Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੪੪. ਉਪੋਸਥਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
44. Uposathaniddeso
ਉਪੋਸਥੋਤਿ –
Uposathoti –
੪੧੦.
410.
ਦੁવੇ ਉਪੋਸਥਾ ਚਾਤੁ-ਦ੍ਦਸੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਇਤਿ।
Duve uposathā cātu-ddaso pannaraso iti;
ਸੁਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਮਧਿਟ੍ਠਾਨ-ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿવਸਾ ਤਯੋ॥
Suttuddesamadhiṭṭhāna-pārisuddhivasā tayo.
੪੧੧.
411.
ਸੁਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸੋવ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਉਪੋਸਥੋ।
Suttuddesova saṅghassa, adhiṭṭhānauposatho;
ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇવ ਸੇਸਾਨਂ, ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੋ॥
Puggalasseva sesānaṃ, pārisuddhiuposatho.
੪੧੨.
412.
ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ ਚ ਕਰਣੇ, ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲੇ ਸਮਾਨਿਤੇ।
Pubbakicce ca karaṇe, pattakalle samānite;
ਸੁਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸਤਿ ਸਙ੍ਘੋ, ਪਞ੍ਚਧਾ ਸੋ વਿਭਾવਿਤੋ॥
Suttaṃ uddisati saṅgho, pañcadhā so vibhāvito.
੪੧੩.
413.
વਿਨਾਨ੍ਤਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇ-ਨੁਦ੍ਦੇਸੋ વਿਨਿવਾਰਿਤੋ।
Vināntarāyaṃ saṅkhepe-nuddeso vinivārito;
‘‘ਥੇਰੋવ ਇਸ੍ਸਰੋ ਦ੍વੀਸੁ, ਉਦ੍ਦੇਸੇਸ੍વੇਤ੍ਥ ਤੀਸੁ વਾ।
‘‘Therova issaro dvīsu, uddesesvettha tīsu vā;
વਿਸਦੇਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਪਿ વਟ੍ਟਤਿ॥
Visadesū’’ti vuttattā, avattantepi vaṭṭati.
੪੧੪.
414.
ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ ਯਦਿ ਸਮਾ, ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇ વ ਥੋਕਿਕਾ।
Āgaccheyyuṃ yadi samā, uddisante va thokikā;
ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਯਂ ਸੁਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ਸੋਤਬ੍ਬਮવਸੇਸਕਂ॥
Uddiṭṭhaṃ yaṃ suuddiṭṭhaṃ, sotabbamavasesakaṃ.
੪੧੫.
415.
ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇ ਸਕਲਾ-ਯੇਕਚ੍ਚਾਯੁਟ੍ਠਿਤਾਯ વਾ।
Uddiṭṭhamatte sakalā-yekaccāyuṭṭhitāya vā;
ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯੇਸਂ, ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਬਹੁਕਾਥ ਚੇ।
Pārisuddhiṃ kareyyesaṃ, santike bahukātha ce;
ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬવਿਕਪ੍ਪੇਸੁ, ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਪੁਨੁਦ੍ਦਿਸੇ॥
Katvā sabbavikappesu, pubbakiccaṃ punuddise.
੪੧੬.
416.
ਪਨ੍ਨਰਸੋવਾਸਿਕਾਨਂ, ਇਤਰਾਨਂ ਸਚੇਤਰੋ।
Pannarasovāsikānaṃ, itarānaṃ sacetaro;
ਸਮਾਨੇਤਰੇਨੁવਤ੍ਤਨ੍ਤੁ, ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਸਚੇਧਿਕਾ।
Samānetarenuvattantu, purimānaṃ sacedhikā;
ਪੁਰਿਮਾ ਅਨੁવਤ੍ਤਨ੍ਤੁ, ਤੇਸਂ ਸੇਸੇਪ੍ਯਯਂ ਨਯੋ॥
Purimā anuvattantu, tesaṃ sesepyayaṃ nayo.
