| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಪಞ್ಚಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
೮೪. ಪಞ್ಚಹಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನಾತಿಆದೀಸು ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಹುತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಅಯಮತ್ಥೋ ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಅ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩.೫.೨೫೧-೨೫೩) ವುತ್ತೋಯೇವ।
84.Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatenātiādīsu na sāmaṇero upaṭṭhāpetabboti upajjhāyena hutvā sāmaṇero na gahetabbo. Ayamattho aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 3.5.251-253) vuttoyeva.
‘‘ಅತ್ತಾನಮೇವ ಪಠಮಂ, ಪತಿರೂಪೇ ನಿವೇಸಯೇ।
‘‘Attānameva paṭhamaṃ, patirūpe nivesaye;
ಅಥಞ್ಞಮನುಸಾಸೇಯ್ಯ, ನ ಕಿಲಿಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೧೫೮) –
Athaññamanusāseyya, na kilisseyya paṇḍito’’ti. (dha. pa. 158) –
ಇಮಸ್ಸ ಅನುರೂಪವಸೇನ ಪಠಮಂ ತಾವ ಅತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಂ ನಿಯೋಜೇತುಂ ‘‘ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ, ನ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ। ತತ್ಥ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನಾತಿ ಅಸೇಕ್ಖಸ್ಸ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ ಅಸೇಕ್ಖೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ ನಾಮ। ಅಸೇಕ್ಖಸ್ಸ ಅಯನ್ತಿ ಹಿ ಅಸೇಕ್ಖೋ, ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಏವಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಸ್ಸಪಿ ಅಸೇಕ್ಖತಾ ಉಪಪನ್ನಾ। ಅಸೇಕ್ಖಸೀಲನ್ತಿ ಚ ನ ಮಗ್ಗಫಲಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ಅಥ ಖೋ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಸೇಕ್ಖಸನ್ತಾನೇ ಪವತ್ತಸೀಲಂ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕಸ್ಸ ಸೀಲಸ್ಸ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ। ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಾದೀಸುಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಪರಿಯೋಸಾನೇಸು ಅಯಮೇವ ನಯೋ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಸೀಲಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಕ್ಖನ್ಧಾ ಮಿಸ್ಸಕಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ಏವಂ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋಪೀತಿ ತದಙ್ಗವಿಮುತ್ತಿಆದಯೋಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿವಿಮುತ್ತಿ ಏವ। ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪನ ಲೋಕಿಯಮೇವ। ತೇನೇವ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧.೧೩೫) ವುತ್ತಂ ‘‘ಪುರಿಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಪದೇಹಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಸೀಲಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಯೋ ಕಥಿತಾ, ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಲೋಕಿಯಮೇವಾ’’ತಿ।
Imassa anurūpavasena paṭhamaṃ tāva attasampattiyaṃ niyojetuṃ ‘‘na asekkhena sīlakkhandhenā’’tiādi vuttaṃ, na āpattiaṅgavasena. Tattha asekkhena sīlakkhandhenāti asekkhassa sīlakkhandho asekkho sīlakkhandho nāma. Asekkhassa ayanti hi asekkho, sīlakkhandho. Evaṃ sabbattha. Evañca katvā vimuttiñāṇadassanasaṅkhātassa paccavekkhaṇañāṇassapi asekkhatā upapannā. Asekkhasīlanti ca na maggaphalameva adhippetaṃ, atha kho yaṃkiñci asekkhasantāne pavattasīlaṃ lokiyalokuttaramissakassa sīlassa idhādhippetattā. Samādhikkhandhādīsupi vimuttikkhandhapariyosānesu ayameva nayo. Tasmā yathā sīlasamādhipaññakkhandhā missakā adhippetā, evaṃ vimuttikkhandhopīti tadaṅgavimuttiādayopi veditabbā, na paṭippassaddhivimutti eva. Vimuttiñāṇadassanaṃ pana lokiyameva. Teneva saṃyuttanikāyaṭṭhakathāyaṃ (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.135) vuttaṃ ‘‘purimehi catūhi padehi lokiyalokuttarasīlasamādhipaññāvimuttiyo kathitā, vimuttiñāṇadassanaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ hoti, taṃ lokiyamevā’’ti.
