Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
உபோஸதா²கா³ராதி³கதா²வண்ணனா
Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
141. ‘‘யங் ஸங்கோ⁴ ஆகங்க²தி விஹாரங் வா…பே॰… கு³ஹங் வா’’தி வசனதோ ந கேவலங் பத²வியங்யேவ, விஹாராதீ³னங் உபரிபி ஸீமா அனுஞ்ஞாதா ஹோதி உபோஸத²கம்மபதா⁴னத்தாதி ஸித்³த⁴ங். தப்பதா⁴னா ஸீமாதி கத²ங் பஞ்ஞாயதீதி சே? தத³தி⁴காரானுஞ்ஞாதத்தா, ஸம்முதியங் ‘‘ஸமானஸங்வாஸா’’தி எத்தாவதா ஸித்³தே⁴ விஸுங் ‘‘ஏகூபோஸதா²’’தி வசனதோ ச. ‘‘உபோஸத²ங் ட²பெத்வா ஸேஸகம்மானி ஸமானஸங்வாஸா நாமா’’தி லிகி²தங். ‘‘ஏகங் ஸமூஹனித்வா’’தி பாளிபாடோ².
141. ‘‘Yaṃ saṅgho ākaṅkhati vihāraṃ vā…pe… guhaṃ vā’’ti vacanato na kevalaṃ pathaviyaṃyeva, vihārādīnaṃ uparipi sīmā anuññātā hoti uposathakammapadhānattāti siddhaṃ. Tappadhānā sīmāti kathaṃ paññāyatīti ce? Tadadhikārānuññātattā, sammutiyaṃ ‘‘samānasaṃvāsā’’ti ettāvatā siddhe visuṃ ‘‘ekūposathā’’ti vacanato ca. ‘‘Uposathaṃ ṭhapetvā sesakammāni samānasaṃvāsā nāmā’’ti likhitaṃ. ‘‘Ekaṃ samūhanitvā’’ti pāḷipāṭho.
142. கதோவஸ்ஸாதி ஏகஸீமாய ஸமக்³கே³ ஸந்தா⁴ய வுத்தங். அஞ்ஞதா² நானாஸீமாயங் டி²தானங் ஸவனங் பமாணங், ஏகஸீமாயபி ஹத்த²பாஸங் முஞ்சித்வா டி²தானங் வா ஸவனமேவ பமாணந்தி அனிட்ட²ங் ஆபஜ்ஜதி. தத்த² ஸம்மதாய வா அஸம்மதாய வாதி உபோஸதா²கா³ரஸம்முதியா, ந ஸீமாஸம்முதியா. கத²ங் பஞ்ஞாயதீதி? அதி⁴காரதோ, பரதோ ச²ந்த³தா³னபஞ்ஞத்திதோ, பாரிஸுத்³தி⁴தா³னபஞ்ஞத்திதோ ச. தத்த² புரிமங் காரணங் புரிமங் அனிட்ட²ங் நிவாரேதி, பச்சி²மங் பச்சி²மந்தி வேதி³தப்³ப³ங். உபோஸத²முக²ந்தி உபோஸத²ட்டா²னங். ‘‘உபோஸத²முக²ஸ்ஸாதி உபோஸதா²கா³ரட்டா²னஸ்ஸா’’தி லிகி²தங். யானி கானிசி நிமித்தானி கித்தேதுங் வட்டேதீதி இத³ங் கத²ங் பஞ்ஞாயதீதி? ‘‘பட²மங் நிமித்தா கித்தேதப்³பா³ நிமித்தே கித்தெத்வா’’தி எத்தகமேவ வுத்தத்தா. பட²மங் வுத்தத்தா ந வுச்சந்தீதி சே? தங் பன அகாரணங், ந ஹி பு³த்³தா⁴னங் தே³ஸனாய ஆலஸியங் அத்தி². ஸீமாஸமூஹனநகாலே உபோஸதா²கா³ரங் ஸமூஹனித்வாவ ஸீமாஸமூஹனநங் இஜ்ஜ²தீதி ஏகே. தங் அயுத்தங் அப³த்³தா⁴ய ஸீமாய உபோஸதா²கா³ரஸம்முதிஸித்³தி⁴தோதி நோ தக்கோதி ஆசரியோ. உபோஸத²முக²ந்தி உபோஸதா²கா³ரஸ்ஸ முக²ந்தி ஆசரியா. உபோஸத²முக²ஸ்ஸ நிமித்தகித்தனா ஸீமாய வுத்தனயேன காதப்³பா³. ஏகேனாபி கித்தேதுங் வட்டதீதி ஏகே. ‘‘பாஸாதோ³ வா ஹோது, மண்ட³பாதீ³ஸு வா அஞ்ஞதரோ. கம்மவாசாய பன ‘உபோஸத²முக²’மிச்சேவ வத்தப்³ப³’’ந்தி வத³ந்தி. ‘‘போராணகோ ஆவாஸோ நாம மூலாவாஸோ’’தி லிகி²தங். வத³தி க⁴டமத்தா இதி ஹி லக்க²ணங்.
142.Katovassāti ekasīmāya samagge sandhāya vuttaṃ. Aññathā nānāsīmāyaṃ ṭhitānaṃ savanaṃ pamāṇaṃ, ekasīmāyapi hatthapāsaṃ muñcitvā ṭhitānaṃ vā savanameva pamāṇanti aniṭṭhaṃ āpajjati. Tattha sammatāya vā asammatāya vāti uposathāgārasammutiyā, na sīmāsammutiyā. Kathaṃ paññāyatīti? Adhikārato, parato chandadānapaññattito, pārisuddhidānapaññattito ca. Tattha purimaṃ kāraṇaṃ purimaṃ aniṭṭhaṃ nivāreti, pacchimaṃ pacchimanti veditabbaṃ. Uposathamukhanti uposathaṭṭhānaṃ. ‘‘Uposathamukhassāti uposathāgāraṭṭhānassā’’ti likhitaṃ. Yāni kānici nimittāni kittetuṃ vaṭṭetīti idaṃ kathaṃ paññāyatīti? ‘‘Paṭhamaṃ nimittā kittetabbā nimitte kittetvā’’ti ettakameva vuttattā. Paṭhamaṃ vuttattā na vuccantīti ce? Taṃ pana akāraṇaṃ, na hi buddhānaṃ desanāya ālasiyaṃ atthi. Sīmāsamūhananakāle uposathāgāraṃ samūhanitvāva sīmāsamūhananaṃ ijjhatīti eke. Taṃ ayuttaṃ abaddhāya sīmāya uposathāgārasammutisiddhitoti no takkoti ācariyo. Uposathamukhanti uposathāgārassa mukhanti ācariyā. Uposathamukhassa nimittakittanā sīmāya vuttanayena kātabbā. Ekenāpi kittetuṃ vaṭṭatīti eke. ‘‘Pāsādo vā hotu, maṇḍapādīsu vā aññataro. Kammavācāya pana ‘uposathamukha’micceva vattabba’’nti vadanti. ‘‘Porāṇako āvāso nāma mūlāvāso’’ti likhitaṃ. Vadati ghaṭamattā iti hi lakkhaṇaṃ.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவக்³க³பாளி • Mahāvaggapāḷi
72. உபோஸதா²கா³ரகதா² • 72. Uposathāgārakathā
73. உபோஸத²ப்பமுகா²னுஜானநா • 73. Uposathappamukhānujānanā
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவக்³க³-அட்ட²கதா² • Mahāvagga-aṭṭhakathā / உபோஸதா²கா³ராதி³கதா² • Uposathāgārādikathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / உபோஸதா²கா³ராதி³கதா²வண்ணனா • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / உபோஸதா²கா³ராதி³கதா²வண்ணனா • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / பாசித்யாதி³யோஜனாபாளி • Pācityādiyojanāpāḷi / 72. உபோஸதா²கா³ராதி³கதா² • 72. Uposathāgārādikathā