Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౨౩. ఉపసమ్పాదేతబ్బపఞ్చకకథా
23. Upasampādetabbapañcakakathā
౮౪. ఇదాని =౦౧ యం లక్ఖణం వుత్తన్తి సమ్బన్ధో. సఙ్ఖేపతోతి అఙ్గాని అనుద్ధరిత్వా సమాసతో. తత్థాతి యం ‘‘పఞ్చహి భిక్ఖవే అఙ్గేహి సమన్నాగతేన భిక్ఖునా’’తిఆదిమాహ, తత్థ. అగుణఙ్గేహీతి గుణవిరహితేహి అఙ్గేహి. సోతి భిక్ఖు. న ఉపసమ్పాదేతబ్బన్తి ఏత్థ కమ్మవాచాచరియేన హుత్వా న ఉపసమ్పాదేతబ్బన్తి ఆసఙ్కా భవేయ్యాతి ఆహ ‘‘ఉపజ్ఝాయేన హుత్వా న ఉపసమ్పాదేతబ్బ’’న్తి. ఏత్థాతి ఏతేసు పఞ్చకేసు. ఆదీసూతి ఏత్థ పుబ్బో నిదస్సనత్థో ఇతిసద్దో లోపో హోతి. ఇతిఆదీసూతి హి అత్థో. అయుత్తవసేనాతి అననురూపవసేన. యోతి భిక్ఖు. హీతి సచ్చం, యస్మా వా. పరే చ సమాదపేతున్తి సమ్బన్ధో. తత్థాతి సీలక్ఖన్ధాదికే. పరిహరతీతి పరిసం పరిస్సయతో హరతి అపనేతి. తస్సాతి భిక్ఖునో. ‘‘సీలాదీహీ’’తిపదం ‘‘పరిహాయతియేవా’’తిపదే అపాదానం, ‘‘న వడ్ఢతీ’’తిపదే కరణం. తస్మాతిఆది లద్ధగుణం. తేనాతి భిక్ఖునా. కస్మా ఆపత్తిఅఙ్గవసేన న వుత్తన్తి ఆహ ‘‘న హీ’’తిఆది. హీతి యస్మా. తస్సేవాతి ఖీణాసవస్సేవ. న వదేయ్యాతి ఖీణాసవానం అనభిరతియా అనుప్పన్నత్తా న వదేయ్య. యది న ఖీణాసవస్సేవ ఉపజ్ఝాయాచరియభావో అనుఞ్ఞాతో, అథ కస్మా ఖీణాసవపఞ్చకో వుత్తోతి ఆహ ‘‘యస్మా పనా’’తిఆది. యస్మా న పరిహాయతీతి సమ్బన్ధో.
84. Idāni =01 yaṃ lakkhaṇaṃ vuttanti sambandho. Saṅkhepatoti aṅgāni anuddharitvā samāsato. Tatthāti yaṃ ‘‘pañcahi bhikkhave aṅgehi samannāgatena bhikkhunā’’tiādimāha, tattha. Aguṇaṅgehīti guṇavirahitehi aṅgehi. Soti bhikkhu. Na upasampādetabbanti ettha kammavācācariyena hutvā na upasampādetabbanti āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti. Etthāti etesu pañcakesu. Ādīsūti ettha pubbo nidassanattho itisaddo lopo hoti. Itiādīsūti hi attho. Ayuttavasenāti ananurūpavasena. Yoti bhikkhu. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Pare ca samādapetunti sambandho. Tatthāti sīlakkhandhādike. Pariharatīti parisaṃ parissayato harati apaneti. Tassāti bhikkhuno. ‘‘Sīlādīhī’’tipadaṃ ‘‘parihāyatiyevā’’tipade apādānaṃ, ‘‘na vaḍḍhatī’’tipade karaṇaṃ. Tasmātiādi laddhaguṇaṃ. Tenāti bhikkhunā. Kasmā āpattiaṅgavasena na vuttanti āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti yasmā. Tassevāti khīṇāsavasseva. Na vadeyyāti khīṇāsavānaṃ anabhiratiyā anuppannattā na vadeyya. Yadi na khīṇāsavasseva upajjhāyācariyabhāvo anuññāto, atha kasmā khīṇāsavapañcako vuttoti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Yasmā na parihāyatīti sambandho.
అన్తగ్గాహికాయాతి సస్సతుచ్ఛేదసఙ్ఖాతం అన్తం లామకం గణ్హాతి, గణ్హాపేతీతి వా అన్తగ్గాహికా, తాయ. దిట్ఠియాతి మిచ్ఛాదిట్ఠియా. యత్తకం సుతన్తి భిక్ఖునోవాదకసిక్ఖాపదే (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౧౪౫-౧౪౭) వుత్తం యత్తకం సుతం. తేనాతి సుతేన ऋ. యం ఆపత్తాది తేన జానితబ్బన్తి యోజనా.
Antaggāhikāyāti sassatucchedasaṅkhātaṃ antaṃ lāmakaṃ gaṇhāti, gaṇhāpetīti vā antaggāhikā, tāya. Diṭṭhiyāti micchādiṭṭhiyā. Yattakaṃ sutanti bhikkhunovādakasikkhāpade (pāci. aṭṭha. 145-147) vuttaṃ yattakaṃ sutaṃ. Tenāti sutena ऋ. Yaṃ āpattādi tena jānitabbanti yojanā.
ఆపత్తిం న జానాతీతి ఏత్థ ఆపత్తిం ఆపన్నోతి న జానాతీతి అత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఇదం నామా’’తిఆది. తత్థ ‘‘ఆపన్నో’’తి ఇమినా ‘‘ఆపత్తి’’న్తిపదం ‘‘ఆపన్నో’’తిపాఠసేసేన యోజేతబ్బన్తి దస్సేతి.
Āpattiṃna jānātīti ettha āpattiṃ āpannoti na jānātīti atthaṃ dassento āha ‘‘idaṃ nāmā’’tiādi. Tattha ‘‘āpanno’’ti iminā ‘‘āpatti’’ntipadaṃ ‘‘āpanno’’tipāṭhasesena yojetabbanti dasseti.
ఆభిసమాచారికాయాతి ఏత్థ ఉభతోవిభఙ్గపరియాపన్నసీలతో అభివిసేసేన సమ్మా చరితబ్బన్తి ఆభిసమాచారం, ఖన్ధకపరియాపన్నం వత్తపటిపత్తిసీలం, తం ఆరబ్భ పఞ్ఞత్తా ఆభిసమాచారికా, ఖన్ధకపరియాపన్నా సిక్ఖా, తాయ. ఆదిబ్రహ్మచారియకాయాతి ఏత్థ మగ్గసఙ్ఖాతస్స బ్రహ్మచరియస్స ఆది మరియాదో ఆదిబ్రహ్మచరియో, తస్మిం పవత్తా ఆదిబ్రహ్మచరియకా =౦౨, ఉభతోవిభఙ్గపరియాపన్నా సిక్ఖా, తాయ. సేక్ఖపణ్ణత్తియన్తి సిక్ఖితబ్బట్ఠేన సిక్ఖా, సా ఏవ భగవతా పఞ్ఞత్తత్తా సేక్ఖపణ్ణత్తి. అథ వా సిక్ఖనం సిక్ఖా, తాయ సిక్ఖనత్థాయ భగవతా పఞ్ఞపీయతీతి సేక్ఖపణ్ణత్తి ఉభతోవిభఙ్గపరియాపన్నసిక్ఖాయేవ, తస్సం. అభిధమ్మేతి ఏత్థ సుత్తన్తపాళితో అభి అతిరేకో, అభివిసిట్ఠో వా ధమ్మో అభిధమ్మోతి వుత్తే నామరూపపరిచ్ఛేదకం అభిధమ్మపిటకన్తి ఆహ ‘‘నామరూపపరిచ్ఛేదే’’తి. అభివినయేతి ఏత్థ అభిభవిత్వా కాయవాచం వినేతీతి అభివినయో, అభిభవిత్వా కాయవాచం వినేతి ఏత్థ, ఏతేనాతి వా అభివినయోతి వుత్తే వినయపిటకన్తి ఆహ ‘‘సకలే వినయపిటకే’’తి. సబ్బత్థాతి సబ్బేసు పదేసు, సబ్బేసం వా పదానం. అత్థో దట్ఠబ్బోతి యోజనా. ‘‘కారణేనా’’తి ఏత్థ కారణసద్దేన ‘‘ధమ్మతో’’తి ఏత్థ ధమ్మసద్దస్స సభావత్థాదయో నివారేత్వా కారణత్థతం దీపేతి, ఏనసద్దేన తోపచ్చయస్స విసేసనత్థం. ఇతీతి ఏవం యథావుత్తనయేనాతి అత్థో. చతుత్థేతి చతుత్థపఞ్చకే. చతుత్థపఞ్చకతో తీణి పదాని, పఞ్చమపఞ్చకతో ద్వే పదాని గహేత్వా పఞ్చకం కత్వా వుత్తం ‘‘చత్తారో పఞ్చకా’’తి. అట్ఠసు పఞ్చకేసూతి సమ్బన్ధో.
Ābhisamācārikāyāti ettha ubhatovibhaṅgapariyāpannasīlato abhivisesena sammā caritabbanti ābhisamācāraṃ, khandhakapariyāpannaṃ vattapaṭipattisīlaṃ, taṃ ārabbha paññattā ābhisamācārikā, khandhakapariyāpannā sikkhā, tāya. Ādibrahmacāriyakāyāti ettha maggasaṅkhātassa brahmacariyassa ādi mariyādo ādibrahmacariyo, tasmiṃ pavattā ādibrahmacariyakā =02, ubhatovibhaṅgapariyāpannā sikkhā, tāya. Sekkhapaṇṇattiyanti sikkhitabbaṭṭhena sikkhā, sā eva bhagavatā paññattattā sekkhapaṇṇatti. Atha vā sikkhanaṃ sikkhā, tāya sikkhanatthāya bhagavatā paññapīyatīti sekkhapaṇṇatti ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāyeva, tassaṃ. Abhidhammeti ettha suttantapāḷito abhi atireko, abhivisiṭṭho vā dhammo abhidhammoti vutte nāmarūpaparicchedakaṃ abhidhammapiṭakanti āha ‘‘nāmarūpaparicchede’’ti. Abhivinayeti ettha abhibhavitvā kāyavācaṃ vinetīti abhivinayo, abhibhavitvā kāyavācaṃ vineti ettha, etenāti vā abhivinayoti vutte vinayapiṭakanti āha ‘‘sakale vinayapiṭake’’ti. Sabbatthāti sabbesu padesu, sabbesaṃ vā padānaṃ. Attho daṭṭhabboti yojanā. ‘‘Kāraṇenā’’ti ettha kāraṇasaddena ‘‘dhammato’’ti ettha dhammasaddassa sabhāvatthādayo nivāretvā kāraṇatthataṃ dīpeti, enasaddena topaccayassa visesanatthaṃ. Itīti evaṃ yathāvuttanayenāti attho. Catuttheti catutthapañcake. Catutthapañcakato tīṇi padāni, pañcamapañcakato dve padāni gahetvā pañcakaṃ katvā vuttaṃ ‘‘cattāro pañcakā’’ti. Aṭṭhasu pañcakesūti sambandho.
ఇతి సోళసపఞ్చకవినిచ్ఛయే యోజనా సమత్తా.
Iti soḷasapañcakavinicchaye yojanā samattā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౨౩. ఉపసమ్పాదేతబ్బపఞ్చకం • 23. Upasampādetabbapañcakaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ఉపసమ్పాదేతబ్బపఞ్చకకథా • Upasampādetabbapañcakakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ఉపసమ్పాదేతబ్బపఞ్చకకథావణ్ణనా • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ఉపసమ్పాదేతబ్బపఞ్చకకథావణ్ణనా • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ఉపసమ్పాదేతబ్బపఞ్చకకథావణ్ణనా • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā