Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ൪൪. ഉപോസഥനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    44. Uposathaniddesavaṇṇanā

    ൪൧൦. ദുവേ ഉപോസഥാതി സുലഭപ്പവത്തിവസേന വുത്തം. തയോ പന ദിവസവസേനേവ ഉപോസഥാ ചാതുദ്ദസികോ പന്നരസികോ സാമഗ്ഗികോതി. തത്ഥ ഹേമന്തഗിമ്ഹവസ്സാനാനം തിണ്ണം ഉതൂനം തതിയസത്തമപക്ഖേസു ദ്വേ ദ്വേ കത്വാ ഛ ചാതുദ്ദസികാ, സേസാ പന്നരസികാതി ഏവം ഏകസംവച്ഛരേ ചതുവീസതിഉപോസഥാ. ഇദം താവ ലോകസ്സ പകതിചാരിത്തം. ‘‘ആഗന്തുകേഹി ആവാസികാനം അനുവത്തിതബ്ബ’’ന്തിആദിവചനതോ (മഹാവ॰ ൧൭൮) പന തഥാരൂപപച്ചയേ സതി അഞ്ഞസ്മിമ്പി ചാതുദ്ദസേ ഉപോസഥം കാതും വട്ടതി.

    410.Duve uposathāti sulabhappavattivasena vuttaṃ. Tayo pana divasavaseneva uposathā cātuddasiko pannarasiko sāmaggikoti. Tattha hemantagimhavassānānaṃ tiṇṇaṃ utūnaṃ tatiyasattamapakkhesu dve dve katvā cha cātuddasikā, sesā pannarasikāti evaṃ ekasaṃvacchare catuvīsatiuposathā. Idaṃ tāva lokassa pakaticārittaṃ. ‘‘Āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabba’’ntiādivacanato (mahāva. 178) pana tathārūpapaccaye sati aññasmimpi cātuddase uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati.

    ൪൧൧. സുത്തുദ്ദേസോ സങ്ഘസ്സേവാതി യോജനാ. അധിട്ഠാനഞ്ച തം ഉപോസഥോ ചാതി കമ്മധാരയോ. സേസാനന്തി ദ്വിന്നം തിണ്ണം വാ. ‘‘ദുവേ’’തിആദിനാ ച ചാതുദ്ദസോ പന്നരസോ സാമഗ്ഗീതി ദിവസവസേന, സുത്തുദ്ദേസോ അധിട്ഠാനം പാരിസുദ്ധീതി കരണപ്പകാരേന, സങ്ഘുപോസഥോ ഗണുപോസഥോ പുഗ്ഗലുപോസഥോതി പുഗ്ഗലവസേന ചാതി നവ ഉപോസഥാ ദീപിതാ ഹോന്തി.

    411. Suttuddeso saṅghassevāti yojanā. Adhiṭṭhānañca taṃ uposatho cāti kammadhārayo. Sesānanti dvinnaṃ tiṇṇaṃ vā. ‘‘Duve’’tiādinā ca cātuddaso pannaraso sāmaggīti divasavasena, suttuddeso adhiṭṭhānaṃ pārisuddhīti karaṇappakārena, saṅghuposatho gaṇuposatho puggaluposathoti puggalavasena cāti nava uposathā dīpitā honti.

    ൪൧൨. പുബ്ബകിച്ചേതി –

    412.Pubbakicceti –

    ‘‘ഛന്ദപാരിസുദ്ധിഉതുക്ഖാനം, ഭിക്ഖുഗണനാ ച ഓവാദോ;

    ‘‘Chandapārisuddhiutukkhānaṃ, bhikkhugaṇanā ca ovādo;

    ഉപോസഥസ്സ ഏതാനി, പുബ്ബകിച്ചന്തി വുച്ചതീ’’തി. (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൧൬൮) –

    Uposathassa etāni, pubbakiccanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168) –

    ഏവം അട്ഠകഥാചരിയേഹി വുത്തേ പുബ്ബകരണാനന്തരം കത്തബ്ബേ പുബ്ബകിച്ചേ.

    Evaṃ aṭṭhakathācariyehi vutte pubbakaraṇānantaraṃ kattabbe pubbakicce.

