| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१०. उपस्सुतिसुत्तं
10. Upassutisuttaṃ
११३. एकं समयं भगवा नातिके 1 विहरति गिञ्जकावसथे। अथ खो भगवा रहोगतो पटिसल्लीनो इमं धम्मपरियायं अभासि – ‘‘चक्खुञ्च पटिच्च रूपे च उप्पज्जति चक्खुविञ्ञाणं। तिण्णं सङ्गति फस्सो। फस्सपच्चया वेदना; वेदनापच्चया तण्हा; तण्हापच्चया उपादानं; उपादानपच्चया भवो; भवपच्चया जाति; जातिपच्चया जरामरणं सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासा सम्भवन्ति। एवमेतस्स केवलस्स दुक्खक्खन्धस्स समुदयो होति। जिव्हञ्च पटिच्च रसे च उप्पज्जति…पे॰… मनञ्च पटिच्च धम्मे च उप्पज्जति मनोविञ्ञाणं। तिण्णं सङ्गति फस्सो। फस्सपच्चया वेदना; वेदनापच्चया तण्हा; तण्हापच्चया उपादानं; उपादानपच्चया भवो; भवपच्चया जाति; जातिपच्चया जरामरणं सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासा सम्भवन्ति। एवमेतस्स केवलस्स दुक्खक्खन्धस्स समुदयो होति’’।
113. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike 2 viharati giñjakāvasathe. Atha kho bhagavā rahogato paṭisallīno imaṃ dhammapariyāyaṃ abhāsi – ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso. Phassapaccayā vedanā; vedanāpaccayā taṇhā; taṇhāpaccayā upādānaṃ; upādānapaccayā bhavo; bhavapaccayā jāti; jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati…pe… manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso. Phassapaccayā vedanā; vedanāpaccayā taṇhā; taṇhāpaccayā upādānaṃ; upādānapaccayā bhavo; bhavapaccayā jāti; jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti’’.
‘‘चक्खुञ्च पटिच्च रूपे च उप्पज्जति चक्खुविञ्ञाणं। तिण्णं सङ्गति फस्सो। फस्सपच्चया वेदना; वेदनापच्चया तण्हा। तस्सायेव तण्हाय असेसविरागनिरोधा उपादाननिरोधो; उपादाननिरोधा भवनिरोधो; भवनिरोधा जातिनिरोधो; जातिनिरोधा जरामरणं सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासा निरुज्झन्ति। एवमेतस्स केवलस्स दुक्खक्खन्धस्स निरोधो होति…पे॰… जिव्हञ्च पटिच्च रसे च उप्पज्जति…पे॰… मनञ्च पटिच्च धम्मे च उप्पज्जति मनोविञ्ञाणं। तिण्णं सङ्गति फस्सो। फस्सपच्चया वेदना; वेदनापच्चया तण्हा। तस्सायेव तण्हाय असेसविरागनिरोधा उपादाननिरोधो ; उपादाननिरोधा…पे॰… एवमेतस्स केवलस्स दुक्खक्खन्धस्स निरोधो होती’’ति।
‘‘Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso. Phassapaccayā vedanā; vedanāpaccayā taṇhā. Tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho; bhavanirodhā jātinirodho; jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti…pe… jivhañca paṭicca rase ca uppajjati…pe… manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso. Phassapaccayā vedanā; vedanāpaccayā taṇhā. Tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodhā upādānanirodho ; upādānanirodhā…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु भगवतो उपस्सुति 3 ठितो होति। अद्दसा खो भगवा तं भिक्खुं उपस्सुति ठितं। दिस्वान तं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘अस्सोसि नो त्वं, भिक्खु, इमं धम्मपरियाय’’न्ति? ‘‘एवं, भन्ते’’। ‘‘उग्गण्हाहि त्वं, भिक्खु, इमं धम्मपरियायं। परियापुणाहि त्वं, भिक्खु, इमं धम्मपरियायं। धारेहि त्वं, भिक्खु, इमं धम्मपरियायं। अत्थसंहितोयं, भिक्खु, धम्मपरियायो आदिब्रह्मचरियको’’ति। दसमं।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu bhagavato upassuti 4 ṭhito hoti. Addasā kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ upassuti ṭhitaṃ. Disvāna taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘assosi no tvaṃ, bhikkhu, imaṃ dhammapariyāya’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Uggaṇhāhi tvaṃ, bhikkhu, imaṃ dhammapariyāyaṃ. Pariyāpuṇāhi tvaṃ, bhikkhu, imaṃ dhammapariyāyaṃ. Dhārehi tvaṃ, bhikkhu, imaṃ dhammapariyāyaṃ. Atthasaṃhitoyaṃ, bhikkhu, dhammapariyāyo ādibrahmacariyako’’ti. Dasamaṃ.
योगक्खेमिवग्गो एकादसमो।
Yogakkhemivaggo ekādasamo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
योगक्खेमि उपादाय, दुक्खं लोको च सेय्यो च।
Yogakkhemi upādāya, dukkhaṃ loko ca seyyo ca;
संयोजनं उपादानं, द्वे परिजानं उपस्सुतीति॥
Saṃyojanaṃ upādānaṃ, dve parijānaṃ upassutīti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / २-१०. उपादायसुत्तादिवण्णना • 2-10. Upādāyasuttādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / २-१०. उपादायसुत्तादिवण्णना • 2-10. Upādāyasuttādivaṇṇanā
