Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿನಯಸಙ್ಗಹ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vinayasaṅgaha-aṭṭhakathā

    ೨೫. ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

    25. Uposathapavāraṇāvinicchayakathā

    ೧೬೮. ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾತಿ ಏತ್ಥ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ನಿದಾನವಣ್ಣನಾ) ದಿವಸವಸೇನ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ ಚಾತುದ್ದಸಿಕೋ ಪನ್ನರಸಿಕೋ ಸಾಮಗ್ಗೀಉಪೋಸಥೋತಿ। ತತ್ಥ ಹೇಮನ್ತಗಿಮ್ಹವಸ್ಸಾನಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಉತೂನಂ ತತಿಯಸತ್ತಮಪಕ್ಖೇಸು ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಕತ್ವಾ ಛ ಚಾತುದ್ದಸಿಕಾ, ಸೇಸಾ ಪನ್ನರಸಿಕಾತಿ ಏವಂ ಏಕಸಂವಚ್ಛರೇ ಚತುವೀಸತಿ ಉಪೋಸಥಾ। ಇದಂ ತಾವ ಪಕತಿಚಾರಿತ್ತಂ। ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಚಾತುದ್ದಸೇ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಪುಬ್ಬಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ, ತೇಸಂಯೇವ ಸಚೇ ಭಣ್ಡನಕಾರಕೇಹಿ ಉಪದ್ದುತಾ ಪವಾರಣಂ ಪಚ್ಚುಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಿ, ಅಥ ಕತ್ತಿಕಮಾಸಸ್ಸ ಕಾಳಪಕ್ಖಚಾತುದ್ದಸೋ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ ಏವ ವಾತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ಪವಾರಣಾದಿವಸಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ಪಕತಿಚಾರಿತ್ತಮೇವ। ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾನಂ ಪುರಿಮೇಸು ಚಾತುದ್ದಸೇಸುಪಿ ಪವಾರಣಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯದಾ ಪನ ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ॰ ೪೫೧ ಆದಯೋ) ಆಗತನಯೇನ ಭಿನ್ನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಓಸಾರಿತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸ ವತ್ಥುಸ್ಸ ವೂಪಸಮಾಯ ಸಙ್ಘಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಕರೋತಿ, ತದಾ ತಾವದೇವ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ‘‘ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಚಾತುದ್ದಸಪನ್ನರಸೇ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ದಿವಸೋ ಉಪೋಸಥದಿವಸೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಕತ್ತಿಕಮಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಅಯಮೇವ ಸಾಮಗ್ಗೀಪವಾರಣಾದಿವಸೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಇತಿ ಇಮೇಸು ತೀಸು ದಿವಸೇಸು ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಕರೋನ್ತೇನ ಪನ ಸಚೇ ಚಾತುದ್ದಸಿಕೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಚಾತುದ್ದಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಾಮಗ್ಗೀಉಪೋಸಥೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಸಾಮಗ್ಗೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪನ್ನರಸಿಯಂ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತನಯೇನೇವ ‘‘ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಪನ್ನರಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।

    168.Uposathapavāraṇāti ettha (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) divasavasena tayo uposathā cātuddasiko pannarasiko sāmaggīuposathoti. Tattha hemantagimhavassānānaṃ tiṇṇaṃ utūnaṃ tatiyasattamapakkhesu dve dve katvā cha cātuddasikā, sesā pannarasikāti evaṃ ekasaṃvacchare catuvīsati uposathā. Idaṃ tāva pakaticārittaṃ. Tathārūpapaccaye sati aññasmimpi cātuddase uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati. Purimavassaṃvuṭṭhānaṃ pana pubbakattikapuṇṇamā, tesaṃyeva sace bhaṇḍanakārakehi upaddutā pavāraṇaṃ paccukkaḍḍhanti, atha kattikamāsassa kāḷapakkhacātuddaso vā pacchimakattikapuṇṇamā vā pacchimavassaṃvuṭṭhānañca pacchimakattikapuṇṇamā eva vāti ime tayo pavāraṇādivasāpi honti. Idampi pakaticārittameva. Tathārūpapaccaye sati dvinnaṃ kattikapuṇṇamānaṃ purimesu cātuddasesupi pavāraṇaṃ kātuṃ vaṭṭati. Yadā pana kosambakakkhandhake (mahāva. 451 ādayo) āgatanayena bhinne bhikkhusaṅghe osārite tasmiṃ bhikkhusmiṃ saṅgho tassa vatthussa vūpasamāya saṅghasāmaggiṃ karoti, tadā tāvadeva uposatho kātabbo. ‘‘Pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti vacanato ṭhapetvā cātuddasapannarase aññopi yo koci divaso uposathadivaso nāma hoti, vassaṃvuṭṭhānaṃ pana kattikamāsabbhantare ayameva sāmaggīpavāraṇādivaso nāma hoti. Iti imesu tīsu divasesu uposatho kātabbo. Karontena pana sace cātuddasiko hoti, ‘‘ajjuposatho cātuddaso’’ti vattabbaṃ. Sace sāmaggīuposatho hoti, ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti vattabbaṃ. Pannarasiyaṃ pana pāḷiyaṃ āgatanayeneva ‘‘ajjuposatho pannaraso’’ti vattabbaṃ.

    ೧೬೯. ಸಙ್ಘೇ ಉಪೋಸಥೋ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ನಿದಾನವಣ್ಣನಾ), ಗಣೇ ಉಪೋಸಥೋ, ಪುಗ್ಗಲೇ ಉಪೋಸಥೋತಿ ಏವಂ ಕಾರಕವಸೇನ ಅಪರೇಪಿ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ ವುತ್ತಾ, ಕತ್ತಬ್ಬಾಕಾರವಸೇನ ಪನ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸೋ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥೋತಿ ಅಪರೇಪಿ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ। ತತ್ಥ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸೋ ನಾಮ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ। ಯೇ ಪನಿತರೇ ದ್ವೇ ಉಪೋಸಥಾ, ತೇಸು ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ತಾವ ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಞ್ಚ ಆರೋಚನವಸೇನ ದುವಿಧೋ। ತತ್ಥ ಯ್ವಾಯಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರೀಯತಿ, ಸೋಪಿ ಪವಾರಿತಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪವಾರಿತಾನಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರಣವಸೇನ ದುವಿಧೋ। ತತ್ಥ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತೇನ ವಾ ಅನುಪಗತೇನ ವಾ ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇನ ವಾ ಚಾತುಮಾಸಿನಿಯಂ ಪನ ಪವಾರಿತಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಅನುಪಗತೇನ ವಾ ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇನ ವಾ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗಿಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಅಹಂ ಭನ್ತೇ, ಪರಿಸುದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಪವಾರಣಾದಿವಸಂ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ಉದ್ದಿಟ್ಠಮತ್ತೇ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಅವುಟ್ಠಿತಾಯ ವಾ ಏಕಚ್ಚಾಯ ವುಟ್ಠಿತಾಯ ವಾ ಸಬ್ಬಾಯ ವಾ ವುಟ್ಠಿತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಸಮಸಮಾ ವಾ ಥೋಕತರಾ ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಹಿ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾ।

    169. Saṅghe uposatho (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā), gaṇe uposatho, puggale uposathoti evaṃ kārakavasena aparepi tayo uposathā vuttā, kattabbākāravasena pana suttuddeso pārisuddhiuposatho adhiṭṭhānuposathoti aparepi tayo uposathā. Tattha suttuddeso nāma ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’tiādinā nayena vutto pātimokkhuddeso. Ye panitare dve uposathā, tesu pārisuddhiuposatho tāva aññesañca santike aññamaññañca ārocanavasena duvidho. Tattha yvāyaṃ aññesaṃ santike karīyati, sopi pavāritānañca appavāritānañca santike karaṇavasena duvidho. Tattha mahāpavāraṇāya pavāritānaṃ santike pacchimikāya upagatena vā anupagatena vā chinnavassena vā cātumāsiniyaṃ pana pavāritānaṃ santike anupagatena vā chinnavassena vā kāyasāmaggiṃ datvā ‘‘parisuddho ahaṃ bhante, parisuddhoti maṃ dhārethā’’ti tikkhattuṃ vatvā kātabbo. Ṭhapetvā pana pavāraṇādivasaṃ aññasmiṃ kāle āvāsikehi uddiṭṭhamatte pātimokkhe avuṭṭhitāya vā ekaccāya vuṭṭhitāya vā sabbāya vā vuṭṭhitāya parisāya ye aññe samasamā vā thokatarā vā āgacchanti, tehi tesaṃ santike vuttanayeneva pārisuddhi ārocetabbā.

    ಯೋ ಪನಾಯಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆರೋಚನವಸೇನ ಕರೀಯತಿ, ಸೋ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಕರಣವಸೇನ ಚ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಕರಣವಸೇನ ಚ ದುವಿಧೋ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇಸು ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ, ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಚಾತುದ್ದಸೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಪನ್ನರಸೋ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಮಯಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಞತ್ತಿಯಾ ಠಪಿತಾಯ ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಪರಿಸುದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಇತರೇಹಿ ‘‘ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಏವಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಯತ್ರ ಪನ ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತಿ, ತತ್ರ ಞತ್ತಿಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾತಿ ಅಯಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ

    Yo panāyaṃ aññamaññaṃ ārocanavasena karīyati, so ñattiṃ ṭhapetvā karaṇavasena ca aṭṭhapetvā karaṇavasena ca duvidho. Tattha yasmiṃ āvāse tayo bhikkhū viharanti, tesu uposathadivase sannipatitesu ekena bhikkhunā ‘‘suṇantu me āyasmantā, ajjuposatho cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā vatvā ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, mayaṃ aññamaññaṃ pārisuddhiuposathaṃ kareyyāmā’’ti ñattiyā ṭhapitāya therena bhikkhunā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘parisuddho ahaṃ, āvuso, parisuddhoti maṃ dhārethā’’ti tikkhattuṃ vattabbaṃ. Itarehi ‘‘bhante’’ti vatvā evameva vattabbaṃ. Evaṃ ñattiṃ ṭhapetvā kātabbo. Yatra pana dve bhikkhū viharanti, tatra ñattiṃ aṭṭhapetvā vuttanayeneva pārisuddhi ārocetabbāti ayaṃ pārisuddhiuposatho.