    പുബ്ബകരണേതി –

    Pubbakaraṇeti –

    ‘‘സമ്മജ്ജനീ പദീപോ ച, ഉദകം ആസനേന ച;

    ‘‘Sammajjanī padīpo ca, udakaṃ āsanena ca;

    ഉപോസഥസ്സ ഏതാനി, പുബ്ബകരണന്തി വുച്ചതീ’’തി. (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൧൬൮) –

    Uposathassa etāni, pubbakaraṇanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168) –

    ഏവം അട്ഠകഥാചരിയേഹേവ വുത്തേ സബ്ബപഠമം കത്തബ്ബേ പുബ്ബകരണേ. പത്തകല്ലേതി ഉപോസഥാദീനം ചതുന്നം അങ്ഗാനം സമ്ഭവേന പത്തോ കാലോ ഇമസ്സാതി പത്തകാലം, പത്തകാലമേവ പത്തകല്ലം. കിം തം? ഉപോസഥാദികമ്മം. തം പന ചതൂഹി അങ്ഗേഹി സങ്ഗഹിതം. യഥാഹു അട്ഠകഥാചരിയാ –

    Evaṃ aṭṭhakathācariyeheva vutte sabbapaṭhamaṃ kattabbe pubbakaraṇe. Pattakalleti uposathādīnaṃ catunnaṃ aṅgānaṃ sambhavena patto kālo imassāti pattakālaṃ, pattakālameva pattakallaṃ. Kiṃ taṃ? Uposathādikammaṃ. Taṃ pana catūhi aṅgehi saṅgahitaṃ. Yathāhu aṭṭhakathācariyā –

    ‘‘ഉപോസഥോ യാവതികാ ച ഭിക്ഖൂ കമ്മപ്പത്താ,

    ‘‘Uposatho yāvatikā ca bhikkhū kammappattā,

    സഭാഗാപത്തിയോ ച ന വിജ്ജന്തി;

    Sabhāgāpattiyo ca na vijjanti;

    വജ്ജനീയാ ച പുഗ്ഗലാ തസ്മിം ന ഹോന്തി,

    Vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na honti,

    പത്തകല്ലന്തി വുച്ചതീ’’തി. (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൧൬൮);

    Pattakallanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168);

    സമാനിതേതി സമ്മാ ആനീതേ പവത്തിതേതി അത്ഥോ. സോതി സുത്തുദ്ദേസോ. പഞ്ചധാതി നിദാനുദ്ദേസോ പാരാജികുദ്ദേസോ സങ്ഘാദിസേസുദ്ദേസോ അനിയതുദ്ദേസോ വിത്ഥാരുദ്ദേസോതി ഏവം പഞ്ചധാ.

    Samāniteti sammā ānīte pavattiteti attho. Soti suttuddeso. Pañcadhāti nidānuddeso pārājikuddeso saṅghādisesuddeso aniyatuddeso vitthāruddesoti evaṃ pañcadhā.

    ൪൧൩. വിനാന്തരായന്തി രാജന്തരായോ ചോരന്തരായോ അഗ്യന്തരായോ ഉദകന്തരായോ മനുസ്സന്തരായോ അമനുസ്സന്തരായോ വാളന്തരായോ സരീസപന്തരായോ ജീവിതന്തരായോ ബ്രഹ്മചരിയന്തരായോതി (മഹാവ॰ ൧൫൦) വുത്തേസു ദസസു യം കിഞ്ചി അന്തരായം വിനാ. സങ്ഖേപേനാതി വിനാ വിത്ഥാരം. ‘‘ഏത്ഥ ദ്വീസു തീസു വാ ഉദ്ദേസേസു വിസദേസു ഥേരോവ ഇസ്സരോ’’തി വുത്തത്താ അവത്തന്തേപി വട്ടതീതി യോജനാ. ഏത്ഥാതി പഞ്ചസു ഉദ്ദേസേസു. അവത്തന്തേതി ഥേരസ്സ വിത്ഥാരേന അവത്തമാനേ അപ്പഗുണേ. വട്ടതീതി സംഖിത്തേന ഉദ്ദിസിതുമ്പി വട്ടതി. ഇമിനാവ യസ്സ കസ്സചി ഉദ്ദേസകസ്സ അവത്തന്തേപി വട്ടതീതി വിഞ്ഞായതി. ദ്വീസു വത്തമാനേസു ഇസ്സരത്തേ അധികേ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥീതി ദസ്സനത്ഥം ‘‘തീസൂ’’തി വുത്തം. ‘‘ഥേരോവ ഇസ്സരോ’’തിആദിനാ ഇദം പരിദീപേതി – ദ്വേ അഖണ്ഡാ സുവിസദാ വാചുഗ്ഗതാ, ഥേരാധേയ്യം പാതിമോക്ഖം, സചേ പന ഏത്തകമ്പി വിസദം കാതും ന സക്കോതി, ബ്യത്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ ആയത്തം ഹോതി, തസ്മാ സയം ഉദ്ദിസിതബ്ബം, അഞ്ഞാ വാ അജ്ഝേസിതബ്ബോതി.

