| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
੮੪. ਪਞ੍ਚਹਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਨ ਸਾਮਣੇਰੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਹੁਤ੍વਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩.੫.੨੫੧-੨੫੩) વੁਤ੍ਤੋਯੇવ।
84.Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatenātiādīsu na sāmaṇero upaṭṭhāpetabboti upajjhāyena hutvā sāmaṇero na gahetabbo. Ayamattho aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 3.5.251-253) vuttoyeva.
‘‘ਅਤ੍ਤਾਨਮੇવ ਪਠਮਂ, ਪਤਿਰੂਪੇ ਨਿવੇਸਯੇ।
‘‘Attānameva paṭhamaṃ, patirūpe nivesaye;
ਅਥਞ੍ਞਮਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੧੫੮) –
Athaññamanusāseyya, na kilisseyya paṇḍito’’ti. (dha. pa. 158) –
ਇਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪવਸੇਨ ਪਠਮਂ ਤਾવ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਯੋਜੇਤੁਂ ‘‘ਨ ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਆਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗવਸੇਨ। ਤਤ੍ਥ ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਅਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਨਾਮ। ਅਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਯਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਸੇਕ੍ਖੋ, ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਏવਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸਪਿ ਅਸੇਕ੍ਖਤਾ ਉਪਪਨ੍ਨਾ। ਅਸੇਕ੍ਖਸੀਲਨ੍ਤਿ ਚ ਨ ਮਗ੍ਗਫਲਮੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸੇਕ੍ਖਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪવਤ੍ਤਸੀਲਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ। ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਅਯਮੇવ ਨਯੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਮਿਸ੍ਸਕਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਏવਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪੀਤਿ ਤਦਙ੍ਗવਿਮੁਤ੍ਤਿਆਦਯੋਪਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਏવ। વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਨ ਲੋਕਿਯਮੇવ। ਤੇਨੇવ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੧੩੫) વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਪਦੇਹਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ ਕਥਿਤਾ, વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਲੋਕਿਯਮੇવਾ’’ਤਿ।
Imassa anurūpavasena paṭhamaṃ tāva attasampattiyaṃ niyojetuṃ ‘‘na asekkhena sīlakkhandhenā’’tiādi vuttaṃ, na āpattiaṅgavasena. Tattha asekkhena sīlakkhandhenāti asekkhassa sīlakkhandho asekkho sīlakkhandho nāma. Asekkhassa ayanti hi asekkho, sīlakkhandho. Evaṃ sabbattha. Evañca katvā vimuttiñāṇadassanasaṅkhātassa paccavekkhaṇañāṇassapi asekkhatā upapannā. Asekkhasīlanti ca na maggaphalameva adhippetaṃ, atha kho yaṃkiñci asekkhasantāne pavattasīlaṃ lokiyalokuttaramissakassa sīlassa idhādhippetattā. Samādhikkhandhādīsupi vimuttikkhandhapariyosānesu ayameva nayo. Tasmā yathā sīlasamādhipaññakkhandhā missakā adhippetā, evaṃ vimuttikkhandhopīti tadaṅgavimuttiādayopi veditabbā, na paṭippassaddhivimutti eva. Vimuttiñāṇadassanaṃ pana lokiyameva. Teneva saṃyuttanikāyaṭṭhakathāyaṃ (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.135) vuttaṃ ‘‘purimehi catūhi padehi lokiyalokuttarasīlasamādhipaññāvimuttiyo kathitā, vimuttiñāṇadassanaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ hoti, taṃ lokiyamevā’’ti.