    ಸಚೇ ಪನ ಏಕೋವ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬಕರಣೀಯಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅನಾಗಮನಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಉಪೋಸಥೋ ಚಾತುದ್ದಸೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಪನ್ನರಸೋ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥೋತಿ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಾಕಾರವಸೇನ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನವ ಉಪೋಸಥಾ ದೀಪಿತಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇಸು ದಿವಸವಸೇನ ಪನ್ನರಸಿಕೋ, ಕಾರಕವಸೇನ ಸಙ್ಘುಪೋಸಥೋ, ಕತ್ತಬ್ಬಾಕಾರವಸೇನ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸೋತಿ ಏವಂ ತಿಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪೋಸಥೇ ಪವತ್ತಮಾನೇ ಉಪೋಸಥಂ ಅಕತ್ವಾ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಅಞ್ಞಂ ಅಭಿಕ್ಖುಕಂ ನಾನಾಸಂವಾಸಕೇಹಿ ವಾ ಸಭಿಕ್ಖುಕಂ ಆವಾಸಂ ವಾ ಅನಾವಾಸಂ ವಾ ವಾಸತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಙ್ಘೇನ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನ್ತರಾಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ।

    Sace pana ekova bhikkhu hoti, sabbaṃ pubbakaraṇīyaṃ katvā aññesaṃ anāgamanaṃ ñatvā ‘‘ajja me uposatho cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā vatvā ‘‘adhiṭṭhāmī’’ti vattabbaṃ. Ayaṃ adhiṭṭhānuposathoti evaṃ kattabbākāravasena tayo uposathā veditabbā. Ettāvatā nava uposathā dīpitā honti. Tesu divasavasena pannarasiko, kārakavasena saṅghuposatho, kattabbākāravasena suttuddesoti evaṃ tilakkhaṇasampanne uposathe pavattamāne uposathaṃ akatvā tadahuposathe aññaṃ abhikkhukaṃ nānāsaṃvāsakehi vā sabhikkhukaṃ āvāsaṃ vā anāvāsaṃ vā vāsatthāya aññatra saṅghena aññatra antarāyā gacchantassa dukkaṭaṃ hoti.

    ೧೭೦. ಉಪೋಸಥಕರಣತ್ಥಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಬಹಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತೇನ ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಅದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಯೋಪಿ ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹೋತಿ ಕಿಚ್ಚಪಸುತೋ ವಾ, ತೇನಪಿ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ। ಕಥಂ? ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಛನ್ದಂ ದಮ್ಮಿ, ಛನ್ದಂ ಮೇ ಹರ, ಛನ್ದಂ ಮೇ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಉಭಯೇನ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ಛನ್ದೋ। ಅಕತುಪೋಸಥೇನ ಗಿಲಾನೇನ ವಾ ಕಿಚ್ಚಪಸುತೇನ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ದಾತಬ್ಬಾ। ಕಥಂ? ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದಮ್ಮಿ, ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಮೇ ಹರ , ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಮೇ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಉಭಯೇನ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ದಿನ್ನಾ ಹೋತಿ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ। ತಂ ಪನ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದಮ್ಪಿ ದಾತುಂ, ಸನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕರಣೀಯ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೫)। ತತ್ಥ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿದಾನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸಪಿ ಅತ್ತನೋಪಿ ಉಪೋಸಥಕರಣಂ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ನ ಅವಸೇಸಂ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಂ, ಛನ್ದದಾನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಉಪೋಸಥಕರಣಞ್ಚ ಸೇಸಕಿಚ್ಚಞ್ಚ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನಸ್ಸ ಉಪೋಸಥೋ ಅಕತೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ। ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಂ ಪನ ಸುದ್ಧಿಕಚ್ಛನ್ದಂ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ವಾ ಇಮಂ ವಾ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಏಕೇನ ಬಹೂನಮ್ಪಿ ಆಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಯೇಸಂ ತೇನ ಛನ್ದೋ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ವಾ ಗಹಿತಾ, ತೇಸಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ಚ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಇತರಾ ಪನ ಬಿಳಾಲಸಙ್ಖಲಿಕಾ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಸಾ ನ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಮೇವ ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ನಾರೋಚೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಉಪಗತಮತ್ತೇಯೇವ ಆಗತಾ ಹೋತಿ।

    170. Uposathakaraṇatthaṃ sannipatite saṅghe bahi uposathaṃ katvā āgatena sannipātaṭṭhānaṃ gantvā kāyasāmaggiṃ adentena chando dātabbo. Yopi gilāno vā hoti kiccapasuto vā, tenapi pārisuddhiṃ dentena chandopi dātabbo. Kathaṃ? Ekassa bhikkhuno santike ‘‘chandaṃ dammi, chandaṃ me hara, chandaṃ me ārocehī’’ti ayamattho kāyena vā vācāya vā ubhayena vā viññāpetabbo, evaṃ dinno hoti chando. Akatuposathena gilānena vā kiccapasutena vā pārisuddhi dātabbā. Kathaṃ? Ekassa bhikkhuno santike ‘‘pārisuddhiṃ dammi, pārisuddhiṃ me hara , pārisuddhiṃ me ārocehī’’ti ayamattho kāyena vā vācāya vā ubhayena vā viññāpetabbo, evaṃ dinnā hoti pārisuddhi. Taṃ pana dentena chandopi dātabbo. Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampi dātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti (mahāva. 165). Tattha pārisuddhidānaṃ saṅghassapi attanopi uposathakaraṇaṃ sampādeti, na avasesaṃ saṅghakiccaṃ, chandadānaṃ saṅghasseva uposathakaraṇañca sesakiccañca sampādeti, attano panassa uposatho akatoyeva hoti, tasmā pārisuddhiṃ dentena chandopi dātabbo. Pubbe vuttaṃ pana suddhikacchandaṃ vā pārisuddhiṃ vā imaṃ vā chandapārisuddhiṃ ekena bahūnampi āharituṃ vaṭṭati. Sace pana so antarāmagge aññaṃ bhikkhuṃ passitvā yesaṃ tena chando vā pārisuddhi vā gahitā, tesañca attano ca chandapārisuddhiṃ deti, tasseva āgacchati. Itarā pana biḷālasaṅkhalikā chandapārisuddhi nāma hoti, sā na āgacchati, tasmā sayameva sannipātaṭṭhānaṃ gantvā ārocetabbaṃ. Sace pana sañcicca nāroceti, dukkaṭaṃ āpajjati, chandapārisuddhi pana tasmiṃ hatthapāsaṃ upagatamatteyeva āgatā hoti.

    ೧೭೧. ಪಾರಿವಾಸಿಯೇನ ಪನ ಛನ್ದದಾನೇನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತತ್ಥ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೬೭) ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ರತ್ತಿಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ಛನ್ದಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಪಾರಿವಾಸಿಯನ್ತಿ। ತೇಸು ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಥ ಮೇಘೋ ವಾ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಉಸ್ಸಾರಣಾ ವಾ ಕರೀಯತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಅನೋಕಾಸಾ ಮಯಂ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಛನ್ದಂ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾವ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ। ಇದಂ ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ, ಛನ್ದಸ್ಸ ಪನ ಅವಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    171. Pārivāsiyena pana chandadānena yaṃ kiñci saṅghakammaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Tattha (pāci. aṭṭha. 1167) catubbidhaṃ pārivāsiyaṃ parisapārivāsiyaṃ rattipārivāsiyaṃ chandapārivāsiyaṃ ajjhāsayapārivāsiyanti. Tesu parisapārivāsiyaṃ nāma bhikkhū kenacideva karaṇīyena sannipatitā honti, atha megho vā uṭṭheti, ussāraṇā vā karīyati, manussā vā ajjhottharantā āgacchanti, bhikkhū ‘‘anokāsā mayaṃ, aññattha gacchāmā’’ti chandaṃ avissajjetvāva uṭṭhahanti. Idaṃ parisapārivāsiyaṃ. Kiñcāpi parisapārivāsiyaṃ, chandassa pana avissaṭṭhattā kammaṃ kātuṃ vaṭṭati.

    ಪುನ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಉಪೋಸಥಾದೀನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ರತ್ತಿಂ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ‘‘ಯಾವ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ, ತಾವ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏಕಂ ಅಜ್ಝೇಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೇಯೇವ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಚಾತುದ್ದಸಿಕಂ ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸಿನ್ನಾ, ಪನ್ನರಸೋತಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ್ನರಸಿಕಂ ಕಾತುಂ ನಿಸಿನ್ನಾ, ಪಾಟಿಪದೇ ಅನುಪೋಸಥೇ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇದಂ ರತ್ತಿಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ನಾಮ।

    Puna bhikkhū ‘‘uposathādīni karissāmā’’ti rattiṃ sannipatitvā ‘‘yāva sabbe sannipatanti, tāva dhammaṃ suṇissāmā’’ti ekaṃ ajjhesanti, tasmiṃ dhammakathaṃ kathenteyeva aruṇo uggacchati. Sace ‘‘cātuddasikaṃ uposathaṃ karissāmā’’ti nisinnā, pannarasoti kātuṃ vaṭṭati. Sace pannarasikaṃ kātuṃ nisinnā, pāṭipade anuposathe uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati, aññaṃ pana saṅghakiccaṃ kātuṃ vaṭṭati. Idaṃ rattipārivāsiyaṃ nāma.

    ಪುನ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಅಬ್ಭಾನಾದಿಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ರೇಕೋ ನಕ್ಖತ್ತಪಾಠಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವದತಿ ‘‘ಅಜ್ಜ ನಕ್ಖತ್ತಂ ದಾರುಣಂ, ಮಾ ಇಮಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ಛನ್ದಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಥಞ್ಞೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ನಕ್ಖತ್ತಂ ಪತಿಮಾನೇನ್ತಂ, ಅತ್ಥೋ ಬಾಲಂ ಉಪಚ್ಚಗಾ’’ತಿ (ಜಾ॰ ೧.೧.೪೯) ವತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನಕ್ಖತ್ತೇನ, ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವದತಿ। ಇದಂ ಛನ್ದಪಾರಿವಾಸಿಯಞ್ಚೇವ ಅಜ್ಝಾಸಯಪಾರಿವಾಸಿಯಞ್ಚ। ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಾರಿವಾಸಿಯೇ ಪುನ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಅನಾನೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।

    Puna bhikkhū ‘‘kiñcideva abbhānādisaṅghakammaṃ karissāmā’’ti nisinnā honti, tatreko nakkhattapāṭhako bhikkhu evaṃ vadati ‘‘ajja nakkhattaṃ dāruṇaṃ, mā imaṃ karothā’’ti. Te tassa vacanena chandaṃ vissajjetvā tattheva nisinnā honti. Athañño āgantvā ‘‘nakkhattaṃ patimānentaṃ, attho bālaṃ upaccagā’’ti (jā. 1.1.49) vatvā ‘‘kiṃ nakkhattena, karothā’’ti vadati. Idaṃ chandapārivāsiyañceva ajjhāsayapārivāsiyañca. Etasmiṃ pārivāsiye puna chandapārisuddhiṃ anānetvā kammaṃ kātuṃ na vaṭṭati.

    ೧೭೨. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಗಿಲಾನೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದಾತುಂ, ಸೋ ಮಞ್ಚೇನ ವಾ ಪೀಠೇನ ವಾ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಆನೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಮಯಂ ಗಿಲಾನಂ ಠಾನಾ ಚಾವೇಸ್ಸಾಮ, ಆಬಾಧೋ ವಾ ಅಭಿವಡ್ಢಿಸ್ಸತಿ, ಕಾಲಕಿರಿಯಾ ವಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಠಾನಾ ಚಾವೇತಬ್ಬೋ, ಸಙ್ಘೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಬಹೂ ತಾದಿಸಾ ಗಿಲಾನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘೇನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕಾತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ದೂರೇ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘೋ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ತಂ ದಿವಸಂ ಉಪೋಸಥೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ। ನ ತ್ವೇವ ವಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಕರೇಯ್ಯ ಚೇ, ದುಕ್ಕಟಂ।

    172. Sace koci bhikkhu gilāno na sakkoti chandapārisuddhiṃ dātuṃ, so mañcena vā pīṭhena vā saṅghamajjhaṃ ānetabbo. Sace gilānupaṭṭhākānaṃ bhikkhūnaṃ evaṃ hoti ‘‘sace kho mayaṃ gilānaṃ ṭhānā cāvessāma, ābādho vā abhivaḍḍhissati, kālakiriyā vā bhavissatī’’ti, na so bhikkhu ṭhānā cāvetabbo, saṅghena tattha gantvā uposatho kātabbo. Sace bahū tādisā gilānā honti, saṅghena paṭipāṭiyā ṭhatvā sabbe hatthapāse kātabbā. Sace dūre honti, saṅgho nappahoti, taṃ divasaṃ uposatho na kātabbo. Na tveva vaggena saṅghena uposatho kātabbo, kareyya ce, dukkaṭaṃ.

    ಸಚೇ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೪೯) ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಚತೂಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೀಸು ವಾ ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಚತೂಸು ಜನೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ತೀಸು ವಾ ಜನೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ ಏಕತ್ಥ ವಸನ್ತಾ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ತಯೋ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ದ್ವೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।

    Sace (mahāva. aṭṭha. 149) ekasmiṃ vihāre catūsu bhikkhūsu vasantesu ekassa chandapārisuddhiṃ āharitvā tayo pārisuddhiuposathaṃ karonti, tīsu vā vasantesu ekassa chandapārisuddhiṃ āharitvā dve pātimokkhaṃ uddisanti, adhammena vaggaṃ uposathakammaṃ hoti. Sace pana cattāropi sannipatitvā pārisuddhiuposathaṃ karonti, tayo vā dve vā pātimokkhaṃ uddisanti, adhammena samaggaṃ nāma hoti. Sace catūsu janesu ekassa pārisuddhiṃ āharitvā tayo pātimokkhaṃ uddisanti, tīsu vā janesu ekassa pārisuddhiṃ āharitvā dve pārisuddhiuposathaṃ karonti, dhammena vaggaṃ nāma hoti. Sace pana cattāro ekattha vasantā sabbe sannipatitvā pātimokkhaṃ uddisanti, tayo pārisuddhiuposathaṃ karonti, dve aññamaññaṃ pārisuddhiuposathaṃ karonti, dhammena samaggaṃ nāma hoti.

    ೧೭೩. ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮೇಸು (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೧೨) ಪನ ಸಚೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಪಞ್ಚಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತೂಸು ವಾ ತೀಸು ವಾ ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಅಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವಸನ್ತಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಅಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಪಞ್ಚಸು ಜನೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತೂಸು ವಾ ತೀಸು ವಾ ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ದ್ವೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಏಕಕೋ ವಸನ್ತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪವಾರಣಂ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ನಾಮ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮನ್ತಿ।

    173. Pavāraṇākammesu (mahāva. aṭṭha. 212) pana sace ekasmiṃ vihāre pañcasu bhikkhūsu vasantesu ekassa pavāraṇaṃ āharitvā cattāro gaṇañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, catūsu vā tīsu vā vasantesu ekassa pavāraṇaṃ āharitvā tayo vā dve vā saṅghañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, sabbametaṃ adhammena vaggaṃ pavāraṇākammaṃ. Sace pana sabbepi pañca janā ekato sannipatitvā gaṇañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, cattāro vā tayo vā dve vā vasantā ekato sannipatitvā saṅghañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, sabbametaṃ adhammena samaggaṃ pavāraṇākammaṃ. Sace pañcasu janesu ekassa pavāraṇaṃ āharitvā cattāro saṅghañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, catūsu vā tīsu vā ekassa pavāraṇaṃ āharitvā tayo vā dve vā gaṇañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, sabbametaṃ dhammena vaggaṃ pavāraṇākammaṃ. Sace pana sabbepi pañca janā ekato sannipatitvā saṅghañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, cattāro vā tayo vā ekato sannipatitvā gaṇañattiṃ ṭhapetvā pavārenti, dve aññamaññaṃ pavārenti, ekako vasanto adhiṭṭhānapavāraṇaṃ karoti, sabbametaṃ dhammena samaggaṃ nāma pavāraṇākammanti.

    ಏತ್ಥ ಸಚೇ ಚಾತುದ್ದಸಿಕಾ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಪವಾರಣಾ ಚಾತುದ್ದಸೀ’’ತಿ, ಸಚೇ ಪನ್ನರಸಿಕಾ, ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಪವಾರಣಾ ಪನ್ನರಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಪವಾರಣಂ ದೇನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಪವಾರಣಂ ದಮ್ಮಿ, ಪವಾರಣಂ ಮೇ ಹರ, ಮಮತ್ಥಾಯ ಪವಾರೇಹೀ’’ತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ವಾ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ದಿನ್ನಾಯ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೧೩) ಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಣಾಹಾರಕೇನ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಂ ಪವಾರೇತಿ ದಿಟ್ಠೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪರಿಸಙ್ಕಾಯ ವಾ, ವದತು ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ತಿಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಂ ಪವಾರೇತಿ…ಪೇ॰… ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ವುಡ್ಢತರೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಆಯಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ತಿಸ್ಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇನ ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪವಾರಿತಂ ಹೋತಿ। ಪವಾರಣಂ ದೇನ್ತೇನ ಪನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ, ಛನ್ದದಾನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇಧಾಪಿ ಛನ್ದದಾನಂ ಅವಸೇಸಕಮ್ಮತ್ಥಾಯ। ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಪವಾರಣಂ ದೇನ್ತೋ ಛನ್ದಂ ದೇತಿ, ವುತ್ತನಯೇನ ಆಹಟಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ತೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘೇನ ಚ ಪವಾರಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ಅಥ ಪವಾರಣಮೇವ ದೇತಿ, ನ ಛನ್ದಂ, ತಸ್ಸ ಚ ಪವಾರಣಾಯ ಆರೋಚಿತಾಯ ಸಙ್ಘೇನ ಚ ಪವಾರಿತೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸುಪ್ಪವಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಕಮ್ಮಂ ಕುಪ್ಪತಿ। ಸಚೇ ಛನ್ದಮೇವ ದೇತಿ, ನ ಪವಾರಣಂ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪವಾರಣಾ ಚ ಸೇಸಕಮ್ಮಾನಿ ಚ ನ ಕುಪ್ಪನ್ತಿ, ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಪ್ಪವಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ಪವಾರಣಾದಿವಸೇ ಪನ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಪವಾರಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಆಗತೇನಪಿ ಛನ್ದೋ ದಾತಬ್ಬೋ ತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ ನ ಕುಪ್ಪತಿ।

    Ettha sace cātuddasikā hoti, ‘‘ajja me pavāraṇā cātuddasī’’ti, sace pannarasikā, ‘‘ajja me pavāraṇā pannarasī’’ti evaṃ adhiṭṭhātabbaṃ. Pavāraṇaṃ dentena pana ‘‘pavāraṇaṃ dammi, pavāraṇaṃ me hara, mamatthāya pavārehī’’ti kāyena vā vācāya vā kāyavācāhi vā ayamattho viññāpetabbo. Evaṃ dinnāya (mahāva. aṭṭha. 213) pavāraṇāya pavāraṇāhārakena saṅghaṃ upasaṅkamitvā evaṃ pavāretabbaṃ ‘‘tisso, bhante, bhikkhu saṅghaṃ pavāreti diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadatu taṃ, bhante, saṅgho anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissati. Dutiyampi, bhante…pe… tatiyampi, bhante, tisso bhikkhu saṅghaṃ pavāreti…pe… paṭikarissatī’’ti. Sace pana vuḍḍhataro hoti, ‘‘āyasmā, bhante, tisso’’ti vattabbaṃ. Evañhi tena tassatthāya pavāritaṃ hoti. Pavāraṇaṃ dentena pana chandopi dātabbo, chandadānaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ. Idhāpi chandadānaṃ avasesakammatthāya. Tasmā sace pavāraṇaṃ dento chandaṃ deti, vuttanayena āhaṭāya pavāraṇāya tena ca bhikkhunā saṅghena ca pavāritameva hoti. Atha pavāraṇameva deti, na chandaṃ, tassa ca pavāraṇāya ārocitāya saṅghena ca pavārite sabbesaṃ suppavāritaṃ hoti, aññaṃ pana kammaṃ kuppati. Sace chandameva deti, na pavāraṇaṃ, saṅghassa pavāraṇā ca sesakammāni ca na kuppanti, tena pana bhikkhunā appavāritaṃ hoti, pavāraṇādivase pana bahisīmāya pavāraṇaṃ adhiṭṭhahitvā āgatenapi chando dātabbo tena saṅghassa pavāraṇākammaṃ na kuppati.

