| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi |
੭੩. ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਮੁਖਾਨੁਜਾਨਨਾ
73. Uposathappamukhānujānanā
੧੪੨. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਆવਾਸੇ ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕਂ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਸਮ੍ਮਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਭਗવਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ‘ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ, ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹਾ ਅਸਮ੍ਮਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਅਸ੍ਸੁਮ੍ਹਾ, ਕਤੋ ਨੁ ਖੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪੋਸਥੋ, ਅਕਤੋ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ। ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਸਮ੍ਮਤਾਯ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭੂਮਿਯਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਅਸਮ੍ਮਤਾਯ વਾ ਯਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਕਤੋવਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥੋ। ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਘੋ ਯਾવ ਮਹਨ੍ਤਂ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਮੁਖਂ 1 ਆਕਙ੍ਖਤਿ, ਤਾવ ਮਹਨ੍ਤਂ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਮੁਖਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਤੁ। ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਠਮਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ। ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ –
142. Tena kho pana samayena aññatarasmiṃ āvāse atikhuddakaṃ uposathāgāraṃ sammataṃ hoti, tadahuposathe mahābhikkhusaṅgho sannipatito hoti. Bhikkhū asammatāya bhūmiyā nisinnā pātimokkhaṃ assosuṃ. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi ‘‘bhagavatā paññattaṃ ‘uposathāgāraṃ sammannitvā uposatho kātabbo’ti, mayañcamhā asammatāya bhūmiyā nisinno pātimokkhaṃ assumhā, kato nu kho amhākaṃ uposatho, akato nu kho’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Sammatāya vā, bhikkhave, bhūmiyā nisinnā asammatāya vā yato pātimokkhaṃ suṇāti, katovassa uposatho. Tena hi, bhikkhave, saṅgho yāva mahantaṃ uposathappamukhaṃ 2 ākaṅkhati, tāva mahantaṃ uposathappamukhaṃ sammannatu. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbaṃ. Paṭhamaṃ nimittā kittetabbā. Nimitte kittetvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ। ਯਾવਤਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਕਿਤ੍ਤਿਤਾ। ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਏਤੇਹਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਮੁਖਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨੇਯ੍ਯ। ਏਸਾ ਞਤ੍ਤਿ।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yāvatā samantā nimittā kittitā. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho etehi nimittehi uposathappamukhaṃ sammanneyya. Esā ñatti.
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ। ਯਾવਤਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਕਿਤ੍ਤਿਤਾ। ਸਙ੍ਘੋ ਏਤੇਹਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਮੁਖਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਤਿ। ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ ਏਤੇਹਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸ; ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯ। ਸਮ੍ਮਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਏਤੇਹਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਮੁਖਂ। ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏવਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yāvatā samantā nimittā kittitā. Saṅgho etehi nimittehi uposathappamukhaṃ sammannati. Yassāyasmato khamati etehi nimittehi uposathappamukhassa sammuti, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya. Sammataṃ saṅghena etehi nimittehi uposathappamukhaṃ. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਆવਾਸੇ ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਨવਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਠਮਤਰਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ – ‘‘ਨ ਤਾવ ਥੇਰਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ – ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਉਪੋਸਥੋ વਿਕਾਲੇ ਅਹੋਸਿ। ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਥੇਰੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਠਮਤਰਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੁਨ੍ਤਿ।
Tena kho pana samayena aññatarasmiṃ āvāse tadahuposathe navakā bhikkhū paṭhamataraṃ sannipatitvā – ‘‘na tāva therā āgacchantī’’ti – pakkamiṃsu. Uposatho vikāle ahosi. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe therehi bhikkhūhi paṭhamataraṃ sannipatitunti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਗਹੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆવਾਸਾ ਸਮਾਨਸੀਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ વਿવਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆવਾਸੇ ਉਪੋਸਥੋ ਕਰੀਯਤੁ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆવਾਸੇ ਉਪੋਸਥੋ ਕਰੀਯਤੂ’’ਤਿ। ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆવਾਸਾ ਸਮਾਨਸੀਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ વਿવਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆવਾਸੇ ਉਪੋਸਥੋ ਕਰੀਯਤੁ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆવਾਸੇ ਉਪੋਸਥੋ ਕਰੀਯਤੂ’’ਤਿ। ਤੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਯਤ੍ਥ વਾ ਪਨ ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਤ੍વੇવ વਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਯੋ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ।
Tena kho pana samayena rājagahe sambahulā āvāsā samānasīmā honti. Tattha bhikkhū vivadanti – ‘‘amhākaṃ āvāse uposatho karīyatu, amhākaṃ āvāse uposatho karīyatū’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Idha pana, bhikkhave, sambahulā āvāsā samānasīmā honti. Tattha bhikkhū vivadanti – ‘‘amhākaṃ āvāse uposatho karīyatu, amhākaṃ āvāse uposatho karīyatū’’ti. Tehi, bhikkhave, bhikkhūhi sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitvā uposatho kātabbo. Yattha vā pana thero bhikkhu viharati, tattha sannipatitvā uposatho kātabbo, na tveva vaggena saṅghena uposatho kātabbo. Yo kareyya, āpatti dukkaṭassāti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦਿਕਥਾ • Uposathāgārādikathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Uposathāgārādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੭੨. ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦਿਕਥਾ • 72. Uposathāgārādikathā