    413.Vināntarāyanti rājantarāyo corantarāyo agyantarāyo udakantarāyo manussantarāyo amanussantarāyo vāḷantarāyo sarīsapantarāyo jīvitantarāyo brahmacariyantarāyoti (mahāva. 150) vuttesu dasasu yaṃ kiñci antarāyaṃ vinā. Saṅkhepenāti vinā vitthāraṃ. ‘‘Ettha dvīsu tīsu vā uddesesu visadesu therova issaro’’ti vuttattā avattantepi vaṭṭatīti yojanā. Etthāti pañcasu uddesesu. Avattanteti therassa vitthārena avattamāne appaguṇe. Vaṭṭatīti saṃkhittena uddisitumpi vaṭṭati. Imināva yassa kassaci uddesakassa avattantepi vaṭṭatīti viññāyati. Dvīsu vattamānesu issaratte adhike vattabbameva natthīti dassanatthaṃ ‘‘tīsū’’ti vuttaṃ. ‘‘Therova issaro’’tiādinā idaṃ paridīpeti – dve akhaṇḍā suvisadā vācuggatā, therādheyyaṃ pātimokkhaṃ, sace pana ettakampi visadaṃ kātuṃ na sakkoti, byattassa bhikkhuno āyattaṃ hoti, tasmā sayaṃ uddisitabbaṃ, aññā vā ajjhesitabboti.

    ൪൧൪. ഉദ്ദിസന്തേ സമാ വാ അഥ ഥോകികാ വാ യദി ആഗച്ഛേയ്യുന്തി സമ്ബന്ധനീയം. ഉദ്ദിസന്തേ ആവാസികേഹി പാതിമോക്ഖേ ഉദ്ദിസ്സമാനേ. സമാ വാ ഥോകികാ വാതി ആവാസികേഹി സമാ വാ ഥോകികാ വാ ആഗന്തുകാ ഭിക്ഖൂ. അവസേസകം സോതബ്ബന്തി ഇമിനാ ഏത്താവതാപി ഉപോസഥോ കതോയേവ നാമാതി ദീപേതി.

    414. Uddisante samā vā atha thokikā vā yadi āgaccheyyunti sambandhanīyaṃ. Uddisante āvāsikehi pātimokkhe uddissamāne. Samā vā thokikā vāti āvāsikehi samā vā thokikā vā āgantukā bhikkhū. Avasesakaṃ sotabbanti iminā ettāvatāpi uposatho katoyeva nāmāti dīpeti.

    ൪൧൫. ഉദ്ദിട്ഠമത്തേതി ഉദ്ദിട്ഠംയേവ ഉദ്ദിട്ഠമത്തം. മത്ത-സദ്ദോ അവധാരണേ. സകലായ ഏകച്ചായ വാ ഉട്ഠിതായ സമാ വാ ഥോകികാ വാ യദി ആഗച്ഛേയ്യുന്തി യോജനാ. സകലായാതി സബ്ബായ പരിസായ. ഏസം സന്തികേ പാരിസുദ്ധിം കരേയ്യുന്തി ഏസം ആവാസികാനം സമീപേ തേ ആഗന്തുകാ ഭിക്ഖൂ പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കരേയ്യുന്തി അത്ഥോ. അഥ ബഹുകാ ചേ, സബ്ബവികപ്പേസു പുബ്ബകിച്ചം കത്വാതി യോജനീയം. വികപ്പീയന്തി പരികപ്പീയന്തീതി വികപ്പാ, അവസേസസവനപാരിസുദ്ധിഉപോസഥവിധാനാ സബ്ബേ ച തേ വികപ്പാ ചേതി സബ്ബവികപ്പാ. തേസു. പുനുദ്ദിസേതി പുന പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസേയ്യ.

    415.Uddiṭṭhamatteti uddiṭṭhaṃyeva uddiṭṭhamattaṃ. Matta-saddo avadhāraṇe. Sakalāya ekaccāya vā uṭṭhitāya samā vā thokikā vā yadi āgaccheyyunti yojanā. Sakalāyāti sabbāya parisāya. Esaṃ santike pārisuddhiṃ kareyyunti esaṃ āvāsikānaṃ samīpe te āgantukā bhikkhū pārisuddhiuposathaṃ kareyyunti attho. Atha bahukā ce, sabbavikappesu pubbakiccaṃ katvāti yojanīyaṃ. Vikappīyanti parikappīyantīti vikappā, avasesasavanapārisuddhiuposathavidhānā sabbe ca te vikappā ceti sabbavikappā. Tesu. Punuddiseti puna pātimokkhaṃ uddiseyya.

