| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
อุโปสถาคาราทิกถา
Uposathāgārādikathā
๑๔๑. อนุปริเวณิยนฺติ เอกสีมมหาวิหาเร ตสฺมิํ ตสฺมิํ ปริเวเณฯ อสเงฺกเตนาติ สเงฺกตํ อกตฺวาฯ เอกํ สมูหนิตฺวาติ กมฺมวาจาย สมูหนิตฺวาฯ
141.Anupariveṇiyanti ekasīmamahāvihāre tasmiṃ tasmiṃ pariveṇe. Asaṅketenāti saṅketaṃ akatvā. Ekaṃ samūhanitvāti kammavācāya samūhanitvā.
๑๔๒. ยโต ปาติโมกฺขํ สุณาตีติ ยตฺถ กตฺถจิ ภิกฺขูนํ หตฺถปาเส นิสิโนฺน ยสฺมา ปาติโมกฺขํ สุณาติ; กโตวสฺส อุโปสโถติ อโตฺถฯ อิทญฺจ วตฺถุวเสน วุตฺตํ, หตฺถปาเส นิสินฺนสฺส ปน อสุณนฺตสฺสาปิ กโตว โหติ อุโปสโถฯ นิมิตฺตา กิเตฺตตพฺพาติ อุโปสถปมุขสฺส ขุทฺทกานิ วา มหนฺตานิ วา ปาสาณอิฎฺฐกทารุขณฺฑทณฺฑกาทีนิ ยานิ กานิจิ นิมิตฺตานิ อโพฺภกาเส วา มาฬกาทีสุ วา ยตฺถ กตฺถจิ สญฺญํ กตฺวา กิเตฺตตุํ วฎฺฎติฯ อถ วา นิมิตฺตา กิเตฺตตพฺพาติ นิมิตฺตุปคา วา อนิมิตฺตุปคา วา ปริเจฺฉทชานนตฺถํ กิเตฺตตพฺพาฯ
142.Yato pātimokkhaṃ suṇātīti yattha katthaci bhikkhūnaṃ hatthapāse nisinno yasmā pātimokkhaṃ suṇāti; katovassa uposathoti attho. Idañca vatthuvasena vuttaṃ, hatthapāse nisinnassa pana asuṇantassāpi katova hoti uposatho. Nimittā kittetabbāti uposathapamukhassa khuddakāni vā mahantāni vā pāsāṇaiṭṭhakadārukhaṇḍadaṇḍakādīni yāni kānici nimittāni abbhokāse vā māḷakādīsu vā yattha katthaci saññaṃ katvā kittetuṃ vaṭṭati. Atha vā nimittā kittetabbāti nimittupagā vā animittupagā vā paricchedajānanatthaṃ kittetabbā.
เถเรหิ ภิกฺขูหิ ปฐมตรํ สนฺนิปติตุนฺติ เอตฺถ สเจ มหาเถโร ปฐมตรํ น อาคจฺฉติ, ทุกฺกฎํฯ สเพฺพเหว เอกชฺฌํ สนฺนิปติตฺวา อุโปสโถ กาตโพฺพติ เอตฺถ สเจ โปราณโก อาวาโส มเชฺฌ วิหารสฺส โหติ, ปโหติ เจตฺถ ภิกฺขูนํ นิสชฺชฎฺฐานํ, ตตฺถ สนฺนิปติตฺวา อุโปสโถ กาตโพฺพฯ สเจ โปราณโก ปริทุพฺพโล เจว สมฺพาโธ จ อโญฺญ ปจฺฉา อุฎฺฐิตาวาโส อสมฺพาโธ, ตตฺถ อุโปสโถ กาตโพฺพฯ
Therehi bhikkhūhi paṭhamataraṃ sannipatitunti ettha sace mahāthero paṭhamataraṃ na āgacchati, dukkaṭaṃ. Sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitvā uposatho kātabboti ettha sace porāṇako āvāso majjhe vihārassa hoti, pahoti cettha bhikkhūnaṃ nisajjaṭṭhānaṃ, tattha sannipatitvā uposatho kātabbo. Sace porāṇako paridubbalo ceva sambādho ca añño pacchā uṭṭhitāvāso asambādho, tattha uposatho kātabbo.
ยตฺถ วา ปน เถโร ภิกฺขุ วิหรตีติ เอตฺถาปิ สเจ เถรสฺส วิหาโร สเพฺพสํ ปโหติ, ผาสุโก โหติ, ตตฺถ อุโปสโถ กาตโพฺพฯ สเจ ปน โส ปจฺจเนฺต วิสมปฺปเทเส โหติ, เถรสฺส วตฺตพฺพํ – ‘‘ภเนฺต, ตุมฺหากํ วิหาโร อผาสุกเทโส, นตฺถิ เอตฺถ สเพฺพสํ โอกาโส , อสุกสฺมิํ นาม อาวาเส โอกาโส อตฺถิ, ตตฺถ คนฺตุํ วฎฺฎตี’’ติฯ สเจ เถโร นาคจฺฉติ, ตสฺส ฉนฺทปาริสุทฺธิํ อาเนตฺวา สเพฺพสํ ปโหนเก ผาสุกฎฺฐาเน อุโปสโถ กาตโพฺพฯ
Yattha vā pana thero bhikkhu viharatīti etthāpi sace therassa vihāro sabbesaṃ pahoti, phāsuko hoti, tattha uposatho kātabbo. Sace pana so paccante visamappadese hoti, therassa vattabbaṃ – ‘‘bhante, tumhākaṃ vihāro aphāsukadeso, natthi ettha sabbesaṃ okāso , asukasmiṃ nāma āvāse okāso atthi, tattha gantuṃ vaṭṭatī’’ti. Sace thero nāgacchati, tassa chandapārisuddhiṃ ānetvā sabbesaṃ pahonake phāsukaṭṭhāne uposatho kātabbo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๗๒. อุโปสถาคารกถา • 72. Uposathāgārakathā
๗๓. อุโปสถปฺปมุขานุชานนา • 73. Uposathappamukhānujānanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อุโปสถาคาราทิกถาวณฺณนา • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อุโปสถาคาราทิกถาวณฺณนา • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อุโปสถาคาราทิกถาวณฺณนา • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๗๒. อุโปสถาคาราทิกถา • 72. Uposathāgārādikathā
