| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
23. උපසම්‌පාදෙතබ්‌බපඤ්‌චකකථා
23. Upasampādetabbapañcakakathā
84. ඉදානි =01 යං ලක්‌ඛණං වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. සඞ්‌ඛෙපතොති අඞ්‌ගානි අනුද්‌ධරිත්‌වා සමාසතො. තත්‌ථාති යං ‘‘පඤ්‌චහි භික්‌ඛවෙ අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතෙන භික්‌ඛුනා’’තිආදිමාහ, තත්‌ථ. අගුණඞ්‌ගෙහීති ගුණවිරහිතෙහි අඞ්‌ගෙහි. සොති භික්‌ඛු. න උපසම්‌පාදෙතබ්‌බන්‌ති එත්‌ථ කම්‌මවාචාචරියෙන හුත්‌වා න උපසම්‌පාදෙතබ්‌බන්‌ති ආසඞ්‌කා භවෙය්‍යාති ආහ ‘‘උපජ්‌ඣායෙන හුත්‌වා න උපසම්‌පාදෙතබ්‌බ’’න්‌ති. එත්‌ථාති එතෙසු පඤ්‌චකෙසු. ආදීසූති එත්‌ථ පුබ්‌බො නිදස්‌සනත්‌ථො ඉතිසද්‌දො ලොපො හොති. ඉතිආදීසූති හි අත්‌ථො. අයුත්‌තවසෙනාති අනනුරූපවසෙන. යොති භික්‌ඛු. හීති සච්‌චං, යස්‌මා වා. පරෙ ච සමාදපෙතුන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. තත්‌ථාති සීලක්‌ඛන්‌ධාදිකෙ. පරිහරතීති පරිසං පරිස්‌සයතො හරති අපනෙති. තස්‌සාති භික්‌ඛුනො. ‘‘සීලාදීහී’’තිපදං ‘‘පරිහායතියෙවා’’තිපදෙ අපාදානං, ‘‘න වඩ්‌ඪතී’’තිපදෙ කරණං. තස්‌මාතිආදි ලද්‌ධගුණං. තෙනාති භික්‌ඛුනා. කස්‌මා ආපත්‌තිඅඞ්‌ගවසෙන න වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘න හී’’තිආදි. හීති යස්‌මා. තස්‌සෙවාති ඛීණාසවස්‌සෙව. න වදෙය්‍යාති ඛීණාසවානං අනභිරතියා අනුප්‌පන්‌නත්‌තා න වදෙය්‍ය. යදි න ඛීණාසවස්‌සෙව උපජ්‌ඣායාචරියභාවො අනුඤ්‌ඤාතො, අථ කස්‌මා ඛීණාසවපඤ්‌චකො වුත්‌තොති ආහ ‘‘යස්‌මා පනා’’තිආදි. යස්‌මා න පරිහායතීති සම්‌බන්‌ධො.
84. Idāni =01 yaṃ lakkhaṇaṃ vuttanti sambandho. Saṅkhepatoti aṅgāni anuddharitvā samāsato. Tatthāti yaṃ ‘‘pañcahi bhikkhave aṅgehi samannāgatena bhikkhunā’’tiādimāha, tattha. Aguṇaṅgehīti guṇavirahitehi aṅgehi. Soti bhikkhu. Na upasampādetabbanti ettha kammavācācariyena hutvā na upasampādetabbanti āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti. Etthāti etesu pañcakesu. Ādīsūti ettha pubbo nidassanattho itisaddo lopo hoti. Itiādīsūti hi attho. Ayuttavasenāti ananurūpavasena. Yoti bhikkhu. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Pare ca samādapetunti sambandho. Tatthāti sīlakkhandhādike. Pariharatīti parisaṃ parissayato harati apaneti. Tassāti bhikkhuno. ‘‘Sīlādīhī’’tipadaṃ ‘‘parihāyatiyevā’’tipade apādānaṃ, ‘‘na vaḍḍhatī’’tipade karaṇaṃ. Tasmātiādi laddhaguṇaṃ. Tenāti bhikkhunā. Kasmā āpattiaṅgavasena na vuttanti āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti yasmā. Tassevāti khīṇāsavasseva. Na vadeyyāti khīṇāsavānaṃ anabhiratiyā anuppannattā na vadeyya. Yadi na khīṇāsavasseva upajjhāyācariyabhāvo anuññāto, atha kasmā khīṇāsavapañcako vuttoti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Yasmā na parihāyatīti sambandho.
අන්‌තග්‌ගාහිකායාති සස්‌සතුච්‌ඡෙදසඞ්‌ඛාතං අන්‌තං ලාමකං ගණ්‌හාති, ගණ්‌හාපෙතීති වා අන්‌තග්‌ගාහිකා, තාය. දිට්‌ඨියාති මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා. යත්‌තකං සුතන්‌ති භික්‌ඛුනොවාදකසික්‌ඛාපදෙ (පාචි. අට්‌ඨ. 145-147) වුත්‌තං යත්‌තකං සුතං. තෙනාති සුතෙන ऋ. යං ආපත්‌තාදි තෙන ජානිතබ්‌බන්‌ති යොජනා.
Antaggāhikāyāti sassatucchedasaṅkhātaṃ antaṃ lāmakaṃ gaṇhāti, gaṇhāpetīti vā antaggāhikā, tāya. Diṭṭhiyāti micchādiṭṭhiyā. Yattakaṃ sutanti bhikkhunovādakasikkhāpade (pāci. aṭṭha. 145-147) vuttaṃ yattakaṃ sutaṃ. Tenāti sutena ऋ. Yaṃ āpattādi tena jānitabbanti yojanā.
ආපත්‌තිං න ජානාතීති එත්‌ථ ආපත්‌තිං ආපන්‌නොති න ජානාතීති අත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘ඉදං නාමා’’තිආදි. තත්‌ථ ‘‘ආපන්‌නො’’ති ඉමිනා ‘‘ආපත්‌ති’’න්‌තිපදං ‘‘ආපන්‌නො’’තිපාඨසෙසෙන යොජෙතබ්‌බන්‌ති දස්‌සෙති.
Āpattiṃna jānātīti ettha āpattiṃ āpannoti na jānātīti atthaṃ dassento āha ‘‘idaṃ nāmā’’tiādi. Tattha ‘‘āpanno’’ti iminā ‘‘āpatti’’ntipadaṃ ‘‘āpanno’’tipāṭhasesena yojetabbanti dasseti.
ආභිසමාචාරිකායාති එත්‌ථ උභතොවිභඞ්‌ගපරියාපන්‌නසීලතො අභිවිසෙසෙන සම්‌මා චරිතබ්‌බන්‌ති ආභිසමාචාරං, ඛන්‌ධකපරියාපන්‌නං වත්‌තපටිපත්‌තිසීලං, තං ආරබ්‌භ පඤ්‌ඤත්‌තා ආභිසමාචාරිකා, ඛන්‌ධකපරියාපන්‌නා සික්‌ඛා, තාය. ආදිබ්‍රහ්‌මචාරියකායාති එත්‌ථ මග්‌ගසඞ්‌ඛාතස්‌ස බ්‍රහ්‌මචරියස්‌ස ආදි මරියාදො ආදිබ්‍රහ්‌මචරියො, තස්‌මිං පවත්‌තා ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකා =02, උභතොවිභඞ්‌ගපරියාපන්‌නා සික්‌ඛා, තාය. සෙක්‌ඛපණ්‌ණත්‌තියන්‌ති සික්‌ඛිතබ්‌බට්‌ඨෙන සික්‌ඛා, සා එව භගවතා පඤ්‌ඤත්‌තත්‌තා සෙක්‌ඛපණ්‌ණත්‌ති. අථ වා සික්‌ඛනං සික්‌ඛා, තාය සික්‌ඛනත්‌ථාය භගවතා පඤ්‌ඤපීයතීති සෙක්‌ඛපණ්‌ණත්‌ති උභතොවිභඞ්‌ගපරියාපන්‌නසික්‌ඛායෙව, තස්‌සං. අභිධම්‌මෙති එත්‌ථ සුත්‌තන්‌තපාළිතො අභි අතිරෙකො, අභිවිසිට්‌ඨො වා ධම්‌මො අභිධම්‌මොති වුත්‌තෙ නාමරූපපරිච්‌ඡෙදකං අභිධම්‌මපිටකන්‌ති ආහ ‘‘නාමරූපපරිච්‌ඡෙදෙ’’ති. අභිවිනයෙති එත්‌ථ අභිභවිත්‌වා කායවාචං විනෙතීති අභිවිනයො, අභිභවිත්‌වා කායවාචං විනෙති එත්‌ථ, එතෙනාති වා අභිවිනයොති වුත්‌තෙ විනයපිටකන්‌ති ආහ ‘‘සකලෙ විනයපිටකෙ’’ති. සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසු පදෙසු, සබ්‌බෙසං වා පදානං. අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බොති යොජනා. ‘‘කාරණෙනා’’ති එත්‌ථ කාරණසද්‌දෙන ‘‘ධම්‌මතො’’ති එත්‌ථ ධම්‌මසද්‌දස්‌ස සභාවත්‌ථාදයො නිවාරෙත්‌වා කාරණත්‌ථතං දීපෙති, එනසද්‌දෙන තොපච්‌චයස්‌ස විසෙසනත්‌ථං. ඉතීති එවං යථාවුත්‌තනයෙනාති අත්‌ථො. චතුත්‌ථෙති චතුත්‌ථපඤ්‌චකෙ. චතුත්‌ථපඤ්‌චකතො තීණි පදානි, පඤ්‌චමපඤ්‌චකතො ද්‌වෙ පදානි ගහෙත්‌වා පඤ්‌චකං කත්‌වා වුත්‌තං ‘‘චත්‌තාරො පඤ්‌චකා’’ති. අට්‌ඨසු පඤ්‌චකෙසූති සම්‌බන්‌ධො.
Ābhisamācārikāyāti ettha ubhatovibhaṅgapariyāpannasīlato abhivisesena sammā caritabbanti ābhisamācāraṃ, khandhakapariyāpannaṃ vattapaṭipattisīlaṃ, taṃ ārabbha paññattā ābhisamācārikā, khandhakapariyāpannā sikkhā, tāya. Ādibrahmacāriyakāyāti ettha maggasaṅkhātassa brahmacariyassa ādi mariyādo ādibrahmacariyo, tasmiṃ pavattā ādibrahmacariyakā =02, ubhatovibhaṅgapariyāpannā sikkhā, tāya. Sekkhapaṇṇattiyanti sikkhitabbaṭṭhena sikkhā, sā eva bhagavatā paññattattā sekkhapaṇṇatti. Atha vā sikkhanaṃ sikkhā, tāya sikkhanatthāya bhagavatā paññapīyatīti sekkhapaṇṇatti ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāyeva, tassaṃ. Abhidhammeti ettha suttantapāḷito abhi atireko, abhivisiṭṭho vā dhammo abhidhammoti vutte nāmarūpaparicchedakaṃ abhidhammapiṭakanti āha ‘‘nāmarūpaparicchede’’ti. Abhivinayeti ettha abhibhavitvā kāyavācaṃ vinetīti abhivinayo, abhibhavitvā kāyavācaṃ vineti ettha, etenāti vā abhivinayoti vutte vinayapiṭakanti āha ‘‘sakale vinayapiṭake’’ti. Sabbatthāti sabbesu padesu, sabbesaṃ vā padānaṃ. Attho daṭṭhabboti yojanā. ‘‘Kāraṇenā’’ti ettha kāraṇasaddena ‘‘dhammato’’ti ettha dhammasaddassa sabhāvatthādayo nivāretvā kāraṇatthataṃ dīpeti, enasaddena topaccayassa visesanatthaṃ. Itīti evaṃ yathāvuttanayenāti attho. Catuttheti catutthapañcake. Catutthapañcakato tīṇi padāni, pañcamapañcakato dve padāni gahetvā pañcakaṃ katvā vuttaṃ ‘‘cattāro pañcakā’’ti. Aṭṭhasu pañcakesūti sambandho.
ඉති සොළසපඤ්‌චකවිනිච්‌ඡයෙ යොජනා සමත්‌තා.
Iti soḷasapañcakavinicchaye yojanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 23. උපසම්‌පාදෙතබ්‌බපඤ්‌චකං • 23. Upasampādetabbapañcakaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / උපසම්‌පාදෙතබ්‌බපඤ්‌චකකථා • Upasampādetabbapañcakakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / උපසම්‌පාදෙතබ්‌බපඤ්‌චකකථාවණ්‌ණනා • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / උපසම්‌පාදෙතබ්‌බපඤ්‌චකකථාවණ්‌ණනා • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / උපසම්‌පාදෙතබ්‌බපඤ්‌චකකථාවණ්‌ණනා • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