    ൪൧൬. ഇതരാനന്തി ആഗന്തുകാനം. ഇതരോതി ചാതുദ്ദസോ. ഏത്ഥ പന യേസം പന്നരസോ, തേ അതീതം ഉപോസഥം ചാതുദ്ദസികം അകംസൂതി വേദിതബ്ബാ. അയമേത്ഥാധിപ്പായോ – താദിസേ പച്ചയേ സതി ചാതുദ്ദസികസ്സ കതത്താ തേസം യഥാവുത്തതതിയസത്തമപക്ഖസങ്ഖാതചാതുദ്ദസികേ സമ്പത്തേ തേരസീചാതുദ്ദസീകത്തബ്ബത്താ അനുപോസഥത്താ പന തത്ഥ ഉപോസഥോ ന കതോതി ചാതുദ്ദസോയേവ പന്നരസോ ജാതോ. സമാനേതരേതി സമാ ഊനാ ഇതരേതി പദച്ഛേദോ. ഇതരേതി ആഗന്തുകാ. പുരിമാനം അനുവത്തന്തൂതി ആവാസികേഹി ‘‘അജ്ജുപോസഥോ പന്നരസോ’’തി പുബ്ബകിച്ചേ കയിരമാനേ പുരിമാനം ആവാസികാനം അനുവത്തന്തൂതി അത്ഥോ. സചേധികാതി യദി ആഗന്തുകാ ബഹുകാ ഹോന്തി. പുരിമാതി ആവാസികാ. തേസം അനുവത്തന്തൂതി തേസം ആഗന്തുകാനം ‘‘അജ്ജുപോസഥോ ചാതുദ്ദസോ’’തി പുബ്ബകിച്ചേ കയിരമാനേ അനുവത്തന്തു. സേസേപീതി ആഗന്തുകാനം പന്നരസവാരേപി. അയം നയോതി ‘‘ആഗന്തുകാനം പന്നരസോ ഇതരാനം സചേതരോ’’തിആദികോ അയമേവ നയോ. ഏത്ഥ പന യേസം പന്നരസോ, തേ തിരോരട്ഠതോ വാ ആഗതാ അതീതം വാ ഉപോസഥം ചാതുദ്ദസികം അകംസൂതി വേദിതബ്ബോ.

    416.Itarānanti āgantukānaṃ. Itaroti cātuddaso. Ettha pana yesaṃ pannaraso, te atītaṃ uposathaṃ cātuddasikaṃ akaṃsūti veditabbā. Ayametthādhippāyo – tādise paccaye sati cātuddasikassa katattā tesaṃ yathāvuttatatiyasattamapakkhasaṅkhātacātuddasike sampatte terasīcātuddasīkattabbattā anuposathattā pana tattha uposatho na katoti cātuddasoyeva pannaraso jāto. Samānetareti samā ūnā itareti padacchedo. Itareti āgantukā. Purimānaṃ anuvattantūti āvāsikehi ‘‘ajjuposatho pannaraso’’ti pubbakicce kayiramāne purimānaṃ āvāsikānaṃ anuvattantūti attho. Sacedhikāti yadi āgantukā bahukā honti. Purimāti āvāsikā. Tesaṃ anuvattantūti tesaṃ āgantukānaṃ ‘‘ajjuposatho cātuddaso’’ti pubbakicce kayiramāne anuvattantu. Sesepīti āgantukānaṃ pannarasavārepi. Ayaṃ nayoti ‘‘āgantukānaṃ pannaraso itarānaṃ sacetaro’’tiādiko ayameva nayo. Ettha pana yesaṃ pannaraso, te tiroraṭṭhato vā āgatā atītaṃ vā uposathaṃ cātuddasikaṃ akaṃsūti veditabbo.

    ൪൧൭. അതീതുപോസഥസ്സ ചാതുദ്ദസിയം കതത്താ ചാതുദ്ദസിയം പന്നരസുപോസഥോ കതോതി പന്നരസീ ആവാസികാനം പാടിപദോ ജാതോതി ആഹ ‘‘ആവാസികാനം പാടിപദോ’’തി. ഇതരാനന്തി ആഗന്തുകാനം. ഉപോസഥോതി പന്നരസോ ഉപോസഥോ. സമഥോകാനന്തി അത്തനാ സമാനം വാ ഥോകാനം വാ ആഗന്തുകാനം. മൂലട്ഠാതി ആവാസികാ. കാമതോ ദേന്തൂതി അത്തനോ ഇച്ഛായ ദേന്തു.

