Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදානපාළි • Apadānapāḷi |
10. උපවානත්ථෙරඅපදානං
10. Upavānattheraapadānaṃ
122.
122.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
ජලිත්වා අග්ගික්ඛන්ධොව, සම්බුද්ධො පරිනිබ්බුතො.
Jalitvā aggikkhandhova, sambuddho parinibbuto.
123.
123.
‘‘මහාජනා සමාගම්ම, පූජයිත්වා තථාගතං;
‘‘Mahājanā samāgamma, pūjayitvā tathāgataṃ;
චිතං කත්වාන සුගතං, සරීරං අභිරොපයුං.
Citaṃ katvāna sugataṃ, sarīraṃ abhiropayuṃ.
124.
124.
‘‘සරීරකිච්චං කත්වාන, ධාතුං තත්ථ සමානයුං;
‘‘Sarīrakiccaṃ katvāna, dhātuṃ tattha samānayuṃ;
සදෙවමනුස්සා සබ්බෙ, බුද්ධථූපං අකංසු තෙ.
Sadevamanussā sabbe, buddhathūpaṃ akaṃsu te.
125.
125.
‘‘පඨමා කඤ්චනමයා, දුතියා ච මණිමයා;
‘‘Paṭhamā kañcanamayā, dutiyā ca maṇimayā;
තතියා රූපියමයා, චතුත්ථී ඵලිකාමයා.
Tatiyā rūpiyamayā, catutthī phalikāmayā.
126.
126.
ඡට්ඨා මසාරගල්ලස්ස, සබ්බං රතනමයූපරි.
Chaṭṭhā masāragallassa, sabbaṃ ratanamayūpari.
127.
127.
‘‘ජඞ්ඝා මණිමයා ආසි, වෙදිකා රතනාමයා;
‘‘Jaṅghā maṇimayā āsi, vedikā ratanāmayā;
සබ්බසොණ්ණමයො ථූපො, උද්ධං යොජනමුග්ගතො.
Sabbasoṇṇamayo thūpo, uddhaṃ yojanamuggato.
128.
128.
‘‘දෙවා තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘‘Devā tattha samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො.
‘Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino.
129.
129.
‘‘‘ධාතු ආවෙණිකා නත්ථි, සරීරං එකපිණ්ඩිතං;
‘‘‘Dhātu āveṇikā natthi, sarīraṃ ekapiṇḍitaṃ;
ඉමම්හි බුද්ධථූපම්හි, කස්සාම කඤ්චුකං මයං’.
Imamhi buddhathūpamhi, kassāma kañcukaṃ mayaṃ’.
130.
130.
‘‘දෙවා සත්තහි රත්නෙහි, අඤ්ඤං වඩ්ඪෙසුං යොජනං;
‘‘Devā sattahi ratnehi, aññaṃ vaḍḍhesuṃ yojanaṃ;
ථූපො ද්වියොජනුබ්බෙධො, තිමිරං බ්යපහන්ති සො.
Thūpo dviyojanubbedho, timiraṃ byapahanti so.
131.
131.
‘‘නාගා තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘‘Nāgā tattha samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘මනුස්සා චෙව දෙවා ච, බුද්ධථූපං අකංසු තෙ.
‘Manussā ceva devā ca, buddhathūpaṃ akaṃsu te.
132.
132.
‘‘‘මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා;
‘‘‘Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino’.
133.
133.
‘‘ඉන්දනීලං මහානීලං, අථො ජොතිරසං මණිං;
‘‘Indanīlaṃ mahānīlaṃ, atho jotirasaṃ maṇiṃ;
එකතො සන්නිපාතෙත්වා, බුද්ධථූපං අඡාදයුං.
Ekato sannipātetvā, buddhathūpaṃ achādayuṃ.
134.
134.
තියොජනසමුබ්බෙධං, ආලොකකරණං තදා.
Tiyojanasamubbedhaṃ, ālokakaraṇaṃ tadā.
135.
135.
‘‘ගරුළා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘‘Garuḷā ca samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘මනුස්සා දෙවනාගා ච, බුද්ධපූජං අකංසු තෙ.
