ လဒ္ဓနာမံ အရဟတ္တံ ဟောတိ။
Idāni yaṃ jānato āsavānaṃ khayo hoti, taṃ dassetukāmo kiñca, bhikkhave, jānatoti pucchaṃ ārabhi. Tattha jānanā bahuvidhā. Dabbajātiko eva hi koci bhikkhu chattaṃ kātuṃ jānāti, koci cīvarādīnaṃ aññataraṃ, tassa īdisāni kammāni vattasīse ṭhatvā karontassa sā jānanā saggamaggaphalānaṃ padaṭṭhānaṃ na hotīti na vattabbaṃ. Yo pana sāsane pabbajitvā vejjakammādīni kātuṃ jānāti, tassevaṃ jānato āsavā vaḍḍhantiyeva. Tasmā yaṃ jānato passato ca āsavānaṃ khayo hoti, tadeva dassento iti rūpantiādimāha. Evaṃ kho, bhikkhave, jānatoti evaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ udayabbayaṃ jānantassa. Āsavānaṃ khayo hotīti āsavānaṃ khayante jātattā ‘‘āsavānaṃ khayo’’ti laddhanāmaṃ arahattaṃ hoti.
ဧဝံ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌပေတ္ဝာ ဣဒာနိ ခီဏာသဝသ္သ အာဂမနီယံ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒံ ဒသ္သေတုံ ယမ္ပိသ္သ တံ, ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ခယသ္မိံ ခယေဉာဏန္တိ အာသဝက္ခယသင္ခာတေ အရဟတ္တဖလေ ပဋိလဒ္ဓေ သတိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ။ တဉ္ဟိ အရဟတ္တဖလသင္ခာတေ ခယသ္မိံ ပဌမဝာရံ ဥပ္ပန္နေ ပစ္ဆာ ဥပ္ပန္နတ္တာ ခယေဉာဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ သဥပနိသန္တိ သကာရဏံ သပ္ပစ္စယံ။ ဝိမုတ္တီတိ အရဟတ္တဖလဝိမုတ္တိ။ သာ ဟိသ္သ ဥပနိသ္သယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ ဣတော ပရေသုပိ လဗ္ဘမာနဝသေန ပစ္စယဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော။
Evaṃ arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhapetvā idāni khīṇāsavassa āgamanīyaṃ pubbabhāgapaṭipadaṃ dassetuṃ yampissa taṃ, bhikkhavetiādimāha. Tattha khayasmiṃ khayeñāṇanti āsavakkhayasaṅkhāte arahattaphale paṭiladdhe sati paccavekkhaṇañāṇaṃ. Tañhi arahattaphalasaṅkhāte khayasmiṃ paṭhamavāraṃ uppanne pacchā uppannattā khayeñāṇanti vuccati. Saupanisanti sakāraṇaṃ sappaccayaṃ. Vimuttīti arahattaphalavimutti. Sā hissa upanissayapaccayena paccayo hoti. Evaṃ ito paresupi labbhamānavasena paccayabhāvo veditabbo.
ဝိရာဂောတိ မဂ္ဂော။ သော ဟိ ကိလေသေ ဝိရာဇေန္တော ခေပေန္တော ဥပ္ပန္နော, တသ္မာ ဝိရာဂောတိ ဝုစ္စတိ။ နိဗ္ဗိဒာတိ နိဗ္ဗိဒာဉာဏံ။ ဧတေန ဗလဝဝိပသ္သနံ ဒသ္သေတိ။ ဗလဝဝိပသ္သနာတိ ဘယတူပဋ္ဌာနေ ဉာဏံ အာဒီနဝာနုပသ္သနေ ဉာဏံ မုဉ္စိတုကမ္ယတာဉာဏံ သင္ခာရုပေက္ခာဉာဏန္တိ စတုန္နံ ဉာဏာနံ အဓိဝစနံ။ ယထာဘူတဉာဏဒသ္သနန္တိ ယထာသဘာဝဇာနနသင္ခာတံ ဒသ္သနံ။ ဧတေန တရုဏဝိပသ္သနံ ဒသ္သေတိ။ တရုဏဝိပသ္သနာ ဟိ ဗလဝဝိပသ္သနာယ ပစ္စယော ဟောတိ။ တရုဏဝိပသ္သနာတိ သင္ခာရပရိစ္ဆေဒေ ဉာဏံ ကင္ခာဝိတရဏေ ဉာဏံ သမ္မသနေ ဉာဏံ မဂ္ဂာမဂ္ဂေ ဉာဏန္တိ စတုန္နံ ဉာဏာနံ အဓိဝစနံ။ သမာဓီတိ ပာဒကဇ္ဈာနသမာဓိ။ သော ဟိ တရုဏဝိပသ္သနာယ ပစ္စယော ဟောတိ။ သုခန္တိ အပ္ပနာယ ပုဗ္ဗဘာဂသုခံ။ တဉ္ဟိ ပာဒကဇ္ဈာနသ္သ ပစ္စယော ဟောတိ။ ပသ္သဒ္ဓီတိ ဒရထပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိ။ သာ ဟိ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဂသ္သ သုခသ္သ ပစ္စယော ဟောတိ။ ပီတီတိ ဗလဝပီတိ။ သာ ဟိ ဒရထပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ပာမောဇ္ဇန္တိ ဒုဗ္ဗလပီတိ။ သာ ဟိ ဗလဝပီတိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ သဒ္ဓာတိ အပရာပရံ ဥပ္ပဇ္ဇနသဒ္ဓာ။ သာ ဟိ ဒုဗ္ဗလပီတိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဒုက္ခန္တိ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ။ တဉ္ဟိ အပရာပရသဒ္ဓာယ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဇာတီတိ သဝိကာရာ ခန္ဓဇာတိ ။ သာ ဟိ ဝဋ္ဋဒုက္ခသ္သ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဘဝောတိ ကမ္မဘဝော။ (သော ဟိ သဝိကာရာယ ဇာတိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။) ဧတေနုပာယေန သေသပဒာနိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။
Virāgoti maggo. So hi kilese virājento khepento uppanno, tasmā virāgoti vuccati. Nibbidāti nibbidāñāṇaṃ. Etena balavavipassanaṃ dasseti. Balavavipassanāti bhayatūpaṭṭhāne ñāṇaṃ ādīnavānupassane ñāṇaṃ muñcitukamyatāñāṇaṃ saṅkhārupekkhāñāṇanti catunnaṃ ñāṇānaṃ adhivacanaṃ. Yathābhūtañāṇadassananti yathāsabhāvajānanasaṅkhātaṃ dassanaṃ. Etena taruṇavipassanaṃ dasseti. Taruṇavipassanā hi balavavipassanāya paccayo hoti. Taruṇavipassanāti saṅkhāraparicchede ñāṇaṃ kaṅkhāvitaraṇe ñāṇaṃ sammasane ñāṇaṃ maggāmagge ñāṇanti catunnaṃ ñāṇānaṃ adhivacanaṃ. Samādhīti pādakajjhānasamādhi. So hi taruṇavipassanāya paccayo hoti. Sukhanti appanāya pubbabhāgasukhaṃ. Tañhi pādakajjhānassa paccayo hoti. Passaddhīti darathapaṭippassaddhi. Sā hi appanāpubbabhāgassa sukhassa paccayo hoti. Pītīti balavapīti. Sā hi darathapaṭippassaddhiyā paccayo hoti. Pāmojjanti dubbalapīti. Sā hi balavapītiyā paccayo hoti. Saddhāti aparāparaṃ uppajjanasaddhā. Sā hi dubbalapītiyā paccayo hoti. Dukkhanti vaṭṭadukkhaṃ. Tañhi aparāparasaddhāya paccayo hoti. Jātīti savikārā khandhajāti . Sā hi vaṭṭadukkhassa paccayo hoti. Bhavoti kammabhavo. (So hi savikārāya jātiyā paccayo hoti.) Etenupāyena sesapadānipi veditabbāni.
