| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਉਪਸਮ੍ਪਦਾવਿਧਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Upasampadāvidhikathāvaṇṇanā
੧੨੬. ਉਪਜ੍ਝਾਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯ-ਸਦ੍ਦਸਮਾਨਤ੍ਥੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਸਦ੍ਦੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਪਜ੍ਝਾਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਏવ વਾ ਉਪਜ੍ਝਾ ਉਪਯੋਗਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨੇਸੁ ਯ-ਕਾਰਲੋਪਂ ਕਤ੍વਾ ਏવਂ વੁਤ੍ਤੋ ਕਰਣવਚਨਾਦੀਸੁ ਉਪਜ੍ਝਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਯੋਗਾਭਾવਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾવ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾવ ਕਤ੍ਤੁਭੂਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇવ ਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਪਤਿ ਸਮ੍ਮਨਨਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ વਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਾવ ਅਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਏਤ੍ਥੇવ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਤੇਰਸਸਮ੍ਮੁਤਿਆਦੀਸੁ ਇਮਿਨਾવ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾવ ਅਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬੋવ। ਅਪਿਚ ਸਯਂ ਕਮ੍ਮਾਰਹਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਚਤੁવਗ੍ਗਾਦਿਕੋ ਗਣੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ।
126.Upajjhāti upajjhāya-saddasamānattho ākāranto upajjhāsaddoti dasseti. Upajjhāya-saddo eva vā upajjhā upayogapaccattavacanesu ya-kāralopaṃ katvā evaṃ vutto karaṇavacanādīsu upajjhā-saddassa payogābhāvāti daṭṭhabbaṃ. Pāḷiyaṃ attanāva attānaṃ sammannitabbanti attanāva kattubhūtena karaṇabhūtena attānameva kammabhūtaṃ pati sammananakiccaṃ kātabbaṃ. Attānanti vā paccatte upayogavacanaṃ, attanāva attā sammannitabboti attho. Na kevalañca ettheva, aññatrāpi terasasammutiādīsu imināva lakkhaṇena attanāva attā sammannitabbova. Apica sayaṃ kammārahattā attānaṃ muñcitvā catuvaggādiko gaṇo sabbattha icchitabbo.
ਸਚ੍ਚਕਾਲੋਤਿ ‘‘ਨਿਗੂਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਞ੍ਚਨਂ ਪਹਾਯ ਸਚ੍ਚਸ੍ਸੇવ ਤੇ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਕਾਲੋ। ਭੂਤਕਾਲੋਤਿ વਞ੍ਚਨਾਯ ਅਭਾવੇਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਾਦਿવਤ੍ਥੁਨੋ ਭੂਤਤਾਯ ਅવਸ੍ਸਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਕਾਲੋ, ਇਤਰਥਾ ਕਮ੍ਮਕੋਪਾਦਿਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਮਙ੍ਕੂਤਿ ਅਧੋਮੁਖੋ। ਉਦ੍ਧਰਤੂਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾવਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Saccakāloti ‘‘nigūhissāmī’’ti vañcanaṃ pahāya saccasseva te icchitabbakālo. Bhūtakāloti vañcanāya abhāvepi manussattādivatthuno bhūtatāya avassaṃ icchitabbakālo, itarathā kammakopādiantarāyo hotīti adhippāyo. Maṅkūti adhomukho. Uddharatūti anupasampannabhāvato upasampattiyaṃ patiṭṭhapetūti attho.
ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮવਾਚਾਸੁ ਅਤ੍ਥਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ – ਸੁਣਾਤੂਤਿ ਸવਨਾਣਤ੍ਤਿਯਂ ਪਠਮਪੁਰਿਸੇਕવਚਨਂ। ਤਞ੍ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯੋ ਸਙ੍ਘੋ ਸવਨਕਿਰਿਯਾਯ ਨਿਯੋਜੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕવਚਨੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘ-ਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇ ਪਠਮਪੁਰਿਸਪਯੋਗੋવ ਸਦ੍ਦવਿਧੂਹਿ ਸਮਾਚਿਣ੍ਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਦਿਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇਸੁ વਿਯ ‘‘ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ (ਪਾਰਾ॰ ੨੨)। ਏਤਸ੍ਸ ਸੁਗਤ ਕਾਲੋ, ਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਯ੍ਯ (ਪਾਰਾ॰ ੨੧)। ਪਕ੍ਕਮਤਾਯਸ੍ਮਾ (ਪਾਰਾ॰ ੪੩੬)। ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਪਠਮਪੁਰਿਸਪਯੋਗੋ ਕਤੋ। ਅਥ વਾ ਗਾਰવવਸੇਨੇવੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਗਰੁਟ੍ਠਾਨੀਯੇਸੁ ਹਿ ਗਾਰવવਸੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਪਯੋਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਠਮਪੁਰਿਸਪਯੋਗਂ ਪਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ‘‘ਦੇਸੇਤੁ ਸੁਗਤੋ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੬੬; ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੩੮; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੭੨; ਮਹਾવ॰ ੮) વਿਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਆવੁਸੋਤਿ ਸਦ੍ਦੇ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਇਧ ਪਠਮਪੁਰਿਸਪਯੋਗੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਹੋਹਿ, (ਮਹਾવ॰ ੭੭) ਇਙ੍ਘਾવੁਸੋ ਉਪਾਲਿ, ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਾਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ॰ ੫੧੭) ਤਪ੍ਪਯੋਗੇਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਪਯੋਗਸ੍ਸੇવ ਦਸ੍ਸਨਤੋ।
Sabbakammavācāsu atthakosallatthaṃ panettha upasampadākammavācāya evamattho daṭṭhabbo – suṇātūti savanāṇattiyaṃ paṭhamapurisekavacanaṃ. Tañca kiñcāpi yo saṅgho savanakiriyāya niyojīyati, tassa sammukhattā ‘‘suṇāhī’’ti majjhimapurisekavacanena vattabbaṃ, tathāpi yasmā saṅgha-saddasannidhāne paṭhamapurisapayogova saddavidhūhi samāciṇṇo bhagavantaāyasmantādisaddasannidhānesu viya ‘‘adhivāsetu me bhavaṃ gotamo (pārā. 22). Etassa sugata kālo, yaṃ bhagavā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeyya (pārā. 21). Pakkamatāyasmā (pārā. 436). Suṇantu me āyasmanto’’tiādīsu viya. Tasmā idha paṭhamapurisapayogo kato. Atha vā gāravavasenevetaṃ vuttaṃ. Garuṭṭhānīyesu hi gāravavasena majjhimapurisapayoguppattiyampi paṭhamapurisapayogaṃ payujjanti ‘‘desetu sugato dhamma’’ntiādīsu (dī. ni. 2.66; ma. ni. 2.338; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 8) viyāti daṭṭhabbaṃ. Keci pana ‘‘bhante, āvusoti sadde apekkhitvā idha paṭhamapurisapayogo’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ ‘‘ācariyo me bhante hohi, (mahāva. 77) iṅghāvuso upāli, imaṃ pabbajitaṃ anuyuñjāhī’’tiādīsu (pārā. 517) tappayogepi majjhimapurisapayogasseva dassanato.
ਮੇਤਿ ਯੋ ਸਾવੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ। ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਆਲਪਨਤ੍ਥੇ વੁਡ੍ਢੇਸੁ ਸਗਾਰવવਚਨਂ। ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਪਨ ਨવਕੇਸੁ। ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਨਿਪਾਤੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਬਹੂਸੁਪਿ ਸਮਾਨਰੂਪਤ੍ਤਾ। ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਅવਿਸੇਸਤੋ ਚਤੁવਗ੍ਗਾਦਿਕੇ ਪਕਤਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਸਮੂਹੇ વਤ੍ਤਤਿ। ਇਧ ਪਨ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ਮਜ੍ਝਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਦਸવਗ੍ਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ – ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮ વਚਨਂ ਸੁਣਾਤੂਤਿ। ਇਦਞ੍ਚ ਨવਕਤਰੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬવਚਨਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਕੋ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ વੁਡ੍ਢਤਰੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਆવੁਸੋ, ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਸੋਪਿ ਚੇ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વਦੇਯ੍ਯ, ਨવਕਤਰੋ વਾ ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ, ਕਮ੍ਮਕੋਪੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਏਕਤ੍ਥ ‘ਆવੁਸੋ’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ‘ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋ ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਆਲਪਨਸ੍ਸ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Meti yo sāveti, tassa attaniddese sāmivacanaṃ. Bhanteti ālapanatthe vuḍḍhesu sagāravavacanaṃ. ‘‘Āvuso’’ti padaṃ pana navakesu. Tadubhayampi nipāto ‘‘tumhe bhante, tumhe āvuso’’ti bahūsupi samānarūpattā. Saṅghoti avisesato catuvaggādike pakatattapuggalasamūhe vattati. Idha pana paccantimesu janapadesu pañcavaggato paṭṭhāya, majjhimesu janapadesu dasavaggato paṭṭhāya saṅghoti gahetabbo. Tatrāyaṃ piṇḍattho – bhante, saṅgho mama vacanaṃ suṇātūti. Idañca navakatarena vattabbavacanaṃ. Sace pana anussāvako sabbehi bhikkhūhi vuḍḍhataro hoti, ‘‘suṇātu me, āvuso, saṅgho’’ti vattabbaṃ. Sopi ce ‘‘bhante’’ti vadeyya, navakataro vā ‘‘āvuso’’ti, kammakopo natthi. Keci pana ‘‘ekattha ‘āvuso’ti vatvā aññattha ‘bhante’ti vuttepi natthi doso ubhayenāpi ālapanassa sijjhanato’’ti vadanti.