    ಸಚೇ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಪಿ ಪಞ್ಚ, ಪುರಿಮೇಹಿ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರಿತೇ ಪಚ್ಛಿಮೇಹಿ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ದ್ವೇ ಞತ್ತಿಯೋ ಠಪೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇಪಿ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ಚತ್ತಾರೋ ತಯೋ ದ್ವೇ ಏಕೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಥ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಚತ್ತಾರೋ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ತಯೋ ದ್ವೇ ಏಕೋ ವಾ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಥಾಪಿ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ತಯೋ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಪಿ ತಯೋ ದ್ವೇ ಏಕೋ ವಾ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇದಞ್ಹೇತ್ಥ ಲಕ್ಖಣಂ।

    Sace purimikāya pañca bhikkhū vassaṃ upagatā, pacchimikāyapi pañca, purimehi ñattiṃ ṭhapetvā pavārite pacchimehi tesaṃ santike pārisuddhiuposatho kātabbo, na ekasmiṃ uposathagge dve ñattiyo ṭhapetabbā. Sacepi pacchimikāya upagatā cattāro tayo dve eko vā hoti, eseva nayo. Atha purimikāya cattāro, pacchimikāyapi cattāro tayo dve eko vā, eseva nayo. Athāpi purimikāya tayo, pacchimikāyapi tayo dve eko vā, eseva nayo. Idañhettha lakkhaṇaṃ.

    ಸಚೇ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತೇಹಿ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ಥೋಕತರಾ ಚೇವ ಹೋನ್ತಿ ಸಮಸಮಾ ಚ, ಸಙ್ಘಪವಾರಣಾಯ ಚ ಗಣಂ ಪೂರೇನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಪವಾರಣಾವಸೇನ ಞತ್ತಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಏಕೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಹೋನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಗಣಞತ್ತಿಯಾ ಪನ ಸೋ ಗಣಪೂರಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಗಣವಸೇನ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪುರಿಮೇಹಿ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ, ಇತರೇನ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ। ಪುರಿಮಿಕಾಯ ದ್ವೇ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ದ್ವೇ ವಾ ಏಕೋ ವಾ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಏಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಏಕೋತಿ ಏಕೇನ ಏಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ, ಏಕೇನ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪುರಿಮೇಹಿ ವಸ್ಸೂಪಗತೇಹಿ ಪಚ್ಛಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಏಕೇನಪಿ ಅಧಿಕತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಠಮಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಥೋಕತರೇಹಿ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ।

    Sace purimikāya upagatehi pacchimikāya upagatā thokatarā ceva honti samasamā ca, saṅghapavāraṇāya ca gaṇaṃ pūrenti, saṅghapavāraṇāvasena ñatti ṭhapetabbā. Sace pana pacchimikāya eko hoti, tena saddhiṃ te cattāro honti, catunnaṃ saṅghañattiṃ ṭhapetvā pavāretuṃ na vaṭṭati. Gaṇañattiyā pana so gaṇapūrako hoti, tasmā gaṇavasena ñattiṃ ṭhapetvā purimehi pavāretabbaṃ, itarena tesaṃ santike pārisuddhiuposatho kātabboti. Purimikāya dve, pacchimikāya dve vā eko vā eseva nayo. Purimikāya eko pacchimikāya ekoti ekena ekassa santike pavāretabbaṃ, ekena pārisuddhiuposatho kātabbo. Sace purimehi vassūpagatehi pacchā vassūpagatā ekenapi adhikatarā honti, paṭhamaṃ pātimokkhaṃ uddisitvā pacchā thokatarehi tesaṃ santike pavāretabbaṃ.

    ಕತ್ತಿಕಾಯ ಚಾತುಮಾಸಿನಿಪವಾರಣಾಯ ಪನ ಸಚೇ ಪಠಮವಸ್ಸೂಪಗತೇಹಿ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತೇಹಿ ಪಚ್ಛಾ ಉಪಗತಾ ಅಧಿಕತರಾ ವಾ ಸಮಸಮಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪವಾರಣಾಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ। ತೇಹಿ ಪವಾರಿತೇ ಪಚ್ಛಾ ಇತರೇಹಿ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಅಥ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯಂ ಪವಾರಿತಾ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಥೋಕಾ ವಾ ಏಕೋ ವಾ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಟ್ಠೇ ಪಚ್ಛಾ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ತೇನ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ। ಕಿಂ ಪನೇತಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಸಕಲಮೇವ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಉದಾಹು ಏಕದೇಸಮ್ಪೀತಿ? ಏಕದೇಸಮ್ಪಿ ಉದ್ದಿಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –

    Kattikāya cātumāsinipavāraṇāya pana sace paṭhamavassūpagatehi mahāpavāraṇāya pavāritehi pacchā upagatā adhikatarā vā samasamā vā honti, pavāraṇāñattiṃ ṭhapetvā pavāretabbaṃ. Tehi pavārite pacchā itarehi pārisuddhiuposatho kātabbo. Atha mahāpavāraṇāyaṃ pavāritā bahū honti, pacchā vassūpagatā thokā vā eko vā, pātimokkhe uddiṭṭhe pacchā tesaṃ santike tena pavāretabbaṃ. Kiṃ panetaṃ pātimokkhaṃ sakalameva uddisitabbaṃ, udāhu ekadesampīti? Ekadesampi uddisituṃ vaṭṭati. Vuttañhetaṃ bhagavatā –

    ‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾ, ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಪಠಮೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ। ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ। ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತೇರಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ। ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತೇರಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಅನಿಯತೇ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಭುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ। ವಿತ್ಥಾರೇನೇವ ಪಞ್ಚಮೋ’’ತಿ (ಮಾಹಾವ॰ ೧೫೦)।

    ‘‘Pañcime, bhikkhave, pātimokkhuddesā, nidānaṃ uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ, ayaṃ paṭhamo pātimokkhuddeso. Nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ, ayaṃ dutiyo pātimokkhuddeso. Nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā terasa saṅghādisese uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ, ayaṃ tatiyo pātimokkhuddeso. Nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā terasa saṅghādisese uddisitvā dve aniyate uddisitvā avasesaṃ bhutena sāvetabbaṃ, ayaṃ catuttho pātimokkhuddeso. Vitthāreneva pañcamo’’ti (māhāva. 150).

    ತತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೫೦) ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬನ್ತಿ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ…ಪೇ॰… ಆವಿಕತಾ ಹಿಸ್ಸ ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಉದ್ದಿಟ್ಠಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ನಿದಾನಂ, ತತ್ಥಾಯಸ್ಮನ್ತೇ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ಕಚ್ಚಿತ್ಥ ಪರಿಸುದ್ಧಾ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ…ಪೇ॰… ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮಿ। ಸುತಾ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮನ್ತೇಹಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾರಾಜಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ …ಪೇ॰… ಅವಿವದಮಾನೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ। ಏತೇನ ನಯೇನ ಸೇಸಾಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

    Tattha (mahāva. aṭṭha. 150) nidānaṃ uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbanti ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… āvikatā hissa phāsu hotī’’ti imaṃ nidānaṃ uddisitvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ, tatthāyasmante pucchāmi kaccittha parisuddhā. Dutiyampi pucchāmi…pe… evametaṃ dhārayāmi. Sutā kho panāyasmantehi cattāro pārājikā dhammā …pe… avivadamānehi sikkhitabba’’nti evaṃ avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ. Etena nayena sesāpi cattāro pātimokkhuddesā veditabbā.

    ೧೭೪. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತಿ ಅನ್ತರಾಯೇ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತುಂ। ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸತಿ ಅನ್ತರಾಯೇ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೫೦) ವಚನತೋ ಪನ ವಿನಾ ಅನ್ತರಾಯಾ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ರಿಮೇ ಅನ್ತರಾಯಾ – ರಾಜನ್ತರಾಯೋ ಚೋರನ್ತರಾಯೋ ಅಗ್ಯನ್ತರಾಯೋ ಉದಕನ್ತರಾಯೋ ಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ ಅಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ ವಾಳನ್ತರಾಯೋ ಸರೀಸಪನ್ತರಾಯೋ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯೋತಿ।

    174. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sati antarāye saṃkhittena pātimokkhaṃ uddisituṃ. Na, bhikkhave, asati antarāye saṃkhittena pātimokkhaṃ uddisitabbaṃ, yo uddiseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 150) vacanato pana vinā antarāyā saṃkhittena pātimokkhaṃ na uddisitabbaṃ. Tatrime antarāyā – rājantarāyo corantarāyo agyantarāyo udakantarāyo manussantarāyo amanussantarāyo vāḷantarāyo sarīsapantarāyo jīvitantarāyo brahmacariyantarāyoti.

