| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. อุโปสถสุตฺตวณฺณนา
10. Uposathasuttavaṇṇanā
๑๙๐. ทสเม ตุณฺหีภูตํ ตุณฺหีภูตนฺติ ยโต ยโต อนุวิโลเกติ, ตโต ตโต ตุณฺหีภูตเมวฯ ภิกฺขู อามเนฺตสีติ ปฎิปตฺติสมฺปเนฺน ภิกฺขู ปสเนฺนหิ จกฺขูหิ อนุวิโลเกตฺวา อุปฺปนฺนธมฺมปาโมโชฺช โถเมตุกามตาย อามเนฺตสิฯ อปลาปาติ ปลาปรหิตาฯ อิตรํ ตเสฺสว เววจนํฯ สุทฺธาติ นิมฺมลาฯ สาเร ปติฎฺฐิตาติ สีลาทิสาเร ปติฎฺฐิตาฯ อลนฺติ ยุตฺตํฯ โยชนคณนานีติ เอกํ โยชนํ โยชนเมว, ทสปิ โยชนานิ โยชนาเนวฯ ตโต อุทฺธํ ‘‘โยชนคณนานี’’ติ วุจฺจติฯ อิธ ปน โยชนสตมฺปิ โยชนสหสฺสมฺปิ อธิเปฺปตํฯ ปุโฎเสนาปีติ ปุโฎสํ วุจฺจติ ปาเถยฺยํ, ปาเถยฺยํ คเหตฺวาปิ อุปสงฺกมิตุํ ยุตฺตเมวาติ อโตฺถฯ ปุฎํเสนาติปิ ปาโฐฯ ตสฺสโตฺถ – ปุโฎ อํเส อสฺสาติ ปุฎํโส, เตน ปุฎํเสน, อํเสน ปาเถยฺยปุฎํ วหเนฺตนาปีติ วุตฺตํ โหติฯ
190. Dasame tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtanti yato yato anuviloketi, tato tato tuṇhībhūtameva. Bhikkhū āmantesīti paṭipattisampanne bhikkhū pasannehi cakkhūhi anuviloketvā uppannadhammapāmojjo thometukāmatāya āmantesi. Apalāpāti palāparahitā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Suddhāti nimmalā. Sāre patiṭṭhitāti sīlādisāre patiṭṭhitā. Alanti yuttaṃ. Yojanagaṇanānīti ekaṃ yojanaṃ yojanameva, dasapi yojanāni yojanāneva. Tato uddhaṃ ‘‘yojanagaṇanānī’’ti vuccati. Idha pana yojanasatampi yojanasahassampi adhippetaṃ. Puṭosenāpīti puṭosaṃ vuccati pātheyyaṃ, pātheyyaṃ gahetvāpi upasaṅkamituṃ yuttamevāti attho. Puṭaṃsenātipi pāṭho. Tassattho – puṭo aṃse assāti puṭaṃso, tena puṭaṃsena, aṃsena pātheyyapuṭaṃ vahantenāpīti vuttaṃ hoti.
อิทานิ เอวรูเปหิ เอวรูเปหิ จ คุเณหิ สมนฺนาคตา เอตฺถ ภิกฺขู อตฺถีติ ทเสฺสตุํ สนฺติ ภิกฺขเวติอาทิมาหฯ ตตฺถ เทวปฺปตฺตาติ อุปปตฺติเทวนิพฺพตฺตกํ ทิพฺพวิหารํ ทิพฺพวิหาเรน จ อรหตฺตํ ปตฺตาฯ พฺรหฺมปฺปตฺตาติ นิโทฺทสเฎฺฐน พฺรหฺมภาวสาธกํ พฺรหฺมวิหารํ พฺรหฺมวิหาเรน จ อรหตฺตํ ปตฺตาฯ อาเนญฺชปฺปตฺตาติ อนิญฺชนภาวสาธกํ อาเนญฺชํ อาเนเญฺชน จ อรหตฺตํ ปตฺตาฯ อริยปฺปตฺตาติ ปุถุชฺชนภาวํ อติกฺกมฺม อริยภาวํ ปตฺตาฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เทวปฺปโตฺต โหตีติอาทีสุ เอวํ รูปาวจรจตุตฺถชฺฌาเน ฐตฺวา จิตฺตํ วิวเฎฺฎตฺวา อรหตฺตํ ปโตฺต เทวปฺปโตฺต นาม โหติ , จตูสุ พฺรหฺมวิหาเรสุ ฐตฺวา จิตฺตํ วิวเฎฺฎตฺวา อรหตฺตํ ปโตฺต พฺรหฺมปฺปโตฺต นาม, จตูสุ อรูปชฺฌาเนสุ ฐตฺวา จิตฺตํ วิวเฎฺฎตฺวา อรหตฺตํ ปโตฺต อาเนญฺชปฺปโตฺต นามฯ อิทํ ทุกฺขนฺติอาทีหิ จตูหิ สเจฺจหิ จตฺตาโร มคฺคา ตีณิ จ ผลานิ กถิตานิฯ ตสฺมา อิมํ อริยธมฺมํ ปโตฺต ภิกฺขุ อริยปฺปโตฺต นาม โหตีติฯ
Idāni evarūpehi evarūpehi ca guṇehi samannāgatā ettha bhikkhū atthīti dassetuṃ santi bhikkhavetiādimāha. Tattha devappattāti upapattidevanibbattakaṃ dibbavihāraṃ dibbavihārena ca arahattaṃ pattā. Brahmappattāti niddosaṭṭhena brahmabhāvasādhakaṃ brahmavihāraṃ brahmavihārena ca arahattaṃ pattā. Āneñjappattāti aniñjanabhāvasādhakaṃ āneñjaṃ āneñjena ca arahattaṃ pattā. Ariyappattāti puthujjanabhāvaṃ atikkamma ariyabhāvaṃ pattā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu devappatto hotītiādīsu evaṃ rūpāvacaracatutthajjhāne ṭhatvā cittaṃ vivaṭṭetvā arahattaṃ patto devappatto nāma hoti , catūsu brahmavihāresu ṭhatvā cittaṃ vivaṭṭetvā arahattaṃ patto brahmappatto nāma, catūsu arūpajjhānesu ṭhatvā cittaṃ vivaṭṭetvā arahattaṃ patto āneñjappatto nāma. Idaṃ dukkhantiādīhi catūhi saccehi cattāro maggā tīṇi ca phalāni kathitāni. Tasmā imaṃ ariyadhammaṃ patto bhikkhu ariyappatto nāma hotīti.
พฺราหฺมณวโคฺค จตุโตฺถฯ
Brāhmaṇavaggo catuttho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. อุโปสถสุตฺตํ • 10. Uposathasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. อุโปสถสุตฺตวณฺณนา • 10. Uposathasuttavaṇṇanā
