| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
९. उपयन्तिसुत्तवण्णना
9. Upayantisuttavaṇṇanā
६९. नवमे उदकवड्ढनसमयेति सब्बदिवसेसु महासमुद्दस्स अन्तो महन्तचन्दकन्तमणिपब्बतानं जुण्हसम्फस्सेन पहतत्ता जलाभिसन्दनवसेन उदकस्स वड्ढनसमये। उपरि गच्छन्तोति पकतिया उदकस्स तिट्ठट्ठानस्स ततो उपरि गच्छन्तोति अत्थो। उपरि यापेतीति उदकं तत्थ उपरूपरि वड्ढेति। तथाभूतो च तं ब्रूहेन्तो पूरेन्तोति वुच्चतीति आह ‘‘वड्ढेति पूरेतीति अत्थो’’ति। यस्मा पच्चयधम्मा अत्तनो फलसमवायपच्चये होन्ते तस्स उपरि ठितो विय होति तस्स अत्तनो वसे वत्तापनतो, तस्मा वुत्तं ‘‘अविज्जा उपरि गच्छन्ती’’ति। पच्चयभावेन हि सा तथा वुच्चति। तेनाह ‘‘सङ्खारानं पच्चयो भवितुं सक्कुणन्ती’’ति। अपगच्छन्तो यायन्तो। तेनाह ‘‘ओसरन्तो’’ति, अवड्ढन्तो परिहीयमानोति अत्थो।
69. Navame udakavaḍḍhanasamayeti sabbadivasesu mahāsamuddassa anto mahantacandakantamaṇipabbatānaṃ juṇhasamphassena pahatattā jalābhisandanavasena udakassa vaḍḍhanasamaye. Upari gacchantoti pakatiyā udakassa tiṭṭhaṭṭhānassa tato upari gacchantoti attho. Upari yāpetīti udakaṃ tattha uparūpari vaḍḍheti. Tathābhūto ca taṃ brūhento pūrentoti vuccatīti āha ‘‘vaḍḍheti pūretīti attho’’ti. Yasmā paccayadhammā attano phalasamavāyapaccaye honte tassa upari ṭhito viya hoti tassa attano vase vattāpanato, tasmā vuttaṃ ‘‘avijjā upari gacchantī’’ti. Paccayabhāvena hi sā tathā vuccati. Tenāha ‘‘saṅkhārānaṃ paccayo bhavituṃ sakkuṇantī’’ti. Apagacchanto yāyanto. Tenāha ‘‘osaranto’’ti, avaḍḍhanto parihīyamānoti attho.
उपयन्तिसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Upayantisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ९. उपयन्तिसुत्तं • 9. Upayantisuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ९. उपयन्तिसुत्तवण्णना • 9. Upayantisuttavaṇṇanā