    417. Atītuposathassa cātuddasiyaṃ katattā cātuddasiyaṃ pannarasuposatho katoti pannarasī āvāsikānaṃ pāṭipado jātoti āha ‘‘āvāsikānaṃ pāṭipado’’ti. Itarānanti āgantukānaṃ. Uposathoti pannaraso uposatho. Samathokānanti attanā samānaṃ vā thokānaṃ vā āgantukānaṃ. Mūlaṭṭhāti āvāsikā. Kāmato dentūti attano icchāya dentu.

    ൪൧൮. നോ ചേ ദേന്തീതി യദി ആവാസികാ കായസാമഗ്ഗിം ന ദേന്തി, തേസം പന ആവാസികാനം ഹിയ്യോ ഉപോസഥസ്സ കതത്താ അജ്ജ ഉപോസഥകരണം നത്ഥി. ബഹൂസു അനിച്ഛായ കായസാമഗ്ഗിം ദദേയ്യാതി യോജനാ. ബഹൂസൂതി ആഗന്തുകേസു ബഹുകേസു. ബഹി വാ വജേതി ആവാസികഭിക്ഖുപരിസാ നിസ്സീമം വാ വജേയ്യാതി അത്ഥോ.

    418.No ce dentīti yadi āvāsikā kāyasāmaggiṃ na denti, tesaṃ pana āvāsikānaṃ hiyyo uposathassa katattā ajja uposathakaraṇaṃ natthi. Bahūsu anicchāya kāyasāmaggiṃ dadeyyāti yojanā. Bahūsūti āgantukesu bahukesu. Bahi vā vajeti āvāsikabhikkhuparisā nissīmaṃ vā vajeyyāti attho.

    ൪൧൯. സാവേയ്യ സുത്തന്തി പാതിമോക്ഖസങ്ഖാതം സുത്തം വായമിത്വാ സാവേയ്യ.

    419.Sāveyya suttanti pātimokkhasaṅkhātaṃ suttaṃ vāyamitvā sāveyya.

    ൪൨൦. സമ്മജ്ജിതും …പേ॰… ഉദകാസനം പഞ്ഞപേതുഞ്ച മഹാഥേരേന പേസിതോ കല്ലോ ന കരേയ്യ തഥാതി സമ്ബന്ധോ. കല്ലോതി അഗിലാനോ. തഥാതി ദുക്കടം അതിദിസതി. ആസനേസു അസതി അന്തമസോ സാഖാഭങ്ഗമ്പി കപ്പിയം കാരാപേത്വാ പഞ്ഞപേതബ്ബം. തേലേ അസതി കപല്ലേ അഗ്ഗിപി ജാലേതബ്ബോ.

    420. Sammajjituṃ …pe… udakāsanaṃ paññapetuñca mahātherena pesito kallo na kareyya tathāti sambandho. Kalloti agilāno. Tathāti dukkaṭaṃ atidisati. Āsanesu asati antamaso sākhābhaṅgampi kappiyaṃ kārāpetvā paññapetabbaṃ. Tele asati kapalle aggipi jāletabbo.

    ൪൨൧-൩. പട്ഠപേത്വാ ദകാസനന്തി പരിഭോജനീയപാനീയോദകഞ്ച ആസനഞ്ച സന്നിഹിതം കത്വാ. ഗണഞത്തിന്തി ഇദാനി വക്ഖമാനം ഗണേന ഠപേതബ്ബം ഞത്തിം. തേതി അഞ്ഞേ ദുവേ ഭിക്ഖൂ. സമത്തപുബ്ബാരമ്ഭേനാതി സമത്തോ നിട്ഠിതോ പുബ്ബേസു ഉത്തരാസങ്ഗഏകംസകരണാദീസു ആരമ്ഭോ യസ്സാതി തിപദബഹുബ്ബീഹി. നവേന തേ ഏവമീരിയാതി സമ്ബന്ധോ. തേതി ഇതരേ ദ്വേ.

    421-3.Paṭṭhapetvā dakāsananti paribhojanīyapānīyodakañca āsanañca sannihitaṃ katvā. Gaṇañattinti idāni vakkhamānaṃ gaṇena ṭhapetabbaṃ ñattiṃ. Teti aññe duve bhikkhū. Samattapubbārambhenāti samatto niṭṭhito pubbesu uttarāsaṅgaekaṃsakaraṇādīsu ārambho yassāti tipadabahubbīhi. Navena te evamīriyāti sambandho. Teti itare dve.

    ൪൨൪. കത്തബ്ബം കത്വാ പുബ്ബകിച്ചാദികം സമ്പാദേത്വാ നവോ ഏവം ഈരിയോതി യോജനാ.

    424.Kattabbaṃ katvā pubbakiccādikaṃ sampādetvā navo evaṃ īriyoti yojanā.