੪੧੭.
417.
ਪਾਟਿਪਦੋવਾਸਿਕਾਨਂ, ਇਤਰਾਨਂ ਉਪੋਸਥੋ।
Pāṭipadovāsikānaṃ, itarānaṃ uposatho;
ਸਮਥੋਕਾਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ, ਮੂਲਟ੍ਠਾ ਦੇਨ੍ਤੁ ਕਾਮਤੋ॥
Samathokānaṃ sāmaggiṃ, mūlaṭṭhā dentu kāmato.
੪੧੮.
418.
ਬਹਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨੋ ਚੇ ਦੇਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥੋ।
Bahi gantvāna kātabbo, no ce denti uposatho;
ਦੇਯ੍ਯਾਨਿਚ੍ਛਾਯ ਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਬਹੂਸੁ ਬਹਿ વਾ વਜੇ॥
Deyyānicchāya sāmaggī, bahūsu bahi vā vaje.
੪੧੯.
419.
ਪਾਟਿਪਦੇਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ , ਏવਮੇવ ਅਯਂ ਨਯੋ।
Pāṭipadegantukānaṃ , evameva ayaṃ nayo;
ਸਾવੇਯ੍ਯ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ, ਅਸ੍ਸਾવੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ॥
Sāveyya suttaṃ sañcicca, assāventassa dukkaṭaṃ.
੪੨੦.
420.
ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤੁਂ ਪਦੀਪੇਤੁਂ, ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਦਕਾਸਨਂ।
Sammajjituṃ padīpetuṃ, paññāpetuṃ dakāsanaṃ;
ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ ਤਥਾ ਕਲ੍ਲੋ, ਮਹਾਥੇਰੇਨ ਪੇਸਿਤੋ॥
Na kareyya tathā kallo, mahātherena pesito.
੪੨੧. ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਦੀਪੇਤ੍વਾ, ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਦਕਾਸਨਂ। ਗਣਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍વੇવਂ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਤੀਹੁਪੋਸਥੋ। ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ, ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ।
421. Sammajjitvā padīpetvā, paṭṭhapetvā dakāsanaṃ. Gaṇañattiṃ ṭhapetvevaṃ, kattabbo tīhuposatho. ‘‘Suṇantu me āyasmantā, ajjuposatho pannaraso, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, mayaṃ aññamaññaṃ pārisuddhiuposathaṃ kareyyāmā’’ti.
੪੨੨. ਏਕਂਸਂ ਚੀવਰਂ ਕਤ੍વਾ, ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ,। ਥੇਰੇਨ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਤੇવਂ, ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸਮੁਦੀਰਿਯਾ। ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਹਂ ਆવੁਸੋ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ, વਦੇ ਯਾવਤਤੀਯਕਂ।
422. Ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā, nisīditvā ukkuṭikaṃ,. Therena añjaliṃ tevaṃ, paggayha samudīriyā. ‘‘Parisuddho ahaṃ āvuso, parisuddhoti maṃ dhārethā’’ti, vade yāvatatīyakaṃ.
੪੨੩. ਸਮਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਾਰਮ੍ਭੇਨ, ਤੇ ਨવੇਨੇવਮੀਰਿਯਾ। ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ, વਦੇ ਯਾવਤਤੀਯਕਂ।
423. Samattapubbārambhena, te navenevamīriyā. ‘‘Parisuddho ahaṃ bhante, parisuddhoti maṃ dhārethā’’ti, vade yāvatatīyakaṃ.
੪੨੪. ਦ੍વੀਸੁ ਥੇਰੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਕਤ੍વੇવਮੀਰਿਯੋ ਨવੋ। ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਹਂ ਆવੁਸੋ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ।
424. Dvīsu therena kattabbaṃ, katvevamīriyo navo. ‘‘Parisuddho ahaṃ āvuso, parisuddhoti maṃ dhārehī’’ti tikkhattuṃ vattabbo.
