| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
8. උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
471. අට්‌ඨමෙ සුතිසමීපන්‌ති සද්‌දසමීපං. සුය්‍යතීති හි සුති, සද්‌දස්‌සෙතං අධිවචනං. තස්‌ස සමීපං උපස්‌සුති, සද්‌දසමීපන්‌ති වුත්‌තං හොති. ගණ්‌ඨිපදෙසු ච සුය්‍යතීති සුතීති සද්‌දොව වුත්‌තො. යත්‌ථ පන ඨිතෙන සක්‌කා හොති සද්‌දං සොතුං, තත්‌ථ තිට්‌ඨන්‌තො සද්‌දසමීපෙ ඨිතො නාම හොතීති ආහ ‘‘යත්‌ථ ඨත්‌වා’’තිආදි. කෙචි පන ‘‘සුණාති එත්‌ථාති සුති. යත්‌ථ ඨිතො සුණාති, තස්‌ස ඨානස්‌සෙතං නාමං. තස්‌ස සමීපං උපස්‌සුතී’’ති වදන්‌ති, එවං පන ගය්‌හමානෙ යස්‌මිං ඨානෙ ඨිතො සුණාති, තස්‌ස ආසන්‌නෙ අඤ්‌ඤස්‌මිං පදෙසෙ තිට්‌ඨතීති ආපජ්‌ජති. අට්‌ඨකථායඤ්‌ච උපස්‌සුති-සද්‌දස්‌සෙව අත්‌ථං දස්‌සෙතුං ‘‘යත්‌ථ ඨත්‌වා සක්‌කා හොති, තෙසං වචනං සොතු’’න්‌ති වුත්‌තං, න සුති-සද්‌දස්‌ස. තස්‌මා පුබ්‌බනයොවෙත්‌ථ පසත්‌ථතරො. අථ වා උපෙච්‌ච සුය්‍යති එත්‌ථාති උපස්‌සුති, ඨානං. යං ඨානං උපගතෙන සක්‌කා හොති කථෙන්‌තානං සද්‌දං සොතුං, තත්‌ථාති එවමත්‌ථො ගහෙතබ්‌බො. මන්‌තෙන්‌තන්‌ති භුම්‌මත්‌ථෙ උපයොගවචනන්‌ති ආහ ‘‘මන්‌තයමානෙ’’ති.
471. Aṭṭhame sutisamīpanti saddasamīpaṃ. Suyyatīti hi suti, saddassetaṃ adhivacanaṃ. Tassa samīpaṃ upassuti, saddasamīpanti vuttaṃ hoti. Gaṇṭhipadesu ca suyyatīti sutīti saddova vutto. Yattha pana ṭhitena sakkā hoti saddaṃ sotuṃ, tattha tiṭṭhanto saddasamīpe ṭhito nāma hotīti āha ‘‘yattha ṭhatvā’’tiādi. Keci pana ‘‘suṇāti etthāti suti. Yattha ṭhito suṇāti, tassa ṭhānassetaṃ nāmaṃ. Tassa samīpaṃ upassutī’’ti vadanti, evaṃ pana gayhamāne yasmiṃ ṭhāne ṭhito suṇāti, tassa āsanne aññasmiṃ padese tiṭṭhatīti āpajjati. Aṭṭhakathāyañca upassuti-saddasseva atthaṃ dassetuṃ ‘‘yattha ṭhatvā sakkā hoti, tesaṃ vacanaṃ sotu’’nti vuttaṃ, na suti-saddassa. Tasmā pubbanayovettha pasatthataro. Atha vā upecca suyyati etthāti upassuti, ṭhānaṃ. Yaṃ ṭhānaṃ upagatena sakkā hoti kathentānaṃ saddaṃ sotuṃ, tatthāti evamattho gahetabbo. Mantentanti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘mantayamāne’’ti.
473. එකපරිච්‌ඡෙදානීති ‘‘සියා කිරියං, සියා අකිරිය’’න්‌ති ඉමිනා නයෙන එකපරිච්‌ඡෙදානි. ඉමානි හි තීණි සික්‌ඛාපදානි කදාචි කිරියතො සමුට්‌ඨහන්‌ති, කදාචි අකිරියතො, න එකක්‌ඛණෙයෙව කිරියාකිරියතො සමුට්‌ඨහන්‌ති. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව. උපසම්‌පන්‌නතා, චොදනාධිප්‌පායො, සවනන්‌ති ඉමානි පනෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.
473.Ekaparicchedānīti ‘‘siyā kiriyaṃ, siyā akiriya’’nti iminā nayena ekaparicchedāni. Imāni hi tīṇi sikkhāpadāni kadāci kiriyato samuṭṭhahanti, kadāci akiriyato, na ekakkhaṇeyeva kiriyākiriyato samuṭṭhahanti. Sesamettha uttānameva. Upasampannatā, codanādhippāyo, savananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Upassutisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 8. සහධම්‌මිකවග්‌ගො • 8. Sahadhammikavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 8. උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 8. උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 8. උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදං • 8. Upassutisikkhāpadaṃ
