| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā |
อุโปสถเภทาทิกถาวณฺณนา
Uposathabhedādikathāvaṇṇanā
๑๔๙. ‘‘เทฺวเม , ภิกฺขเว, อุโปสถา’’ติ ตทา สามคฺคีอุโปสถสฺส อนนุญฺญาตตฺตา วุตฺตํฯ สามคฺคีอุโปสถสฺส ปุพฺพกิเจฺจ ‘‘อชฺชุโปสโถ สามคฺคี’’ติ วตฺตพฺพํ, น จ กมฺมวาจาย ภควตา ปโยโค ทสฺสิโต, ปาฬินยโต อฎฺฐกถาจริเยหิ อุทฺทิสิตพฺพกฺกโม ทสฺสิโตฯ ตถา ปญฺจนฺนํ ปาติโมกฺขุเทฺทสานํ อุเทฺทสกฺกโม สิโทฺธติ เวทิตพฺพํฯ ตโย วา เทฺว วา ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสนฺติ, อธเมฺมน สมคฺคํ นาม โหตีติ เอตฺถ กามํ สงฺฆสฺส สามคฺคี นาม โหติ วคฺคกถาย ยถากมฺมํ สามคฺคีววตฺถานโตฯ ตถาปิ วคฺคปฎิปกฺขภาเวน สมคฺคํ, สมคฺคปฎิปกฺขภาเวน จ วคฺคํ นาม กตํฯ อาเวณิกโต วา คณกมฺมาทิสมฺภวโต, ตสฺส จ สมคฺควคฺคภาวสมฺภวโต วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ ธเมฺมน วคฺคนฺติ เอตฺถ ปาริสุทฺธิกรณํ ธมฺมิกํ, สงฺฆเสฺสว ฉนฺทาคมนํ, น คณสฺสาติ กตฺวา วคฺคํ นาม โหติฯ ‘‘เอกวารํ กตํ สุกตํ, อาปตฺติํ ปน อาปชฺชติ, ปุน กาตุํ น ลภนฺตี’’ติ วทนฺติฯ ‘‘ปญฺจสุ เอกสฺส ฉนฺทํ อาหริตฺวา จตูหิ ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตุํ วฎฺฎตี’’ติ วทนฺติ, ตํ ยุตฺตํ, ฉนฺทหารเก ภิกฺขูนํ สนฺติกํ ปเตฺต เตน สโงฺฆ ปโหติ, ตสฺมา ฉโนฺท สงฺฆปฺปโตฺต โหตีติ กตฺวา วุตฺตํฯ
149. ‘‘Dveme , bhikkhave, uposathā’’ti tadā sāmaggīuposathassa ananuññātattā vuttaṃ. Sāmaggīuposathassa pubbakicce ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti vattabbaṃ, na ca kammavācāya bhagavatā payogo dassito, pāḷinayato aṭṭhakathācariyehi uddisitabbakkamo dassito. Tathā pañcannaṃ pātimokkhuddesānaṃ uddesakkamo siddhoti veditabbaṃ. Tayo vā dve vā pātimokkhaṃ uddisanti, adhammena samaggaṃ nāma hotīti ettha kāmaṃ saṅghassa sāmaggī nāma hoti vaggakathāya yathākammaṃ sāmaggīvavatthānato. Tathāpi vaggapaṭipakkhabhāvena samaggaṃ, samaggapaṭipakkhabhāvena ca vaggaṃ nāma kataṃ. Āveṇikato vā gaṇakammādisambhavato, tassa ca samaggavaggabhāvasambhavato vuttanti veditabbaṃ. Dhammena vagganti ettha pārisuddhikaraṇaṃ dhammikaṃ, saṅghasseva chandāgamanaṃ, na gaṇassāti katvā vaggaṃ nāma hoti. ‘‘Ekavāraṃ kataṃ sukataṃ, āpattiṃ pana āpajjati, puna kātuṃ na labhantī’’ti vadanti. ‘‘Pañcasu ekassa chandaṃ āharitvā catūhi pātimokkhaṃ uddisituṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ yuttaṃ, chandahārake bhikkhūnaṃ santikaṃ patte tena saṅgho pahoti, tasmā chando saṅghappatto hotīti katvā vuttaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๗๗. อุโปสถเภทาทิ • 77. Uposathabhedādi
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อุโปสถเภทาทิกถา • Uposathabhedādikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อุโปสถเภทาทิกถาวณฺณนา • Uposathabhedādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อุโปสถเภทาทิกถาวณฺณนา • Uposathabhedādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๗๗. อุโปสถเภทาทิกถา • 77. Uposathabhedādikathā