ਇਦਾਨਿ ਯਮਤ੍ਥਂ ਞਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਸੁਣਾਤੂ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਂ ਸવਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ, ਤਂ ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਯਨ੍ਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਦਸ੍ਸਨਂ। ਤੇਨ ਚ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸੇવ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਰੁਹਤੀਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਤੋ ਬਹਿ ਠਿਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ। ਤੇਨੇવ ਅਨੁਸਾਸਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ਸੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਤੋ ਬਹਿ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਪੇਤਬ੍ਬੋ। ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋਤਿ ਅਯਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਅવਸ੍ਸਂ ਪਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੋ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਨਾਮਪਯੋਗੇ ਏવਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ । ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨਿਯਮਤੋ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਦਸ੍ਸਨਂ। ਉਭਯੇਨਪਿ ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੋਤਿਆਦਿਨਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਭਿਨ੍ਨਾਧਿਕਰਣવਿਸਯੇ ਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿਸਮਆਸੋ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਮੇ ਸਙ੍ਘੋ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਸ ਚ ਉਪਜ੍ਝਾਯਤਂ ਸਮਙ੍ਗਿਭਾવੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਮਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤੇਨ ‘‘ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਭੂਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਾਮਯੋਜਨਾਯ ਸਹ ਅਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਅવਤ੍વਾਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੋ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਤੇਨੇવ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਮੇવ।
Idāni yamatthaṃ ñāpetukāmo ‘‘suṇātū’’ti saṅghaṃ savane niyojeti, taṃ ñāpento ‘‘ayaṃ itthannāmo’’tiādimāha. Tattha ayanti upasampadāpekkhassa hatthapāse sannihitabhāvadassanaṃ. Tena ca hatthapāse ṭhitasseva upasampadā ruhatīti sijjhati hatthapāsato bahi ṭhitassa ‘‘aya’’nti na vattabbato. Teneva anusāsakasammutiyaṃ so hatthapāsato bahi ṭhitattā ‘‘aya’’nti na vutto. Tasmā upasampadāpekkho anupasampanno hatthapāse ṭhapetabbo. Ayaṃ itthannāmoti ayaṃ-saddo ca avassaṃ payujjitabbo. So ca imasmiṃ paṭhamanāmapayoge evāti gahetabbaṃ . ‘‘Itthannāmo’’ti idaṃ aniyamato tassa nāmadassanaṃ. Ubhayenapi ayaṃ buddharakkhitotiādināmaṃ dasseti. ‘‘Upasampadāpekkho’’ti bhinnādhikaraṇavisaye bahubbīhisamaāso, upasampadaṃ me saṅgho apekkhamānoti attho. Tassa ca upajjhāyataṃ samaṅgibhāvena dassetuṃ ‘‘itthannamassa āyasmato’’ti vuttaṃ. Etena ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassa saddhivihārikabhūto upasampadāpekkho’’ti evamādinā nayena nāmayojanāya saha attho dassitoti. Ettha ca ‘‘āyasmato’’ti padaṃ avatvāpi ‘‘ayaṃ buddharakkhito dhammarakkhitassa upasampadāpekkho’’ti vattuṃ vaṭṭati. Teneva pāḷiyaṃ ‘‘itthannāmena upajjhāyenā’’ti ettha ‘‘āyasmato’’ti padaṃ na vuttaṃ. Yañcettha vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva.
