| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā |
อุปสมฺปทาวิธิกถาวณฺณนา
Upasampadāvidhikathāvaṇṇanā
๑๒๕. กุฎฺฐํ คโณฺฑติ เอตฺถ กุฎฺฐาทิคฺคหเณน หตฺถจฺฉินฺนาทโยปิ คหิตาว โหนฺตีติ โปราณา, ตสฺมา ‘‘มนุโสฺสสิ ปุริโสสี’’ติ เอเตหิ ภพฺพาภพฺพปุคฺคลปริวชฺชนํ กโรติฯ ‘‘ภุชิโสฺสสิ อณโณสี’’ติอาทีหิ ปุเพฺพ หตฺถจฺฉินฺนาธิกาเร วุตฺตอตฺถวิกเปฺปสุ ทุติยํ วิกปฺปํ อุปถเมฺภติฯ ตตฺถ ‘‘อณโณสิ ภุชิโสฺสสี’’ติ อนุกฺกเมน อวตฺวา อุปฺปฎิปาฎิยา วจเนน ภุชิโสฺส โหติ, น จ รโญฺญ ภตฺตเวตนวเสน ภโฎฯ ราชาธีนตฺตา ปน โส ราชภฎปกฺขํ ภชตีติ ตพฺพิปกฺขภาวปุจฺฉนตฺถํ ‘‘นสิ ราชภโฎ’’ติ วุตฺตํฯ อญฺญถา ปญฺจหิ อาพาเธหิ ผุฎฺฐานํ คหเณเนว สเพฺพสํ คหเณ สิเทฺธ อิตเร น วตฺตพฺพาฯ อถ วตฺตพฺพา, สเพฺพปิ วตฺตพฺพา สิยุํฯ
125.Kuṭṭhaṃ gaṇḍoti ettha kuṭṭhādiggahaṇena hatthacchinnādayopi gahitāva hontīti porāṇā, tasmā ‘‘manussosi purisosī’’ti etehi bhabbābhabbapuggalaparivajjanaṃ karoti. ‘‘Bhujissosi aṇaṇosī’’tiādīhi pubbe hatthacchinnādhikāre vuttaatthavikappesu dutiyaṃ vikappaṃ upathambheti. Tattha ‘‘aṇaṇosi bhujissosī’’ti anukkamena avatvā uppaṭipāṭiyā vacanena bhujisso hoti, na ca rañño bhattavetanavasena bhaṭo. Rājādhīnattā pana so rājabhaṭapakkhaṃ bhajatīti tabbipakkhabhāvapucchanatthaṃ ‘‘nasi rājabhaṭo’’ti vuttaṃ. Aññathā pañcahi ābādhehi phuṭṭhānaṃ gahaṇeneva sabbesaṃ gahaṇe siddhe itare na vattabbā. Atha vattabbā, sabbepi vattabbā siyuṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๖๓. อุปสมฺปทาวิธิ • 63. Upasampadāvidhi