‘Manussā devanāgā ca, buddhapūjaṃ akaṃsu te.
136.
136.
‘‘‘මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා;
‘‘‘Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino’.
137.
137.
‘‘සබ්බං මණිමයං ථූපං, අකරුං තෙ ච කඤ්චුකං;
‘‘Sabbaṃ maṇimayaṃ thūpaṃ, akaruṃ te ca kañcukaṃ;
යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං.
Yojanaṃ tepi vaḍḍhesuṃ, āyataṃ buddhacetiyaṃ.
138.
138.
‘‘චතුයොජනමුබ්බෙධො, බුද්ධථූපො විරොචති;
‘‘Catuyojanamubbedho, buddhathūpo virocati;
ඔභාසෙති දිසා සබ්බා, සතරංසීව උග්ගතො.
Obhāseti disā sabbā, sataraṃsīva uggato.
139.
139.
‘‘කුම්භණ්ඩා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘‘Kumbhaṇḍā ca samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘මනුස්සා චෙව දෙවා ච, නාගා ච ගරුළා තථා.
‘Manussā ceva devā ca, nāgā ca garuḷā tathā.
140.
140.
‘‘‘පච්චෙකං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, අකංසු ථූපමුත්තමං;
‘‘‘Paccekaṃ buddhaseṭṭhassa, akaṃsu thūpamuttamaṃ;
මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා.
Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā.
141.
141.
‘‘‘මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
‘‘‘Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino;
රතනෙහි ඡාදෙස්සාම, ආයතං බුද්ධචෙතියං’.
Ratanehi chādessāma, āyataṃ buddhacetiyaṃ’.
142.
142.
‘‘යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං;
‘‘Yojanaṃ tepi vaḍḍhesuṃ, āyataṃ buddhacetiyaṃ;
පඤ්චයොජනමුබ්බෙධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා.
Pañcayojanamubbedho, thūpo obhāsate tadā.
143.
143.
‘‘යක්ඛා තත්ථ සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘‘Yakkhā tattha samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘මනුස්සා දෙවනාගා ච, ගරුළා ච කුම්භණ්ඩකා.
‘Manussā devanāgā ca, garuḷā ca kumbhaṇḍakā.
144.
144.
‘‘‘පච්චෙකං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, අකංසු ථූපමුත්තමං;
‘‘‘Paccekaṃ buddhaseṭṭhassa, akaṃsu thūpamuttamaṃ;
මා නො පමත්තා අස්සුම්හ, අප්පමත්තා සදෙවකා.
Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā.
145.
145.
‘‘‘මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
‘‘‘Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino;
ඵලිකා ඡාදයිස්සාම, ආයතං බුද්ධචෙතියං’.
Phalikā chādayissāma, āyataṃ buddhacetiyaṃ’.
146.
146.
‘‘යොජනං තෙපි වඩ්ඪෙසුං, ආයතං බුද්ධචෙතියං;
‘‘Yojanaṃ tepi vaḍḍhesuṃ, āyataṃ buddhacetiyaṃ;
ඡයොජනිකමුබ්බෙධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා.
Chayojanikamubbedho, thūpo obhāsate tadā.
147.
147.
‘‘ගන්ධබ්බා ච සමාගන්ත්වා, එකතො මන්තයුං තදා;
‘‘Gandhabbā ca samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
148.
148.
‘‘‘සබ්බෙ අකංසු බුද්ධථූපං, මයමෙත්ථ අකාරකා;
‘‘‘Sabbe akaṃsu buddhathūpaṃ, mayamettha akārakā;
මයම්පි ථූපං කස්සාම, ලොකනාථස්ස තාදිනො’.
Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino’.
149.
149.
‘‘වෙදියො සත්ත කත්වාන, ධජං ඡත්තං අකංසු තෙ;
‘‘Vediyo satta katvāna, dhajaṃ chattaṃ akaṃsu te;
සබ්බසොණ්ණමයං ථූපං, ගන්ධබ්බා කාරයුං තදා.
