| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੪੪. ਉਪੋਸਥਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
44. Uposathaniddesavaṇṇanā
੪੧੦. ਦੁવੇ ਉਪੋਸਥਾਤਿ ਸੁਲਭਪ੍ਪવਤ੍ਤਿવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਯੋ ਪਨ ਦਿવਸવਸੇਨੇવ ਉਪੋਸਥਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕੋ ਪਨ੍ਨਰਸਿਕੋ ਸਾਮਗ੍ਗਿਕੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹવਸ੍ਸਾਨਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਤੂਨਂ ਤਤਿਯਸਤ੍ਤਮਪਕ੍ਖੇਸੁ ਦ੍વੇ ਦ੍વੇ ਕਤ੍વਾ ਛ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਾ, ਸੇਸਾ ਪਨ੍ਨਰਸਿਕਾਤਿ ਏવਂ ਏਕਸਂવਚ੍ਛਰੇ ਚਤੁવੀਸਤਿਉਪੋਸਥਾ। ਇਦਂ ਤਾવ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਕਤਿਚਾਰਿਤ੍ਤਂ। ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਆવਾਸਿਕਾਨਂ ਅਨੁવਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿવਚਨਤੋ (ਮਹਾવ॰ ੧੭੮) ਪਨ ਤਥਾਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
410.Duve uposathāti sulabhappavattivasena vuttaṃ. Tayo pana divasavaseneva uposathā cātuddasiko pannarasiko sāmaggikoti. Tattha hemantagimhavassānānaṃ tiṇṇaṃ utūnaṃ tatiyasattamapakkhesu dve dve katvā cha cātuddasikā, sesā pannarasikāti evaṃ ekasaṃvacchare catuvīsatiuposathā. Idaṃ tāva lokassa pakaticārittaṃ. ‘‘Āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabba’’ntiādivacanato (mahāva. 178) pana tathārūpapaccaye sati aññasmimpi cātuddase uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati.
੪੧੧. ਸੁਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਤਂ ਉਪੋਸਥੋ ਚਾਤਿ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯੋ। ਸੇਸਾਨਨ੍ਤਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ વਾ। ‘‘ਦੁવੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਦਿવਸવਸੇਨ, ਸੁਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਕਰਣਪ੍ਪਕਾਰੇਨ, ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥੋ ਗਣੁਪੋਸਥੋ ਪੁਗ੍ਗਲੁਪੋਸਥੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲવਸੇਨ ਚਾਤਿ ਨવ ਉਪੋਸਥਾ ਦੀਪਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ।
411. Suttuddeso saṅghassevāti yojanā. Adhiṭṭhānañca taṃ uposatho cāti kammadhārayo. Sesānanti dvinnaṃ tiṇṇaṃ vā. ‘‘Duve’’tiādinā ca cātuddaso pannaraso sāmaggīti divasavasena, suttuddeso adhiṭṭhānaṃ pārisuddhīti karaṇappakārena, saṅghuposatho gaṇuposatho puggaluposathoti puggalavasena cāti nava uposathā dīpitā honti.
੪੧੨. ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇਤਿ –
412.Pubbakicceti –
‘‘ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਤੁਕ੍ਖਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਗਣਨਾ ਚ ਓવਾਦੋ।
‘‘Chandapārisuddhiutukkhānaṃ, bhikkhugaṇanā ca ovādo;
ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਏਤਾਨਿ, ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੬੮) –
Uposathassa etāni, pubbakiccanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168) –
ਏવਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ વੁਤ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ।
Evaṃ aṭṭhakathācariyehi vutte pubbakaraṇānantaraṃ kattabbe pubbakicce.
ਪੁਬ੍ਬਕਰਣੇਤਿ –
Pubbakaraṇeti –
‘‘ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨੀ ਪਦੀਪੋ ਚ, ਉਦਕਂ ਆਸਨੇਨ ਚ।
‘‘Sammajjanī padīpo ca, udakaṃ āsanena ca;
ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਏਤਾਨਿ, ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੬੮) –
Uposathassa etāni, pubbakaraṇanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168) –
ਏવਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹੇવ વੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪੁਬ੍ਬਕਰਣੇ। ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲੇਤਿ ਉਪੋਸਥਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਸਮ੍ਭવੇਨ ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਲੋ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਤ੍ਤਕਾਲਂ, ਪਤ੍ਤਕਾਲਮੇવ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ। ਕਿਂ ਤਂ? ਉਪੋਸਥਾਦਿਕਮ੍ਮਂ। ਤਂ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ। ਯਥਾਹੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ –
Evaṃ aṭṭhakathācariyeheva vutte sabbapaṭhamaṃ kattabbe pubbakaraṇe. Pattakalleti uposathādīnaṃ catunnaṃ aṅgānaṃ sambhavena patto kālo imassāti pattakālaṃ, pattakālameva pattakallaṃ. Kiṃ taṃ? Uposathādikammaṃ. Taṃ pana catūhi aṅgehi saṅgahitaṃ. Yathāhu aṭṭhakathācariyā –
‘‘ਉਪੋਸਥੋ ਯਾવਤਿਕਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ,
‘‘Uposatho yāvatikā ca bhikkhū kammappattā,
ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
Sabhāgāpattiyo ca na vijjanti;
વਜ੍ਜਨੀਯਾ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ,
Vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na honti,
ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੬੮)।
Pattakallanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168);
ਸਮਾਨਿਤੇਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਨੀਤੇ ਪવਤ੍ਤਿਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋਤਿ ਸੁਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸੋ। ਪਞ੍ਚਧਾਤਿ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸੋ ਪਾਰਾਜਿਕੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੁਦ੍ਦੇਸੋ ਅਨਿਯਤੁਦ੍ਦੇਸੋ વਿਤ੍ਥਾਰੁਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਏવਂ ਪਞ੍ਚਧਾ।
Samāniteti sammā ānīte pavattiteti attho. Soti suttuddeso. Pañcadhāti nidānuddeso pārājikuddeso saṅghādisesuddeso aniyatuddeso vitthāruddesoti evaṃ pañcadhā.
੪੧੩. વਿਨਾਨ੍ਤਰਾਯਨ੍ਤਿ ਰਾਜਨ੍ਤਰਾਯੋ ਚੋਰਨ੍ਤਰਾਯੋ ਅਗ੍ਯਨ੍ਤਰਾਯੋ ਉਦਕਨ੍ਤਰਾਯੋ ਮਨੁਸ੍ਸਨ੍ਤਰਾਯੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਨ੍ਤਰਾਯੋ વਾਲ਼ਨ੍ਤਰਾਯੋ ਸਰੀਸਪਨ੍ਤਰਾਯੋ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੫੦) વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਸਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ વਿਨਾ। ਸਙ੍ਖੇਪੇਨਾਤਿ વਿਨਾ વਿਤ੍ਥਾਰਂ। ‘‘ਏਤ੍ਥ ਦ੍વੀਸੁ ਤੀਸੁ વਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇਸੁ વਿਸਦੇਸੁ ਥੇਰੋવ ਇਸ੍ਸਰੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਦ੍ਦੇਸੇਸੁ। ਅવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅવਤ੍ਤਮਾਨੇ ਅਪ੍ਪਗੁਣੇ। વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਇਮਿਨਾવ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਉਦ੍ਦੇਸਕਸ੍ਸ ਅવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਦ੍વੀਸੁ વਤ੍ਤਮਾਨੇਸੁ ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤੇ ਅਧਿਕੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਤੀਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਥੇਰੋવ ਇਸ੍ਸਰੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਇਦਂ ਪਰਿਦੀਪੇਤਿ – ਦ੍વੇ ਅਖਣ੍ਡਾ ਸੁવਿਸਦਾ વਾਚੁਗ੍ਗਤਾ, ਥੇਰਾਧੇਯ੍ਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਸਚੇ ਪਨ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ વਿਸਦਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਾ વਾ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ।
413.Vināntarāyanti rājantarāyo corantarāyo agyantarāyo udakantarāyo manussantarāyo amanussantarāyo vāḷantarāyo sarīsapantarāyo jīvitantarāyo brahmacariyantarāyoti (mahāva. 150) vuttesu dasasu yaṃ kiñci antarāyaṃ vinā. Saṅkhepenāti vinā vitthāraṃ. ‘‘Ettha dvīsu tīsu vā uddesesu visadesu therova issaro’’ti vuttattā avattantepi vaṭṭatīti yojanā. Etthāti pañcasu uddesesu. Avattanteti therassa vitthārena avattamāne appaguṇe. Vaṭṭatīti saṃkhittena uddisitumpi vaṭṭati. Imināva yassa kassaci uddesakassa avattantepi vaṭṭatīti viññāyati. Dvīsu vattamānesu issaratte adhike vattabbameva natthīti dassanatthaṃ ‘‘tīsū’’ti vuttaṃ. ‘‘Therova issaro’’tiādinā idaṃ paridīpeti – dve akhaṇḍā suvisadā vācuggatā, therādheyyaṃ pātimokkhaṃ, sace pana ettakampi visadaṃ kātuṃ na sakkoti, byattassa bhikkhuno āyattaṃ hoti, tasmā sayaṃ uddisitabbaṃ, aññā vā ajjhesitabboti.
੪੧੪. ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇ ਸਮਾ વਾ ਅਥ ਥੋਕਿਕਾ વਾ ਯਦਿ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯਂ। ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇ ਆવਾਸਿਕੇਹਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇ। ਸਮਾ વਾ ਥੋਕਿਕਾ વਾਤਿ ਆવਾਸਿਕੇਹਿ ਸਮਾ વਾ ਥੋਕਿਕਾ વਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਅવਸੇਸਕਂ ਸੋਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਉਪੋਸਥੋ ਕਤੋਯੇવ ਨਾਮਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।
414. Uddisante samā vā atha thokikā vā yadi āgaccheyyunti sambandhanīyaṃ. Uddisante āvāsikehi pātimokkhe uddissamāne. Samā vā thokikā vāti āvāsikehi samā vā thokikā vā āgantukā bhikkhū. Avasesakaṃ sotabbanti iminā ettāvatāpi uposatho katoyeva nāmāti dīpeti.
੪੧੫. ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇਤਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂਯੇવ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ। ਮਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਅવਧਾਰਣੇ। ਸਕਲਾਯ ਏਕਚ੍ਚਾਯ વਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਮਾ વਾ ਥੋਕਿਕਾ વਾ ਯਦਿ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਸਕਲਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਯ ਪਰਿਸਾਯ। ਏਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਏਸਂ ਆવਾਸਿਕਾਨਂ ਸਮੀਪੇ ਤੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ ਬਹੁਕਾ ਚੇ, ਸਬ੍ਬવਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਯੋਜਨੀਯਂ। વਿਕਪ੍ਪੀਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੀਯਨ੍ਤੀਤਿ વਿਕਪ੍ਪਾ, ਅવਸੇਸਸવਨਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥવਿਧਾਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਚ ਤੇ વਿਕਪ੍ਪਾ ਚੇਤਿ ਸਬ੍ਬવਿਕਪ੍ਪਾ। ਤੇਸੁ। ਪੁਨੁਦ੍ਦਿਸੇਤਿ ਪੁਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ।
415.Uddiṭṭhamatteti uddiṭṭhaṃyeva uddiṭṭhamattaṃ. Matta-saddo avadhāraṇe. Sakalāya ekaccāya vā uṭṭhitāya samā vā thokikā vā yadi āgaccheyyunti yojanā. Sakalāyāti sabbāya parisāya. Esaṃ santike pārisuddhiṃ kareyyunti esaṃ āvāsikānaṃ samīpe te āgantukā bhikkhū pārisuddhiuposathaṃ kareyyunti attho. Atha bahukā ce, sabbavikappesu pubbakiccaṃ katvāti yojanīyaṃ. Vikappīyanti parikappīyantīti vikappā, avasesasavanapārisuddhiuposathavidhānā sabbe ca te vikappā ceti sabbavikappā. Tesu. Punuddiseti puna pātimokkhaṃ uddiseyya.
੪੧੬. ਇਤਰਾਨਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ। ਇਤਰੋਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੋ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯੇਸਂ ਪਨ੍ਨਰਸੋ, ਤੇ ਅਤੀਤਂ ਉਪੋਸਥਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਂ ਅਕਂਸੂਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਤਾਦਿਸੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਤਤਿਯਸਤ੍ਤਮਪਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤੇਰਸੀਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪੋਸਥਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਉਪੋਸਥੋ ਨ ਕਤੋਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੋਯੇવ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਜਾਤੋ। ਸਮਾਨੇਤਰੇਤਿ ਸਮਾ ਊਨਾ ਇਤਰੇਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ। ਇਤਰੇਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ। ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਅਨੁવਤ੍ਤਨ੍ਤੂਤਿ ਆવਾਸਿਕੇਹਿ ‘‘ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ ਕਯਿਰਮਾਨੇ ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਆવਾਸਿਕਾਨਂ ਅਨੁવਤ੍ਤਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਚੇਧਿਕਾਤਿ ਯਦਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਬਹੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪੁਰਿਮਾਤਿ ਆવਾਸਿਕਾ। ਤੇਸਂ ਅਨੁવਤ੍ਤਨ੍ਤੂਤਿ ਤੇਸਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ‘‘ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੋ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ ਕਯਿਰਮਾਨੇ ਅਨੁવਤ੍ਤਨ੍ਤੁ। ਸੇਸੇਪੀਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਪਨ੍ਨਰਸવਾਰੇਪਿ। ਅਯਂ ਨਯੋਤਿ ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਇਤਰਾਨਂ ਸਚੇਤਰੋ’’ਤਿਆਦਿਕੋ ਅਯਮੇવ ਨਯੋ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯੇਸਂ ਪਨ੍ਨਰਸੋ, ਤੇ ਤਿਰੋਰਟ੍ਠਤੋ વਾ ਆਗਤਾ ਅਤੀਤਂ વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਂ ਅਕਂਸੂਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
416.Itarānanti āgantukānaṃ. Itaroti cātuddaso. Ettha pana yesaṃ pannaraso, te atītaṃ uposathaṃ cātuddasikaṃ akaṃsūti veditabbā. Ayametthādhippāyo – tādise paccaye sati cātuddasikassa katattā tesaṃ yathāvuttatatiyasattamapakkhasaṅkhātacātuddasike sampatte terasīcātuddasīkattabbattā anuposathattā pana tattha uposatho na katoti cātuddasoyeva pannaraso jāto. Samānetareti samā ūnā itareti padacchedo. Itareti āgantukā. Purimānaṃ anuvattantūti āvāsikehi ‘‘ajjuposatho pannaraso’’ti pubbakicce kayiramāne purimānaṃ āvāsikānaṃ anuvattantūti attho. Sacedhikāti yadi āgantukā bahukā honti. Purimāti āvāsikā. Tesaṃ anuvattantūti tesaṃ āgantukānaṃ ‘‘ajjuposatho cātuddaso’’ti pubbakicce kayiramāne anuvattantu. Sesepīti āgantukānaṃ pannarasavārepi. Ayaṃ nayoti ‘‘āgantukānaṃ pannaraso itarānaṃ sacetaro’’tiādiko ayameva nayo. Ettha pana yesaṃ pannaraso, te tiroraṭṭhato vā āgatā atītaṃ vā uposathaṃ cātuddasikaṃ akaṃsūti veditabbo.
੪੧੭. ਅਤੀਤੁਪੋਸਥਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਕਤਤ੍ਤਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਪਨ੍ਨਰਸੁਪੋਸਥੋ ਕਤੋਤਿ ਪਨ੍ਨਰਸੀ ਆવਾਸਿਕਾਨਂ ਪਾਟਿਪਦੋ ਜਾਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਆવਾਸਿਕਾਨਂ ਪਾਟਿਪਦੋ’’ਤਿ। ਇਤਰਾਨਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ। ਉਪੋਸਥੋਤਿ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਉਪੋਸਥੋ। ਸਮਥੋਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਨਂ વਾ ਥੋਕਾਨਂ વਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ। ਮੂਲਟ੍ਠਾਤਿ ਆવਾਸਿਕਾ। ਕਾਮਤੋ ਦੇਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਾਯ ਦੇਨ੍ਤੁ।
417. Atītuposathassa cātuddasiyaṃ katattā cātuddasiyaṃ pannarasuposatho katoti pannarasī āvāsikānaṃ pāṭipado jātoti āha ‘‘āvāsikānaṃ pāṭipado’’ti. Itarānanti āgantukānaṃ. Uposathoti pannaraso uposatho. Samathokānanti attanā samānaṃ vā thokānaṃ vā āgantukānaṃ. Mūlaṭṭhāti āvāsikā. Kāmato dentūti attano icchāya dentu.
੪੧੮. ਨੋ ਚੇ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਯਦਿ ਆવਾਸਿਕਾ ਕਾਯਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਆવਾਸਿਕਾਨਂ ਹਿਯ੍ਯੋ ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਜ੍ਜ ਉਪੋਸਥਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਬਹੂਸੁ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਕਾਯਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਬਹੂਸੂਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਸੁ ਬਹੁਕੇਸੁ। ਬਹਿ વਾ વਜੇਤਿ ਆવਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਸਾ ਨਿਸ੍ਸੀਮਂ વਾ વਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
418.No ce dentīti yadi āvāsikā kāyasāmaggiṃ na denti, tesaṃ pana āvāsikānaṃ hiyyo uposathassa katattā ajja uposathakaraṇaṃ natthi. Bahūsu anicchāya kāyasāmaggiṃ dadeyyāti yojanā. Bahūsūti āgantukesu bahukesu. Bahi vā vajeti āvāsikabhikkhuparisā nissīmaṃ vā vajeyyāti attho.
੪੧੯. ਸਾવੇਯ੍ਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ વਾਯਮਿਤ੍વਾ ਸਾવੇਯ੍ਯ।
419.Sāveyya suttanti pātimokkhasaṅkhātaṃ suttaṃ vāyamitvā sāveyya.
੪੨੦. ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤੁਂ …ਪੇ॰… ਉਦਕਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਞ੍ਚ ਮਹਾਥੇਰੇਨ ਪੇਸਿਤੋ ਕਲ੍ਲੋ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ ਤਥਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਲ੍ਲੋਤਿ ਅਗਿਲਾਨੋ। ਤਥਾਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ। ਆਸਨੇਸੁ ਅਸਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਲੇ ਅਸਤਿ ਕਪਲ੍ਲੇ ਅਗ੍ਗਿਪਿ ਜਾਲੇਤਬ੍ਬੋ।
420. Sammajjituṃ …pe… udakāsanaṃ paññapetuñca mahātherena pesito kallo na kareyya tathāti sambandho. Kalloti agilāno. Tathāti dukkaṭaṃ atidisati. Āsanesu asati antamaso sākhābhaṅgampi kappiyaṃ kārāpetvā paññapetabbaṃ. Tele asati kapalle aggipi jāletabbo.
੪੨੧-੩. ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਦਕਾਸਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯਪਾਨੀਯੋਦਕਞ੍ਚ ਆਸਨਞ੍ਚ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਗਣਞਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ વਕ੍ਖਮਾਨਂ ਗਣੇਨ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ ਞਤ੍ਤਿਂ। ਤੇਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਦੁવੇ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਸਮਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਾਰਮ੍ਭੇਨਾਤਿ ਸਮਤ੍ਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਸੁ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਏਕਂਸਕਰਣਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਭੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਤਿਪਦਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿ। ਨવੇਨ ਤੇ ਏવਮੀਰਿਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤੇਤਿ ਇਤਰੇ ਦ੍વੇ।
421-3.Paṭṭhapetvā dakāsananti paribhojanīyapānīyodakañca āsanañca sannihitaṃ katvā. Gaṇañattinti idāni vakkhamānaṃ gaṇena ṭhapetabbaṃ ñattiṃ. Teti aññe duve bhikkhū. Samattapubbārambhenāti samatto niṭṭhito pubbesu uttarāsaṅgaekaṃsakaraṇādīsu ārambho yassāti tipadabahubbīhi. Navena te evamīriyāti sambandho. Teti itare dve.
੪੨੪. ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਤ੍વਾ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਦਿਕਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਨવੋ ਏવਂ ਈਰਿਯੋਤਿ ਯੋਜਨਾ।
424.Kattabbaṃ katvā pubbakiccādikaṃ sampādetvā navo evaṃ īriyoti yojanā.
੪੨੭. ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਹਰਿਤ੍વਾਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਕੇਕਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ વਿਚ੍ਛਾਯਂ ਦ੍વਿਤ੍ਤਂ। ਕਿਰਿਯਾਯ ਗੁਣੇਨ ਦਬ੍ਬੇਨ વਾ ਭਿਨ੍ਨੇ ਅਤ੍ਥੇ ਬ੍ਯਾਪਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਾ વਿਚ੍ਛਾ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਹਰਣਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਕਿਰਿਯਾਯ ਚਤੂਸੁ ਚ ਤੀਸੁ ਚ ਦ੍વੀਸੁ ਚ ਭਿਨ੍ਨਮੇਕੇਕਂ ਬ੍ਯਾਪਿਤੁਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਾਤਿ વਿਚ੍ਛਾ। ਇਤਰੀਤਰੇਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਕਰਣਕਿਰਿਯਾવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਯੋ ਦ੍વੇ ਏਕੋ વਾ ਤਂ ਤਂ ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਂ ਗਣੁਪੋਸਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲੁਪੋਸਥਂ વਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਚਤੂਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਤਯੋ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੀਸੁ વਾ ਏਕਸ੍ਸ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਧਮ੍ਮੇਨ વਗ੍ਗਂ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ। ਅਥ ਪਨ ਏਕਸ੍ਸ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਤਯੋ ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਸ੍ਸ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਧਮ੍ਮੇਨ વਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਯਦਿ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਯੋ વਾ ਦ੍વੇ વਾ ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ। ਤਬ੍ਬਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਗ੍ਗਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
427.Yatthāti yasmiṃ vihāre ekekassa pārisuddhiṃ haritvānāti sambandho. Ekekassāti ettha vicchāyaṃ dvittaṃ. Kiriyāya guṇena dabbena vā bhinne atthe byāpituṃ icchā vicchā. Ettha pana chandapārisuddhiharaṇasaṅkhātāya kiriyāya catūsu ca tīsu ca dvīsu ca bhinnamekekaṃ byāpituṃ sambandhituṃ icchāti vicchā. Itarītareti etthāpi karaṇakiriyāvasena veditabbaṃ. Tayo dve eko vā taṃ taṃ saṅghuposathaṃ gaṇuposathaṃ puggaluposathaṃ vāti vuttaṃ hoti. Ayametthādhippāyo – catūsu ekassa āharitvā tayo pārisuddhiuposathaṃ karonti, tīsu vā ekassa āharitvā dve saṅghuposathaṃ karonti, adhammena vaggaṃ uposathakammaṃ. Atha pana ekassa āharitvā tayo saṅghuposathaṃ karonti, ekassa āharitvā dve pārisuddhiuposathaṃ karonti, adhammena vaggaṃ nāma hoti. Yadi pana cattāropi sannipatitvā pārisuddhiuposathaṃ karonti, tayo vā dve vā saṅghuposathaṃ karonti, adhammena samaggaṃ nāma hotīti. Tabbipariyāyena dhammena samaggaṃ veditabbaṃ.
੪੨੮. વਗ੍ਗੇ ਸਮਗ੍ਗੇ વਾ ‘‘વਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ વਿਮਤਿਸ੍ਸ વਾ ਕਰੋਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਗ੍ਗੇਤਿ વਗ੍ਗਸਙ੍ਘੇ। વਿਮਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘વਗ੍ਗੋ ਨੁ ਖੋ, ਸਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਏવਂ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ। ਇਮਿਨਾવ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਕਤવਾਰੋਪਿ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤੋ। ਕਰੋਤੋਤਿ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਭੇਦਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਕਰੋਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਾਪਸ੍ਸ ਬਲવਤਾਯ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤવਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
428. Vagge samagge vā ‘‘vaggo’’ti saññino vimatissa vā karoto dukkaṭanti sambandho. Vaggeti vaggasaṅghe. Vimatissāti ‘‘vaggo nu kho, samaggo’’ti evaṃ vematikassa. Imināva kukkuccapakatavāropi upalakkhito. Karototi uposathaṃ karontassa. Bhedādhippāyena karototi yojanā. Ettha pana pāpassa balavatāya thullaccayaṃ vuttaṃ. Saññinoti saññāsīsena cittaṃ vuttaṃ, cittavatoti attho.
੪੨੯-੩੦. ‘‘ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਜ੍ਜਨੀਯਪੁਗ੍ਗਲੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤ੍ਤੁਅਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ। ਨਿਸਿਨ੍ਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸਾਧਨਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਕਤ੍ਤੂਹਿ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸੇਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਿਸੇਸਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਤਾ। ਅਭਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਕਾਦਿਏਕਾਦਸવਿਧਸ੍ਸ ਅਭਬ੍ਬਸ੍ਸ। ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਸਾਯਞ੍ਚ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਤਥਾ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸੇਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। વਿਕਾਲਭੋਜਨਾਦਿવਤ੍ਥੁਤੋ ਸਮਾਨੋ ਭਾਗੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਭਾਗਾ, ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿ।
429-30.‘‘Ukkhittassā’’tiādinā vajjanīyapuggale dasseti. Ukkhittassāti kattuatthe sāmivacanaṃ. Nisinnasaddassa kammasādhanattā ukkhittādīhi kattūhi bhavitabbanti. ‘‘Sesāna’’nti visesanassa bhikkhūnaṃ byabhicārena sātthakatā. Abhabbassa paṇḍakādiekādasavidhassa abhabbassa. Nisinnaparisāyañca pātimokkhaṃ na uddiseti sambandho. Sabhāgāpattiko tathā na uddiseti yojetabbaṃ. Vikālabhojanādivatthuto samāno bhāgo koṭṭhāso etissāti sabhāgā, sā āpatti assāti bahubbīhi.
ਛਨ੍ਦੇਨ ਪਰਿવੁਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਪਾਰਿવਾਸਿਯਂ ਪਰਿਸਪਾਰਿવਾਸਿਯਂ ਰਤ੍ਤਿਪਾਰਿવਾਸਿਯਂ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿવਾਸਿਯਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਪਾਰਿવਾਸਿਯਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਮੇਘੁਟ੍ਠਾਨਾਦਿਨਾ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਅਨੋਕਾਸੋ, ਅਥ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਛਨ੍ਦਂ ਅવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾવ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਪਰਿਸਪਾਰਿવਾਸਿਯਂ ਨਾਮ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਰਿਸਪਾਰਿવਾਸਿਯਂ, ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਅવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Chandena parivutthenāti ettha catubbidhaṃ pārivāsiyaṃ parisapārivāsiyaṃ rattipārivāsiyaṃ chandapārivāsiyaṃ ajjhāsayapārivāsiyanti. Tattha bhikkhū kenacideva karaṇīyena sannipatitā honti, atha meghuṭṭhānādinā kenacideva karaṇīyena anokāso, atha ‘‘aññattha gacchāmā’’ti chandaṃ avissajjitvāva uṭṭhahanti, idaṃ parisapārivāsiyaṃ nāma kiñcāpi parisapārivāsiyaṃ, chandassa pana avissaṭṭhattā kammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
‘‘ਯਾવ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਕਂ ਅਜ੍ਝੇਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਯੇવ ਅਰੁਣੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਚੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਂ ਕਾਤੁਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਪਨ੍ਨਰਸੋਤਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਸਚੇ ਪਨ੍ਨਰਸਿਕਂ ਕਾਤੁਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਪਾਟਿਪਦੇ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਨ ਸਙ੍ਘਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਂ ਰਤ੍ਤਿਪਾਰਿવਾਸਿਯਂ ਨਾਮ।
‘‘Yāva pana sabbe sannipatanti, tāva dhammaṃ suṇissāmā’’ti ekaṃ ajjhesanti, tasmiṃ dhammakathaṃ kathenteyeva aruṇo uggacchati, sace cātuddasikaṃ kātuṃ nisinnā, pannarasoti kātuṃ vaṭṭati, sace pannarasikaṃ kātuṃ nisinnā, pāṭipade anuposathe uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati, aññaṃ pana saṅghakiccaṃ kātuṃ vaṭṭati, idaṃ rattipārivāsiyaṃ nāma.
ਏવਂ ਪਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਕੋਚਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਾਠਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਦਾਰੁਣਂ, ਇਮਂ ਕਮ੍ਮਂ ਮਾ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ વਦਤਿ, ਤੇ ਤਸ੍ਸ વਚਨੇਨ ਛਨ੍ਦਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥਞ੍ਞੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਪਟਿਮਾਨੇਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥੋ ਬਾਲਂ ਉਪਚ੍ਚਗਾ’’ਤਿ (ਜਾ॰ ੧.੧.੪੯) વਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ, ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ વਦਤਿ, ਇਦਂ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿવਾਸਿਯਞ੍ਚੇવ ਅਜ੍ਝਾਸਯਪਾਰਿવਾਸਿਯਞ੍ਚ। ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਾਰਿવਾਸਿਯੇ ਪੁਨ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Evaṃ pana nisinne koci nakkhattapāṭhako bhikkhu ‘‘ajja nakkhattaṃ dāruṇaṃ, imaṃ kammaṃ mā karothā’’ti vadati, te tassa vacanena chandaṃ vissajjetvā tattheva nisinnā honti, athañño āgantvā ‘‘nakkhattaṃ paṭimānentaṃ, attho bālaṃ upaccagā’’ti (jā. 1.1.49) vatvā ‘‘kiṃ nakkhattena, karothā’’ti vadati, idaṃ chandapārivāsiyañceva ajjhāsayapārivāsiyañca. Ekasmiṃ pārivāsiye puna chandapārisuddhiṃ ānetvā kammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
੪੩੧. ਆਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વੇਮਤਿਕਞ੍ਚ ਅਦੇਸਯਿਤ੍વਾ વਾ ਨਾવਿਕਤ੍વਾ વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਚ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਨਾવਿਕਤ੍વਾਤਿ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾવਿਕਤ੍વਾ। ਨ ਚਾਤਿ ਨੇવ।
431. Āpannañca vematikañca adesayitvā vā nāvikatvā vā uposathaṃ kātuṃ na ca kappatīti sambandho. Nāvikatvāti garukāpattiṃ anāvikatvā. Na cāti neva.
੪੩੨. ਅਟ੍ਠਿਤੋਪੋਸਥਾਤਿ ਅਟ੍ਠਿਤੋ ਅવਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਉਪੋਸਥੋ ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿ। ਤਦਹੂਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪੋਸਥਦਿવਸੇ। ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ વਾ ਸਙ੍ਘਂ વਾ વਿਨਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਸੀਮਮੇવ વਾ ਨ વਜੇਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਗਣੁਪੋਸਥਮ੍ਪਿ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਿ। ਸੀਮਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਦਿਮ੍ਪਿ।
432.Aṭṭhitoposathāti aṭṭhito avissaṭṭho uposatho yasminti bahubbīhi. Tadahūti tasmiṃ uposathadivase. Antarāyaṃ vā saṅghaṃ vā vinā adhiṭṭhātuṃ sīmameva vā na vajeti yojanā. Adhiṭṭhātunti iminā gaṇuposathampi upalakkheti. Sīmanti iminā nadimpi.
ਉਪੋਸਥਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Uposathaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
