| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. อุปสฺสยสุตฺตวณฺณนา
10. Upassayasuttavaṇṇanā
๑๕๓. ทสเม อายาม, ภเนฺตติ กสฺมา ภิกฺขุนีอุปสฺสยคมนํ ยาจติ? น ลาภสกฺการเหตุ, กมฺมฎฺฐานตฺถิกา ปเนตฺถ ภิกฺขุนิโย อตฺถิ, ตา อุสฺสุกฺกาเปตฺวา กมฺมฎฺฐานํ กถาเปสฺสามีติ ยาจติฯ นนุ จ โส สยมฺปิ เตปิฎโก พหุสฺสุโต, กิํ สยํ กเถตุํ น สโกฺกตีติ? โน น สโกฺกติฯ พุทฺธปฎิภาคสฺส ปน สาวกสฺส กถํ สทฺธาตพฺพํ มญฺญิสฺสนฺตีติ ยาจติฯ พหุกิโจฺจ ตฺวํ พหุกรณีโยติ กิํ เถโร นวกมฺมาทิปสุโต, เยน นํ เอวมาหาติ? โน, สตฺถริ ปน ปรินิพฺพุเต จตโสฺส ปริสา อานนฺทเตฺถรํ อุปสงฺกมิตฺวา, ‘‘ภเนฺต, อิทานิ กสฺส ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา จรถ, กสฺส ปริเวณํ สมฺมชฺชถ, กสฺส มุโขทกํ เทถา’’ติ โรทนฺติ ปริเทวนฺติฯ เถโร ‘‘อนิจฺจา สงฺขารา, วุทฺธสรีเรปิ นิลฺลโชฺชว มจฺจุราชา ปหริฯ เอสา สงฺขารานํ ธมฺมตา, มา โสจิตฺถ, มา ปริเทวิตฺถา’’ติ ปริสํ สญฺญาเปติฯ อิทมสฺส พหุกิจฺจํฯ ตํ สนฺธาย เถโร เอวมาหฯ สนฺทเสฺสสีติ ปฎิปตฺติคุณํ ทเสฺสสิฯ สมาทเปสีติ คณฺหาเปสิฯ สมุเตฺตเชสีติ สมุสฺสาเหสิฯ สมฺปหํเสสีติ ปฎิลทฺธคุเณน โมทาเปสิฯ
153. Dasame āyāma, bhanteti kasmā bhikkhunīupassayagamanaṃ yācati? Na lābhasakkārahetu, kammaṭṭhānatthikā panettha bhikkhuniyo atthi, tā ussukkāpetvā kammaṭṭhānaṃ kathāpessāmīti yācati. Nanu ca so sayampi tepiṭako bahussuto, kiṃ sayaṃ kathetuṃ na sakkotīti? No na sakkoti. Buddhapaṭibhāgassa pana sāvakassa kathaṃ saddhātabbaṃ maññissantīti yācati. Bahukicco tvaṃ bahukaraṇīyoti kiṃ thero navakammādipasuto, yena naṃ evamāhāti? No, satthari pana parinibbute catasso parisā ānandattheraṃ upasaṅkamitvā, ‘‘bhante, idāni kassa pattacīvaraṃ gahetvā caratha, kassa pariveṇaṃ sammajjatha, kassa mukhodakaṃ dethā’’ti rodanti paridevanti. Thero ‘‘aniccā saṅkhārā, vuddhasarīrepi nillajjova maccurājā pahari. Esā saṅkhārānaṃ dhammatā, mā socittha, mā paridevitthā’’ti parisaṃ saññāpeti. Idamassa bahukiccaṃ. Taṃ sandhāya thero evamāha. Sandassesīti paṭipattiguṇaṃ dassesi. Samādapesīti gaṇhāpesi. Samuttejesīti samussāhesi. Sampahaṃsesīti paṭiladdhaguṇena modāpesi.
ถุลฺลติสฺสาติ สรีเรน ถูลา, นาเมน ติสฺสาฯ เวเทหมุนิโนติ ปณฺฑิตมุนิโนฯ ปณฺฑิโต หิ ญาณสงฺขาเตน เวเทน อีหติ สพฺพกิจฺจานิ กโรติ, ตสฺมา ‘‘เวเทโห’’ติ วุจฺจติฯ เวเทโห จ โส มุนิ จาติ, เวเทหมุนิฯ ธมฺมํ ภาสิตพฺพํ มญฺญตีติ ติปิฎกธรสฺส ธมฺมภณฺฑาคาริกสฺส สมฺมุเข สยํ อรญฺญวาสี ปํสุกูลิโก สมาโน ‘‘ธมฺมกถิโก อห’’นฺติ ธมฺมํ ภาสิตพฺพํ มญฺญติฯ อิทํ กิํ ปน, กถํ ปนาติ? อวชานมานา ภณติฯ อโสฺสสีติ อเญฺญน อาคนฺตฺวา อาโรจิตวเสน อโสฺสสิฯ อาคเมหิ ตฺวํ, อาวุโสติ ติฎฺฐ ตฺวํ, อาวุโสฯ มา เต สโงฺฆ อุตฺตริ อุปปริกฺขีติ มา ภิกฺขุสโงฺฆ อติเรกโอกาเส ตํ อุปปริกฺขีติฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – ‘‘อานเนฺทน พุทฺธปฎิภาโค สาวโก วาริโต, เอกา ภิกฺขุนี น วาริตา, ตาย สทฺธิํ สนฺถโว วา สิเนโห วา ภวิสฺสตี’’ติ มา ตํ สโงฺฆ เอวํ อมญฺญีติฯ
Thullatissāti sarīrena thūlā, nāmena tissā. Vedehamuninoti paṇḍitamunino. Paṇḍito hi ñāṇasaṅkhātena vedena īhati sabbakiccāni karoti, tasmā ‘‘vedeho’’ti vuccati. Vedeho ca so muni cāti, vedehamuni. Dhammaṃbhāsitabbaṃ maññatīti tipiṭakadharassa dhammabhaṇḍāgārikassa sammukhe sayaṃ araññavāsī paṃsukūliko samāno ‘‘dhammakathiko aha’’nti dhammaṃ bhāsitabbaṃ maññati. Idaṃ kiṃ pana, kathaṃ panāti? Avajānamānā bhaṇati. Assosīti aññena āgantvā ārocitavasena assosi. Āgamehi tvaṃ, āvusoti tiṭṭha tvaṃ, āvuso. Mā te saṅgho uttari upaparikkhīti mā bhikkhusaṅgho atirekaokāse taṃ upaparikkhīti. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘ānandena buddhapaṭibhāgo sāvako vārito, ekā bhikkhunī na vāritā, tāya saddhiṃ santhavo vā sineho vā bhavissatī’’ti mā taṃ saṅgho evaṃ amaññīti.
อิทานิ อตฺตโน พุทฺธปฎิภาคภาวํ ทีเปโนฺต ตํ กิํ มญฺญสิ, อาวุโสติอาทิมาห? สตฺตรตนนฺติ สตฺตหตฺถปฺปมาณํฯ นาคนฺติ หตฺถิํฯ อฑฺฒฎฺฐรตนํ วาติ อฑฺฒรตเนน อูนอฎฺฐรตนํ, ปุริมปาทโต ปฎฺฐาย ยาว กุมฺภา วิทตฺถาธิกสตฺตหตฺถุเพฺพธนฺติ อโตฺถฯ ตาลปตฺติกายาติ ตรุณตาลปเณฺณนฯ จวิตฺถาติ จุตา, น มตา วา นฎฺฐา วา, พุทฺธปฎิภาคสฺส ปน สาวกสฺส อุปวาทํ วตฺวา มหากสฺสปเตฺถเร ฉหิ อภิญฺญาหิ สีหนาทํ นทเนฺต ตสฺสา กาสาวานิ กณฺฎกสาขา วิย กจฺฉุสาขา วิย จ สรีรํ ขาทิตุํ อารทฺธานิ, ตานิ หาเรตฺวา เสตกานิ นิวตฺถกฺขเณเยวสฺสา จิตฺตสฺสาโท อุทปาทีติฯ ทสมํฯ
Idāni attano buddhapaṭibhāgabhāvaṃ dīpento taṃ kiṃ maññasi, āvusotiādimāha? Sattaratananti sattahatthappamāṇaṃ. Nāganti hatthiṃ. Aḍḍhaṭṭharatanaṃ vāti aḍḍharatanena ūnaaṭṭharatanaṃ, purimapādato paṭṭhāya yāva kumbhā vidatthādhikasattahatthubbedhanti attho. Tālapattikāyāti taruṇatālapaṇṇena. Cavitthāti cutā, na matā vā naṭṭhā vā, buddhapaṭibhāgassa pana sāvakassa upavādaṃ vatvā mahākassapatthere chahi abhiññāhi sīhanādaṃ nadante tassā kāsāvāni kaṇṭakasākhā viya kacchusākhā viya ca sarīraṃ khādituṃ āraddhāni, tāni hāretvā setakāni nivatthakkhaṇeyevassā cittassādo udapādīti. Dasamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑๐. อุปสฺสยสุตฺตํ • 10. Upassayasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. อุปสฺสยสุตฺตวณฺณนา • 10. Upassayasuttavaṇṇanā