Sabbasoṇṇamayaṃ thūpaṃ, gandhabbā kārayuṃ tadā.
150.
150.
‘‘සත්තයොජනමුබ්බෙධො, ථූපො ඔභාසතෙ තදා;
‘‘Sattayojanamubbedho, thūpo obhāsate tadā;
රත්තින්දිවා න ඤායන්ති, ආලොකො හොති සබ්බදා.
Rattindivā na ñāyanti, āloko hoti sabbadā.
151.
151.
‘‘අභිභොන්ති න තස්සාභා, චන්දසූරා සතාරකා;
‘‘Abhibhonti na tassābhā, candasūrā satārakā;
සමන්තා යොජනසතෙ, පදීපොපි න පජ්ජලි.
Samantā yojanasate, padīpopi na pajjali.
152.
152.
‘‘තෙන කාලෙන යෙ කෙචි, ථූපං පූජෙන්ති මානුසා;
‘‘Tena kālena ye keci, thūpaṃ pūjenti mānusā;
න තෙ ථූපං ආරුහන්ති, අම්බරෙ උක්ඛිපන්ති තෙ.
Na te thūpaṃ āruhanti, ambare ukkhipanti te.
153.
153.
‘‘දෙවෙහි ඨපිතො යක්ඛො, අභිසම්මතනාමකො;
‘‘Devehi ṭhapito yakkho, abhisammatanāmako;
ධජං වා පුප්ඵදාමං වා, අභිරොපෙති උත්තරිං.
Dhajaṃ vā pupphadāmaṃ vā, abhiropeti uttariṃ.
154.
154.
‘‘න තෙ පස්සන්ති තං යක්ඛං, දාමං පස්සන්ති ගච්ඡතො;
‘‘Na te passanti taṃ yakkhaṃ, dāmaṃ passanti gacchato;
එවං පස්සිත්වා ගච්ඡන්තා, සබ්බෙ ගච්ඡන්ති සුග්ගතිං.
Evaṃ passitvā gacchantā, sabbe gacchanti suggatiṃ.
155.
155.
‘‘විරුද්ධා යෙ පාවචනෙ, පසන්නා යෙ ච සාසනෙ;
‘‘Viruddhā ye pāvacane, pasannā ye ca sāsane;
පාටිහීරං දට්ඨුකාමා, ථූපං පූජෙන්ති මානුසා.
Pāṭihīraṃ daṭṭhukāmā, thūpaṃ pūjenti mānusā.
156.
156.
‘‘නගරෙ හංසවතියා, අහොසිං භතකො තදා;
‘‘Nagare haṃsavatiyā, ahosiṃ bhatako tadā;
ආමොදිතං ජනං දිස්වා, එවං චින්තෙසහං තදා.
Āmoditaṃ janaṃ disvā, evaṃ cintesahaṃ tadā.
157.
157.
‘‘‘උළාරො භගවා නෙසො, යස්ස ධාතුඝරෙ දිසං;
‘‘‘Uḷāro bhagavā neso, yassa dhātughare disaṃ;
ඉමා ච ජනතා තුට්ඨා, කාරං කුබ්බං න තප්පරෙ.
Imā ca janatā tuṭṭhā, kāraṃ kubbaṃ na tappare.
158.
158.
‘‘‘අහම්පි කාරං කස්සාමි, ලොකනාථස්ස තාදිනො;
‘‘‘Ahampi kāraṃ kassāmi, lokanāthassa tādino;
තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, භවිස්සාමි අනාගතෙ’.
Tassa dhammesu dāyādo, bhavissāmi anāgate’.
159.
159.
‘‘සුධොතං රජකෙනාහං, උත්තරෙය්යං පටං මම;
‘‘Sudhotaṃ rajakenāhaṃ, uttareyyaṃ paṭaṃ mama;
වෙළග්ගෙ ආලග්ගෙත්වාන, ධජං උක්ඛිපිමම්බරෙ.
Veḷagge ālaggetvāna, dhajaṃ ukkhipimambare.
160.
160.
‘‘අභිසම්මතකො ගය්හ, අම්බරෙ හාසි මෙ ධජං;
‘‘Abhisammatako gayha, ambare hāsi me dhajaṃ;
වාතෙරිතං ධජං දිස්වා, භිය්යො හාසං ජනෙසහං.
Vāteritaṃ dhajaṃ disvā, bhiyyo hāsaṃ janesahaṃ.
161.
161.
‘‘තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, සමණං උපසඞ්කමිං;
‘‘Tattha cittaṃ pasādetvā, samaṇaṃ upasaṅkamiṃ;
තං භික්ඛුං අභිවාදෙත්වා, විපාකං පුච්ඡහං ධජෙ.
Taṃ bhikkhuṃ abhivādetvā, vipākaṃ pucchahaṃ dhaje.
162.
162.
‘‘සො මෙ කථෙසි ආනන්දී, පීතිසඤ්ජනනං මම;
‘‘So me kathesi ānandī, pītisañjananaṃ mama;
‘තස්ස ධජස්ස විපාකං, අනුභොස්සසි සබ්බදා.
‘Tassa dhajassa vipākaṃ, anubhossasi sabbadā.
163.
163.
‘‘‘හත්ථිඅස්සරථාපත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
‘‘‘Hatthiassarathāpattī, senā ca caturaṅginī;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
Parivāressanti taṃ niccaṃ, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
164.
164.
‘‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
‘‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, bheriyo samalaṅkatā;
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
Parivāressanti taṃ niccaṃ, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
165.
165.
‘‘‘ඡළසීතිසහස්සානි , නාරියො සමලඞ්කතා;
‘‘‘Chaḷasītisahassāni , nāriyo samalaṅkatā;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා.
Vicittavatthābharaṇā, āmukkamaṇikuṇḍalā.
166.
166.
පරිවාරෙස්සන්ති තං නිච්චං, ධජදානස්සිදං ඵලං.
Parivāressanti taṃ niccaṃ, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
167.
167.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සසි;
‘‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissasi;
අසීතික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සසි.
Asītikkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissasi.
168.
168.
‘‘‘සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
‘‘‘Sahassakkhattuṃ rājā ca, cakkavattī bhavissati;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
169.
169.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
‘‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
170.
170.
‘‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
‘‘‘Devalokā cavitvāna, sukkamūlena codito;
පුඤ්ඤකම්මෙන සඤ්ඤුත්තො, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සසි.
Puññakammena saññutto, brahmabandhu bhavissasi.
171.
171.
‘‘‘අසීතිකොටිං ඡඩ්ඩෙත්වා, දාසෙ කම්මකරෙ බහූ;
‘‘‘Asītikoṭiṃ chaḍḍetvā, dāse kammakare bahū;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සසි.
Gotamassa bhagavato, sāsane pabbajissasi.
172.
172.
‘‘‘ආරාධයිත්වා සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
‘‘‘Ārādhayitvā sambuddhaṃ, gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ;
උපවානොති නාමෙන, හෙස්සසි සත්ථු සාවකො’.
Upavānoti nāmena, hessasi satthu sāvako’.
173.
173.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
‘‘Satasahasse kataṃ kammaṃ, phalaṃ dassesi me idha;
174.
174.
‘‘චක්කවත්තිස්ස සන්තස්ස, චාතුද්දීපිස්සරස්ස මෙ;
‘‘Cakkavattissa santassa, cātuddīpissarassa me;
තීණි යොජනානි සාමන්තා, උස්සීයන්ති ධජා සදා.
Tīṇi yojanāni sāmantā, ussīyanti dhajā sadā.
175.
175.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ධජදානස්සිදං ඵලං.
Duggatiṃ nābhijānāmi, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
176.
176.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ.… විහරාමි අනාසවො.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
177.
177.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ.… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
178.
178.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ.… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපවානත්ථෙරො ඉමා ගාථායො
Itthaṃ sudaṃ āyasmā upavānatthero imā gāthāyo
අභාසිත්ථාති.
Abhāsitthāti.
උපවානත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
Upavānattherassāpadānaṃ dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / අපදාන-අට්ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā / 10. උපවානත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා • 10. Upavānattheraapadānavaṇṇanā