| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๘. อุปสฺสุติสิกฺขาปทํ
8. Upassutisikkhāpadaṃ
๔๗๑. อฎฺฐเม ‘‘อธิกรณชาตาน’’นฺติ เอตฺถ อธิกรณสฺส ปกรณโต วิวาทาธิกรณภาวญฺจ วิเสสนปรปทภาวญฺจ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อุปฺปนฺนวิวาทาธิกรณาน’’นฺติฯ ตตฺถ อุปฺปนฺนสเทฺทน ชาตสทฺทสฺสตฺถํ ทเสฺสติ ฯ วิวาทสเทฺทน อธิกรณสฺส สรูปํ ทเสฺสติฯ สุยฺยตีติ สุติ วจนํ, สุติยา สมีปํ อุปสฺสุติ ฐานนฺติ อตฺถํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘สุติสมีป’’นฺติฯ ‘‘สมีป’’นฺติ อิมินา อุปสทฺทสฺสตฺถํ ทเสฺสติฯ ‘‘ยตฺถา’’ติอาทินา ‘‘อุปสฺสุตี’’ติ เอตฺถ อุปสทฺทสฺส ปธานตฺตา ตสฺส สรูปํ ทเสฺสติฯ ยตฺถาติ ยสฺมิํ ฐาเนฯ มเนฺตนฺตนฺติ เอตฺถ อุปโยควจนสฺส ภุมฺมเตฺถ อธิเปฺปตตฺตา วุตฺตํ ‘‘มนฺตยมาเน’’ติฯ
471. Aṭṭhame ‘‘adhikaraṇajātāna’’nti ettha adhikaraṇassa pakaraṇato vivādādhikaraṇabhāvañca visesanaparapadabhāvañca dassento āha ‘‘uppannavivādādhikaraṇāna’’nti. Tattha uppannasaddena jātasaddassatthaṃ dasseti . Vivādasaddena adhikaraṇassa sarūpaṃ dasseti. Suyyatīti suti vacanaṃ, sutiyā samīpaṃ upassuti ṭhānanti atthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘sutisamīpa’’nti. ‘‘Samīpa’’nti iminā upasaddassatthaṃ dasseti. ‘‘Yatthā’’tiādinā ‘‘upassutī’’ti ettha upasaddassa padhānattā tassa sarūpaṃ dasseti. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne. Mantentanti ettha upayogavacanassa bhummatthe adhippetattā vuttaṃ ‘‘mantayamāne’’ti.
๔๗๓. ‘‘วูปสมิสฺสามี’’ติ เอตฺถ อิธาตุยา คตฺยตฺถํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘วูปสมํ คมิสฺสามี’’ติฯ อการกภาวนฺติ นิโทฺทสภาวํฯ โสตุกามตาย คมนวเสน สิยา กิริยนฺติ โยชนาฯ ปรโตปิ เอเสว นโยติฯ อฎฺฐมํฯ
473.‘‘Vūpasamissāmī’’ti ettha idhātuyā gatyatthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘vūpasamaṃ gamissāmī’’ti. Akārakabhāvanti niddosabhāvaṃ. Sotukāmatāya gamanavasena siyā kiriyanti yojanā. Paratopi eseva nayoti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๘. สหธมฺมิกวโคฺค • 8. Sahadhammikavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๘. อุปสฺสุติสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๘. อุปสฺสุติสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๘. อุปสฺสุติสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๘. อุปสฺสุติสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