ထုလ္လဖုသိတကေတိ မဟာဖုသိတကေ။ ပဗ္ဗတကန္ဒရပဒရသာခာတိ ဧတ္ထ ကန္ဒရံ နာမ ‘က’န္တိလဒ္ဓနာမေန ဥဒကေန ဒာရိတော ဥဒကဘိန္နော ပဗ္ဗတပဒေသော, ယော ‘‘နိတမ္ဗော’’တိပိ ‘‘နဒီကုဉ္ဆော’’တိပိ ဝုစ္စတိ။ ပဒရံ နာမ အဋ္ဌမာသေ ဒေဝေ အဝသ္သန္တေ ဖလိတော ဘူမိပ္ပဒေသော။ သာခာတိ ကုသုမ္ဘဂာမိနိယော ခုဒ္ဒကမာတိကာယော။ ကုသောဗ္ဘာတိ ခုဒ္ဒကအာဝာဋာ။ မဟာသောဗ္ဘာတိ မဟာအာဝာဋာ။ ကုန္နဒိယောတိ ခုဒ္ဒကနဒိယော။ မဟာနဒိယောတိ ဂင္ဂာယမုနာဒိကာ မဟာသရိတာ။ ဧဝမေဝ ခော , ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇူပနိသာ သင္ခာရာတိအာဒီသု အဝိဇ္ဇာ ပဗ္ဗတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အဘိသင္ခာရာ မေဃောတိ, ဝိညာဏာဒိဝဋ္ဋံ ကန္ဒရာဒယောတိ, ဝိမုတ္တိ သာဂရောတိ။
Thullaphusitaketi mahāphusitake. Pabbatakandarapadarasākhāti ettha kandaraṃ nāma ‘ka’ntiladdhanāmena udakena dārito udakabhinno pabbatapadeso, yo ‘‘nitambo’’tipi ‘‘nadīkuñcho’’tipi vuccati. Padaraṃ nāma aṭṭhamāse deve avassante phalito bhūmippadeso. Sākhāti kusumbhagāminiyo khuddakamātikāyo. Kusobbhāti khuddakaāvāṭā. Mahāsobbhāti mahāāvāṭā. Kunnadiyoti khuddakanadiyo. Mahānadiyoti gaṅgāyamunādikā mahāsaritā. Evameva kho, bhikkhave, avijjūpanisā saṅkhārātiādīsu avijjā pabbatoti daṭṭhabbā. Abhisaṅkhārā meghoti, viññāṇādivaṭṭaṃ kandarādayoti, vimutti sāgaroti.
ယထာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဒေဝော ဝသ္သိတ္ဝာ ပဗ္ဗတကန္ဒရာဒီနိ ပူရေန္တော အနုပုဗ္ဗေန မဟာသမုဒ္ဒံ သာဂရံ ပူရေတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာပဗ္ဗတမတ္ထကေ တာဝ အဘိသင္ခာရမေဃသ္သ ဝသ္သနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသ္သုတဝာ ဟိ ဗာလပုထုဇ္ဇနော အဝိဇ္ဇာယ အညာဏီ ဟုတ္ဝာ တဏ္ဟာယ အဘိလာသံ ကတ္ဝာ ကုသလာကုသလကမ္မံ အာယူဟတိ, တံ ကုသလာကုသလကမ္မံ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏသ္သ ပစ္စယော ဟောတိ, ပဋိသန္ဓိဝိညာဏာဒီနိ နာမရူပာဒီနံ။ ဣတိ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဝုဋ္ဌဒေဝသ္သ ကန္ဒရာဒယော ပူရေတ္ဝာ မဟာသမုဒ္ဒံ အာဟစ္စ ဌိတကာလော ဝိယ အဝိဇ္ဇာပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဝုဋ္ဌသ္သ အဘိသင္ခာရမေဃသ္သ ပရမ္ပရပစ္စယတာယ အနုပုဗ္ဗေန ဝိညာဏာဒိဝဋ္ဋံ ပူရေတ္ဝာ ဌိတကာလော။ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပန ပာဠိယံ အဂဟိတမ္ပိ ‘‘ဣဓ တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇတီ’’တိ ဣမာယ ပာဠိယာ ဝသေန ဂဟိတမေဝာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယာ ဟိ တသ္သ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိ, သာ ကမ္မဘဝပစ္စယာ သဝိကာရာ ဇာတိ နာမ။ သော ဗုဒ္ဓာနံ ဝာ ဗုဒ္ဓသာဝကာနံ ဝာ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂမ္မ ဝဋ္ဋဒောသဒီပကံ လက္ခဏာဟဋံ ဓမ္မကထံ သုတ္ဝာ ဝဋ္ဋဝသေန ပီဠိတော ဟောတိ, ဧဝမသ္သ သဝိကာရာ ခန္ဓဇာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခသ္သ ပစ္စယော ဟောတိ။ သော ဝဋ္ဋဒုက္ခေန ပီဠိတော အပရာပရံ သဒ္ဓံ ဇနေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, ဧဝမသ္သ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ အပရာပရသဒ္ဓာယ ပစ္စယော ဟောတိ။ သော ပဗ္ဗဇ္ဇာမတ္တေနေဝ အသန္တုဋ္ဌော ဦနပဉ္စဝသ္သကာလေ နိသ္သယံ ဂဟေတ္ဝာ ဝတ္တပဋိပတ္တိံ ပူရေန္တော ဒ္ဝေမာတိကာ ပဂုဏံ ကတ္ဝာ ကမ္မာကမ္မံ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ ယာဝ အရဟတ္တာ နိဇ္ဇဋံ ကတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတ္ဝာ အရညေ ဝသန္တော ပထဝီကသိဏာဒီသု ကမ္မံ အာရဘတိ, တသ္သ ကမ္မဋ္ဌာနံ နိသ္သာယ ဒုဗ္ဗလပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဒသ္သ သဒ္ဓူပနိသံ ပာမောဇ္ဇံ, တံ ဗလဝပီတိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဗလဝပီတိ ဒရထပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိယာ, သာ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဂသုခသ္သ, တံ သုခံ ပာဒကဇ္ဈာနသမာဓိသ္သ။ သော သမာဓိနာ စိတ္တကလ္လတံ ဇနေတ္ဝာ တရုဏဝိပသ္သနာယ ကမ္မံ ကရောတိ။ ဣစ္စသ္သ ပာဒကဇ္ဈာနသမာဓိ တရုဏဝိပသ္သနာယ ပစ္စယော ဟောတိ, တရုဏဝိပသ္သနာ ဗလဝဝိပသ္သနာယ, ဗလဝဝိပသ္သနာ မဂ္ဂသ္သ, မဂ္ဂော ဖလဝိမုတ္တိယာ, ဖလဝိမုတ္တိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏသ္သာတိ ။ ဧဝံ ဒေဝသ္သ အနုပုဗ္ဗေန သာဂရံ ပူရေတ္ဝာ ဌိတကာလော ဝိယ ခီဏာသဝသ္သ ဝိမုတ္တိသာဂရံ ပူရေတ္ဝာ ဌိတကာလော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ တတိယံ။
Yathā pabbatamatthake devo vassitvā pabbatakandarādīni pūrento anupubbena mahāsamuddaṃ sāgaraṃ pūreti, evaṃ avijjāpabbatamatthake tāva abhisaṅkhārameghassa vassanaṃ veditabbaṃ. Assutavā hi bālaputhujjano avijjāya aññāṇī hutvā taṇhāya abhilāsaṃ katvā kusalākusalakammaṃ āyūhati, taṃ kusalākusalakammaṃ paṭisandhiviññāṇassa paccayo hoti, paṭisandhiviññāṇādīni nāmarūpādīnaṃ. Iti pabbatamatthake vuṭṭhadevassa kandarādayo pūretvā mahāsamuddaṃ āhacca ṭhitakālo viya avijjāpabbatamatthake vuṭṭhassa abhisaṅkhārameghassa paramparapaccayatāya anupubbena viññāṇādivaṭṭaṃ pūretvā ṭhitakālo. Buddhavacanaṃ pana pāḷiyaṃ agahitampi ‘‘idha tathāgato loke uppajjati, agārasmā anagāriyaṃ pabbajatī’’ti imāya pāḷiyā vasena gahitamevāti veditabbaṃ. Yā hi tassa kulagehe nibbatti, sā kammabhavapaccayā savikārā jāti nāma. So buddhānaṃ vā buddhasāvakānaṃ vā sammukhībhāvaṃ āgamma vaṭṭadosadīpakaṃ lakkhaṇāhaṭaṃ dhammakathaṃ sutvā vaṭṭavasena pīḷito hoti, evamassa savikārā khandhajāti vaṭṭadukkhassa paccayo hoti. So vaṭṭadukkhena pīḷito aparāparaṃ saddhaṃ janetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, evamassa vaṭṭadukkhaṃ aparāparasaddhāya paccayo hoti. So pabbajjāmatteneva asantuṭṭho ūnapañcavassakāle nissayaṃ gahetvā vattapaṭipattiṃ pūrento dvemātikā paguṇaṃ katvā kammākammaṃ uggahetvā yāva arahattā nijjaṭaṃ katvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā araññe vasanto pathavīkasiṇādīsu kammaṃ ārabhati, tassa kammaṭṭhānaṃ nissāya dubbalapīti uppajjati. Tadassa saddhūpanisaṃ pāmojjaṃ, taṃ balavapītiyā paccayo hoti. Balavapīti darathapaṭippassaddhiyā, sā appanāpubbabhāgasukhassa, taṃ sukhaṃ pādakajjhānasamādhissa. So samādhinā cittakallataṃ janetvā taruṇavipassanāya kammaṃ karoti. Iccassa pādakajjhānasamādhi taruṇavipassanāya paccayo hoti, taruṇavipassanā balavavipassanāya, balavavipassanā maggassa, maggo phalavimuttiyā, phalavimutti paccavekkhaṇañāṇassāti . Evaṃ devassa anupubbena sāgaraṃ pūretvā ṭhitakālo viya khīṇāsavassa vimuttisāgaraṃ pūretvā ṭhitakālo veditabboti. Tatiyaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၃. ဥပနိသသုတ္တံ • 3. Upanisasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၃. ဥပနိသသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Upanisasuttavaṇṇanā