    ൪൨൭. യത്ഥാതി യസ്മിം വിഹാരേ ഏകേകസ്സ പാരിസുദ്ധിം ഹരിത്വാനാതി സമ്ബന്ധോ. ഏകേകസ്സാതി ഏത്ഥ വിച്ഛായം ദ്വിത്തം. കിരിയായ ഗുണേന ദബ്ബേന വാ ഭിന്നേ അത്ഥേ ബ്യാപിതും ഇച്ഛാ വിച്ഛാ. ഏത്ഥ പന ഛന്ദപാരിസുദ്ധിഹരണസങ്ഖാതായ കിരിയായ ചതൂസു ച തീസു ച ദ്വീസു ച ഭിന്നമേകേകം ബ്യാപിതും സമ്ബന്ധിതും ഇച്ഛാതി വിച്ഛാ. ഇതരീതരേതി ഏത്ഥാപി കരണകിരിയാവസേന വേദിതബ്ബം. തയോ ദ്വേ ഏകോ വാ തം തം സങ്ഘുപോസഥം ഗണുപോസഥം പുഗ്ഗലുപോസഥം വാതി വുത്തം ഹോതി. അയമേത്ഥാധിപ്പായോ – ചതൂസു ഏകസ്സ ആഹരിത്വാ തയോ പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കരോന്തി, തീസു വാ ഏകസ്സ ആഹരിത്വാ ദ്വേ സങ്ഘുപോസഥം കരോന്തി, അധമ്മേന വഗ്ഗം ഉപോസഥകമ്മം. അഥ പന ഏകസ്സ ആഹരിത്വാ തയോ സങ്ഘുപോസഥം കരോന്തി, ഏകസ്സ ആഹരിത്വാ ദ്വേ പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കരോന്തി, അധമ്മേന വഗ്ഗം നാമ ഹോതി. യദി പന ചത്താരോപി സന്നിപതിത്വാ പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കരോന്തി, തയോ വാ ദ്വേ വാ സങ്ഘുപോസഥം കരോന്തി, അധമ്മേന സമഗ്ഗം നാമ ഹോതീതി. തബ്ബിപരിയായേന ധമ്മേന സമഗ്ഗം വേദിതബ്ബം.

    427.Yatthāti yasmiṃ vihāre ekekassa pārisuddhiṃ haritvānāti sambandho. Ekekassāti ettha vicchāyaṃ dvittaṃ. Kiriyāya guṇena dabbena vā bhinne atthe byāpituṃ icchā vicchā. Ettha pana chandapārisuddhiharaṇasaṅkhātāya kiriyāya catūsu ca tīsu ca dvīsu ca bhinnamekekaṃ byāpituṃ sambandhituṃ icchāti vicchā. Itarītareti etthāpi karaṇakiriyāvasena veditabbaṃ. Tayo dve eko vā taṃ taṃ saṅghuposathaṃ gaṇuposathaṃ puggaluposathaṃ vāti vuttaṃ hoti. Ayametthādhippāyo – catūsu ekassa āharitvā tayo pārisuddhiuposathaṃ karonti, tīsu vā ekassa āharitvā dve saṅghuposathaṃ karonti, adhammena vaggaṃ uposathakammaṃ. Atha pana ekassa āharitvā tayo saṅghuposathaṃ karonti, ekassa āharitvā dve pārisuddhiuposathaṃ karonti, adhammena vaggaṃ nāma hoti. Yadi pana cattāropi sannipatitvā pārisuddhiuposathaṃ karonti, tayo vā dve vā saṅghuposathaṃ karonti, adhammena samaggaṃ nāma hotīti. Tabbipariyāyena dhammena samaggaṃ veditabbaṃ.

    ൪൨൮. വഗ്ഗേ സമഗ്ഗേ വാ ‘‘വഗ്ഗോ’’തി സഞ്ഞിനോ വിമതിസ്സ വാ കരോതോ ദുക്കടന്തി സമ്ബന്ധോ. വഗ്ഗേതി വഗ്ഗസങ്ഘേ. വിമതിസ്സാതി ‘‘വഗ്ഗോ നു ഖോ, സമഗ്ഗോ’’തി ഏവം വേമതികസ്സ. ഇമിനാവ കുക്കുച്ചപകതവാരോപി ഉപലക്ഖിതോ. കരോതോതി ഉപോസഥം കരോന്തസ്സ. ഭേദാധിപ്പായേന കരോതോതി യോജനാ. ഏത്ഥ പന പാപസ്സ ബലവതായ ഥുല്ലച്ചയം വുത്തം. സഞ്ഞിനോതി സഞ്ഞാസീസേന ചിത്തം വുത്തം, ചിത്തവതോതി അത്ഥോ.

    428. Vagge samagge vā ‘‘vaggo’’ti saññino vimatissa vā karoto dukkaṭanti sambandho. Vaggeti vaggasaṅghe. Vimatissāti ‘‘vaggo nu kho, samaggo’’ti evaṃ vematikassa. Imināva kukkuccapakatavāropi upalakkhito. Karototi uposathaṃ karontassa. Bhedādhippāyena karototi yojanā. Ettha pana pāpassa balavatāya thullaccayaṃ vuttaṃ. Saññinoti saññāsīsena cittaṃ vuttaṃ, cittavatoti attho.

    ൪൨൯-൩൦. ‘‘ഉക്ഖിത്തസ്സാ’’തിആദിനാ വജ്ജനീയപുഗ്ഗലേ ദസ്സേതി. ഉക്ഖിത്തസ്സാതി കത്തുഅത്ഥേ സാമിവചനം. നിസിന്നസദ്ദസ്സ കമ്മസാധനത്താ ഉക്ഖിത്താദീഹി കത്തൂഹി ഭവിതബ്ബന്തി. ‘‘സേസാന’’ന്തി വിസേസനസ്സ ഭിക്ഖൂനം ബ്യഭിചാരേന സാത്ഥകതാ. അഭബ്ബസ്സ പണ്ഡകാദിഏകാദസവിധസ്സ അഭബ്ബസ്സ. നിസിന്നപരിസായഞ്ച പാതിമോക്ഖം ന ഉദ്ദിസേതി സമ്ബന്ധോ. സഭാഗാപത്തികോ തഥാ ന ഉദ്ദിസേതി യോജേതബ്ബം. വികാലഭോജനാദിവത്ഥുതോ സമാനോ ഭാഗോ കോട്ഠാസോ ഏതിസ്സാതി സഭാഗാ, സാ ആപത്തി അസ്സാതി ബഹുബ്ബീഹി.

    429-30.‘‘Ukkhittassā’’tiādinā vajjanīyapuggale dasseti. Ukkhittassāti kattuatthe sāmivacanaṃ. Nisinnasaddassa kammasādhanattā ukkhittādīhi kattūhi bhavitabbanti. ‘‘Sesāna’’nti visesanassa bhikkhūnaṃ byabhicārena sātthakatā. Abhabbassa paṇḍakādiekādasavidhassa abhabbassa. Nisinnaparisāyañca pātimokkhaṃ na uddiseti sambandho. Sabhāgāpattiko tathā na uddiseti yojetabbaṃ. Vikālabhojanādivatthuto samāno bhāgo koṭṭhāso etissāti sabhāgā, sā āpatti assāti bahubbīhi.

    ഛന്ദേന പരിവുത്ഥേനാതി ഏത്ഥ ചതുബ്ബിധം പാരിവാസിയം പരിസപാരിവാസിയം രത്തിപാരിവാസിയം ഛന്ദപാരിവാസിയം അജ്ഝാസയപാരിവാസിയന്തി. തത്ഥ ഭിക്ഖൂ കേനചിദേവ കരണീയേന സന്നിപതിതാ ഹോന്തി, അഥ മേഘുട്ഠാനാദിനാ കേനചിദേവ കരണീയേന അനോകാസോ, അഥ ‘‘അഞ്ഞത്ഥ ഗച്ഛാമാ’’തി ഛന്ദം അവിസ്സജ്ജിത്വാവ ഉട്ഠഹന്തി, ഇദം പരിസപാരിവാസിയം നാമ കിഞ്ചാപി പരിസപാരിവാസിയം, ഛന്ദസ്സ പന അവിസ്സട്ഠത്താ കമ്മം കാതും വട്ടതി.

    Chandena parivutthenāti ettha catubbidhaṃ pārivāsiyaṃ parisapārivāsiyaṃ rattipārivāsiyaṃ chandapārivāsiyaṃ ajjhāsayapārivāsiyanti. Tattha bhikkhū kenacideva karaṇīyena sannipatitā honti, atha meghuṭṭhānādinā kenacideva karaṇīyena anokāso, atha ‘‘aññattha gacchāmā’’ti chandaṃ avissajjitvāva uṭṭhahanti, idaṃ parisapārivāsiyaṃ nāma kiñcāpi parisapārivāsiyaṃ, chandassa pana avissaṭṭhattā kammaṃ kātuṃ vaṭṭati.