੪੨੫.
425.
ਨવੇਨ ਥੇਰੋ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਏવਮਸ੍ਸ ਉਦੀਰਿਯੋ।
Navena thero tikkhattuṃ, evamassa udīriyo;
‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ॥
‘‘Parisuddho ahaṃ bhante, parisuddhoti maṃ dhārethā’’ti.
੪੨੬. ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਸਮਾਪੇਤ੍વਾ, ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯੇવਮੇਕਕੋ। ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਉਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋਤਿ વਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੋਤਿ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨੋ ਚੇਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਕਟਂ।
426. Pubbakiccaṃ samāpetvā, adhiṭṭheyyevamekako. ‘‘Ajja me uposatho pannarasoti vā cātuddasoti vā adhiṭṭhāmī’’ti vattabbaṃ, no cedhiṭṭheyya dukkaṭaṃ.
੪੨੭.
427.
ਯਤ੍ਥ વਸਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਤਯੋ વਾ ਯਦਿ વਾ ਦੁવੇ।
Yattha vasanti cattāro, tayo vā yadi vā duve;
ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਹਰਿਤ੍વਾਨ, ਏਕੇਕਸ੍ਸਿਤਰੀਤਰੇ।
Pārisuddhiṃ haritvāna, ekekassitarītare;
ਤਂ ਤਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਯਿਰੁਂ, ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ॥
Taṃ taṃ uposathaṃ kayiruṃ, siyā āpatti dukkaṭaṃ.
੪੨੮.
428.
વਗ੍ਗੇ ਸਮਗ੍ਗੇ વਗ੍ਗੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਿਨੋ વਿਮਤਿਸ੍ਸ વਾ।
Vagge samagge vaggoti, saññino vimatissa vā;
ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਕਰੋਤੋ ਭੇਦਾ-ਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ।
Dukkaṭaṃ karoto bhedā-dhippāyena thullaccayaṃ;
વਗ੍ਗੇ ਸਮਗ੍ਗੇਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਸਮਗ੍ਗੋ ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ॥
Vagge samaggenāpatti, samaggo iti saññino.
੪੨੯.
429.
ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੇਸਾਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਨਂ।
Ukkhittassa gahaṭṭhassa, sesānaṃ sahadhamminaṃ;
ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾਭਬ੍ਬਸ੍ਸ, ਸਿਕ੍ਖਾਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਚ॥
Pārājikassābhabbassa, sikkhānikkhittakassa ca.
੪੩੦.
430.
ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਸਾਯਞ੍ਚ, ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਤਥਾ।
Nisinnaparisāyañca, sabhāgāpattiko tathā;
ਛਨ੍ਦੇਨ ਪਰਿવੁਤ੍ਥੇਨ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸੇ॥
Chandena parivutthena, pātimokkhaṃ na uddise.
੪੩੧.
431.
ਅਦੇਸਯਿਤ੍વਾਨਾਪਨ੍ਨਂ, ਨਾવਿਕਤ੍વਾਨ વੇਮਤਿਂ।
Adesayitvānāpannaṃ, nāvikatvāna vematiṃ;
ਨੁਪੋਸਥੇਪਿ વਾ ਕਾਤੁਂ, ਪੋਸਥੋ ਨ ਚ ਕਪ੍ਪਤਿ॥
Nuposathepi vā kātuṃ, posatho na ca kappati.
੪੩੨.
432.
ਅਟ੍ਠਿਤੋਪੋਸਥਾવਾਸਾ, ਨ વਜੇ ਤਦਹੂ વਿਨਾ।
Aṭṭhitoposathāvāsā, na vaje tadahū vinā;
ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ વ ਸਙ੍ਘਂ વਾ-ਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਸੀਮਮੇવ વਾਤਿ॥
Antarāyaṃ va saṅghaṃ vā-dhiṭṭhātuṃ sīmameva vāti.