Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
၇၃. ဥပောသထပ္ပမုခာနုဇာနနာ
73. Uposathappamukhānujānanā
၁၄၂. တေန ခော ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝာသေ အတိခုဒ္ဒကံ ဥပောသထာဂာရံ သမ္မတံ ဟောတိ, တဒဟုပောသထေ မဟာဘိက္ခုသင္ဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ အသမ္မတာယ ဘူမိယာ နိသိန္နာ ပာတိမောက္ခံ အသ္သောသုံ။ အထ ခော တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘ဥပောသထာဂာရံ သမ္မန္နိတ္ဝာ ဥပောသထော ကာတဗ္ဗော’တိ, မယဉ္စမ္ဟာ အသမ္မတာယ ဘူမိယာ နိသိန္နော ပာတိမောက္ခံ အသ္သုမ္ဟာ, ကတော နု ခော အမ္ဟာကံ ဥပောသထော, အကတော နု ခော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သမ္မတာယ ဝာ, ဘိက္ခဝေ, ဘူမိယာ နိသိန္နာ အသမ္မတာယ ဝာ ယတော ပာတိမောက္ခံ သုဏာတိ, ကတောဝသ္သ ဥပောသထော။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သင္ဃော ယာဝ မဟန္တံ ဥပောသထပ္ပမုခံ 1 အာကင္ခတိ, တာဝ မဟန္တံ ဥပောသထပ္ပမုခံ သမ္မန္နတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။ ပဌမံ နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ နိမိတ္တေ ကိတ္တေတ္ဝာ ဗ္ယတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သင္ဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
142. Tena kho pana samayena aññatarasmiṃ āvāse atikhuddakaṃ uposathāgāraṃ sammataṃ hoti, tadahuposathe mahābhikkhusaṅgho sannipatito hoti. Bhikkhū asammatāya bhūmiyā nisinnā pātimokkhaṃ assosuṃ. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi ‘‘bhagavatā paññattaṃ ‘uposathāgāraṃ sammannitvā uposatho kātabbo’ti, mayañcamhā asammatāya bhūmiyā nisinno pātimokkhaṃ assumhā, kato nu kho amhākaṃ uposatho, akato nu kho’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Sammatāya vā, bhikkhave, bhūmiyā nisinnā asammatāya vā yato pātimokkhaṃ suṇāti, katovassa uposatho. Tena hi, bhikkhave, saṅgho yāva mahantaṃ uposathappamukhaṃ 2 ākaṅkhati, tāva mahantaṃ uposathappamukhaṃ sammannatu. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbaṃ. Paṭhamaṃ nimittā kittetabbā. Nimitte kittetvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သင္ဃော။ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ။ ယဒိ သင္ဃသ္သ ပတ္တကလ္လံ, သင္ဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပောသထပ္ပမုခံ သမ္မန္နေယ္ယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yāvatā samantā nimittā kittitā. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho etehi nimittehi uposathappamukhaṃ sammanneyya. Esā ñatti.
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သင္ဃော။ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ။ သင္ဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပောသထပ္ပမုခံ သမ္မန္နတိ။ ယသ္သာယသ္မတော ခမတိ ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပောသထပ္ပမုခသ္သ သမ္မုတိ, သော တုဏ္ဟသ္သ; ယသ္သ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယ္ယ။ သမ္မတံ သင္ဃေန ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပောသထပ္ပမုခံ။ ခမတိ သင္ဃသ္သ, တသ္မာ တုဏ္ဟီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yāvatā samantā nimittā kittitā. Saṅgho etehi nimittehi uposathappamukhaṃ sammannati. Yassāyasmato khamati etehi nimittehi uposathappamukhassa sammuti, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya. Sammataṃ saṅghena etehi nimittehi uposathappamukhaṃ. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
တေန ခော ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝာသေ တဒဟုပောသထေ နဝကာ ဘိက္ခူ ပဌမတရံ သန္နိပတိတ္ဝာ – ‘‘န တာဝ ထေရာ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ – ပက္ကမိံသု။ ဥပောသထော ဝိကာလေ အဟောသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပောသထေ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပဌမတရံ သန္နိပတိတုန္တိ။
Tena kho pana samayena aññatarasmiṃ āvāse tadahuposathe navakā bhikkhū paṭhamataraṃ sannipatitvā – ‘‘na tāva therā āgacchantī’’ti – pakkamiṃsu. Uposatho vikāle ahosi. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe therehi bhikkhūhi paṭhamataraṃ sannipatitunti.
တေန ခော ပန သမယေန ရာဇဂဟေ သမ္ဗဟုလာ အာဝာသာ သမာနသီမာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဝိဝဒန္တိ – ‘‘အမ္ဟာကံ အာဝာသေ ဥပောသထော ကရီယတု, အမ္ဟာကံ အာဝာသေ ဥပောသထော ကရီယတူ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ အာဝာသာ သမာနသီမာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဝိဝဒန္တိ – ‘‘အမ္ဟာကံ အာဝာသေ ဥပောသထော ကရီယတု, အမ္ဟာကံ အာဝာသေ ဥပောသထော ကရီယတူ’’တိ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတ္ဝာ ဥပောသထော ကာတဗ္ဗော။ ယတ္ထ ဝာ ပန ထေရော ဘိက္ခု ဝိဟရတိ, တတ္ထ သန္နိပတိတ္ဝာ ဥပောသထော ကာတဗ္ဗော, န တ္ဝေဝ ဝဂ္ဂေန သင္ဃေန ဥပောသထော ကာတဗ္ဗော။ ယော ကရေယ္ယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာတိ။
Tena kho pana samayena rājagahe sambahulā āvāsā samānasīmā honti. Tattha bhikkhū vivadanti – ‘‘amhākaṃ āvāse uposatho karīyatu, amhākaṃ āvāse uposatho karīyatū’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Idha pana, bhikkhave, sambahulā āvāsā samānasīmā honti. Tattha bhikkhū vivadanti – ‘‘amhākaṃ āvāse uposatho karīyatu, amhākaṃ āvāse uposatho karīyatū’’ti. Tehi, bhikkhave, bhikkhūhi sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitvā uposatho kātabbo. Yattha vā pana thero bhikkhu viharati, tattha sannipatitvā uposatho kātabbo, na tveva vaggena saṅghena uposatho kātabbo. Yo kareyya, āpatti dukkaṭassāti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဥပောသထာဂာရာဒိကထာ • Uposathāgārādikathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဥပောသထာဂာရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဥပောသထာဂာရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဥပောသထာဂာရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၇၂. ဥပောသထာဂာရာဒိကထာ • 72. Uposathāgārādikathā