| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
10. උපොසථසුත්‌තං
10. Uposathasuttaṃ
190. එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති පුබ්‌බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා තදහුපොසථෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝපරිවුතො නිසින්‌නො හොති. අථ ඛො භගවා තුණ්‌හීභූතං තුණ්‌හීභූතං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං අනුවිලොකෙත්‌වා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි –
190. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti. Atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi –
‘‘අපලාපායං, භික්‌ඛවෙ, පරිසා නිප්‌පලාපායං, භික්‌ඛවෙ, පරිසා සුද්‌ධා සාරෙ පතිට්‌ඨිතා. තථාරූපො අයං , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො, තථාරූපායං, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. යථාරූපා පරිසා දුල්‌ලභා දස්‌සනායපි ලොකස්‌මිං, තථාරූපො අයං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො, තථාරූපායං, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. යථාරූපා පරිසා ආහුනෙය්‍යා පාහුනෙය්‍යා දක්‌ඛිණෙය්‍යා අඤ්‌ජලිකරණීයා අනුත්‌තරං පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං ලොකස්‌ස, තථාරූපො අයං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො, තථාරූපායං, භික්‌ඛවෙ, පරිසා . යථාරූපාය පරිසාය අප්‌පං දින්‌නං බහු හොති බහු දින්‌නං බහුතරං, තථාරූපො අයං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො, තථාරූපායං, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. යථාරූපං පරිසං අලං යොජනගණනානිපි දස්‌සනාය ගන්‌තුං අපි පුටොසෙනාපි, තථාරූපො අයං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො, (තථාරූපායං, භික්‌ඛවෙ, පරිසා) 1.
‘‘Apalāpāyaṃ, bhikkhave, parisā nippalāpāyaṃ, bhikkhave, parisā suddhā sāre patiṭṭhitā. Tathārūpo ayaṃ , bhikkhave, bhikkhusaṅgho, tathārūpāyaṃ, bhikkhave, parisā. Yathārūpā parisā dullabhā dassanāyapi lokasmiṃ, tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho, tathārūpāyaṃ, bhikkhave, parisā. Yathārūpā parisā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiṇeyyā añjalikaraṇīyā anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa, tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho, tathārūpāyaṃ, bhikkhave, parisā . Yathārūpāya parisāya appaṃ dinnaṃ bahu hoti bahu dinnaṃ bahutaraṃ, tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho, tathārūpāyaṃ, bhikkhave, parisā. Yathārūpaṃ parisaṃ alaṃ yojanagaṇanānipi dassanāya gantuṃ api puṭosenāpi, tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho, (tathārūpāyaṃ, bhikkhave, parisā) 2.
‘‘සන්‌ති , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ ඉමස්‌මිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ දෙවප්‌පත්‌තා විහරන්‌ති; සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ ඉමස්‌මිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ බ්‍රහ්‌මප්‌පත්‌තා විහරන්‌ති; සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ ඉමස්‌මිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තා විහරන්‌ති; සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ ඉමස්‌මිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ අරියප්‌පත්‌තා විහරන්‌ති.
‘‘Santi , bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe devappattā viharanti; santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe brahmappattā viharanti; santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe āneñjappattā viharanti; santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe ariyappattā viharanti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු දෙවප්‌පත්‌තො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති; විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං…පෙ.… තතියං ඣානං…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු දෙවප්‌පත්‌තො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu devappatto hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu devappatto hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු බ්‍රහ්‌මප්‌පත්‌තො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං තථා තතියං තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. කරුණා… මුදිතා… උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං තථා තතියං තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු බ්‍රහ්‌මප්‌පත්‌තො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu brahmappatto hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Karuṇā… muditā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu brahmappatto hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu āneñjappatto hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu āneñjappatto hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අරියප්‌පත්‌තො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං පජානාති…පෙ.… ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අරියප්‌පත්‌තො හොතී’’ති. දසමං.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu ariyappatto hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu ariyappatto hotī’’ti. Dasamaṃ.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
යොධා පාටිභොගසුතං, අභයං බ්‍රාහ්‌මණසච්‌චෙන පඤ්‌චමං;
Yodhā pāṭibhogasutaṃ, abhayaṃ brāhmaṇasaccena pañcamaṃ;
උම්‌මග්‌ගවස්‌සකාරො, උපකො සච්‌ඡිකිරියා ච උපොසථොති.
Ummaggavassakāro, upako sacchikiriyā ca uposathoti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. උපොසථසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Uposathasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. උපොසථසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Uposathasuttavaṇṇanā
