| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
੬. ਉਪਸੀવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Upasīvasuttavaṇṇanā
੧੦੭੬. ਏਕੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਉਪਸੀવਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਮਹਨ੍ਤਮੋਘਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਓਘਂ। ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਾ ਧਮ੍ਮਂ વਾ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ। ਨੋ વਿਸਹਾਮੀਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ। ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਂ। ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਾ ਧਮ੍ਮਂ વਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ।
1076.Ekoahanti upasīvasuttaṃ. Tattha mahantamoghanti mahantaṃ oghaṃ. Anissitoti puggalaṃ vā dhammaṃ vā anissito. No visahāmīti na sakkomi. Ārammaṇanti nissayaṃ. Yaṃ nissitoti yaṃ puggalaṃ vā dhammaṃ vā nissito.
੧੦੭੭. ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਲਾਭੀ ਤਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਤਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਚ ਨਿਯ੍ਯਾਨਪਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਤਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਤੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ। ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਤਂ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਪવਤ੍ਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ। ਤਰਸ੍ਸੁ ਓਘਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪવਤ੍ਤਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਓਘਂ ਤਰਸ੍ਸੁ। ਕਥਾਹੀਤਿ ਕਥਂਕਥਾਹਿ। ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਨਤ੍ਤਮਹਾਭਿਪਸ੍ਸਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ ਪਸ੍ਸ। ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਂ ਕਥੇਤਿ।
1077. Idāni yasmā so brāhmaṇo ākiñcaññāyatanalābhī tañca santampi nissayaṃ na jānāti, tenassa bhagavā tañca nissayaṃ uttari ca niyyānapathaṃ dassento ‘‘ākiñcañña’’nti gāthamāha. Tattha pekkhamānoti taṃ ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ sato samāpajjitvā vuṭṭhahitvā ca aniccādivasena passamāno. Natthīti nissāyāti taṃ ‘‘natthi kiñcī’’ti pavattasamāpattiṃ ārammaṇaṃ katvā. Tarassu oghanti tato pabhuti pavattāya vipassanāya yathānurūpaṃ catubbidhampi oghaṃ tarassu. Kathāhīti kathaṃkathāhi. Taṇhakkhayaṃ nattamahābhipassāti rattindivaṃ nibbānaṃ vibhūtaṃ katvā passa. Etenassa diṭṭhadhammasukhavihāraṃ katheti.
੧੦੭੮-੯. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਕਾਮੇ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨવਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਹੀਨੇ ਕਾਮੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੂ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਛਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਹਿਤ੍વਾ। ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਰਮੇਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇਸੁ ਉਤ੍ਤਮੇ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ। ਤਿਟ੍ਠੇ ਨੁ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀਤਿ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਤ੍ਥ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅવਿਗਚ੍ਛਮਾਨੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਨੂਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਸਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਂਯੇવ ਠਾਨਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਤਿਯਗਾਥਮਾਹ।
1078-9. Idāni ‘‘kāme pahāyā’’ti sutvā vikkhambhanavasena attanā pahīne kāme sampassamāno ‘‘sabbesū’’ti gāthamāha. Tattha hitvā maññanti aññaṃ tato heṭṭhā chabbidhampi samāpattiṃ hitvā. Saññāvimokkhe parameti sattasu saññāvimokkhesu uttame ākiñcaññāyatane. Tiṭṭhe nuso tattha anānuyāyīti so puggalo tattha ākiñcaññāyatanabrahmaloke avigacchamāno tiṭṭheyya nūti pucchati. Athassa bhagavā saṭṭhikappasahassamattaṃyeva ṭhānaṃ anujānanto tatiyagāthamāha.
੧੦੮੦. ਏવਂ ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਠਾਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਭਾવਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਿਟ੍ਠੇ ਚੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕਸਙ੍ਖ੍ਯਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨਂ, ਗਣਰਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਤਤ੍ਥ વਿਭਤ੍ਤਿਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ ਸਾਮਿવਚਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪੂਗਨ੍ਤਿ વਾ ਏਤਸ੍ਸ ਬਹੂਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ। ‘‘ਪੂਗਾਨੀ’’ਤਿ વਾਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਪੁਰਿਮਪਾਠੋਯੇવ ਸਬ੍ਬਸੁਨ੍ਦਰੋ। ਤਤ੍ਥੇવ ਸੋ ਸੀਤਿ ਸਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਤ੍ਥੇવਾਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਨਾਨਾਦੁਕ੍ਖੇਹਿ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੀਤਿਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਸ੍ਸਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਚવੇਥ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸਾਤਿ ਉਦਾਹੁ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ વਾਪਿ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਤਿ।
1080. Evaṃ tassa tattha ṭhānaṃ sutvā idānissa sassatucchedabhāvaṃ pucchanto ‘‘tiṭṭhe ce’’ti gāthamāha. Tattha pūgampi vassānanti anekasaṅkhyampi vassānaṃ, gaṇarāsinti attho. ‘‘Pūgampi vassānī’’tipi pāṭho, tattha vibhattibyattayena sāmivacanassa paccattavacanaṃ kattabbaṃ, pūganti vā etassa bahūnīti attho vattabbo. ‘‘Pūgānī’’ti vāpi paṭhanti, purimapāṭhoyeva sabbasundaro. Tattheva so sīti siyā vimuttoti so puggalo tatthevākiñcaññāyatane nānādukkhehi vimutto sītibhāvappatto bhaveyya, nibbānappatto sassato hutvā tiṭṭheyyāti adhippāyo. Cavetha viññāṇaṃ tathāvidhassāti udāhu tathāvidhassa viññāṇaṃ anupādāya parinibbāyeyyāti ucchedaṃ pucchati, paṭisandhiggahaṇatthaṃ vāpi bhaveyyāti paṭisandhimpi tassa pucchati.
੧੦੮੧. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਉਚ੍ਛੇਦਸਸ੍ਸਤਂ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸਾવਕਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਚ੍ਚੀ ਯਥਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਦਿਸਂ ਗਤੋ’’ਤਿ વੋਹਾਰਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਏવਂ ਮੁਨੀ ਨਾਮਕਾਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏવਂ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੇਕ੍ਖਮੁਨਿ ਪਕਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਰੂਪਕਾਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਨਾਮਕਾਯਾਪਿ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਉਭਤੋਭਾਗવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ, ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਾ’’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਕਂ।
1081. Athassa bhagavā ucchedasassataṃ anupagamma tattha uppannassa ariyasāvakassa anupādāya parinibbānaṃ dassento ‘‘accī yathā’’ti gāthamāha. Tattha atthaṃ paletīti atthaṃ gacchati. Na upeti saṅkhanti ‘‘asukaṃ nāma disaṃ gato’’ti vohāraṃ na gacchati. Evaṃ munī nāmakāyā vimuttoti evaṃ tattha uppanno sekkhamuni pakatiyā pubbeva rūpakāyā vimutto tattha catutthamaggaṃ nibbattetvā dhammakāyassa pariññātattā puna nāmakāyāpi vimutto ubhatobhāgavimutto khīṇāsavo hutvā anupādāparinibbānasaṅkhātaṃ atthaṃ paleti, na upeti saṅkhaṃ ‘‘khattiyo vā brāhmaṇo vā’’ti evamādikaṃ.
੧੦੮੨. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਅਤ੍ਥਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਸੋ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਉਦਾਹੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਦਾਹੁ વੇ ਸਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਸ੍ਸਤਭਾવੇਨ ਅਰੋਗੋ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ ਸੋਤਿ ਏવਂ ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ।
1082. Idāni ‘‘atthaṃ paletī’’ti sutvā tassa yoniso atthaṃ asallakkhento ‘‘atthaṅgato so’’ti gāthamāha. Tassattho – so atthaṅgato udāhu natthi, udāhu ve sassatiyā sassatabhāvena arogo avipariṇāmadhammo soti evaṃ taṃ me munī sādhu viyākarohi. Kiṃ kāraṇaṃ? Tathā hi te vidito esa dhammoti.
੧੦੮੩. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਤਥਾ ਅવਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ। ਨ ਪਮਾਣਮਤ੍ਥੀਤਿ ਰੂਪਾਦਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਯੇਨ ਨਂ વਜ੍ਜੁਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਰਾਗਾਦਿਨਾ ਨਂ વਦੇਯ੍ਯੁਂ। ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਦਿਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ।
1083. Athassa bhagavā tathā avattabbataṃ dassento ‘‘atthaṅgatassā’’ti gāthamāha. Tattha atthaṅgatassāti anupādāparinibbutassa. Na pamāṇamatthīti rūpādippamāṇaṃ natthi. Yena naṃ vajjunti yena rāgādinā naṃ vadeyyuṃ. Sabbesu dhammesūti sabbesu khandhādidhammesu. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
ਏવਂ ਭਗવਾ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇવ ਦੇਸੇਸਿ। ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸੋ ਏવ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸੀਤਿ।
Evaṃ bhagavā imaṃ suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca vuttasadiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਉਪਸੀવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya upasīvasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi / ੬. ਉਪਸੀવਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾ • 6. Upasīvamāṇavapucchā
