Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൨൩. ഉപസമ്പാദേതബ്ബപഞ്ചകകഥാ
23. Upasampādetabbapañcakakathā
൮൪. ഇദാനി =൦൧ യം ലക്ഖണം വുത്തന്തി സമ്ബന്ധോ. സങ്ഖേപതോതി അങ്ഗാനി അനുദ്ധരിത്വാ സമാസതോ. തത്ഥാതി യം ‘‘പഞ്ചഹി ഭിക്ഖവേ അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതേന ഭിക്ഖുനാ’’തിആദിമാഹ, തത്ഥ. അഗുണങ്ഗേഹീതി ഗുണവിരഹിതേഹി അങ്ഗേഹി. സോതി ഭിക്ഖു. ന ഉപസമ്പാദേതബ്ബന്തി ഏത്ഥ കമ്മവാചാചരിയേന ഹുത്വാ ന ഉപസമ്പാദേതബ്ബന്തി ആസങ്കാ ഭവേയ്യാതി ആഹ ‘‘ഉപജ്ഝായേന ഹുത്വാ ന ഉപസമ്പാദേതബ്ബ’’ന്തി. ഏത്ഥാതി ഏതേസു പഞ്ചകേസു. ആദീസൂതി ഏത്ഥ പുബ്ബോ നിദസ്സനത്ഥോ ഇതിസദ്ദോ ലോപോ ഹോതി. ഇതിആദീസൂതി ഹി അത്ഥോ. അയുത്തവസേനാതി അനനുരൂപവസേന. യോതി ഭിക്ഖു. ഹീതി സച്ചം, യസ്മാ വാ. പരേ ച സമാദപേതുന്തി സമ്ബന്ധോ. തത്ഥാതി സീലക്ഖന്ധാദികേ. പരിഹരതീതി പരിസം പരിസ്സയതോ ഹരതി അപനേതി. തസ്സാതി ഭിക്ഖുനോ. ‘‘സീലാദീഹീ’’തിപദം ‘‘പരിഹായതിയേവാ’’തിപദേ അപാദാനം, ‘‘ന വഡ്ഢതീ’’തിപദേ കരണം. തസ്മാതിആദി ലദ്ധഗുണം. തേനാതി ഭിക്ഖുനാ. കസ്മാ ആപത്തിഅങ്ഗവസേന ന വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ന ഹീ’’തിആദി. ഹീതി യസ്മാ. തസ്സേവാതി ഖീണാസവസ്സേവ. ന വദേയ്യാതി ഖീണാസവാനം അനഭിരതിയാ അനുപ്പന്നത്താ ന വദേയ്യ. യദി ന ഖീണാസവസ്സേവ ഉപജ്ഝായാചരിയഭാവോ അനുഞ്ഞാതോ, അഥ കസ്മാ ഖീണാസവപഞ്ചകോ വുത്തോതി ആഹ ‘‘യസ്മാ പനാ’’തിആദി. യസ്മാ ന പരിഹായതീതി സമ്ബന്ധോ.
84. Idāni =01 yaṃ lakkhaṇaṃ vuttanti sambandho. Saṅkhepatoti aṅgāni anuddharitvā samāsato. Tatthāti yaṃ ‘‘pañcahi bhikkhave aṅgehi samannāgatena bhikkhunā’’tiādimāha, tattha. Aguṇaṅgehīti guṇavirahitehi aṅgehi. Soti bhikkhu. Na upasampādetabbanti ettha kammavācācariyena hutvā na upasampādetabbanti āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti. Etthāti etesu pañcakesu. Ādīsūti ettha pubbo nidassanattho itisaddo lopo hoti. Itiādīsūti hi attho. Ayuttavasenāti ananurūpavasena. Yoti bhikkhu. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Pare ca samādapetunti sambandho. Tatthāti sīlakkhandhādike. Pariharatīti parisaṃ parissayato harati apaneti. Tassāti bhikkhuno. ‘‘Sīlādīhī’’tipadaṃ ‘‘parihāyatiyevā’’tipade apādānaṃ, ‘‘na vaḍḍhatī’’tipade karaṇaṃ. Tasmātiādi laddhaguṇaṃ. Tenāti bhikkhunā. Kasmā āpattiaṅgavasena na vuttanti āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti yasmā. Tassevāti khīṇāsavasseva. Na vadeyyāti khīṇāsavānaṃ anabhiratiyā anuppannattā na vadeyya. Yadi na khīṇāsavasseva upajjhāyācariyabhāvo anuññāto, atha kasmā khīṇāsavapañcako vuttoti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Yasmā na parihāyatīti sambandho.