ಅಸ್ಸದ್ಧೋತಿಆದೀಸು ತೀಸು ವತ್ಥೂಸು ಸದ್ಧಾ ಏತಸ್ಸ ನತ್ಥೀತಿ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಸದ್ದಹತೀತಿ ಸದ್ಧೋ, ಸದ್ಧಾ ವಾ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿಪಿ ಸದ್ಧೋ। ನತ್ಥಿ ಏತಸ್ಸ ಹಿರೀತಿ ಅಹಿರಿಕೋ, ಅಕುಸಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಅಜಿಗುಚ್ಛಮಾನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಹಿರೀ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಹಿರಿಮಾ। ನ ಓತ್ತಪ್ಪತೀತಿ ಅನೋತ್ತಪ್ಪೀ, ಅಕುಸಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ನ ಭಾಯತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಬ್ಬಿಪರೀತೋ ಓತ್ತಪ್ಪೀ। ಕುಚ್ಛಿತಂ ಸೀದತೀತಿ ಕುಸೀತೋ, ಹೀನವೀರಿಯಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಆರದ್ಧಂ ವೀರಿಯಂ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಯುತ್ತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಮುಟ್ಠಾ ಸತಿ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ, ನಟ್ಠಸ್ಸತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿ, ನಿಚ್ಚಂ ಆರಮ್ಮಣಾಭಿಮುಖಪ್ಪವತ್ತಸತಿಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
Assaddhotiādīsu tīsu vatthūsu saddhā etassa natthīti assaddho. Sukkapakkhe saddahatīti saddho, saddhā vā etassa atthītipi saddho. Natthi etassa hirīti ahiriko, akusalasamāpattiyā ajigucchamānassetaṃ adhivacanaṃ. Hirī etassa atthīti hirimā. Na ottappatīti anottappī, akusalasamāpattiyā na bhāyatīti vuttaṃ hoti. Tabbiparīto ottappī. Kucchitaṃ sīdatīti kusīto, hīnavīriyassetaṃ adhivacanaṃ. Āraddhaṃ vīriyaṃ etassāti āraddhavīriyo, sammappadhānayuttassetaṃ adhivacanaṃ. Muṭṭhā sati etassāti muṭṭhassati, naṭṭhassatīti vuttaṃ hoti. Upaṭṭhitā sati etassāti upaṭṭhitassati, niccaṃ ārammaṇābhimukhappavattasatissetaṃ adhivacanaṃ.
ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಚ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಚ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅವುಟ್ಠಿತೋ। ಸಸ್ಸತುಚ್ಛೇದಸಙ್ಖಾತಂ ಅನ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ ಗಾಹಯತೀತಿ ವಾ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ। ಪುರಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ಪದಾನೀತಿ ‘‘ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಂ ವಾ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ವಾ, ಅನಭಿರತಂ ವೂಪಕಾಸೇತುಂ ವಾ ವೂಪಕಾಸಾಪೇತುಂ ವಾ’’ತಿ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಪದಾನಿ।
Adhisīlesīlavipanno ca ajjhācāre ācāravipanno ca āpajjitvā avuṭṭhito. Sassatucchedasaṅkhātaṃ antaṃ gaṇhāti gāhayatīti vā antaggāhikā, micchādiṭṭhi. Purimāni dve padānīti ‘‘na paṭibalo hoti antevāsiṃ vā saddhivihāriṃ vā gilānaṃ upaṭṭhātuṃ vā upaṭṭhāpetuṃ vā, anabhirataṃ vūpakāsetuṃ vā vūpakāsāpetuṃ vā’’ti imāni dve padāni.
ಅಭಿವಿಸಿಟ್ಠೋ ಉತ್ತಮೋ ಸಮಾಚಾರೋತಿ ಅಭಿಸಮಾಚಾರೋ, ಅಭಿಸಮಾಚಾರೋವ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬತೋ ಸಿಕ್ಖಾತಿ ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಾ ಸಿಕ್ಖಾ, ಅಭಿಸಮಾಚಾರಂ ವಾ ಆರಬ್ಭ ಪಞ್ಞತ್ತಾ ಸಿಕ್ಖಾ ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಾ। ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಆದಿಭೂತಾತಿ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಾ, ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಪರಿಯಾಪನ್ನಸಿಕ್ಖಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತೇನೇವ ‘‘ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಂ, ಖನ್ಧಕವತ್ತಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕ’’ನ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೧೧) ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಸೇಕ್ಖಪಣ್ಣತ್ತಿಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬತೋ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಪಣ್ಣತ್ತೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ತೇನೇವ ಗಣ್ಠಿಪದೇಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸೇಕ್ಖಪಣ್ಣತ್ತಿಯನ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಮಾದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದಪಞ್ಞತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
Abhivisiṭṭho uttamo samācāroti abhisamācāro, abhisamācārova sikkhitabbato sikkhāti ābhisamācārikā sikkhā, abhisamācāraṃ vā ārabbha paññattā sikkhā ābhisamācārikā. Maggabrahmacariyassa ādibhūtāti ādibrahmacariyakā, ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāyetaṃ adhivacanaṃ. Teneva ‘‘ubhatovibhaṅgapariyāpannaṃ ādibrahmacariyakaṃ, khandhakavattapariyāpannaṃ ābhisamācārika’’nti visuddhimagge (visuddhi. 1.11) vuttaṃ. Tasmā sekkhapaṇṇattiyanti ettha sikkhitabbato sabbāpi ubhatovibhaṅgapariyāpannā paṇṇattīti gahetabbā. Teneva gaṇṭhipadepi vuttaṃ ‘‘sekkhapaṇṇattiyanti pārājikamādiṃ katvā sikkhitabbasikkhāpadapaññattiya’’nti. Sesamettha uttānatthameva.
ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಪಞ್ಚಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೨೩. ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಪಞ್ಚಕಂ • 23. Upasampādetabbapañcakaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಪಞ್ಚಕಕಥಾ • Upasampādetabbapañcakakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಪಞ್ಚಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಪಞ್ಚಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೩. ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಪಞ್ಚಕಕಥಾ • 23. Upasampādetabbapañcakakathā