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿਆਦੀਸੁ ਤੀਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਸਦ੍ਧਾ ਏਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਸਦ੍ਦਹਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧੋ, ਸਦ੍ਧਾ વਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਸਦ੍ਧੋ। ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਹਿਰੀਤਿ ਅਹਿਰਿਕੋ, ਅਕੁਸਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਹਿਰੀ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਹਿਰਿਮਾ। ਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੀ, ਅਕੁਸਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਭਾਯਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੋ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੀ। ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਸੀਦਤੀਤਿ ਕੁਸੀਤੋ, ਹੀਨવੀਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਆਰਦ੍ਧਂ વੀਰਿਯਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਮੁਟ੍ਠਾ ਸਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ, ਨਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖਪ੍ਪવਤ੍ਤਸਤਿਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
Assaddhotiādīsu tīsu vatthūsu saddhā etassa natthīti assaddho. Sukkapakkhe saddahatīti saddho, saddhā vā etassa atthītipi saddho. Natthi etassa hirīti ahiriko, akusalasamāpattiyā ajigucchamānassetaṃ adhivacanaṃ. Hirī etassa atthīti hirimā. Na ottappatīti anottappī, akusalasamāpattiyā na bhāyatīti vuttaṃ hoti. Tabbiparīto ottappī. Kucchitaṃ sīdatīti kusīto, hīnavīriyassetaṃ adhivacanaṃ. Āraddhaṃ vīriyaṃ etassāti āraddhavīriyo, sammappadhānayuttassetaṃ adhivacanaṃ. Muṭṭhā sati etassāti muṭṭhassati, naṭṭhassatīti vuttaṃ hoti. Upaṭṭhitā sati etassāti upaṭṭhitassati, niccaṃ ārammaṇābhimukhappavattasatissetaṃ adhivacanaṃ.
ਅਧਿਸੀਲੇ ਸੀਲવਿਪਨ੍ਨੋ ਚ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੇ ਆਚਾਰવਿਪਨ੍ਨੋ ਚ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅવੁਟ੍ਠਿਤੋ। ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਗਾਹਯਤੀਤਿ વਾ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਪਦਾਨੀਤਿ ‘‘ਨ ਪਟਿਬਲੋ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਂ વਾ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਂ વਾ ਗਿਲਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁਂ વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ વਾ, ਅਨਭਿਰਤਂ વੂਪਕਾਸੇਤੁਂ વਾ વੂਪਕਾਸਾਪੇਤੁਂ વਾ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਪਦਾਨਿ।
Adhisīlesīlavipanno ca ajjhācāre ācāravipanno ca āpajjitvā avuṭṭhito. Sassatucchedasaṅkhātaṃ antaṃ gaṇhāti gāhayatīti vā antaggāhikā, micchādiṭṭhi. Purimāni dve padānīti ‘‘na paṭibalo hoti antevāsiṃ vā saddhivihāriṃ vā gilānaṃ upaṭṭhātuṃ vā upaṭṭhāpetuṃ vā, anabhirataṃ vūpakāsetuṃ vā vūpakāsāpetuṃ vā’’ti imāni dve padāni.
ਅਭਿવਿਸਿਟ੍ਠੋ ਉਤ੍ਤਮੋ ਸਮਾਚਾਰੋਤਿ ਅਭਿਸਮਾਚਾਰੋ, ਅਭਿਸਮਾਚਾਰੋવ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਾ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਭਿਸਮਾਚਾਰਂ વਾ ਆਰਬ੍ਭ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਾ। ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿਭੂਤਾਤਿ ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਕਾ, ਉਭਤੋવਿਭਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਯੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਉਭਤੋવਿਭਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਕਂ, ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੧.੧੧) વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਉਭਤੋવਿਭਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ। ਤੇਨੇવ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਪਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੇਕ੍ਖਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਮਾਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
Abhivisiṭṭho uttamo samācāroti abhisamācāro, abhisamācārova sikkhitabbato sikkhāti ābhisamācārikā sikkhā, abhisamācāraṃ vā ārabbha paññattā sikkhā ābhisamācārikā. Maggabrahmacariyassa ādibhūtāti ādibrahmacariyakā, ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāyetaṃ adhivacanaṃ. Teneva ‘‘ubhatovibhaṅgapariyāpannaṃ ādibrahmacariyakaṃ, khandhakavattapariyāpannaṃ ābhisamācārika’’nti visuddhimagge (visuddhi. 1.11) vuttaṃ. Tasmā sekkhapaṇṇattiyanti ettha sikkhitabbato sabbāpi ubhatovibhaṅgapariyāpannā paṇṇattīti gahetabbā. Teneva gaṇṭhipadepi vuttaṃ ‘‘sekkhapaṇṇattiyanti pārājikamādiṃ katvā sikkhitabbasikkhāpadapaññattiya’’nti. Sesamettha uttānatthameva.
ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੨੩. ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਂ • 23. Upasampādetabbapañcakaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾ • Upasampādetabbapañcakakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨੩. ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾ • 23. Upasampādetabbapañcakakathā