ਨਨੁ ਚੇਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ વਿਯ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤੋ ਏવ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਮਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਪਰਾਮਸਨੇਪਿ ਇਮ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਯੋਗੋ ਨ ਕਤੋਤਿ? ਨਾਯਂ વਿਰੋਧੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਅਭਾવੇਪਿ ਕਮ੍ਮਕੋਪਾਭਾવਤੋ। ਕੇવਲਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਸਨ੍ਤਪਦવਸੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸਪਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਨਾਮਕਿਤ੍ਤਨਂ ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਦੀਸੁਪਿ ਕਰੀਯਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਅਸਨ੍ਨਿਹਿਤਤਾਯਪਿ ਤਪ੍ਪਰਾਮਸਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਕਮ੍ਮਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ।
Nanu cettha upajjhāyopi upasampadāpekkho viya hatthapāse ṭhito eva icchitabbo, atha kasmā ‘‘ayaṃ itthannāmo imassa itthannāmassa upasampadāpekkho’’ti evaṃ upajjhāyaparāmasanepi ima-saddassa payogo na katoti? Nāyaṃ virodho upajjhāyassa abhāvepi kammakopābhāvato. Kevalañhi kammanipphattiyā santapadavasena avijjamānassapi upajjhāyassa nāmakittanaṃ anupajjhāyassa upasampadādīsupi karīyati. Tasmā upajjhāyassa asannihitatāyapi tapparāmasanamatteneva kammasiddhito ‘‘imassā’’ti niddisituṃ na vaṭṭati.
ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਅਭਬ੍ਬਤਾਦਿਕੇਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅવਤ੍ਥੁਕਰੇਹਿ ਚੇવ ਪਞ੍ਚਾਬਾਧਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦੀਹਿ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਕਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇਹਿ ਸਭਾવੇਹਿ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੋ ਏવ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਕਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਾਬਾਧਾਦੀਹਿ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਰੁਹਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਥਾ। ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਮਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਏવ ਅਪਤ੍ਤਚੀવਰਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਰੁਹਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਥਾ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਯਾਚਤੀਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਯਾਚਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾવ॰ ੭੧, ੧੨੬) ਯਾਚਿਤਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਂ ਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇ ਅਯਾਚਿਤੇਪਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਯਾਚਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਏવ ਕਮ੍ਮਂ ਅવਿਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਥਾ। ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨਾਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਕਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਦਾਤੁਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੁਂ ਕਤ੍ਤੁਭੂਤਂ ਸਙ੍ਘਂ ਯਾਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਾਚਧਾਤੁਨੋ ਪਨ ਦ੍વਿਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਂ, ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ ਕਮ੍ਮਪਦਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ।
Parisuddho antarāyikehi dhammehīti abhabbatādikehi upasampadāya avatthukarehi ceva pañcābādhahatthacchinnādīhi ca āpattimattakarehi antarāyikehi sabhāvehi parimutto. Evaṃ vutto eva ca āpattimattakarehi pañcābādhādīhi aparimuttassapi upasampadā ruhati, nāññathā. Paripuṇṇassa pattacīvaranti paripuṇṇamassa upasampadāpekkhassa pattacīvaraṃ. Evaṃ vutte eva apattacīvarassāpi upasampadā ruhati, nāññathā. Upasampadaṃ yācatīti ‘‘saṅghaṃ, bhante, upasampadaṃ yācāmī’’tiādinā (mahāva. 71, 126) yācitabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Evaṃ tena saṅghe ayācitepi ‘‘itthannāmo saṅghaṃ upasampadaṃ yācatī’’ti vutte eva kammaṃ avipannaṃ hoti, nāññathā. Upajjhāyenāti upajjhāyena karaṇabhūtena itthannāmaṃ upajjhāyaṃ katvā kammabhūtaṃ upasampadaṃ dātuṃ nipphādetuṃ kattubhūtaṃ saṅghaṃ yācatīti attho. Yācadhātuno pana dvikammakattā ‘‘saṅghaṃ, upasampada’’nti dve kammapadāni vuttāni.
ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਲੋ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਤ੍ਤਕਾਲਂ, ਅਪਲੋਕਨਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ, ਤਦੇવ ਸਕਤ੍ਥੇ ਯ-ਪਚ੍ਚਯੇਨ ‘‘ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਧ ਪਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਜਾਤਂ। ਯਦੀਤਿ ਅਨੁਮਤਿਗਹਣવਸੇਨ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਤਂ ਞਾਪੇਤਿ। ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ ਤਤ੍ਥ ਅਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਤਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ વਕ੍ਖਤਿ। ਇਮਮੇવ ਹਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਸੁ ‘‘ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ…ਪੇ॰… ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੨੭) વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ વਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਦਾ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾ, ਸੀਮਾਸਮ੍ਪਦਾ, ਪਰਿਸਸਮ੍ਪਦਾ, ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਨਿਟ੍ਠਾਪਨਨ੍ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ।
Yadi saṅghassa pattakallanti ettha patto kālo imassāti pattakālaṃ, apalokanādicatubbidhasaṅghakammaṃ, tadeva sakatthe ya-paccayena ‘‘pattakalla’’nti vuccati. Idha pana ñatticatutthaupasampadākammaṃ adhippetaṃ, taṃ kātuṃ saṅghassa pattakallaṃ jātaṃ. Yadīti anumatigahaṇavasena kammassa pattakallataṃ ñāpeti. Yo hi koci tattha apattakallataṃ maññissati, so vakkhati. Imameva hi atthaṃ sandhāya anussāvanāsu ‘‘yassāyasmato khamati…pe… so bhāseyyā’’ti (mahāva. 127) vuttaṃ. Taṃ panetaṃ pattakallaṃ vatthusampadā, antarāyikehi dhammehi cassa parisuddhatā, sīmāsampadā, parisasampadā, pubbakiccaniṭṭhāpananti imehi pañcahi aṅgehi saṅgahitaṃ.
ਤਤ੍ਥ વਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਹਿ ਏਕਾਦਸਹਿ ਅਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਚੇવ ਅਨ੍ਤਿਮવਤ੍ਥੁਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੇਹਿ ਚ ਅਞ੍ਞੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣવੀਸਤਿવਸ੍ਸੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭੂਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸੋ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸਤਿ ਏવ ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤਿ। ਕਤਞ੍ਚ ਕੁਪ੍ਪਮੇવ ਹੋਤਿ।
Tattha vatthusampadā nāma yathāvuttehi ekādasahi abhabbapuggalehi ceva antimavatthuajjhāpannehi ca añño paripuṇṇavīsativasso anupasampannabhūto manussapuriso, etasmiṃ puggale sati eva idaṃ saṅghassa upasampadākammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati. Katañca kuppameva hoti.
ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾ ਨਾਮ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾવਤ੍ਥੁਭੂਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯੇ ਇਮੇ ਭਗવਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਾਬਾਧਫੁਟ੍ਠਤਾਦਯੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਚੇવ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤਾਦਯੋ ਚ ਦੋਸਧਮ੍ਮਾ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਾਦਿਅਨ੍ਤਰਾਯਹੇਤੁਤਾਯ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇਹਿ ਦੋਸਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਸਤਿ ਏવ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤਿ। ਕਤਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮਂ ਸੁਕਤਮੇવ ਹੋਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਪੁਗ੍ਗਲਂ।
Antarāyikehi dhammehi cassa parisuddhatā nāma yathāvuttasseva upasampadāvatthubhūtassa puggalassa ye ime bhagavatā paṭikkhittā pañcābādhaphuṭṭhatādayo mātāpitūhi ananuññātatāpariyosānā ceva hatthacchinnatādayo ca dosadhammā kārakasaṅghassa āpattādiantarāyahetutāya ‘‘antarāyikā’’ti vuccanti tehi antarāyikehi dosadhammehi parimuttattā, imissā ca sati eva idaṃ kammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati. Kataṃ pana kammaṃ sukatameva hoti ṭhapetvā ūnavīsativassapuggalaṃ.
ਸੀਮਾਸਮ੍ਪਦਾ ਪਨ ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੧੪੭-੧੪੮) વਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਦੋਸવਿਰਹਿਤਾਯ ਬਦ੍ਧਾਬਦ੍ਧવਸੇਨ ਦੁવਿਧਾਯ ਸੀਮਾਯ વਸੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਾਦਿਸਾਯ ਹਿ ਸੀਮਾਯ ਸਤਿ ਏવ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤਿ। ਕਤਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ વਿਪਜ੍ਜਤਿ।
Sīmāsampadā pana uposathakkhandhake (mahāva. 147-148) vakkhamānanayena sabbadosavirahitāya baddhābaddhavasena duvidhāya sīmāya vaseneva veditabbā. Tādisāya hi sīmāya sati eva idaṃ kammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati. Katañca kammaṃ vipajjati.
ਪਰਿਸਸਮ੍ਪਦਾ ਪਨ ਯੇ ਇਮੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦਸਹਿ વਾ ਪਞ੍ਚਹਿ વਾ ਅਨੂਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ, ਅਨੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਚ ਸਮਾਨਸਂવਾਸਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਤੇਸਂ ਏਕਸੀਮਾਯਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅવਿਜਹਿਤ੍વਾ ਠਾਨਂ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਞ੍ਚ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਆਨਯਨਂ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨਂ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਰਹਿਤਾਨਂ ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹਟ੍ਠਾਦਿਅਨਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚੇવ ਪਾਰਾਜਿਕੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਨਾਨਾਸਂવਾਸਕਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ વਜ੍ਜਨੀਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਅਭਾવੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਏવਰੂਪਾਯ ਚ ਪਰਿਸਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਤਿ ਏવ ਇਦਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸਪਿ ਅਭਾવੇ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ વਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ।
Parisasampadā pana ye ime upasampadākammassa sabbantimena paricchedena kammappattā dasahi vā pañcahi vā anūnā pārājikaṃ anāpannā, anukkhittā ca samānasaṃvāsakā bhikkhū, tesaṃ ekasīmāyaṃ hatthapāsaṃ avijahitvā ṭhānaṃ, chandārahānañca chandassa ānayanaṃ, sammukhībhūtānañca appaṭikkosanaṃ, upasampadāpekkharahitānaṃ uposathakkhandhake paṭikkhittānaṃ gahaṭṭhādianaupasampannānañceva pārājikukkhittakanānāsaṃvāsakabhikkhunīnañca vajjanīyapuggalānaṃ saṅghassa hatthapāse abhāvo cāti imehi catūhi aṅgehi saṅgahitā. Evarūpāya ca parisasampadāya sati eva idaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati. Tattha purimānaṃ tiṇṇaṃ aṅgānaṃ aññatarassapi abhāve kataṃ kammaṃ vipajjati, na pacchimassa.
ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਨਿਟ੍ਠਾਪਨਂ ਨਾਮ ਯਾਨਿਮਾਨਿ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪਨਂ, ਪਤ੍ਤਚੀવਰਾਚਿਕ੍ਖਨਂ, ਤਤੋ ਤਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਤੋ ਬਹਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਨੁਸਾਸਕਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਕਰਣਂ, ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਚ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨੁਸਾਸਨਂ, ਤੇਨ ਚ ਪਠਮਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਂ ‘ਆਗਚ੍ਛਾਹੀ’ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਏવ ਅਬ੍ਭਾਨਂ, ਤੇਨ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਾਪੇਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯਾਚਾਪਨਂ, ਤਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਧਮ੍ਮਪੁਚ੍ਛਕਸਮ੍ਮੁਤਿਕਰਣਂ, ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਚ ਪੁਚ੍ਛਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਯਾਥਾવਤੋ ਕਰਣੇਨ ਨਿਟ੍ਠਾਪਨਂ। ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨਿਟ੍ਠਾਪਨੇ ਸਤਿ ਏવ ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤਿ। ਏਤੇਸੁ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮੇਸੁ ਅਕਤੇਸੁਪਿ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤવਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਅਕੁਪ੍ਪਮੇવ ਹੋਤਿ। ਤਦੇવਮੇਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੇਸੁ, વਕ੍ਖਮਾਨੇਸੁ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਤਾ ਯਥਾਰਹਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਞਾਤਬ੍ਬਾ।
Pubbakiccaniṭṭhāpanaṃ nāma yānimāni ‘‘paṭhamaṃ upajjhaṃ gāhāpetabbo’’tiādinā pāḷiyaṃ vuttāni ‘‘upajjhaṃ gāhāpanaṃ, pattacīvarācikkhanaṃ, tato taṃ hatthapāsato bahi ṭhapetvā anusāsakasammutikammakaraṇaṃ, sammatena ca gantvā anusāsanaṃ, tena ca paṭhamataraṃ āgantvā saṅghassa ñāpetvā upasampadāpekkhaṃ ‘āgacchāhī’ti hatthapāse eva abbhānaṃ, tena ca bhikkhūnaṃ pāde vandāpetvā upasampadāyācāpanaṃ, tato antarāyikadhammapucchakasammutikaraṇaṃ, sammatena ca pucchana’’nti imāni aṭṭha pubbakiccāni, tesaṃ sabbesaṃ yāthāvato karaṇena niṭṭhāpanaṃ. Etasmiñca pubbakammaniṭṭhāpane sati eva idaṃ saṅghassa upasampadākammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati. Etesu pana pubbakammesu akatesupi kataṃ kammaṃ yathāvuttavatthusampattiādīsu vijjamānesu akuppameva hoti. Tadevamettha pattakallaṃ imehi pañcahi aṅgehi saṅgahitanti veditabbaṃ. Imināva nayena heṭṭhā vuttesu, vakkhamānesu ca sabbesu kammesu pattakallatā yathārahaṃ yojetvā ñātabbā.
ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਕਰੋਤੂਤਿ ਪਤ੍ਥਨਾਯਂ, વਿਧਿਮ੍ਹਿ વਾ ਇਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਦੇવਦਤ੍ਤਂ ਸੁਖਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਸੁਖਮਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍વਾ ਤਂ ਸੁਖਸਮਙ੍ਗਿਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਏવਮਿਧਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍વਾ ਤਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਸਮਙ੍ਗਿਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਯੋਜਕਬ੍ਯਾਪਾਰੇ ਚੇਤਂ ਯਥਾ ਸੁਖਯਨ੍ਤਂ ਕਞ੍ਚਿ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤਾਰਂ ਕੋਚਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ ਸੁਖਹੇਤੁਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇਨ ਸੁਖਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਏવਮਿਧਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਂ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤਾਰਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਭੂਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਹੇਤੁਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਏਤੇਨ ਚ ਸੁਖਂ વਿਯ ਸੁਖਦਾਯਕੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਾ ਤਥਾਪવਤ੍ਤਪਰਮਤ੍ਥਧਮ੍ਮੇ ਉਪਾਦਾਯ ਅਰਿਯਜਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਚ੍ਚਤਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਮਤ੍ਥਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਯਾਚਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿવਾਸਾਦੀਸੁ વਿਯ ਯਾਚਨਾਨੁਗੁਣਂ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਦਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਦਾਨੇ ਅਸਙ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣੇ ਏવ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਕੇવਲਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ વਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਅਤੀਤਕਾਲવਸੇਨ, ਇਧ ਪਨ ਅਨਾਮਟ੍ਠਕਾਲવਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વਿਸੇਸੋ।
Itthannāmaṃupasampādeyyāti upasampadānipphādanena taṃsamaṅgiṃ kareyya karotūti patthanāyaṃ, vidhimhi vā idaṃ daṭṭhabbaṃ. Yathā hi ‘‘devadattaṃ sukhāpeyyā’’ti vutte sukhamassa nipphādetvā taṃ sukhasamaṅginaṃ kareyyāti attho hoti, evamidhāpi upasampadamassa nipphādetvā taṃ upasampadāsamaṅginaṃ kareyyāti attho. Payojakabyāpāre cetaṃ yathā sukhayantaṃ kañci suddhakattāraṃ koci hetukattā sukhahetunipphādanena sukhāpeyyāti vuccati, evamidhāpi upasampajjantaṃ suddhakattāraṃ puggalaṃ hetukattubhūto saṅgho upasampadāhetunipphādanena upasampādeyyāti vutto. Etena ca sukhaṃ viya sukhadāyakena saṅghena puggalassa diyyamānā tathāpavattaparamatthadhamme upādāya ariyajanapaññattā upasampadā nāma sammutisaccatā atthīti samatthitaṃ hoti. Ettha ca ‘‘itthannāmo saṅghaṃ upasampadaṃ yācatī’’ti vuttattā parivāsādīsu viya yācanānuguṇaṃ ‘‘itthannāmassa upasampadaṃ dadeyyā’’ti avatvā ‘‘itthannāmaṃ upasampādeyyā’’ti vuttattā idaṃ upasampadākammaṃ dāne asaṅgahetvā kammalakkhaṇe eva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Iminā nayena ‘‘itthannāmaṃ upasampādeti, upasampanno saṅghenā’’ti etthāpi attho veditabbo. Kevalañhi tattha vattamānakālaatītakālavasena, idha pana anāmaṭṭhakālavasenāti ettakameva viseso.
ਏਸਾ ਞਤ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਞਾਪਨਾ ਏਸਾ। ਇਦਞ੍ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਨਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਭਾવਸੂਚਨਤ੍ਥਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਅવਸ੍ਸਞ੍ਚੇਤਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ, ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮੇ ਏવ ਤਂ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਯ੍ਯ-ਕਾਰੇ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਏવ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਖਮਤੀਤਿ ਰੁਚ੍ਚਤਿ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਯਮਾਨਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਯਸ੍ਸ ਖਮਤਿ। ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤੁਣ੍ਹੀਤਿ ਚ ਅਕਥਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਅਕਥਨਕੋ ਅਸ੍ਸ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਪਕਤੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਆਸੀ’’ਤਿ ਸੇਸੋ। ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਸਙ੍ਘੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਰવੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ। ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨੇવੇਤਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਰੁਚ੍ਚਨਭਾવਂ ਧਾਰਯਾਮਿ ਬੁਜ੍ਝਾਮਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਸਮਾਪਨਤ੍ਥੇ ਕਤੋ, ਸੋ ਚ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਅਨਙ੍ਗਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਕੇਨ ‘‘ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਿ-ਕਾਰਪਰਿਯੋਸਾਨਮੇવ વਤ੍વਾ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਨ ਪਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਨਮਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Esā ñattīti ‘‘saṅgho ñāpetabbo’’ti vuttañāpanā esā. Idañca anussāvanānampi sabbhāvasūcanatthaṃ vuccati. Avassañcetaṃ vattabbameva, ñattikamme eva taṃ na vattabbaṃ. Tattha pana yya-kāre vuttamatte eva ñattikammaṃ niṭṭhitaṃ hotīti daṭṭhabbaṃ. Khamatīti ruccati. Upasampadāti saṅghena diyyamānā nipphādiyamānā upasampadā yassa khamati. So tuṇhassāti yojanā. Tuṇhīti ca akathanatthe nipāto, akathanako assa bhaveyyāti attho. Khamati saṅghassa itthannāmassa upasampadāti pakatena sambandho. Tattha kāraṇamāha ‘‘tasmā tuṇhī’’ti. Tattha ‘‘āsī’’ti seso. Yasmā ‘‘yassa nakkhamati, so bhāseyyā’’ti tikkhattuṃ vuccamānopi saṅgho tuṇhī niravo ahosi, tasmā khamati saṅghassāti attho. Evanti iminā pakārena. Tuṇhībhāvenevetaṃ saṅghassa ruccanabhāvaṃ dhārayāmi bujjhāmi pajānāmīti attho. Iti-saddo parisamāpanatthe kato, so ca kammavācāya anaṅgaṃ. Tasmā anussāvakena ‘‘dhārayāmī’’ti ettha mi-kārapariyosānameva vatvā niṭṭhāpetabbaṃ, iti-saddo na payujjitabboti daṭṭhabbaṃ. Iminā nayena sabbattha kammavācānamattho veditabbo.
ਉਪਸਮ੍ਪਦਾવਿਧਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Upasampadāvidhikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੬੩. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾવਿਧਿ • 63. Upasampadāvidhi
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਉਪਸਮ੍ਪਦਾવਿਧਿਕਥਾ • Upasampadāvidhikathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਉਪਸਮ੍ਪਦਾવਿਧਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Upasampadāvidhikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੬੩. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾવਿਧਿਕਥਾ • 63. Upasampadāvidhikathā