അന്തഗ്ഗാഹികായാതി സസ്സതുച്ഛേദസങ്ഖാതം അന്തം ലാമകം ഗണ്ഹാതി, ഗണ്ഹാപേതീതി വാ അന്തഗ്ഗാഹികാ, തായ. ദിട്ഠിയാതി മിച്ഛാദിട്ഠിയാ. യത്തകം സുതന്തി ഭിക്ഖുനോവാദകസിക്ഖാപദേ (പാചി॰ അട്ഠ॰ ൧൪൫-൧൪൭) വുത്തം യത്തകം സുതം. തേനാതി സുതേന ഋ. യം ആപത്താദി തേന ജാനിതബ്ബന്തി യോജനാ.
Antaggāhikāyāti sassatucchedasaṅkhātaṃ antaṃ lāmakaṃ gaṇhāti, gaṇhāpetīti vā antaggāhikā, tāya. Diṭṭhiyāti micchādiṭṭhiyā. Yattakaṃ sutanti bhikkhunovādakasikkhāpade (pāci. aṭṭha. 145-147) vuttaṃ yattakaṃ sutaṃ. Tenāti sutena ऋ. Yaṃ āpattādi tena jānitabbanti yojanā.
ആപത്തിം ന ജാനാതീതി ഏത്ഥ ആപത്തിം ആപന്നോതി ന ജാനാതീതി അത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഇദം നാമാ’’തിആദി. തത്ഥ ‘‘ആപന്നോ’’തി ഇമിനാ ‘‘ആപത്തി’’ന്തിപദം ‘‘ആപന്നോ’’തിപാഠസേസേന യോജേതബ്ബന്തി ദസ്സേതി.
Āpattiṃna jānātīti ettha āpattiṃ āpannoti na jānātīti atthaṃ dassento āha ‘‘idaṃ nāmā’’tiādi. Tattha ‘‘āpanno’’ti iminā ‘‘āpatti’’ntipadaṃ ‘‘āpanno’’tipāṭhasesena yojetabbanti dasseti.
ആഭിസമാചാരികായാതി ഏത്ഥ ഉഭതോവിഭങ്ഗപരിയാപന്നസീലതോ അഭിവിസേസേന സമ്മാ ചരിതബ്ബന്തി ആഭിസമാചാരം, ഖന്ധകപരിയാപന്നം വത്തപടിപത്തിസീലം, തം ആരബ്ഭ പഞ്ഞത്താ ആഭിസമാചാരികാ, ഖന്ധകപരിയാപന്നാ സിക്ഖാ, തായ. ആദിബ്രഹ്മചാരിയകായാതി ഏത്ഥ മഗ്ഗസങ്ഖാതസ്സ ബ്രഹ്മചരിയസ്സ ആദി മരിയാദോ ആദിബ്രഹ്മചരിയോ, തസ്മിം പവത്താ ആദിബ്രഹ്മചരിയകാ =൦൨, ഉഭതോവിഭങ്ഗപരിയാപന്നാ സിക്ഖാ, തായ. സേക്ഖപണ്ണത്തിയന്തി സിക്ഖിതബ്ബട്ഠേന സിക്ഖാ, സാ ഏവ ഭഗവതാ പഞ്ഞത്തത്താ സേക്ഖപണ്ണത്തി. അഥ വാ സിക്ഖനം സിക്ഖാ, തായ സിക്ഖനത്ഥായ ഭഗവതാ പഞ്ഞപീയതീതി സേക്ഖപണ്ണത്തി ഉഭതോവിഭങ്ഗപരിയാപന്നസിക്ഖായേവ, തസ്സം. അഭിധമ്മേതി ഏത്ഥ സുത്തന്തപാളിതോ അഭി അതിരേകോ, അഭിവിസിട്ഠോ വാ ധമ്മോ അഭിധമ്മോതി വുത്തേ നാമരൂപപരിച്ഛേദകം അഭിധമ്മപിടകന്തി ആഹ ‘‘നാമരൂപപരിച്ഛേദേ’’തി. അഭിവിനയേതി ഏത്ഥ അഭിഭവിത്വാ കായവാചം വിനേതീതി അഭിവിനയോ, അഭിഭവിത്വാ കായവാചം വിനേതി ഏത്ഥ, ഏതേനാതി വാ അഭിവിനയോതി വുത്തേ വിനയപിടകന്തി ആഹ ‘‘സകലേ വിനയപിടകേ’’തി. സബ്ബത്ഥാതി സബ്ബേസു പദേസു, സബ്ബേസം വാ പദാനം. അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോതി യോജനാ. ‘‘കാരണേനാ’’തി ഏത്ഥ കാരണസദ്ദേന ‘‘ധമ്മതോ’’തി ഏത്ഥ ധമ്മസദ്ദസ്സ സഭാവത്ഥാദയോ നിവാരേത്വാ കാരണത്ഥതം ദീപേതി, ഏനസദ്ദേന തോപച്ചയസ്സ വിസേസനത്ഥം. ഇതീതി ഏവം യഥാവുത്തനയേനാതി അത്ഥോ. ചതുത്ഥേതി ചതുത്ഥപഞ്ചകേ. ചതുത്ഥപഞ്ചകതോ തീണി പദാനി, പഞ്ചമപഞ്ചകതോ ദ്വേ പദാനി ഗഹേത്വാ പഞ്ചകം കത്വാ വുത്തം ‘‘ചത്താരോ പഞ്ചകാ’’തി. അട്ഠസു പഞ്ചകേസൂതി സമ്ബന്ധോ.