    ತತ್ಥ ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ನಿಸಿನ್ನೇಸು ರಾಜಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ರಾಜನ್ತರಾಯೋ। ಚೋರಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಂ ಚೋರನ್ತರಾಯೋ। ದವಡಾಹೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಆವಾಸೇ ವಾ ಅಗ್ಗಿ ಉಟ್ಠಾತಿ, ಅಯಂ ಅಗ್ಯನ್ತರಾಯೋ। ಮೇಘೋ ವಾ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಓಘೋ ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಉದಕನ್ತರಾಯೋ। ಬಹೂ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಂ ಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ। ಭಿಕ್ಖುಂ ಯಕ್ಖೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಯಂ ಅಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ। ಬ್ಯಗ್ಘಾದಯೋ ಚಣ್ಡಮಿಗಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಂ ವಾಳನ್ತರಾಯೋ। ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಪ್ಪಾದಯೋ ಡಂಸನ್ತಿ, ಅಯಂ ಸರೀಸಪನ್ತರಾಯೋ। ಭಿಕ್ಖು ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ವೇರಿನೋ ವಾ ತಂ ಮಾರೇತುಕಾಮಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಅಯಂ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯೋ। ಮನುಸ್ಸಾ ಏಕಂ ವಾ ಬಹೂ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ಚಾವೇತುಕಾಮಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಅಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯೋ। ಏವರೂಪೇಸು ಅನ್ತರಾಯೇಸು ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೋ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಪಠಮೋ ವಾ ಉದ್ದೇಸೋ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ। ಆದಿಮ್ಹಿ ದ್ವೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ। ಏತ್ಥ ದುತಿಯಾದೀಸು ಉದ್ದೇಸೇಸು ಯಸ್ಮಿಂ ಅಪರಿಯೋಸಿತೇ ಅನ್ತರಾಯೋ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಸುತೇನೇವ ಸಾವೇತಬ್ಬೋ। ನಿದಾನುದ್ದೇಸೇ ಪನ ಅನಿಟ್ಠಿತೇ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।

    Tattha sace bhikkhūsu uposathaṃ karissāmāti nisinnesu rājā āgacchati, ayaṃ rājantarāyo. Corā āgacchanti, ayaṃ corantarāyo. Davaḍāho āgacchati, āvāse vā aggi uṭṭhāti, ayaṃ agyantarāyo. Megho vā uṭṭheti, ogho vā āgacchati, ayaṃ udakantarāyo. Bahū manussā āgacchanti, ayaṃ manussantarāyo. Bhikkhuṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ amanussantarāyo. Byagghādayo caṇḍamigā āgacchanti, ayaṃ vāḷantarāyo. Bhikkhuṃ sappādayo ḍaṃsanti, ayaṃ sarīsapantarāyo. Bhikkhu gilāno vā hoti, kālaṃ vā karoti, verino vā taṃ māretukāmā gaṇhanti, ayaṃ jīvitantarāyo. Manussā ekaṃ vā bahū vā bhikkhū brahmacariyā cāvetukāmā gaṇhanti, ayaṃ brahmacariyantarāyo. Evarūpesu antarāyesu saṃkhittena pātimokkho uddisitabbo, paṭhamo vā uddeso uddisitabbo. Ādimhi dve tayo cattāro vā. Ettha dutiyādīsu uddesesu yasmiṃ apariyosite antarāyo hoti, sopi suteneva sāvetabbo. Nidānuddese pana aniṭṭhite sutena sāvetabbaṃ nāma natthi.

    ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮೇಪಿ ಸತಿ ಅನ್ತರಾಯೇ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಏಕವಾಚಿಕಂ ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಂ ವಾ ಪವಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೪) ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇನ್ತೇನಪಿ ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏಕವಾಚಿಕೇ ‘‘ಏಕವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ, ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕೇಪಿ ‘‘ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಬಹೂಪಿ ಸಮಾನವಸ್ಸಾ ಏಕತೋ ಪವಾರೇತುಂ ಲಭನ್ತಿ। ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಜ್ಜ ಪವಾರಣಾ ಪನ್ನರಸೀ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇಮಾಯ ಪನ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಾಯ ಞತ್ತಿಯಾ ಠಪಿತಾಯ ತೇವಾಚಿಕಂ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಏಕವಾಚಿಕಞ್ಚ ಪವಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ತೇವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ತೇವಾಚಿಕಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ತೇವಾಚಿಕಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕವಾಚಿಕಞ್ಚ ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಞ್ಚ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಏಕವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಏಕವಾಚಿಕದ್ವೇವಾಚಿಕತೇವಾಚಿಕಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಮೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Pavāraṇākammepi sati antarāye dvevācikaṃ ekavācikaṃ samānavassikaṃ vā pavāretuṃ vaṭṭati. Ettha (mahāva. aṭṭha. 234) ñattiṃ ṭhapentenapi ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho dvevācikaṃ pavāreyyā’’ti vattabbaṃ. Ekavācike ‘‘ekavācikaṃ pavāreyyā’’ti, samānavassikepi ‘‘samānavassikaṃ pavāreyyā’’ti vattabbaṃ. Ettha ca bahūpi samānavassā ekato pavāretuṃ labhanti. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti imāya pana sabbasaṅgāhikāya ñattiyā ṭhapitāya tevācikaṃ dvevācikaṃ ekavācikañca pavāretuṃ vaṭṭati, samānavassikaṃ na vaṭṭati. ‘‘Tevācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte pana tevācikameva vaṭṭati, aññaṃ na vaṭṭati. ‘‘Dvevācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte dvevācikaṃ tevācikañca vaṭṭati, ekavācikañca samānavassikañca na vaṭṭati. ‘‘Ekavācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte pana ekavācikadvevācikatevācikāni vaṭṭanti, samānavassikameva na vaṭṭati. ‘‘Samānavassika’’nti vutte sabbaṃ vaṭṭati.

    ೧೭೫. ಕೇನ ಪನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರಾಧಿಕಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೫೪) ವಚನತೋ ಥೇರೇನ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೋ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ಯತ್ತೋ ಪಟಿಬಲೋ, ತಸ್ಸಾಧೇಯ್ಯಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೫೫) ವಚನತೋ ನವಕತರೇನ ವಾ। ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೫೫) ಚ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನವಕತರಸ್ಸಪಿ ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ಅಥ ಖೋ ಏತ್ಥ ಅಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಸಚೇ ಥೇರಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾ ನಾಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದ್ವೇ ಪನ ಅಖಣ್ಡಾ ಸುವಿಸದಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಥೇರಾಯತ್ತಂವ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ। ಸಚೇ ಪನ ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ವಿಸದಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಯತ್ಥಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಂ ವಾ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಅಜ್ಝೇಸಿತಬ್ಬೋ। ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೫೪) ವಚನತೋ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ। ನ ಕೇವಲಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂಯೇವ, ಧಮ್ಮೋಪಿ ನ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೇನ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೫೦) ವಚನತೋ।

    175. Kena pana pātimokkhaṃ uddisitabbanti? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, therādhikaṃ pātimokkha’’nti (mahāva. 154) vacanato therena vā pātimokkhaṃ uddisitabbaṃ, ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yo tattha bhikkhu byatto paṭibalo, tassādheyyaṃ pātimokkha’’nti (mahāva. 155) vacanato navakatarena vā. Ettha (mahāva. aṭṭha. 155) ca kiñcāpi navakatarassapi byattassa pātimokkhaṃ anuññātaṃ, atha kho ettha ayaṃ adhippāyo – sace therassa pañca vā cattāro vā tayo vā pātimokkhuddesā nāgacchanti, dve pana akhaṇḍā suvisadā vācuggatā honti, therāyattaṃva pātimokkhaṃ. Sace pana ettakampi visadaṃ kātuṃ na sakkoti, byattassa bhikkhuno āyatthaṃ hoti, tasmā sayaṃ vā uddisitabbaṃ, añño vā ajjhesitabbo. ‘‘Na, bhikkhave, saṅghamajjhe anajjhiṭṭhena pātimokkhaṃ uddisitabbaṃ, yo uddiseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 154) vacanato anajjhiṭṭhena pātimokkhaṃ na uddisitabbaṃ. Na kevalaṃ pātimokkhaṃyeva, dhammopi na bhāsitabbo ‘‘na, bhikkhave, saṅghamajjhe anajjhiṭṭhena dhammo bhāsitabbo, yo bhāseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 150) vacanato.

    ಅಜ್ಝೇಸನಾ ಚೇತ್ಥ ಸಙ್ಘೇನ ಸಮ್ಮತಧಮ್ಮಜ್ಝೇಸಕಾಯತ್ತಾ ವಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇ ರಾಯತ್ತಾ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಜ್ಝೇಸಕೇ ಅಸತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ತೇನ ಯಾಚಿತೋ ವಾ ಭಾಸಿತುಂ ಲಭತಿ। ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನಪಿ ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಬಹೂ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಾರಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ‘‘ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಣ, ಧಮ್ಮದಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ವುತ್ತೇನ ತೀಹಿಪಿ ವಿಧೀಹಿ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಓಸಾರೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಪನ ಓಸಾರೇತುಮೇವ ಲಭತಿ, ‘‘ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಕಥೇತುಮೇವ, ‘‘ಸರಭಞ್ಞಂ ಭಣಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಸರಭಞ್ಞಮೇವ। ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋಪಿ ಚ ಉಚ್ಚತರೇ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಯಾಚಿತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚೇವ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚ ನಂ ಉಚ್ಚಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಭಣಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಜ್ಝಾಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭಣಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ತೇಸಂ ಭಣಾಮೀ’’ತಿ ಭಣಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋಯೇವ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ಭಣಾಪೇತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಮಧುರಭಾಣಕೇಪಿ ನಾಜ್ಝೇಸತಿ, ಸೋ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಭಣಾಪೇಮಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಭಣಾಪೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತುಣ್ಹೀ ವಾ ಹೋತಿ, ಭಣಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ನ ಭಣಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಯದಿ ಪನ ಅನಾಗತೇಯೇವ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಆರದ್ಧಂ, ಪುನ ಆಗತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಓಸಾರೇತ್ವಾ ಪನ ಕಥೇನ್ತೇನ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾಯೇವ ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ। ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ಆಗತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Ajjhesanā cettha saṅghena sammatadhammajjhesakāyattā vā saṅghatthe rāyattā vā, tasmā dhammajjhesake asati saṅghattheraṃ āpucchitvā vā tena yācito vā bhāsituṃ labhati. Saṅghattherenapi sace vihāre bahū dhammakathikā honti, vārapaṭipāṭiyā vattabbo. ‘‘Tvaṃ dhammaṃ bhaṇa, dhammadānaṃ dehī’’ti vā vuttena tīhipi vidhīhi dhammo bhāsitabbo, ‘‘osārehī’’ti vutto pana osāretumeva labhati, ‘‘kathehī’’ti vutto kathetumeva, ‘‘sarabhaññaṃ bhaṇāhī’’ti vutto sarabhaññameva. Saṅghattheropi ca uccatare āsane nisinno yācituṃ na labhati. Sace upajjhāyo ceva saddhivihāriko ca hoti, upajjhāyo ca naṃ uccāsane nisinno ‘‘bhaṇā’’ti vadati, sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvā bhaṇitabbaṃ. Sace panettha daharabhikkhū honti, ‘‘tesaṃ bhaṇāmī’’ti bhaṇitabbaṃ. Sace vihāre saṅghatthero attanoyeva nissitake bhaṇāpeti, aññe madhurabhāṇakepi nājjhesati, so aññehi vattabbo – ‘‘bhante, asukaṃ nāma bhaṇāpemā’’ti. Sace ‘‘bhaṇāpethā’’ti vadati, tuṇhī vā hoti, bhaṇāpetuṃ vaṭṭati. Sace pana paṭibāhati, na bhaṇāpetabbaṃ. Yadi pana anāgateyeva saṅghatthere dhammassavanaṃ āraddhaṃ, puna āgate ṭhapetvā āpucchanakiccaṃ natthi. Osāretvā pana kathentena āpucchitvā aṭṭhapetvāyeva vā kathetabbaṃ. Kathentassa puna āgatepi eseva nayo.

    ಉಪನಿಸಿನ್ನಕಥಾಯಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋವ ಸಾಮೀ, ತಸ್ಮಾ ತೇನ ಸಯಂ ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ನೋ ಚ ಖೋ ಉಚ್ಚತರೇ ಆಸನ್ನೇ ನಿಸಿನ್ನೇನ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪನ ‘‘ಭಣಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಜಾನನಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇನ ಥೇರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ಭಣತಿ, ತುಣ್ಹೀ ವಾ ಹೋತಿ, ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅನ್ತರಘರೇ ಅನುಮೋದನಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ‘‘ವಿಹಾರೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ವಾ ಮಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಕಥೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಅನುಜಾನಾತಿ, ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕರೋನ್ತೇನಾಪಿ ಥೇರೋ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋಯೇವ। ಏಕಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅಪರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಪುನ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಸಚೇಪಿ ‘‘ವಿಸ್ಸಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಠಪಿತಸ್ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಪುನ ಆರಭನ್ತೇನ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇ ಅನಾಗತೇಯೇವ ಆರದ್ಧಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏಕೇನ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ‘‘ಮಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ಯಥಾಸುಖಂ ಸಜ್ಝಾಯಾಹೀ’’ತಿ ಅನುಞ್ಞಾತೇ ಯಥಾಸುಖಂ ಸಜ್ಝಾಯಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪನ ಆಗತೇ ತಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಸಜ್ಝಾಯಿತಬ್ಬಂ।

    Upanisinnakathāyampi saṅghattherova sāmī, tasmā tena sayaṃ vā kathetabbaṃ, añño vā bhikkhu ‘‘kathehī’’ti vattabbo, no ca kho uccatare āsanne nisinnena, manussānaṃ pana ‘‘bhaṇāhī’’ti vattuṃ vaṭṭati. Manussā attano jānanakaṃ bhikkhuṃ pucchanti, tena theraṃ āpucchitvāpi kathetabbaṃ. Sace saṅghatthero ‘‘bhante, ime pañhaṃ pucchantī’’ti puṭṭho ‘‘kathehī’’ti vā bhaṇati, tuṇhī vā hoti, kathetuṃ vaṭṭati. Antaraghare anumodanādīsupi eseva nayo. Sace saṅghatthero ‘‘vihāre vā antaraghare vā maṃ anāpucchitvāpi katheyyāsī’’ti anujānāti, laddhakappiyaṃ hoti, sabbattha vattuṃ vaṭṭati. Sajjhāyaṃ karontenāpi thero āpucchitabboyeva. Ekaṃ āpucchitvā sajjhāyantassa aparo āgacchati, puna āpucchanakiccaṃ natthi. Sacepi ‘‘vissamissāmī’’ti ṭhapitassa āgacchati, puna ārabhantena āpucchitabbaṃ. Saṅghatthere anāgateyeva āraddhaṃ sajjhāyantassāpi eseva nayo. Ekena saṅghattherena ‘‘maṃ anāpucchāpi yathāsukhaṃ sajjhāyāhī’’ti anuññāte yathāsukhaṃ sajjhāyituṃ vaṭṭati, aññasmiṃ pana āgate taṃ āpucchitvāva sajjhāyitabbaṃ.

    ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ವಿಹಾರೇ ಸಬ್ಬೇವ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಾಲಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ನ ಜಾನನ್ತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತುಂ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಾಮನ್ತಾ ಆವಾಸಾ ಸಜ್ಜುಕಂ ಪಾಹೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಗಚ್ಛಾವುಸೋ, ಸಂಖಿತ್ತೇನ ವಾ ವಿತ್ಥಾರೇನ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಯತ್ಥ ತಾದಿಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ಸೋ ಆವಾಸೋ ಉಪೋಸಥಕರಣತ್ಥಾಯ ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸಂ ಗನ್ತಬ್ಬೋ, ಅಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ಇದಞ್ಚ ಉತುವಸ್ಸೇಯೇವ, ವಸ್ಸಾನೇ ಪನ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ವಿನಾ ನ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸೋ ವಸ್ಸೂಪಗತಾನಂ ಪಕ್ಕಮತಿ ವಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಸತಿಯೇವ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಸತಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಪಕ್ಕಮತಿ ವಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಮಾಸದ್ವಯಂ ವಸಿತಬ್ಬಂ।

    Yasmiṃ pana vihāre sabbeva bhikkhū bālā honti abyattā na jānanti pātimokkhaṃ uddisituṃ, tattha kiṃ kātabbanti? Tehi bhikkhūhi eko bhikkhu sāmantā āvāsā sajjukaṃ pāhetabbo ‘‘gacchāvuso, saṃkhittena vā vitthārena vā pātimokkhaṃ pariyāpuṇitvā āgacchāhī’’ti. Evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ. No ce labhetha, tehi bhikkhūhi sabbeheva yattha tādisā bhikkhū honti, so āvāso uposathakaraṇatthāya anvaḍḍhamāsaṃ gantabbo, agacchantānaṃ dukkaṭaṃ. Idañca utuvasseyeva, vassāne pana purimikāya pātimokkhuddesakena vinā na vassaṃ upagacchitabbaṃ. Sace so vassūpagatānaṃ pakkamati vā vibbhamati vā kālaṃ vā karoti, aññasmiṃ satiyeva pacchimikāya vasituṃ vaṭṭati, asati aññattha gantabbaṃ, agacchantānaṃ dukkaṭaṃ. Sace pana pacchimikāya pakkamati vā vibbhamati vā kālaṃ vā karoti, māsadvayaṃ vasitabbaṃ.

    ಯತ್ಥ ಪನ ತೇ ಬಾಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತಿ ಅಬ್ಯತ್ತಾ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಆಗಚ್ಛತಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಆಗತಾಗಮೋ ಧಮ್ಮಧರೋ ವಿನಯಧರೋ ಮಾತಿಕಾಧರೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ ಲಜ್ಜೀ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮೋ, ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ ಅನುಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ ಉಪಲಾಪೇತಬ್ಬೋ , ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ ಚುಣ್ಣೇನ ಮತ್ತಿಕಾಯ ದನ್ತಕಟ್ಠೇನ ಮುಖೋದಕೇನ। ನೋ ಚೇ ಸಙ್ಗಹೇಯ್ಯುಂ ಅನುಗ್ಗಹೇಯ್ಯುಂ ಉಪಲಾಪೇಯ್ಯುಂ, ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ ಚುಣ್ಣೇನ ಮತ್ತಿಕಾಯ ದನ್ತಕಟ್ಠೇನ ಮುಖೋದಕೇನ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ಇಧ ನೇವ ಥೇರಾ, ನ ದಹರಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ವಾರೇನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಅತ್ತನೋ ವಾರೇ ಅನುಪಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ। ತೇನ ಪನ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಪರಿವೇಣಸಮ್ಮಜ್ಜನದನ್ತಕಟ್ಠದಾನಾದೀನಿ ನ ಸಾದಿತಬ್ಬಾನಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಸತಿ ಮಹಾಥೇರೇಹಿ ಸಾಯಂಪಾತಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ತೇನ ಪನ ತೇಸಂ ಆಗಮನಂ ಞತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚಸ್ಸ ಸದ್ಧಿಞ್ಚರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಅತ್ಥಿ, ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಅತ್ಥಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಅಥಾಪಿಸ್ಸ ಸದ್ಧಿಞ್ಚರಾ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವಿಹಾರೇ ಏಕೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಮಯಂ ಥೇರಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಅವಸೇಸಾ ಫಾಸು ವಿಹರನ್ತೂ’’ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    Yattha pana te bālā bhikkhū viharanti abyattā, sace tattha koci bhikkhu āgacchati bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito byatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo, tehi bhikkhūhi so bhikkhu saṅgahetabbo anuggahetabbo upalāpetabbo , upaṭṭhāpetabbo cuṇṇena mattikāya dantakaṭṭhena mukhodakena. No ce saṅgaheyyuṃ anuggaheyyuṃ upalāpeyyuṃ, upaṭṭhāpeyyuṃ cuṇṇena mattikāya dantakaṭṭhena mukhodakena, sabbesaṃ dukkaṭaṃ. Idha neva therā, na daharā muccanti, sabbehi vārena upaṭṭhāpetabbo. Attano vāre anupaṭṭhahantassa āpatti. Tena pana mahātherānaṃ pariveṇasammajjanadantakaṭṭhadānādīni na sāditabbāni, evampi sati mahātherehi sāyaṃpātaṃ upaṭṭhānaṃ āgantabbaṃ, tena pana tesaṃ āgamanaṃ ñatvā paṭhamataraṃ mahātherānaṃ upaṭṭhānaṃ gantabbaṃ. Sacassa saddhiñcarā bhikkhū upaṭṭhākā atthi, ‘‘mayhaṃ upaṭṭhākā atthi, tumhe appossukkā viharathā’’ti vattabbaṃ. Athāpissa saddhiñcarā natthi, tasmiṃyeva vihāre eko vā dve vā vattasampannā vadanti ‘‘mayaṃ therassa kattabbaṃ karissāma, avasesā phāsu viharantū’’ti, sabbesaṃ anāpatti.

    ೧೭೬. ‘‘ಯಸ್ಸ ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿ, ಸೋ ಆವಿಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ(ಮಹಾವ॰ ೧೩೪) ಆದಿವಚನತೋ ನ ಸಾಪತ್ತಿಕೇನ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಾ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಸರನ್ತೇನ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ। ದೇಸೇನ್ತೇನ ಚ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ನವಕತರೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ‘‘ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ಇದಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಅನುರೂಪವಸೇನ ‘‘ತಂ ತುಯ್ಹಮೂಲೇ, ತಂ ತುಮ್ಹಮೂಲೇ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಸುವುತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಅನುರೂಪವಸೇನ ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ, ಪಸ್ಸಸಿ, ಆವುಸೋ, ತಂ ಆಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಪುನ ದೇಸಕೇನ ‘‘ಆಮ, ಆವುಸೋ, ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ‘‘ಆಯತಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಂವರೇಯ್ಯಾಥ, ಆಯತಿಂ, ಆವುಸೋ, ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ದೇಸಕೇನ ‘‘ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ಆವುಸೋ ಸಂವರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು, ಭನ್ತೇ, ಸಂವರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ, ಯದಾ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ತದಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಸೋತಬ್ಬಂ, ನ ತ್ವೇವ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಭಾಗಾ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ದೇಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಭಾಗಾ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೯) ವಚನತೋ ಯಂ ದ್ವೇಪಿ ಜನಾ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದಿನಾ ಸಭಾಗವತ್ಥುನಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವರೂಪಾ ವತ್ಥುಸಭಾಗಾ ಆಪತ್ತಿ ನೇವ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ, ನ ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ವಿಕಾಲಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾ ಆಪನ್ನಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿಸಭಾಗಂ ಅನತಿರಿತ್ತಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾ ಆಪನ್ನಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೇಸೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    176. ‘‘Yassa siyā āpatti, so āvikareyyā’’ti(mahāva. 134) ādivacanato na sāpattikena uposatho kātabbo, tasmā tadahuposathe āpattiṃ sarantena desetabbā. Desentena ca ekaṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evaṃ vattabbo ‘‘ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ paṭidesemī’’ti. Sace navakataro hoti, ‘‘ahaṃ, bhante’’ti vattabbaṃ. ‘‘Taṃ paṭidesemī’’ti idaṃ pana attano attano anurūpavasena ‘‘taṃ tuyhamūle, taṃ tumhamūle paṭidesemī’’ti vuttepi suvuttameva hoti. Paṭiggāhakenapi attano attano anurūpavasena ‘‘passatha, bhante, taṃ āpattiṃ, passasi, āvuso, taṃ āpatti’’nti vā vattabbaṃ, puna desakena ‘‘āma, āvuso, passāmi, āma, bhante, passāmī’’ti vā vattabbaṃ. Puna paṭiggāhakena ‘‘āyatiṃ, bhante, saṃvareyyātha, āyatiṃ, āvuso, saṃvareyyāsī’’ti vā vattabbaṃ. Evaṃ vutte desakena ‘‘sādhu suṭṭhu āvuso saṃvarissāmi, sādhu suṭṭhu, bhante, saṃvarissāmī’’ti vā vattabbaṃ. Sace āpattiyā vematiko hoti, ekaṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evaṃ vattabbo ‘‘ahaṃ, āvuso, itthannāmāya āpattiyā vematiko, yadā nibbematiko bhavissāmi, tadā taṃ āpattiṃ paṭikarissāmī’’ti vatvā uposatho kātabbo, pātimokkhaṃ sotabbaṃ, na tveva tappaccayā uposathassa antarāyo kātabbo. ‘‘Na, bhikkhave, sabhāgā āpatti desetabbā, yo deseyya, āpatti dukkaṭassa. Na, bhikkhave, sabhāgā āpatti paṭiggahetabbā, yo paṭiggaṇheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 169) vacanato yaṃ dvepi janā vikālabhojanādinā sabhāgavatthunā āpattiṃ āpajjanti, evarūpā vatthusabhāgā āpatti neva desetabbā, na ca paṭiggahetabbā. Vikālabhojanapaccayā āpannaṃ pana āpattisabhāgaṃ anatirittabhojanapaccayā āpannassa santike desetuṃ vaṭṭati.

    ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದಿನಾ ಸಭಾಗವತ್ಥುನಾ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಾಮನ್ತಾ ಆವಾಸಾ ಸಜ್ಜುಕಂ ಪಾಹೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಗಚ್ಛಾವುಸೋ, ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛ, ಮಯಂ ತೇ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ – ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಸಭಾಗಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಯದಾ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸುದ್ಧಂ ಅನಾಪತ್ತಿಕಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೭೧) ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ವೇಮತಿಕೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಸಭಾಗಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ, ಯದಾ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೭೧) ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಕೋಚಿ ‘‘ತಂ ಸಭಾಗಂ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಏಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೇಸೇತಿ, ದೇಸಿತಾ ಸುದೇಸಿತಾವ। ಅಞ್ಞಂ ಪನ ದೇಸನಾಪಚ್ಚಯಾ ದೇಸಕೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಪಚ್ಚಯಾ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಚಾತಿ ಉಭೋಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಂ ನಾನಾವತ್ಥುಕಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ದೇಸೇತಬ್ಬಂ। ಏತ್ತಾವತಾ ತೇ ನಿರಾಪತ್ತಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸೇಸೇಹಿ ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಯೋ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾ ವಾ। ಸಚೇ ತೇ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ‘‘ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಆರೋಚೇಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕರಣೇ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ।

    Sace pana sabbo saṅgho vikālabhojanādinā sabhāgavatthunā lahukāpattiṃ āpajjati, tattha kiṃ kātabbanti? Tehi bhikkhūhi eko bhikkhu sāmantā āvāsā sajjukaṃ pāhetabbo ‘‘gacchāvuso, taṃ āpattiṃ paṭikaritvā āgaccha, mayaṃ te santike āpattiṃ paṭikarissāmā’’ti. Evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ. No ce labhetha, byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo – ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ sabbo saṅgho sabhāgaṃ āpattiṃ āpanno, yadā aññaṃ bhikkhuṃ suddhaṃ anāpattikaṃ passissati, tadā tassa santike taṃ āpattiṃ paṭikarissatī’’ti (mahāva. 171) vatvā uposatho kātabbo. Sace pana vematiko hoti, ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ sabbo saṅgho sabhāgāya āpattiyā vematiko, yadā nibbematiko bhavissati, tadā taṃ āpattiṃ paṭikarissatī’’ti (mahāva. 171) vatvā uposatho kātabbo. Sace panettha koci ‘‘taṃ sabhāgaṃ āpattiṃ desetuṃ vaṭṭatī’’ti maññamāno ekassa santike deseti, desitā sudesitāva. Aññaṃ pana desanāpaccayā desako paṭiggahaṇapaccayā paṭiggāhako cāti ubhopi dukkaṭaṃ āpajjanti, taṃ nānāvatthukaṃ hoti, tasmā aññamaññaṃ desetabbaṃ. Ettāvatā te nirāpattikā honti, tesaṃ santike sesehi sabhāgāpattiyo desetabbā vā ārocetabbā vā. Sace te evaṃ akatvā uposathaṃ karonti, ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’tiādinā nayena sāpattikassa uposathakaraṇe paññattaṃ dukkaṭaṃ āpajjanti.

    ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಾಮನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಇತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಸಾಮನ್ತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಸಭಾಗೋಯೇವ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ವಿಸಭಾಗಸ್ಸ ಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಭಣ್ಡನಕಲಹಸಙ್ಘಭೇದಾದೀನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತೇನಪಿ ಸಭಾಗೋಯೇವ ಸಾಮನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ, ಯದಾ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ತದಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಏವಞ್ಚ ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಸೋತಬ್ಬಂ, ನ ತ್ವೇವ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ।

    Sace koci bhikkhu pātimokkhe uddissamāne āpattiṃ sarati, tena bhikkhunā sāmanto bhikkhu evaṃ vattabbo ‘‘ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, ito vuṭṭhahitvā taṃ āpattiṃ paṭikarissāmī’’ti. Sāmanto ca bhikkhu sabhāgoyeva vattabbo. Visabhāgassa hi vuccamāne bhaṇḍanakalahasaṅghabhedādīnipi honti, tasmā tassa avatvā ‘‘ito vuṭṭhahitvā paṭikarissāmī’’ti ābhogaṃ katvā uposatho kātabbo. Sace pana koci pātimokkhe uddissamāne āpattiyā vematiko hoti, tenapi sabhāgoyeva sāmanto bhikkhu evaṃ vattabbo ‘‘ahaṃ, āvuso, itthannāmāya āpattiyā vematiko, yadā nibbematiko bhavissāmi, tadā taṃ āpattiṃ paṭikarissāmī’’ti. Evañca vatvā uposatho kātabbo, pātimokkhaṃ sotabbaṃ, na tveva tappaccayā uposathassa antarāyo kātabbo.

    ೧೭೭. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ(ಮಹಾವ॰ ೧೫೯) ಆದಿವಚನತೋ –

    177. ‘‘Anujānāmi , bhikkhave, uposathāgāraṃ sammajjitu’’nti(mahāva. 159) ādivacanato –

    ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನೀ ಪದೀಪೋ ಚ, ಉದಕಂ ಆಸನೇನ ಚ।

    ‘‘Sammajjanī padīpo ca, udakaṃ āsanena ca;

    ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಏತಾನಿ, ಪುಬ್ಬಕರಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೬೮) –

    Uposathassa etāni, pubbakaraṇanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168) –

    ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಪುಬ್ಬಕರಣಂ ಕತ್ವಾವ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಕೇನ ಪನ ತಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನವಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತುಂ, ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರೇನ ಆಣತ್ತೇನ ಅಗಿಲಾನೇನ ನ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನ ಸಮ್ಮಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ ಯೋ ಥೇರೇನ ಆಣತ್ತೋ, ತೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಆಣಾಪೇನ್ತೇನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಾ ಸದಾಕಾಲಮೇವ ಏಕೋ ವಾ ಭಾರನಿತ್ಥರಣಕೋ ವಾ ಸರಭಾಣಕಧಮ್ಮಕಥಿಕಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೋ ವಾ ನ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಸಮ್ಮಜ್ಜನತ್ಥಂ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಅವಸೇಸಾ ಪನ ವಾರೇನ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಆಣತ್ತೋ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಂ ತಾವಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ, ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಮ್ಪಿ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ।

    Evaṃ vuttaṃ catubbidhaṃ pubbakaraṇaṃ katvāva uposatho kātabbo. Kena pana taṃ kātabbanti? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, therena bhikkhunā navaṃ bhikkhuṃ āṇāpetuṃ, na, bhikkhave, therena āṇattena agilānena na sammajjitabbaṃ, yo na sammajjeyya, āpatti dukkaṭassā’’tiādivacanato yo therena āṇatto, tena kātabbaṃ. Āṇāpentena ca kiñci kammaṃ karonto vā sadākālameva eko vā bhāranittharaṇako vā sarabhāṇakadhammakathikādīsu aññataro vā na uposathāgārasammajjanatthaṃ āṇāpetabbo, avasesā pana vārena āṇāpetabbā. Sace āṇatto sammuñjaniṃ tāvakālikampi na labhati, sākhābhaṅgaṃ kappiyaṃ kāretvā sammajjitabbaṃ, tampi alabhantassa laddhakappiyaṃ hoti.

    ಆಸನಪಞ್ಞಾಪನತ್ಥಂ ಆಣತ್ತೇನ ಚ ಸಚೇ ಉಪೋಸಥಾಗಾರೇ ಆಸನಾನಿ ನತ್ಥಿ, ಸಙ್ಘಿಕಾವಾಸತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಆಹರಿತಬ್ಬಾನಿ, ಆಸನೇಸು ಅಸತಿ ಕಟಸಾರಕೇಪಿ ತಟ್ಟಿಕಾಯೋಪಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಟ್ಟಿಕಾಸುಪಿ ಅಸತಿ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಾನಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಾನಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ।

    Āsanapaññāpanatthaṃ āṇattena ca sace uposathāgāre āsanāni natthi, saṅghikāvāsato āharitvā paññapetvā puna āharitabbāni, āsanesu asati kaṭasārakepi taṭṭikāyopi paññāpetuṃ vaṭṭati, taṭṭikāsupi asati sākhābhaṅgāni kappiyaṃ kāretvā paññapetabbāni, kappiyakārakaṃ alabhantassa laddhakappiyaṃ hoti.

    ಪದೀಪಕರಣತ್ಥಂ ಆಣಾಪೇನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಓಕಾಸೇ ತೇಲಂ ವಾ ವಟ್ಟಿ ವಾ ಕಪಲ್ಲಿಕಾ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ತೇಲಾದೀನಿ ನತ್ಥಿ, ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಾನಿ, ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ। ಅಪಿಚ ಕಪಾಲೇ ಅಗ್ಗಿಪಿ ಜಾಲೇತಬ್ಬೋ।

    Padīpakaraṇatthaṃ āṇāpentena pana ‘‘asukasmiṃ nāma okāse telaṃ vā vaṭṭi vā kapallikā vā atthi, taṃ gahetvā karohī’’ti vattabbo. Sace telādīni natthi, pariyesitabbāni, pariyesitvā alabhantassa laddhakappiyaṃ hoti. Apica kapāle aggipi jāletabbo.

    ‘‘ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉತುಕ್ಖಾನಂ, ಭಿಕ್ಖುಗಣನಾಚ ಓವಾದೋ।

    ‘‘Chandapārisuddhiutukkhānaṃ, bhikkhugaṇanāca ovādo;

    ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಏತಾನಿ, ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೮) –

    Uposathassa etāni, pubbakiccanti vuccatī’’ti. (mahāva. 168) –

    ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಪನ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಪುಬ್ಬಕರಣತೋ ಪಚ್ಛಾ ಕಾತಬ್ಬಂ। ತಮ್ಪಿ ಹಿ ಅಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ।

    Evaṃ vuttaṃ pana catubbidhampi pubbakiccaṃ pubbakaraṇato pacchā kātabbaṃ. Tampi hi akatvā uposatho na kātabbo.

    ೧೭೮. ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೪೩) ವಚನತೋ ಯದಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಹೋತಿ, ತದಾ ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪತ್ತಕಲ್ಲಞ್ಚ ನಾಮೇತಂ ಚತೂಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ತೇನಾಹು ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾ –

    178. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho uposathaṃ kareyyā’’ti (mahāva. 143) vacanato yadā saṅghassa uposathakammaṃ pattakallaṃ hoti, tadā taṃ kātabbaṃ, pattakallañca nāmetaṃ catūhi aṅgehi saṅgahitaṃ. Tenāhu aṭṭhakathācariyā –

    ‘‘ಉಪೋಸಥೋ ಯಾವತಿಕಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ,

    ‘‘Uposatho yāvatikā ca bhikkhū kammappattā,

    ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ।

    Sabhāgāpattiyo ca na vijjanti;

    ವಜ್ಜನೀಯಾ ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ ತಸ್ಮಿಂ ನ ಹೋನ್ತಿ,

    Vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na honti,

    ಪತ್ತಕಲ್ಲನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೬೮)।

    Pattakallanti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha. 168);

    ತತ್ಥ ಉಪೋಸಥೋತಿ ತೀಸು ಉಪೋಸಥದಿವಸೇಸು ಅಞ್ಞತರದಿವಸೋ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಸತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನಾಸತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಪೋಸಥೇ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೮೩)।

    Tattha uposathoti tīsu uposathadivasesu aññataradivaso. Tasmiñhi sati idaṃ saṅghassa uposathakammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati. Yathāha ‘‘na ca, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo’’ti (mahāva. 183).

    ಯಾವತಿಕಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಯತ್ತಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪತ್ತಾ ಯುತ್ತಾ ಅನುರೂಪಾ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಪಕತತ್ತಾ, ತೇ ಚ ಖೋ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಏಕಸೀಮಾಯಂ ಠಿತಾ। ತೇಸು ಹಿ ಚತೂಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಏಕಸೀಮಾಯಂ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೇಸ್ವೇವ ತಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನ ಇತರಥಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುನ್ನಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೮)।

    Yāvatikā ca bhikkhū kammappattāti yattakā bhikkhū tassa uposathakammassa pattā yuttā anurūpā sabbantimena paricchedena cattāro pakatattā, te ca kho hatthapāsaṃ avijahitvā ekasīmāyaṃ ṭhitā. Tesu hi catūsu bhikkhūsu ekasīmāyaṃ hatthapāsaṃ avijahitvā ṭhitesveva taṃ saṅghassa uposathakammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, na itarathā. Yathāha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, catunnaṃ pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 168).

    ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಯಂ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದಿನಾ ಸಭಾಗವತ್ಥುನಾ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಏವರೂಪಾ ವತ್ಥುಸಭಾಗಾ ಸಭಾಗಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏತಾಸು ಅವಿಜ್ಜಮಾನಾಸುಪಿ ಸಭಾಗಾಸು ವಿಜ್ಜಮಾನಾಸುಪಿ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಹೋತಿಯೇವ।

    Sabhāgāpattiyo ca na vijjantīti ettha yaṃ sabbo saṅgho vikālabhojanādinā sabhāgavatthunā lahukāpattiṃ āpajjati, evarūpā vatthusabhāgā sabhāgāti vuccati. Etāsu avijjamānāsupi sabhāgāsu vijjamānāsupi pattakallaṃ hotiyeva.

    ವಜ್ಜನೀಯಾ ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ ತಸ್ಮಿಂ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಗಹಟ್ಠಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೫೪) ವಚನತೋ ಗಹಟ್ಠೋ ಚ, ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ನಿಸಿನ್ನಪರಿಸಾಯ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೧೮೩) ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ, ಸಿಕ್ಖಮಾನಾ, ಸಾಮಣೇರೋ, ಸಾಮಣೇರೀ, ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಕೋ, ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಅಜ್ಝಾಪನ್ನಕೋ , ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅದಸ್ಸನೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ, ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ, ಪಣ್ಡಕೋ, ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ, ಮಾತುಘಾತಕೋ , ಪಿತುಘಾತಕೋ, ಅರಹನ್ತಘಾತಕೋ, ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ, ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ, ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕೋ, ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋತಿ ಇಮೇ ವೀಸತಿ ಚಾತಿ ಏಕವೀಸತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ವಜ್ಜನೀಯಾ ನಾಮ। ತೇ ಹತ್ಥಪಾಸತೋ ಬಹಿಕರಣವಸೇನ ವಜ್ಜೇತಬ್ಬಾ। ಏತೇಸು ಹಿ ತಿವಿಧೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇ ಸತಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಙ್ಘೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ, ಏತ್ಥ ಚ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋತಿ ಯಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ। ತಿತ್ಥಿಯಾ ಗಹಟ್ಠೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ಏತೇಪಿ ಹಿ ವಜ್ಜನೀಯಾ। ಏವಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಇಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇದಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮೇಪಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನ ಸಾವೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ವಾಯಮಿತುಂ ‘ಕಥಂ ಸಾವೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ವಾಯಮನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೫೪) ವಚನತೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ಪರಿಸಂ ಸಾವೇತುಂ ವಾಯಮಿತಬ್ಬನ್ತಿ।

    Vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na hontīti ‘‘na, bhikkhave, sagahaṭṭhāya parisāya pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 154) vacanato gahaṭṭho ca, ‘‘na, bhikkhave, bhikkhuniyā nisinnaparisāya pātimokkhaṃ uddisitabba’’ntiādinā (mahāva. 183) nayena vuttā bhikkhunī, sikkhamānā, sāmaṇero, sāmaṇerī, sikkhāpaccakkhātako, antimavatthuajjhāpannako , āpattiyā adassane ukkhittako, āpattiyā appaṭikamme ukkhittako, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ukkhittako, paṇḍako, theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, tiracchānagato, mātughātako , pitughātako, arahantaghātako, bhikkhunīdūsako, saṅghabhedako, lohituppādako, ubhatobyañjanakoti ime vīsati cāti ekavīsati puggalā vajjanīyā nāma. Te hatthapāsato bahikaraṇavasena vajjetabbā. Etesu hi tividhe ukkhittake sati uposathaṃ karonto saṅgho pācittiyaṃ āpajjati, sesesu dukkaṭaṃ, ettha ca tiracchānagatoti yassa upasampadā paṭikkhittā. Titthiyā gahaṭṭheneva saṅgahitā. Etepi hi vajjanīyā. Evaṃ pattakallaṃ imehi catūhi aṅgehi saṅgahitanti veditabbaṃ. Idañca sabbaṃ pavāraṇākammepi yojetvā dassetabbaṃ. ‘‘Na, bhikkhave, pātimokkhuddesakena sañcicca na sāvetabbaṃ, yo na sāveyya, āpatti dukkaṭassa. Anujānāmi, bhikkhave, pātimokkhuddesakena vāyamituṃ ‘kathaṃ sāveyya’nti, vāyamantassa anāpattī’’ti (mahāva. 154) vacanato pātimokkhuddesakena parisaṃ sāvetuṃ vāyamitabbanti.

    ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

    Iti pāḷimuttakavinayavinicchayasaṅgahe

    ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ।

    Uposathapavāraṇāvinicchayakathā samattā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact