| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
१०. उपोसथसुत्तवण्णना
10. Uposathasuttavaṇṇanā
१९०. दसमे तुण्हीभूतं तुण्हीभूतन्ति यतो यतो अनुविलोकेति, ततो ततो तुण्हीभूतमेव। भिक्खू आमन्तेसीति पटिपत्तिसम्पन्ने भिक्खू पसन्नेहि चक्खूहि अनुविलोकेत्वा उप्पन्नधम्मपामोज्जो थोमेतुकामताय आमन्तेसि। अपलापाति पलापरहिता। इतरं तस्सेव वेवचनं। सुद्धाति निम्मला। सारे पतिट्ठिताति सीलादिसारे पतिट्ठिता। अलन्ति युत्तं। योजनगणनानीति एकं योजनं योजनमेव, दसपि योजनानि योजनानेव। ततो उद्धं ‘‘योजनगणनानी’’ति वुच्चति। इध पन योजनसतम्पि योजनसहस्सम्पि अधिप्पेतं। पुटोसेनापीति पुटोसं वुच्चति पाथेय्यं, पाथेय्यं गहेत्वापि उपसङ्कमितुं युत्तमेवाति अत्थो। पुटंसेनातिपि पाठो। तस्सत्थो – पुटो अंसे अस्साति पुटंसो, तेन पुटंसेन, अंसेन पाथेय्यपुटं वहन्तेनापीति वुत्तं होति।
190. Dasame tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtanti yato yato anuviloketi, tato tato tuṇhībhūtameva. Bhikkhū āmantesīti paṭipattisampanne bhikkhū pasannehi cakkhūhi anuviloketvā uppannadhammapāmojjo thometukāmatāya āmantesi. Apalāpāti palāparahitā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Suddhāti nimmalā. Sāre patiṭṭhitāti sīlādisāre patiṭṭhitā. Alanti yuttaṃ. Yojanagaṇanānīti ekaṃ yojanaṃ yojanameva, dasapi yojanāni yojanāneva. Tato uddhaṃ ‘‘yojanagaṇanānī’’ti vuccati. Idha pana yojanasatampi yojanasahassampi adhippetaṃ. Puṭosenāpīti puṭosaṃ vuccati pātheyyaṃ, pātheyyaṃ gahetvāpi upasaṅkamituṃ yuttamevāti attho. Puṭaṃsenātipi pāṭho. Tassattho – puṭo aṃse assāti puṭaṃso, tena puṭaṃsena, aṃsena pātheyyapuṭaṃ vahantenāpīti vuttaṃ hoti.
इदानि एवरूपेहि एवरूपेहि च गुणेहि समन्नागता एत्थ भिक्खू अत्थीति दस्सेतुं सन्ति भिक्खवेतिआदिमाह। तत्थ देवप्पत्ताति उपपत्तिदेवनिब्बत्तकं दिब्बविहारं दिब्बविहारेन च अरहत्तं पत्ता। ब्रह्मप्पत्ताति निद्दोसट्ठेन ब्रह्मभावसाधकं ब्रह्मविहारं ब्रह्मविहारेन च अरहत्तं पत्ता। आनेञ्जप्पत्ताति अनिञ्जनभावसाधकं आनेञ्जं आनेञ्जेन च अरहत्तं पत्ता। अरियप्पत्ताति पुथुज्जनभावं अतिक्कम्म अरियभावं पत्ता। एवं खो, भिक्खवे, भिक्खु देवप्पत्तो होतीतिआदीसु एवं रूपावचरचतुत्थज्झाने ठत्वा चित्तं विवट्टेत्वा अरहत्तं पत्तो देवप्पत्तो नाम होति , चतूसु ब्रह्मविहारेसु ठत्वा चित्तं विवट्टेत्वा अरहत्तं पत्तो ब्रह्मप्पत्तो नाम, चतूसु अरूपज्झानेसु ठत्वा चित्तं विवट्टेत्वा अरहत्तं पत्तो आनेञ्जप्पत्तो नाम। इदं दुक्खन्तिआदीहि चतूहि सच्चेहि चत्तारो मग्गा तीणि च फलानि कथितानि। तस्मा इमं अरियधम्मं पत्तो भिक्खु अरियप्पत्तो नाम होतीति।
Idāni evarūpehi evarūpehi ca guṇehi samannāgatā ettha bhikkhū atthīti dassetuṃ santi bhikkhavetiādimāha. Tattha devappattāti upapattidevanibbattakaṃ dibbavihāraṃ dibbavihārena ca arahattaṃ pattā. Brahmappattāti niddosaṭṭhena brahmabhāvasādhakaṃ brahmavihāraṃ brahmavihārena ca arahattaṃ pattā. Āneñjappattāti aniñjanabhāvasādhakaṃ āneñjaṃ āneñjena ca arahattaṃ pattā. Ariyappattāti puthujjanabhāvaṃ atikkamma ariyabhāvaṃ pattā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu devappatto hotītiādīsu evaṃ rūpāvacaracatutthajjhāne ṭhatvā cittaṃ vivaṭṭetvā arahattaṃ patto devappatto nāma hoti , catūsu brahmavihāresu ṭhatvā cittaṃ vivaṭṭetvā arahattaṃ patto brahmappatto nāma, catūsu arūpajjhānesu ṭhatvā cittaṃ vivaṭṭetvā arahattaṃ patto āneñjappatto nāma. Idaṃ dukkhantiādīhi catūhi saccehi cattāro maggā tīṇi ca phalāni kathitāni. Tasmā imaṃ ariyadhammaṃ patto bhikkhu ariyappatto nāma hotīti.
ब्राह्मणवग्गो चतुत्थो।
Brāhmaṇavaggo catuttho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १०. उपोसथसुत्तं • 10. Uposathasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १०. उपोसथसुत्तवण्णना • 10. Uposathasuttavaṇṇanā