    ‘‘യാവ പന സബ്ബേ സന്നിപതന്തി, താവ ധമ്മം സുണിസ്സാമാ’’തി ഏകം അജ്ഝേസന്തി, തസ്മിം ധമ്മകഥം കഥേന്തേയേവ അരുണോ ഉഗ്ഗച്ഛതി, സചേ ചാതുദ്ദസികം കാതും നിസിന്നാ, പന്നരസോതി കാതും വട്ടതി, സചേ പന്നരസികം കാതും നിസിന്നാ, പാടിപദേ അനുപോസഥേ ഉപോസഥം കാതും ന വട്ടതി, അഞ്ഞം പന സങ്ഘകിച്ചം കാതും വട്ടതി, ഇദം രത്തിപാരിവാസിയം നാമ.

    ‘‘Yāva pana sabbe sannipatanti, tāva dhammaṃ suṇissāmā’’ti ekaṃ ajjhesanti, tasmiṃ dhammakathaṃ kathenteyeva aruṇo uggacchati, sace cātuddasikaṃ kātuṃ nisinnā, pannarasoti kātuṃ vaṭṭati, sace pannarasikaṃ kātuṃ nisinnā, pāṭipade anuposathe uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati, aññaṃ pana saṅghakiccaṃ kātuṃ vaṭṭati, idaṃ rattipārivāsiyaṃ nāma.

    ഏവം പന നിസിന്നേ കോചി നക്ഖത്തപാഠകോ ഭിക്ഖു ‘‘അജ്ജ നക്ഖത്തം ദാരുണം, ഇമം കമ്മം മാ കരോഥാ’’തി വദതി, തേ തസ്സ വചനേന ഛന്ദം വിസ്സജ്ജേത്വാ തത്ഥേവ നിസിന്നാ ഹോന്തി, അഥഞ്ഞോ ആഗന്ത്വാ ‘‘നക്ഖത്തം പടിമാനേന്തം, അത്ഥോ ബാലം ഉപച്ചഗാ’’തി (ജാ॰ ൧.൧.൪൯) വത്വാ ‘‘കിം നക്ഖത്തേന, കരോഥാ’’തി വദതി, ഇദം ഛന്ദപാരിവാസിയഞ്ചേവ അജ്ഝാസയപാരിവാസിയഞ്ച. ഏകസ്മിം പാരിവാസിയേ പുന ഛന്ദപാരിസുദ്ധിം ആനേത്വാ കമ്മം കാതും വട്ടതി.

    Evaṃ pana nisinne koci nakkhattapāṭhako bhikkhu ‘‘ajja nakkhattaṃ dāruṇaṃ, imaṃ kammaṃ mā karothā’’ti vadati, te tassa vacanena chandaṃ vissajjetvā tattheva nisinnā honti, athañño āgantvā ‘‘nakkhattaṃ paṭimānentaṃ, attho bālaṃ upaccagā’’ti (jā. 1.1.49) vatvā ‘‘kiṃ nakkhattena, karothā’’ti vadati, idaṃ chandapārivāsiyañceva ajjhāsayapārivāsiyañca. Ekasmiṃ pārivāsiye puna chandapārisuddhiṃ ānetvā kammaṃ kātuṃ vaṭṭati.

    ൪൩൧. ആപന്നഞ്ച വേമതികഞ്ച അദേസയിത്വാ വാ നാവികത്വാ വാ ഉപോസഥം കാതും ന ച കപ്പതീതി സമ്ബന്ധോ. നാവികത്വാതി ഗരുകാപത്തിം അനാവികത്വാ. ന ചാതി നേവ.

    431. Āpannañca vematikañca adesayitvā vā nāvikatvā vā uposathaṃ kātuṃ na ca kappatīti sambandho. Nāvikatvāti garukāpattiṃ anāvikatvā. Na cāti neva.

    ൪൩൨. അട്ഠിതോപോസഥാതി അട്ഠിതോ അവിസ്സട്ഠോ ഉപോസഥോ യസ്മിന്തി ബഹുബ്ബീഹി. തദഹൂതി തസ്മിം ഉപോസഥദിവസേ. അന്തരായം വാ സങ്ഘം വാ വിനാ അധിട്ഠാതും സീമമേവ വാ ന വജേതി യോജനാ. അധിട്ഠാതുന്തി ഇമിനാ ഗണുപോസഥമ്പി ഉപലക്ഖേതി. സീമന്തി ഇമിനാ നദിമ്പി.

    432.Aṭṭhitoposathāti aṭṭhito avissaṭṭho uposatho yasminti bahubbīhi. Tadahūti tasmiṃ uposathadivase. Antarāyaṃ vā saṅghaṃ vā vinā adhiṭṭhātuṃ sīmameva vā na vajeti yojanā. Adhiṭṭhātunti iminā gaṇuposathampi upalakkheti. Sīmanti iminā nadimpi.

    ഉപോസഥനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Uposathaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact