| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
၅. ဥပပရိက္ခသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Upaparikkhasuttavaṇṇanā
၉၄. ပဉ္စမေ တထာ တထာတိ တေန တေန ပကာရေန။ ဥပပရိက္ခေယ္ယာတိ ဝီမံသေယ္ယ ပရိတုလေယ္ယ သမ္မသေယ္ယ ဝာ။ ယထာ ယထာသ္သ ဥပပရိက္ခတောတိ ယထာ ယထာ အသ္သ ဘိက္ခုနော ဥပပရိက္ခန္တသ္သ။ ဗဟိဒ္ဓာ စသ္သ ဝိညာဏံ အဝိက္ခိတ္တံ အဝိသဋန္တိ ဗဟိဒ္ဓာ ရူပာဒိအာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝိက္ခေပာဘာဝတော အဝိက္ခိတ္တံ သမာဟိတံ, တတော ဧဝ အဝိသဋံ သိယာ ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘိက္ခဝေ, ယေန ယေန ပကာရေန ဣမသ္သ အာရဒ္ဓဝိပသ္သကသ္သ ဘိက္ခုနော ဥပပရိက္ခတော သင္ခာရေ သမ္မသန္တသ္သ ပုဗ္ဗေ သမာဟိတာကာရသလ္လက္ခဏဝသေန သမထနိမိတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ သက္ကစ္စံ နိရန္တရံ သမ္မသနဉာဏံ ပဝတ္တေန္တသ္သ အတ္တနော ဝိပသ္သနာစိတ္တံ ကမ္မဋ္ဌာနတော ဗဟိဒ္ဓာ ရူပာဒိအာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇနကံ န သိယာ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယတာယ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိယံ န သိယာ, တေန တေန ပကာရေန ဘိက္ခု ဥပပရိက္ခေယ္ယ ပရိတုလေယ္ယာတိ။ အဇ္ဈတ္တံ အသဏ္ဌိတန္တိ ယသ္မာ ဝီရိယေ မန္ဒံ ဝဟန္တေ သမာဓိသ္သ ဗလဝဘာဝတော ကောသဇ္ဇာဘိဘဝေန အဇ္ဈတ္တံ ဂောစရဇ္ဈတ္တသင္ခာတေ ကမ္မဋ္ဌာနာရမ္မဏေ သင္ကောစဝသေန ဌိတတ္တာ သဏ္ဌိတံ နာမ ဟောတိ, ဝီရိယသမတာယ ပန ယောဇိတာယ အသဏ္ဌိတံ ဟောတိ ဝီထိံ ပဋိပန္နံ။ တသ္မာ ယထာ ယထာသ္သ ဥပပရိက္ခတော ဝိညာဏံ အဇ္ဈတ္တံ အသဏ္ဌိတံ အသ္သ, ဝီထိပဋိပန္နံ သိယာ, တထာ တထာ ဥပပရိက္ခေယ္ယ။ အနုပာဒာယ န ပရိတသ္သေယ္ယာတိ ယထာ ယထာသ္သ ဥပပရိက္ခတော ‘‘ဧတံ မမ, ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဂ္ဂာဟဝသေန ရူပာဒီသု ကဉ္စိ သင္ခာရံ အဂ္ဂဟေတ္ဝာ တတော ဧဝ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဂ္ဂာဟဝသေန န ပရိတသ္သေယ္ယ, တထာ တထာ ဥပပရိက္ခေယ္ယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကထံ ပန ဥပပရိက္ခတော တိဝိဓမ္ပေတံ သိယာတိ? ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိယေ ကောသဇ္ဇပက္ခိယေ စ ဓမ္မေ ဝဇ္ဇေန္တော ဝီရိယသမတံ ယောဇေတ္ဝာ ပုဗ္ဗေဝ ဝိပသ္သနုပက္ကိလေသေဟိ စိတ္တံ ဝိသောဓေတ္ဝာ ယထာ သမ္မဒေဝ ဝိပသ္သနာဉာဏံ ဝိပသ္သနာဝီထိံ ပဋိပဇ္ဇတိ, တထာ သမ္မသတော။
94. Pañcame tathā tathāti tena tena pakārena. Upaparikkheyyāti vīmaṃseyya parituleyya sammaseyya vā. Yathā yathāssa upaparikkhatoti yathā yathā assa bhikkhuno upaparikkhantassa. Bahiddhācassa viññāṇaṃ avikkhittaṃ avisaṭanti bahiddhā rūpādiārammaṇe uppajjanakavikkhepābhāvato avikkhittaṃ samāhitaṃ, tato eva avisaṭaṃ siyā . Idaṃ vuttaṃ hoti – bhikkhave, yena yena pakārena imassa āraddhavipassakassa bhikkhuno upaparikkhato saṅkhāre sammasantassa pubbe samāhitākārasallakkhaṇavasena samathanimittaṃ gahetvā sakkaccaṃ nirantaraṃ sammasanañāṇaṃ pavattentassa attano vipassanācittaṃ kammaṭṭhānato bahiddhā rūpādiārammaṇe uppajjanakaṃ na siyā, accāraddhavīriyatāya uddhaccapakkhiyaṃ na siyā, tena tena pakārena bhikkhu upaparikkheyya parituleyyāti. Ajjhattaṃ asaṇṭhitanti yasmā vīriye mandaṃ vahante samādhissa balavabhāvato kosajjābhibhavena ajjhattaṃ gocarajjhattasaṅkhāte kammaṭṭhānārammaṇe saṅkocavasena ṭhitattā saṇṭhitaṃ nāma hoti, vīriyasamatāya pana yojitāya asaṇṭhitaṃ hoti vīthiṃ paṭipannaṃ. Tasmā yathā yathāssa upaparikkhato viññāṇaṃ ajjhattaṃ asaṇṭhitaṃ assa, vīthipaṭipannaṃ siyā, tathā tathā upaparikkheyya. Anupādāya na paritasseyyāti yathā yathāssa upaparikkhato ‘‘etaṃ mama, eso me attā’’ti taṇhādiṭṭhiggāhavasena rūpādīsu kañci saṅkhāraṃ aggahetvā tato eva taṇhādiṭṭhiggāhavasena na paritasseyya, tathā tathā upaparikkheyyāti sambandho. Kathaṃ pana upaparikkhato tividhampetaṃ siyāti? Uddhaccapakkhiye kosajjapakkhiye ca dhamme vajjento vīriyasamataṃ yojetvā pubbeva vipassanupakkilesehi cittaṃ visodhetvā yathā sammadeva vipassanāñāṇaṃ vipassanāvīthiṃ paṭipajjati, tathā sammasato.
ဣတိ ဘဂဝာ စတုသစ္စကမ္မဋ္ဌာနိကသ္သ ဘိက္ခုနော အနုက္ကမေန ပဋိပဒာဉာဏဒသ္သနဝိသုဒ္ဓိယာ အာရဒ္ဓာယ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယအတိသိထိလဝီရိယဝိပသ္သနုပက္ကိလေသေဟိ စိတ္တသ္သ ဝိသောဓနူပာယံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ တထာ ဝိသောဓိတေ ဝိပသ္သနာဉာဏေ န စိရသ္သေဝ ဝိပသ္သနံ မဂ္ဂေန ဃဋေတ္ဝာ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခသမတိက္ကမာယ သံဝတ္တန္တီတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘ဗဟိဒ္ဓာ, ဘိက္ခဝေ , ဝိညာဏေ’’တိအာဒိမာဟ, တံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ – ‘‘အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏဒုက္ခသမုဒယသမ္ဘဝော န ဟောတီ’’တိ, တသ္သတ္ထော – ဧဝံ ဝိပသ္သနံ မဂ္ဂေန ဃဋေတ္ဝာ မဂ္ဂပဋိပာဋိယာ အဂ္ဂမဂ္ဂေန အနဝသေသတော ကိလေသေသု ခီဏေသု အာယတိံ အနာဂတေ ဇာတိဇရာမရဏသကလဝဋ္ဋဒုက္ခသမုဒယသင္ခာတော သမ္ဘဝော ဥပ္ပာဒော စ န ဟောတိ, ဇာတိသင္ခာတော ဝာ ဒုက္ခသမုဒယော ဇရာမရဏသင္ခာတော ဒုက္ခသမ္ဘဝော စ န ဟောတိ။
Iti bhagavā catusaccakammaṭṭhānikassa bhikkhuno anukkamena paṭipadāñāṇadassanavisuddhiyā āraddhāya accāraddhavīriyaatisithilavīriyavipassanupakkilesehi cittassa visodhanūpāyaṃ dassetvā idāni tathā visodhite vipassanāñāṇe na cirasseva vipassanaṃ maggena ghaṭetvā sakalavaṭṭadukkhasamatikkamāya saṃvattantīti dassento ‘‘bahiddhā, bhikkhave, viññāṇe’’tiādimāha, taṃ vuttanayameva. Yaṃ pana vuttaṃ – ‘‘āyatiṃ jātijarāmaraṇadukkhasamudayasambhavo na hotī’’ti, tassattho – evaṃ vipassanaṃ maggena ghaṭetvā maggapaṭipāṭiyā aggamaggena anavasesato kilesesu khīṇesu āyatiṃ anāgate jātijarāmaraṇasakalavaṭṭadukkhasamudayasaṅkhāto sambhavo uppādo ca na hoti, jātisaṅkhāto vā dukkhasamudayo jarāmaraṇasaṅkhāto dukkhasambhavo ca na hoti.
ဂာထာယံ သတ္တသင္ဂပ္ပဟီနသ္သာတိ တဏ္ဟာသင္ဂော, ဒိဋ္ဌိသင္ဂော, မာနသင္ဂော, ကောဓသင္ဂော, အဝိဇ္ဇာသင္ဂော, ကိလေသသင္ဂော, ဒုစ္စရိတသင္ဂောတိ ဣမေသံ သတ္တန္နံ သင္ဂာနံ ပဟီနတ္တာ သတ္တသင္ဂပ္ပဟီနသ္သ။ ကေစိ ပန ‘‘သတ္တာနုသယာ ဧဝ သတ္တ သင္ဂာ’’တိ ဝဒန္တိ။ နေတ္တိစ္ဆိန္နသ္သာတိ ဆိန္နဘဝနေတ္တိကသ္သ ။ ဝိက္ခီဏော ဇာတိသံသာရောတိ ပုနပ္ပုနံ ဇာယနဝသေန ပဝတ္တိယာ ဇာတိဟေတုကတ္တာ စ ဇာတိဘူတော သံသာရောတိ ဇာတိသံသာရော, သော ဘဝနေတ္တိယာ ဆိန္နတ္တာ ဝိက္ခီဏော ပရိက္ခီဏော, တတော ဧဝ နတ္ထိ တသ္သ ပုနဗ္ဘဝောတိ။
Gāthāyaṃ sattasaṅgappahīnassāti taṇhāsaṅgo, diṭṭhisaṅgo, mānasaṅgo, kodhasaṅgo, avijjāsaṅgo, kilesasaṅgo, duccaritasaṅgoti imesaṃ sattannaṃ saṅgānaṃ pahīnattā sattasaṅgappahīnassa. Keci pana ‘‘sattānusayā eva satta saṅgā’’ti vadanti. Netticchinnassāti chinnabhavanettikassa . Vikkhīṇo jātisaṃsāroti punappunaṃ jāyanavasena pavattiyā jātihetukattā ca jātibhūto saṃsāroti jātisaṃsāro, so bhavanettiyā chinnattā vikkhīṇo parikkhīṇo, tato eva natthi tassa punabbhavoti.
ပဉ္စမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၅. ဥပပရိက္ခသုတ္တံ • 5. Upaparikkhasuttaṃ