Ābhisamācārikāyāti ettha ubhatovibhaṅgapariyāpannasīlato abhivisesena sammā caritabbanti ābhisamācāraṃ, khandhakapariyāpannaṃ vattapaṭipattisīlaṃ, taṃ ārabbha paññattā ābhisamācārikā, khandhakapariyāpannā sikkhā, tāya. Ādibrahmacāriyakāyāti ettha maggasaṅkhātassa brahmacariyassa ādi mariyādo ādibrahmacariyo, tasmiṃ pavattā ādibrahmacariyakā =02, ubhatovibhaṅgapariyāpannā sikkhā, tāya. Sekkhapaṇṇattiyanti sikkhitabbaṭṭhena sikkhā, sā eva bhagavatā paññattattā sekkhapaṇṇatti. Atha vā sikkhanaṃ sikkhā, tāya sikkhanatthāya bhagavatā paññapīyatīti sekkhapaṇṇatti ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāyeva, tassaṃ. Abhidhammeti ettha suttantapāḷito abhi atireko, abhivisiṭṭho vā dhammo abhidhammoti vutte nāmarūpaparicchedakaṃ abhidhammapiṭakanti āha ‘‘nāmarūpaparicchede’’ti. Abhivinayeti ettha abhibhavitvā kāyavācaṃ vinetīti abhivinayo, abhibhavitvā kāyavācaṃ vineti ettha, etenāti vā abhivinayoti vutte vinayapiṭakanti āha ‘‘sakale vinayapiṭake’’ti. Sabbatthāti sabbesu padesu, sabbesaṃ vā padānaṃ. Attho daṭṭhabboti yojanā. ‘‘Kāraṇenā’’ti ettha kāraṇasaddena ‘‘dhammato’’ti ettha dhammasaddassa sabhāvatthādayo nivāretvā kāraṇatthataṃ dīpeti, enasaddena topaccayassa visesanatthaṃ. Itīti evaṃ yathāvuttanayenāti attho. Catuttheti catutthapañcake. Catutthapañcakato tīṇi padāni, pañcamapañcakato dve padāni gahetvā pañcakaṃ katvā vuttaṃ ‘‘cattāro pañcakā’’ti. Aṭṭhasu pañcakesūti sambandho.
ഇതി സോളസപഞ്ചകവിനിച്ഛയേ യോജനാ സമത്താ.
Iti soḷasapañcakavinicchaye yojanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൨൩. ഉപസമ്പാദേതബ്ബപഞ്ചകം • 23. Upasampādetabbapañcakaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ഉപസമ്പാദേതബ്ബപഞ്ചകകഥാ • Upasampādetabbapañcakakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ഉപസമ്പാദേതബ്ബപഞ്ചകകഥാവണ്ണനാ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഉപസമ്പാദേതബ്ബപഞ്ചകകഥാവണ്ണനാ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ഉപസമ്പാദേതബ്ബപഞ്ചകകഥാവണ്ണനാ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā