| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
७२. उपोसथागारादिकथा
72. Uposathāgārādikathā
१४१. अनुपरिवेणियन्ति एत्थ अनुसद्दस्स विच्छत्थं, परिवेणसद्दस्स च लिङ्गविपल्लासभावं दस्सेतुं वुत्तं ‘‘तस्मिं तस्मिं परिवेणे’’ति। परिवेणसद्दो हि नपुंसकलिङ्गो, इध पन लिङ्गविपल्लासं कत्वा इत्थिलिङ्गवसेन वुत्तं। ‘‘सङ्केतं अकत्वा’’ति इमिना असङ्केतेनाति पदस्स किरियाविसेसनत्तं दीपेति। ‘‘कम्मवाचाया’’ति इमिना समूहनित्वाति पदस्स करणं दस्सेति।
141.Anupariveṇiyanti ettha anusaddassa vicchatthaṃ, pariveṇasaddassa ca liṅgavipallāsabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tasmiṃ tasmiṃ pariveṇe’’ti. Pariveṇasaddo hi napuṃsakaliṅgo, idha pana liṅgavipallāsaṃ katvā itthiliṅgavasena vuttaṃ. ‘‘Saṅketaṃ akatvā’’ti iminā asaṅketenāti padassa kiriyāvisesanattaṃ dīpeti. ‘‘Kammavācāyā’’ti iminā samūhanitvāti padassa karaṇaṃ dasseti.
१४२. यतोति एत्थ तोपच्चयस्स कारणत्थे पवत्तभावं दस्सेन्तो आह ‘‘यस्मा’’ति। ‘‘हत्थपासे’’ति इमिना हत्थपासतो बहि निसिन्ने अकतोवस्स उपोसथो होतीति दस्सेति। अस्साति भिक्खुनो। वत्थुवसेनाति अट्ठुप्पत्तिवसेन। उपोसथस्स पमुखस्स अब्भोकासे वा माळकादीसु वाति सम्बन्धो। निमित्तुपगा वा अनिमित्तुपगा वाति हेट्ठा अट्ठसु निमित्तेसु वुत्ता निमित्तुपगा वा अनिमित्तुपगा वा पब्बतादयो वा अञ्ञे वा कित्तेतब्बा।
142.Yatoti ettha topaccayassa kāraṇatthe pavattabhāvaṃ dassento āha ‘‘yasmā’’ti. ‘‘Hatthapāse’’ti iminā hatthapāsato bahi nisinne akatovassa uposatho hotīti dasseti. Assāti bhikkhuno. Vatthuvasenāti aṭṭhuppattivasena. Uposathassa pamukhassa abbhokāse vā māḷakādīsu vāti sambandho. Nimittupagā vā animittupagā vāti heṭṭhā aṭṭhasu nimittesu vuttā nimittupagā vā animittupagā vā pabbatādayo vā aññe vā kittetabbā.
पठमतरं न आगच्छति, दुक्कटन्ति उपोसथे घोसियमाने पठमतरं न आगच्छति, दुक्कटं। विहारस्स मज्झे होतीति योजना। एत्थाति पोराणके आवासे। तत्थाति पोराणके आवासे। असम्बाधोति सङ्घस्स निसज्जट्ठानपहोनको। तत्थाति पच्छा उट्ठिते आवासे।
Paṭhamataraṃna āgacchati, dukkaṭanti uposathe ghosiyamāne paṭhamataraṃ na āgacchati, dukkaṭaṃ. Vihārassa majjhe hotīti yojanā. Etthāti porāṇake āvāse. Tatthāti porāṇake āvāse. Asambādhoti saṅghassa nisajjaṭṭhānapahonako. Tatthāti pacchā uṭṭhite āvāse.
सब्बेसं निसज्जट्ठानन्ति योजना। तत्थाति थेरस्स विहारे। सोति थेरस्स विहारो। एत्थाति तुम्हाकं विहारे। सब्बेसं ओकासो नत्थीति सम्बन्धो। तत्थाति तं असुकं नाम आवासं। ‘‘वट्टती’’ति वत्तब्बन्ति योजना। तस्साति थेरस्स।
Sabbesaṃ nisajjaṭṭhānanti yojanā. Tatthāti therassa vihāre. Soti therassa vihāro. Etthāti tumhākaṃ vihāre. Sabbesaṃ okāso natthīti sambandho. Tatthāti taṃ asukaṃ nāma āvāsaṃ. ‘‘Vaṭṭatī’’ti vattabbanti yojanā. Tassāti therassa.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
७२. उपोसथागारकथा • 72. Uposathāgārakathā
७३. उपोसथप्पमुखानुजानना • 73. Uposathappamukhānujānanā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / उपोसथागारादिकथा • Uposathāgārādikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / उपोसथागारादिकथावण्णना • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / उपोसथागारादिकथावण्णना • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / उपोसथागारादिकथावण्णना • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
